İçeriğe atla

Mikrolevha

Jeolojide bir mikrolevha (veya tam tabiriyle bir tektonostratigrafik mikrolevha), tektonik bir levha üzerinde oluşturulmuş (veya ondan kopmuş) ve başka bir levha üzerinde yatan kabuğa eklenmiş veya "kenetlenmiş" bir jeolojik kabuk parçasıdır. Kabuk parçası, çevredeki alanlardan farklı olan kendine özgü jeolojik tarihini korur - "egzotik" mikrolevha adlandırması da buradan gelir. Bir mikrolevha ile tutunduğu kabuk arasındaki kenet kuşağı genellikle bir fay olarak tanımlanabilir. Mikrolevhanın bitişiğindeki kayaç ile temas ettiği bölgeyi yere gömen tortul birikimine, üzerleme formasyonu adı verilir. Bir mikrolevhanın yanındaki kayaç ile temasını engelleyen magmatik temelli sokulum olayına dikiş plütonu denir.

Mikrolevha terimi, eskiden bir dizi birbiriyle ilgili kayaç oluşumunu veya belli bir kayaç veya kayaç gruplarının ağırlıklı olduğu bir alanı tanımlamaktaydı.

Tektonostratigrafik mikrolevhalar

Afrika

  • Birminian Mikrolevhası
  • Kahiltna Mikrolevhası
  • Likasi Mikrolevhası
  • Mozambik Kuşağı

Asya

  • Aldan Mikrolevhası
  • Birekte Mikrolevhası[1]
  • Bargusin Mikrolevhası
  • Daldyn Mikrolevhası
  • Magan Mikrolevhası
  • Markha Mikrolevhası
  • Midyan Mikrolevhası
  • Shan–Thai Mikrolevhası
  • Tungus Mikrolevhası
  • Tynda Mikrolevhası
  • Uchur Mikrolevhası

Tayvan

  • Coastal Range Mikrolevhası[2]
  • Longitudinal Valley Mikrolevhası[2]
  • Eastern Central Range Mikrolevhası[2]
  • Western Central Range Mikrolevhası[2]
  • Hsuehshan Range Mikrolevhası[2]
  • Western Foothills Mikrolevhası[2]
  • Coastal Plain Mikrolevhası[2]

Tibet

  • Lhasa Mikrolevhası[3]
  • Qiangtang Mikrolevhası[3]
  • Xigaze Mikrolevhası[3]
  • Bainang Mikrolevhası[3]
  • Zedong Mikrolevhası[3]
  • Dazhuqu Mikrolevhası[3]

Avustralasya

  • Brook Street Mikrolevhası[4]
  • Buller Mikrolevhası[4]
  • Caples Mikrolevhası[4]
  • East Tasmanian Mikrolevhası
  • Glenburgh Mikrolevhası
  • Dun Mountain-Maitai Mikrolevhası[4]
  • Molong—Monaro Mikrolevhası
  • Murihiku Mikrolevhası[4]
  • Narryer Gnays Mikrolevhası
  • Takaka Mikrolevhası[4]
  • Torlesse Kompozit Mikrolevhası[4]
  • Waipapa Kompozit Mikrolevhası[4]
  • West Tasmanian Mikrolevhası

Avrupa

  • Armorika Mikrolevhası
  • Avalonia
  • Avalon Kompozit Mikrolevhası
  • Balearic Mikrolevhası
  • Briançonnais Mikrolevhası
  • Central Highlands Mikrolevhası
  • Central Southern Uplands Mikrolevhası
  • Charnwood Mikrolevhası
  • Hebridean Mikrolevhası
  • Leinster—Lakesman Mikrolevhası
  • Midland Valley Mikrolevhası
  • North Armorican Kompozit Mikrolevhası
  • Northern Highlands Mikrolevhası
  • Rosslare—Monian Mikrolevhası
  • Southern North Sea Mikrolevhası
  • Tregor—La Hague Mikrolevhası
  • Wrekin Mikrolevhası[5]

