İçeriğe atla

Mikroiklim

Mikroiklim (mikroklima, mikro-klima) zemine yaklaşık 2 metre yükseklikteki iklimi ya da belirgin ve küçük bir alandaki (örneğin bir şehirde binalar arasındaki) iklim anlamına gelir. Mikroklima, çevresindeki büyük iklim (makroklima) özelliklerinden ayrılan küçük iklim alanıdır. Küçük alanlı iklim, mikro iklim denilebilir.[1] Mikroklimayı mikroklimatoloji[2] bilimi inceler. Mikroklimatoloji bitki yetişmesi, hayvancılık, ormancılık ve çiftçilik açısından önemlidir.

Vadi ile tepe, şehir ile çevresinin iklimlerinin karşılaştırılması mikroklimanın konusudur. inceleme alanı daha da dar seçilebilir. ormanın bir kenarı ile diğer kenarı, tarlanın sürülen tarafı ile sürülmemiş tarafı incelenebilir.

Tarımsal mikroklimada, bir ürünün yetişebileceği alan incelenir. Örneğin buğday tarımı için, tarlası genişliği ve bir metre yüksekteki alanın iklimi baz alınır.

Bilimsel olarak mikroklima alanı genişliği ve yüksekliği birkaç metrelik bir alanı[3] kapsasa da günlük kullanımda daha geniş ölçütler kullanılır. Artvin ili Yusufeli ilçesi dağların arasında alçak bir vadi içerisinde yer aldığından mikroklima alanı olarak değerlendirilir. Karadeniz iklim bölgesinde Akdeniz İkliminin karakteristik bitkisi zeytinin tarımının yapılabilmesi bunun nedenidir.[4] Iğdır sert karasal iklimin hakim olduğu Doğu Anadolu Bölgesinde yer alır. Iğdır Ovası'nda pamuk yetiştirilmesi mikroklima örneğidir.[4]

Zemine yakın bölgede rüzgarın zemini aşındırması, güçsüz hava akımları, büyük ısı değişimleri, zeminin tipi, bitki örtüsü ve benzeri nedenlerden dolayı yerelleşmiş farklı bir iklim oluşabilir. Mikroiklim özellikle nadir bulunan bitkiler için çok önemlidir, çünkü bu bitkiler iklim değişimine çok duyarlıdır.

Mikroiklim yalnızca bitkiler için değil, ayrıca insanlar için de önemlidir. Özellikle mimarların inşaat malzemesi seçiminde mikroiklimi göz önünde bulundurması gerekir.

Mikro Klimayı Oluşturan Faktörler

Mikro klimaların bulunduğu alanlara örnek olarak; lokal atmosferi soğutan su kenarlarının yakınını veya aşırı derecede şehirleşmiş, güneş enerjisini absorbe ederek ısıyı yükselten tuğla, beton ve asfalt gibi maddelerin çokça kullanıldığı bölgelerde oluşan kentsel ısı adalarını gösterebiliriz. Şehir içinde çok yüksek binaların olması rüzgârın belli bölgelere geçebilmesi için engel yaratırken bazı bölgelerde rüzgarı toplar. Hava kirliliği de bu ısı adalarının oluşmasında etkendir. Kentsel ısı adaları belli bölgelerin daha soğuk olmasına göre de oluşabilir. Mesela kent içerisindeki yeşil alanlar çevresine kıyasla daha serin bölgeler oluşmasına sebep olur.[5]

Mikro klimayla alakalı bir başka faktörse bölgenin eğimi veya bakısıdır. Kuzey Yarımküre'deki güneye bakan yamaçlar ve Güney Yarımküre'deki kuzeye bakan yamaçlar direkt güneş ışığına maruz kaldığı için diğer bölgelere göre daha sıcak olmasını ve daha uzun süre sıcak kalmasını bekleriz. Bu da yamacın çevresine göre daha sıcak bir mikro klima oluşturmasına sebep olur.