Fennoskandiya

  • Bamble Mikrolevhası[6]
  • Idefjorden Mikrolevhası[6]
  • Kongsberg Mikrolevhası[6]
  • Telemarkia Mikrolevhası[6]
  • Batı Gnays Bölgesi[7]

Kuzey Amerika

  • Avalonia Mikrolevhası[8]
  • Bancroft Mikrolevhası[9]
  • Buffalo Head Mikrolevhası
  • Cache Creek Mikrolevhası
  • Carolina Mikrolevhası
  • Cassiar Mikrolevhası
  • Crescent Mikrolevhası
  • Elzevir Mikrolevhası[9]
  • Frontenac Mikrolevhası[9]
  • Franciscan Kompleksi
  • Ganderia Mikrolevhası[8]
  • Hottah Mikrolevhası
  • Insular Süper Mikrolevhası
  • Intermontane Levhası ve Intermontane Kuşağı
  • Meguma Mikrolevhası[8]
  • Occidentalia Mikrolevhası
  • Pacific Rim Mikrolevhası
  • Pearya Mikrolevhası
  • Quesnellia
  • Salinian Bloğu
  • Slide Mountain Mikrolevhası
  • Smartville Bloğu
  • Sonomia Mikrolevhası
  • Steel Mountain Mikrolevhası[9]
  • Stikinia
  • Wrangellia Mikrolevhası
  • Yakutat Bloğu
  • Yukon—Tanana Mikrolevhası

Güney Amerika

  • Arequipa-Antofalla
  • Chaitenia
  • Chilenia
  • Chiloé Bloğu
  • Cuchilla Dionisio Mikrolevhası
  • Cuyania
  • Fitz Roy Mikrolevhası
  • Madre de Dios Mikrolevhası
  • Mejillonía
  • Nico Pérez Mikrolevhası
  • Pampia
  • Paranapanema Bloğu
  • Piedra Alta Mikrolevhası
  • Tandilia Mikrolevhası

Kaynakça

Notlar

  1. ^ Schematic map of the Siberian craton showing boundaries of the craton and its terranes
  2. ^ a b c d e f g Okaya, D.; Christensen, N.I.; Ross, Z.E.; Wu, F.T. (2016). "Terrane‐controlled crustal shear wave splitting in Taiwan". Geophysical Research Letters. 43 (2): 556-563. Bibcode:2016GeoRL..43..556O. doi:10.1002/2015GL066446 Özgürce erişilebilir. 
  3. ^ a b c d e f Aitchison, J. C., Ali, J. R., and Davis, A. M. (2007) "When and where did India and Asia collide?" Journal of Geophysical Research, v.112, pp.1–19
  4. ^ a b c d e f g h Mortimer, N; Rattenbury, MS; King, PR; Bland, KJ; Barrell, DJA; Bache, F; Begg, JG; Campbell, HJ; Cox, SC; Crampton, JS; Edbrooke, SW; Forsyth, PJ; Johnston, MR; Jongens, R; Lee, JM; Leonard, GS; Raine, JI; Skinner, DNB; Timm, C; Townsend, DB; Tulloch, AJ; Turnbull, IM; Turnbull, RE (2014). "High-level stratigraphic scheme for New Zealand rocks". New Zealand Journal of Geology and Geophysics. 57 (4): 402-419. doi:10.1080/00288306.2014.946062 Özgürce erişilebilir. ISSN 0028-8306. 
  5. ^ Pharao, et al. (1996) Tectonic map of Britain, Ireland & adjacent areas UK:British Geological Survey
  6. ^ a b c d Viola, G.; Henderson, I.H.C.; Bingen, B.; Hendriks, B.W.H. (2011). "The Grenvillian–Sveconorwegian orogeny in Fennoscandia: Back-thrusting and extensional shearing along the 'Mylonite Zone'". Precambrian Research. 189 (3–4): 368-88. Bibcode:2011PreR..189..368V. doi:10.1016/j.precamres.2011.06.005. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2015. 
  7. ^ Cuthberta, S.J.; Carswellb, D.A.; Krogh-Ravnac, E.J.; Waind, A. (2000). "Eclogites and eclogites in the Western Gneiss Region, Norwegian Caledonides". Lithos. 52 (1–4): 165-195. Bibcode:2000Litho..52..165C. doi:10.1016/s0024-4937(99)00090-0. 
  8. ^ a b c Hild, Martha; Barr, Sandra (2015). Geology of Nova Scotia. Portugal Cove: Boulder Publications. s. 18. ISBN 9781927099438. 
  9. ^ a b c d Miller, Brent (1997). Geology, Geochronology, and Tectonic Significance of the Blair River Inlier, Northern Cape Breton Island, Nova Scotia. Halifax: Dalhousie University. s. 260. 

Bibliyografya

  • McPhee, John (1981). Basin and Range. New York: Farrar, Straus and Giroux.
  • McPhee, John (1983). In Suspect Terrain. New York: Farrar, Straus and Giroux.
  • McPhee, John (1993). Assembling California. New York: Farrar, Straus and Giroux.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kireç taşı</span> genellikle mercan, foraminifera ve yumuşakçalar gibi deniz canlılarının iskelet parçalarından oluşan bir karbonat tortul kayaç

Kireç taşı genellikle mercan, foraminifera ve yumuşakçalar gibi deniz canlılarının iskelet parçalarından oluşan bir karbonat tortul kayaçtır. Başlıca maddeleri kalsiyum karbonatın farklı kristal formları olan kalsit ve aragonit minerallerdir. Yakından ilişkili bir kaya, yüksek oranda mineral dolomit içeren dolomittir. Eski USGS yayınlarında, dolomit magnezyum kireç taşı olarak anılırdı, artık magnezyum eksikliği olan dolomitler veya magnezyum açısından zengin kalkerler olarak ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dünya'nın yerkabuğu</span> Dünyanın dış tabakası

Yer kabuğu, taş küre veya litosfer, Yerküre'nin en dış kısmında bulunan yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Himalayalar</span> Dünyanın en yüksek sıradağları

Himalaya Dağları, dünyanın en büyük ve en yüksek sıradağları arasında zirveyi çeker. Asya'nın orta güney kısmında, doğu-batı doğrultusunda uzanır. Dünyanın en yüksek zirvesi Everest'i içine alır. Everest Tepesi, Nepal ile Tibet (Çin) sınırında yer alır. Everest tepesi Nepal'in sınırları içerisindedir. Himalayalar, levha tektoniği kuramına göre, iki kıtasal levhanın yani Hindistan levhası ve Asya levhasının çarpışması sonucu oluşmuştur ve bu oluşum hâlen devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Granit</span>

Granit, sert, kristal yapılı minerallerden meydana gelen tane görünüşlü magmatik felsik müdahaleci magmatik bir kaya türüdür. Granit kelimesi, tamamen kristalli bir kayanın kaba taneli yapısında bulunan Latince granumdan gelir. Plüton içindeki taneler çoğunlukla gözle görülebilir büyüklüktedir. Feldispatın esas mineralleri ortoklas cinsi ile az miktarda plajioklas ve kuvarstır. Ayrıca mika, hornblend, piroksen ve ikinci gruba giren turmalin, apatit, zirkon, grena, manyetit gibi mineraller de bulunabilir. Ancak genellikle "granit" terimi daha geniş bir yelpazede ifade etmek için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Ordovisiyen</span> Paleozoyik Zamanın ikinci dönemidir ve 485 ile 444 milyon yıl önce aralığındaki süreyi kapsar

Ordovisiyen, Paleozoyik Zaman'ın ikinci dönemi olarak kabul edilir ve 485,4 milyon yıl önce başlamış ve 443,8 milyon yıl önce sona ermiştir. Ordovisiyen, jeolojik zaman cetvelindeki dönemlerden biridir. Bu dönem boyunca yerküre tarihindeki bazı kayda değer evrimsel olaylar görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Permiyen</span> Paleozoyik Zamannın altıncı ve son dönemi