Toprak tipi de aynı zamanda mikro klimayı etkileyen faktörlerdendir. Mesela kil oranı yüksek topraklar kaplama görevi görerek yer ısısını ılıman hale getirir. Diğer yanda toprağın havayla dolu boşluk miktarı çok fazlaysa ısı toprağın altında hapsolur ve yer seviyesinde don olaylarının görülme olasılığı artar.[6]

Mikro klima bize normalde geniş bir bölgede yetiştirilemeyen belli başlı bitkilerin küçük alanlarda yetiştirilebilmesi için imkan sağlar. Bu imkan genellikle kuzey iklimlerinde bitkilerin yetiştirilebilmesi adına oldukça önemlidir. Çiftçiler, bitkilerini ekecekleri alanları dikkatlice seçmesiyle birlikte bu bölgeleri kendileri için avantaja çevirebilirler.  Şehir planlamasında zonlama yapılarak, yaşanılacak alanın korunaklı oluşturulmasıyla ortalama sıcaklık yükseltilerek bir mikro klima oluşturulur ve kışın çok şiddetli geçmesine engel olunabilir. Bu korunaklı bölgeler yüksek binaların yapılıp güçlü rüzgârların engellenmesiyle oluşturulabilir. Rüzgâr etkisi de mikro klimanın çalışma alanlarındandır. Zemine yakın bölgede rüzgarın zemini aşındırması, güçsüz hava akımları, büyük ısı değişimleri, zeminin tipi, bitki örtüsü ve benzeri nedenlerden dolayı yerelleşmiş farklı bir iklim oluşabilir.

Kaynakça

  1. ^ İZBIRAK, Reşat (1992). Coğrafya Terimleri Sözlüğü. 
  2. ^ "Mikro klimatoloji" (PDF). KLİMATOLOJİ - I. DEVLET METEOROLOJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. 2005. 24 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2016. 
  3. ^ SÜR, Prof. Dr. Ayhan. "Mikroklima" (PDF). LOKALKLİMA VE MİKROKLİMA. ankara.edu.tr. 19 Kasım 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2016. 
  4. ^ a b ÖZÇAĞLAR, Ali. "Kelkit Çoruh Oluğu". TÜRKİYE’DEKİ TARIM ALANLARININ COĞRAFİ DAĞILIŞININ DOĞAL ÇEVREYLE İLİŞKİSİ. 
  5. ^ "6 Examples of an Urban Microclimate". Sotoga. 31 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021. 
  6. ^ "Learn, Garden & Reflect with Cornell Garden-Based Learning". gardening.cals.cornell.edu. 24 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hava durumu</span> atmosferin fiziksel koşulları

Hava durumu ya da kısaca hava, yaşam ve insan aktiviteleri üzerindeki etkisini de göz önüne almak koşuluyla atmosferin belirli bir anda, belirli bir bölgedeki hali. Bazen çoğul olarak havalar şeklinde kullanılır. Hava durumu kavramı ile genellikle uzun dönemde gerçekleşen yani iklimsel değişimler değil, atmosferdeki kısa dönemde gerçekleşen değişimler kastedilir. Gökyüzünün görüş, bulutluluk, nem, yağış, sıcaklık ve rüzgâr durumu gibi çeşitli özelliklerini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Akdeniz iklimi</span> iklim çeşidi

Akdeniz iklimi, yaz sıcaklığı güneşışınlarının düşme açısına, kuraklık ise alçalıcı hava hareketlerine bağlıdır. En sıcak ay ortalaması 26-28 °C, en soğuk ay ortalaması 8-10 °C dir. Yıllık sıcaklık ortalaması 18 °C dir. Kar yağışı ve don olayı çok ender görülür. En fazla yağış kışın, en az yağış yazın düşer. Kışın görülen yağışlar cephesel kökenlidir. Cephesel yağışlar en fazla bu iklimde görülür.

<span class="mw-page-title-main">Erozyon</span> toprağı bir yerden başka bir yere taşıyan dışsal süreçler

Erozyon, diğer adıyla aşınım, yer kabuğunun üzerindeki toprakların, başta akarsular olmak üzere türlü dış etkenlerle aşındırılıp, yerinden koparılması, bir yerden başka bir yere taşınması ve biriktirilmesi olayına denir.

<span class="mw-page-title-main">Maki</span> Genellikle Akdeniz iklimi bölgesinde yetişen bitki topluluğu

Maki, Akdeniz ikliminin egemen olduğu bölgelere özgü, ortalama 1-2 metre boyundaki küçük ağaç ya da çalıların oluşturduğu bitki örtüsü. Bu bitki örtüsüyle kaplı alanlara makilik denir. Makilikler, eskiden ormanlık olan alanların yangın ya da insanlar tarafından yok edilmesi sonucu oluşmuştur. Orman kendini yenilemeden ortamı kaplayan maki türleri ağaç fidanlarının büyümesini engellerler.