Permiyen, jeolojik zaman cetvelinde, yaklaşık 298,9 milyon yıl öncesinden 251,9 milyon yıl öncesine kadar süren ve kayda değer çevresel değişikliklere sahne olan bir jeolojik dönemdir. Bu dönemde kara yaşamında bir dönüşüm görülmesine ek olarak hayvanlar ve bitkilerin evrimsel tarihinde dikkate değer olaylara sahne oldu. Permiyen Dönemi'nin adı, Rusya'da Ural Dağları çevresindeki çalışmalar sırasında, İngiliz jeolog Roderick Impey Murchison tarafından 1841 yılında tarihe kazandırıldı. Permiyen Dönemi, Karbonifer Dönemi ile Triyas Dönemi arasında yer alır ve bu dönemde gerçekleşen çeşitli birçok olaydan dolayı karada yaşayan canlı türlerinin evriminde ve çeşitliliğinde bir dönüm noktası olarak görülür.

<span class="mw-page-title-main">Triyas</span> 252 ile 201 milyon yıl önce arasını kapsayan, Mezozoyik Zamanın ilk dönemi

Triyas, 251,902 milyon yıl önce (myö) Permiyen Dönemi'nin sonundan 201,4 myö Jura Dönemi'nin başlangıcına kadar 50,5 milyon yılı kapsayan jeolojik bir dönem ve sistemdir. Triyas, Mezozoyik Zaman'ın ilk ve en kısa dönemidir. Dönemin hem başlangıcı hem de sonunda büyük yok oluşlar görülmüştür. Triyas Dönemi, Erken Triyas, Orta Triyas ve Geç Triyas olmak üzere üç devreye ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Tortul kayaçlar</span>

Üç ana kayaç türünden biri olan tortul kayaçlar, yeryüzünde en çok görülen kayaç türüdür. Dünya'nın yüzeyinin yaklaşık yüzde 75'ini yerkabuğunun ise yaklaşık yüzde 8'ini kaplarlar. Bu kayaçlar genellikle tabakalı olarak bulunurlar ve içerisinde organizma kalıntıları (fosil) bulundururlar. Sarkıt ve dikitler bu kayaçların oluşturduğu jeolojik yapılara örneklerdir. Tortul kayaçların büyük bir kısmı dış etmenler tarafından yeryüzünün aşındırılmasıyla meydana gelen çeşitli büyüklükteki unsurların (sediman) taşınarak çukur sahalara biriktirilmesi sonucu oluşmuşlardır. Bu olaya genel anlamda tortullaşma denir. Biriken unsurlar önceleri boşluklu gevşek bir yapıya sahiptirler. Fakat zamanla sıkışıp sertleşirler. Bir birikme sahasında, sonradan biriken unsurlar öncekiler üzerinde birikerek ağırlıkları vasıtasıyla basınç yaparlar. Bu basınç sonucu unsurlar, aralarındaki boşlukların küçülmesi ve büyük ölçüde ortadan kalkmasıyla sıkışır ve sertleşirler. Tortul depoların veya kayaçların oluştukları ortamlar yerden yere farklılık gösterirler.

<span class="mw-page-title-main">Başkalaşım kayaçları</span> Isı ve basınca maruz kalan kaya

Başkalaşım kayaçları ya da metamorfik kayaçlar, magmatik ve tortul kayaçların çeşitli etkilerle değişime uğraması sonucu oluşurlar. Mermer, başkalaşım kayaçlarına bir örnek olarak verilebilir. Gnays, elmas ve şist de bu kayaçlara verilebilecek diğer örneklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Magmatik kayaçlar</span> Magmanın yeryüzüne çıkarken soğumasıyla meydana gelen kayaçlardır.

Magmatik kayaçlar, magmanın yükselerek yer kabuğunun içerisine girip veya yeryüzüne ulaşıp soğuyarak katılaşması sonucu oluşan kayaç türüdür. Üç ana kaya türünden biridir, diğerleri tortul ve metamorfiktir. Magmatik kaya magma veya lavın soğutulması ve katılaşmasıyla oluşur. Magmatik kayaçlar çok çeşitli jeolojik ortamlarda meydana gelir: kalkanlar, platformlar, orojenler, havzalar, büyük magmatik bölgeler, genişletilmiş kabuk ve okyanus kabuğu. (Resim1) Magmatik kayaçlar temel olarak silikat minerallerinden oluşmuşlardır. Magmanın bileşimi temel bazı elementlerin dağılımını yansıtsa da oranları değişmekte ve bu da belli başlı magma tiplerinin oluşmasına neden olur.

<span class="mw-page-title-main">Andezit</span>

Andezit, porfiritik dokuya sahip ara bileşimin magmatik yüzey kayasıdır. Genel anlamda bazalt ve riyolit arasındaki ara tiptir ve TAS diyagramında gösterildiği gibi, silisyum dioksit (SİO2) oranı %57 ve %63 arasında değişmektedir. Kıtasal kabuğun ortalama bileşimi andeziktir. Bazaltlarla birlikte Mars kabuğunun da önemli bir bileşeni olduğu tahmin edilmektedir. Andezit adı Andes Dağı silsilesinden türetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Lavrasya</span> süperkıta Pangeanın parçalanmasından sonra kuzeyde kalan kısım

Lavrasya (Laurasia), süperkıta Pangea'nın parçalanmasından sonra kuzeyde kalan kısım. Pangea öncesi 510 milyon yıl ile 280 milyon yıl ve Pangea sonrası 250 milyon yıl ile 55 milyon yıl önce var olmuştur. Günümüzde Kuzey Yarımküre'de bulunan Kuzey Amerika, Avrupa, 300 milyon yıl önce Lavrasya ve Gondvana çarpışarak Pangea'yı oluşturmuştur. 250 milyon yıl önce Pangea parçalanmaya başlayınca kuzeyde Lavrasya ve Gondvana kıtaları olmuştur. Ayrıca aralarında bugünkü Atlas Okyanusu görülmeye başlamıştır. 142 milyon yıl önce Lavrasya ve Gondvana da parçalanarak bugünkü kara parçaları oluşmuştur.

Prekambriyen, yerküre tarihinin mevcut Fanerozoyik Üst Zaman'dan önce gelen en eski bölümüdür. Prekambriyen, Fanerozoyik Üst Zaman'ın ilk dönemi olan Kambriyen'den önce geldiği için bu şekilde adlandırılmıştır. Kambriyen adlandırması ise bu çağa ait kayaçların ilk incelendiği yer olan Galler'in Latince ismi Cambria'dan gelmektedir. Prekambriyen, yerkürenin jeolojik zamanının %88'ini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Kıtasal çarpışma</span>

Kıtasal çarpışma Dünya'nın yakınsak sınırlarında meydana gelen bir levha tektoniğidir. Kıtasal çarpışma yitim zonu üzerinde olan bir olaydır, bu çarpışma süreci boyunca yitim bölgesi yok edilir ve bu sayede dağlar oluşur, iki kıta bir araya gelir. Kıtasal çarpışma sadece; bu gezegende bilinen farklı kabukların, okyanus ve kıta arasında, nasıl davrandığını gösteren ilginç bir örnektir.