<span class="mw-page-title-main">Çöl iklimi</span> İklim çeşidi

Çöl iklimi veya kurak iklim, bitki örtüsü çalı ve kurakçıl otlar olan, çok az yağış alan ve kutup iklimi olarak sınıflandırılacak kriterleri karşılamayan bir iklimdir.

<span class="mw-page-title-main">Ilıman kuşak iklimleri</span> Iklim türü

Ilıman kuşak iklimi, tropikal bölgeler ile tundralar arasında kalan bölümde görülen iklim çeşididir. İklim özelliklerinin çeşitliği ve aşırı sıcak veya soğuk olmayışı en önemli özelliğidir. Dünya'nın yüzde 15'ini oluşturan bu kuşakta toplam nüfusun %48'i yaşar. Ekonomik ve teknolojik açıdan en güçlü ülkeler bu kuşak üzerinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">İklim</span> Belirli bir bölgedeki hava koşullarının uzun dönemler boyunca istatistikleri

İklim, bir yerde uzun bir süre boyunca gözlemlenen sıcaklık, nem, hava basıncı, rüzgâr, yağış, yağış şekli gibi meteorolojik olayların ortalamasına verilen addır. Hava durumundan farklı olarak iklim, bir yerin meteorolojik olaylarını uzun süreler içinde gözlemler. Bir yerin iklimi o yerin enlemine, yükseltisine, yer şekillerine, kalıcı kar durumuna ve denizlere olan uzaklığına bağlıdır. İklimi inceleyen bilim dalına klimatoloji adı verilir. İklim türleri, sıcaklık ve yağış rejimi gibi durumlara bakılarak sınıflandırılabilir. Ancak günümüzde en çok kullanılan sınıflandırma sistemi, aslen Wladimir Köppen tarafından geliştirilmiş olan Köppen iklim sınıflandırmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Fiziki coğrafya</span> coğrafyanın iki önemli alt alanından biri

Fiziki coğrafya coğrafyanın büyük alanlarından biridir. Fiziki coğrafya; insan coğrafyasının alanı olan kültürel çevre aksine, atmosfer, hidrosfer, biyosfer ve jeosfer gibi doğal çevrelerin süreç ve değişimlerini inceleyen doğa bilimi dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yağış</span> havadaki su buğusunun yoğunlaşma sonunda sıvı ya da katı durumda yere düşmesi

Yağış, hava kütlelerinin soğuk bir hava tabakası ile karşılaşarak, soğuk bir yerden geçerek ya da yükselerek soğuması sonucunda içerisindeki su buharının yoğuşarak sıvı veya katı halde yeryüzüne inmesi olayıdır. Plüvyometre adı verilen bir âletle ölçülür. Yıllık yağış miktarı mm, cm ve m olarak, günlük yağış miktarı ise kg/m² ile ifade edilir. Yıllık toplam yağış miktarının bir alanda oluşturduğu yükseklik baz alındığı için uzunluk birimleriyle ifade edilir. Birçok farklı formda meydana gelebilir, bunlar yağmur, kar, graupel, dolu ve sulusepkendir.

<span class="mw-page-title-main">Dümrek, Mihalıçcık</span> Eskişehir mahallesi

Dümrek, Eskişehir ilinin Mihalıççık ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye iklimi</span>

Türkiye, iklim kuşaklarından ılıman kuşak ile subtropikal kuşak arasında yer alır. Türkiye'nin coğrafî konumu ve yer şekilleri sonucunda iklimi, farklı özellikte iklim tiplerinin oluşmasına yol açmıştır. Kıyı bölgelerinde denizlerin etkisiyle daha ılıman iklim özellikleri görülür. Dağların yüksekliği ve uzanışı deniz etkilerinin iç kesimlere ulaşmasını engeller. Bu nedenle iç kesimlerinde karasal iklim özellikleri görülür.

<span class="mw-page-title-main">Marmara iklimi</span> Türkiyenin kuzeybatısında yer alan bölgenin iklimi

Marmara iklimi, Marmara Bölgesi'nin kuzey Ege'yi de içine alacak şekilde güney kesiminde görülür. Genel olarak Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Kocaeli, İstanbul, Tekirdağ ve Yalova şehirlerinde etkilidir.

<span class="mw-page-title-main">Bozkır</span>

Bozkır veya step, fiziki coğrafyada kurakçıl otsu bitkilerden oluşan, sıcak ve ılıman iklimlerdeki ağaçsız ekolojik bölge.