Kimmerya, güney yarımkürede Gondvana'dan parçalanan ve Kuzey yarımkürede ise Avrasya'ya eklenen antik bir kıta veya mikrolevhaların ve mikrokıtaların bulunduğu bir çizgidir. Bugün ise Türkiye, İran, Afganistan, Pakistan, Tibet, Çin, Myanmar, Tayland ve Malezya'nın parçalarından oluşmaktadır. Kimmerya, Erken Permiyen sırasında Tetis Okyanusu'nun Gondvana tarafındaki kıyılarından parçalandı ve Yeni Tetis Okyanusu arkasında açıldığında, Permiyen sırasında Eski Tetis onun önünde kapandı. Kimmerya, Gondvana'dan doğudan batıya, Avustralya'dan ise Doğu Akdeniz'e kadar yükseldi. Birçok enlem boyunca uzandı ve çok çeşitli iklim bölgelerine yayıldı.

<span class="mw-page-title-main">Süperkıta listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Süper kıta Pangea, birbirine yakın olduğunda tüm karasal kara kütlelerini tanımlayan bir isimdir Pangea, başka bir değişle Pangea kıtaların ayılmadan önceki şekline verilen isimdir. Süper kıtalar jeolojik geçmişte birçok kez birleşti ve dağıldı. Modern tanımlara göre, bugünün dünyasında süper kıta mevcut değildir. Kıtaların konumları Pangeanın dağılmasından bir süre önce erken Jurassic'e (Jura) doğru bir şekil belirlenmişti. Daha önceki kıta Gondwana, Baltica, Laurentina ve Sibirya toprakları o zaman ayrı olduğu için süper kıta olarak kabul edilmez.

<span class="mw-page-title-main">Yükselmiş kıyı</span> deniz seviyesinin göreceli olarak düşmesiyle kıyı şeridinin üzerinde yükselen kumsal ya da dalgalarla kesilmiş platform

Yükseltilmiş bir kıyı, kıyı terası, deniz taraçası veya tünemiş kıyı şeridi, deniz kökenli nispeten düz, yatay, hafifçe eğimli bir yüzey ve çoğunlukla dalga aktivitesi alanından kaldırılmış eski bir aşınma platformudur. Bu nedenle, oluşum zamanına bağlı olarak mevcut deniz seviyesinin üstünde veya altında yer almaktadır. Karaya doğru daha dik yükselen eğim ve deniz kenarında daha dik inen bir eğim ile sınırlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Finlandiya jeolojisi</span>

Finlandiya'nın jeolojisi, jeolojik olarak çok genç ve çok eski malzemelerin bir karışımından oluşur. Yaygın kaya türleri ortognays, granit, metavolkanik ve metasedimanter kayaçlardır. Bunların üzerinde, örneğin eskerler, til ve deniz kili gibi, Kuvaterner buzul çağlarıyla bağlantılı olarak oluşmuş, yaygın olarak ince bir konsolide olmayan tortu tabakası bulunur. Dağ masifleri uzun zaman önce bir peneplene kadar aşındığı / erozyona uğradığı için topografik kabartma oldukça düzleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kaledoniyen Orojenezi</span>

Kaledoniyen Orojenezi, Britanya Adaları'nın kuzey kesimlerinde, İskandinav Dağları'nda, Svalbard'da, Doğu Grönland'da ve kuzey ve orta Avrupa'nın bazı bölgelerinde görülen bir dağ oluşum süreciydi. Kaledoniyen Orojenezi, Ordovisiyen'den Erken Devoniyen'e kadar, kabaca 490 milyon yıl öncesinden 390 milyon yıl öncesine kadar meydana gelen olayları kapsar. Kaledoniyen Orojenezi, Laurentia, Baltika ve Avalonya kıta ve mikrolevhaları çarpıştığında Iapetus Okyanusu'nun kapanmasıyla gerçekleşti, Akadiyen Orojenezi ile oluşumu tamamlandı.

Farrar, Straus and Giroux (FSG), Amerikan yayınevidir. 1946'da Roger Williams Straus Jr. ve John C. Farrar tarafından kurulmuştur. FSG, edebi kitaplar yayınlamasıyla tanınır ve yazarları; Pulitzer, Ulusal Kitap ve Nobel dahil olmak üzere çok sayıda ödül kazanmıştır. 2016 yılından sonra Macmillan'ın bir parçası hâline gelmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.