<span class="mw-page-title-main">Madra Dağları</span>

Madra Dağları ya da Madra Dağı, Ege Bölgesi’nin Asıl Ege Bölümü ile Marmara Bölgesi’nin Güney Marmara Bölümü’nün sınırlarında yer alır. Madra Dağı, Balıkesir ilinin İvrindi, Havran, Burhaniye, Gömeç ve Ayvalık ilçeleri ile İzmir ilinin Bergama ilçesi topraklarında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Köppen iklim sınıflandırması</span> iklim sınıflandırma sistemi

Köppen iklim sınıflandırması, tüm dünyada en sık kullanılan iklim sınıflandırma yöntemlerinden biridir. Bu yöntem 1900'lü yıllarda Alman klimatolog Wladimir Köppen tarafından ortaya atılmış ve 1918 ile 1936 yılları arasında yine Köppen tarafından büyük ölçüde geliştirilmiştir. Köppen'ın sınıflandırma yönetimine göre bir çevrenin doğal bitki örtüsü, o yörenin iklimini açıklamak için en iyi değerlendirme aracıdır. Bu nedenle Köppen iklim bölgelerini ayırırken bitki örtüsünün dağılışını göz önüne almıştır. Köppen sınıflandırması bir bölgenin yıllık ve aylık sıcaklık ortalaması ile yağış miktarını hesaplayarak iklim bölgelerinin sınırlarını çizer. Köppen iklim sınıflandırması, en yaygın kullanılan iklim sınıflandırma sistemlerinden birisidir. İlk olarak Alman - Rus bilimci Wladimir Köppen 1884' te Köppen tarafından, özellikle 1918 - 1936' da yapılan birkaç değişiklikle yayınlandı. Daha sonra, iklim bilimci Rudolf Geiger sınıflandırma sisteminde bazı değişiklikler yaptı ve bu nedenle bazen Köppen - Geiger iklim sınıflandırma sistemi olarak adlandırıldı.

İklim değişiklikleri, bilimsel olarak klimatoloji dalına göre incelenen bir tür atmosferik ya da astronomik değişikliklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Bitki coğrafyası</span>

Bitki coğrafyası, bitki örtüsünün yeryüzündeki dağılışı, bu dağılışa etki eden faktörleri ve çevre ile ilişkilerini inceleyen fiziki coğrafyanın dalıdır. Fitocoğrafya, vejetasyon coğrafyası da denir. Botanik bitkileri tek tek incelerken, Bitki Coğrafyası bitki topluluklarıyla ilgilenir. Bitki coğrafyası, bitkilerin, anatomi, morfoloji, fizyolojilerini değil, yetişme şartları ve yeryüzüne dağılışlarını inceler. Dağılış şartlarını açıklamaya çalışır. Bitki örtüsü pek çok açıdan coğrafyanın konusudur.

<span class="mw-page-title-main">Muson rüzgârları</span>

Muson rüzgârları, özellikle Asya kıtası ile Hint Okyanusunun, yaz ve kış mevsiminde farklı ısınmasına bağlı olarak oluşan mevsimlik (devirli) rüzgâr. Muson kelimesi Arapça mevsim kelimesinden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dış kuvvetler</span>

Dış kuvvetler; akarsular, rüzgârlar, yer altı suları, buzullar, dalgalar ve akıntılar gibi çeşitli etmenlerin Dünya'yı şekillendirmesidir. Bu etmenler atmosfer kökenli olup enerjilerini güneşten alırlar. Dış kuvvetler, iç kuvvetlerin etkisiyle oluşan yüksek yerleri aşındırarak deniz seviyesine indirmeye çalışır. Dünyanın şekillenmesinde iç ve dış kuvvetler değişim halindedir, bu değişim uzun bir zaman aralığını kapsadığından insanlar tarafından gözlenme şansı yoktur.

Yenice Ormanları, Karabük ili, Yenice ilçesi sınırlarında yer alan ormandır. İsmini de ilçeden almaktadır. Biyolojik çeşitlilik ve barındırdığı yaban hayat ile Dünya'nın sayılı ormanları arasında ye alan Yenice Ormanları, 1999 yılında Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) tarafından Acil Olarak Korunması Gereken 100 Sıcak Noktadan birisi olarak belirlendi. Türkiye'nin en büyük blok ormanıdır. İçinde hiçbir yerleşim yeri olmayıp kesintisiz orman alanına sahip bölgeye orman denizi denilmektedir. Yenice ormanlarında anıt ağaçların bulunduğu arboretum "Açık Hava Orman Müzesi" alanı da bulunmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.