Mika Kitabı
  |
Mika kitabı, Eski Ahit/Tanah'ta bulunan on beş kehanet kitabından biri olup Küçük peygamberler dizisinin altıncısıdır.[1] Kitabın yazarının, Yehuda Krallığı'na bağlı Moreşet köyünden MÖ 8. yüzyılda yaşamış[2] ve isminin anlamı "Kim Yehova gibidir?"[3] olan Mikayahu olduğu belirtilir. Kitap, 1-2, 3-5 ve 6-7. konular olmak üzere üç ana bölümden oluşur ve her bölümün başlangıcında "Dinle" kelimesi ve bunu takip eden kehanet bildirileri bulunur.[4] Mika, adil olmayan liderlere karşı serzenişte bulunur, zengin ve güçlüye karşı fakiri savunur ve sosyal adalet konusunda vaazlar verir;[5] bir yandan da Siyon merkezli ve Davud hanedanlığına bağlı barış dolu bir dünyayı dört gözle bekler.[6]
Göreceli anlamda kısa olan kitap, ağıtlar (1:8-16; 7:8-10), Tanrı'nın görünümü (1:3-4) ve dilek ve güvenle ilgili ilahi dualar (7:14-20) içerir.[7] Ayrıca Tanrı'nın İsrailoğullarına karşı ahit kurallarına uymadığı için "ahit davası açtığını" belirtir.[8]
İçerik
Yapı
Mika kitabı, genel anlamda birbirleriyle hemen hemen eşit büyüklükte olan üç parçaya ayrılabilir:[9]
- Uluslara ve liderlerine karşı yargılama (1-3. konular; bu bölüm muhtemelen MÖ 8. yüzyılda yaşamış peygamberin orijinal çalışmasıdır)[10]
- Siyon'un yeniden kuruluşu (4-5. konular; bir sonraki bölümle birlikte muhtemelen sürgün dönemi veya sonrasında eklenmiştir)[10]
- Tanrı'nın İsrail'e karşı açtığı dava ve umut ifadesi (6-7. konular)
Her bölüm kendi içinde yargılama kehaneti ve ardından yeniden yapılanma kehaneti içerir:[11]
- Önsöz (1:1)
- Yargılama kehaneti (1:2-2:11)
- Yeniden yapılanma kehaneti (2:12-13)
- Yargılama kehaneti (3:1-12)
- Yeniden yapılanma kehaneti (4:1-5:15)
- Yargılama kehaneti (6:1-7:6)
- Yeniden yapılanma kehaneti (7:7-20)
Özet
- Önsöz (1:1): Her kehanet kitabının bir özelliği olan, peygamberi, peygamberin yaşadığı dönemde yaşananları ve kitapta peygamberin vereceği demeçlerin "Yehova'nın sözleri" olup peygamberin sözlerinin bir kehanet olduğunun belirtilmesi kim olduğu bilinmeyen bir yazar tarafından kitap başına eklenmiştir.[12] Peygamberin odaklandığı nokta öncelikli olarak Samariye ve Kudüs'tür.[13]
- Samariye'ye karşı yargı (1:2-7): Antik bir gelenek olan Tanrı'nın göründüğünü belirten peygamber, Yehova'nın şehri putperestlik ve fakirlerin hor görülmesi günahları sebebiyle cezalandıracağını bildirir.[10]
- Yehuda şehirlerine uyarı (1:8-16): Samariye düşmüş ve sırada Yahudiye bulunmaktadır. Mika, önemi az olan Yehuda şehirlerinin Sanherib tarafından MÖ 701'de yıkılışını tasvir eder. Bu pasajlarda şehirlerin yıkılışı paronomasya ile anlatılmaktadır. Paronomasya, kelime oyunlarını içeren edebi bir araçtır. Örneğin, "Toz evi" anlamına gelen Betleafra'da yaşayanları tasvir etmek için "tozda yuvarlanın" demektedir. (1:14). Ebedi araç olan paronomasya tercümeler nedeniyle yabancı dillerdeki kitaplarda anlaşılamamaktadır.[14]
- Gücün yanlış şekilde kullanılmasının kınanması (2:1-5): Başkalarının toprak ve evlerini sahiplenenler kınanmaktadır. Burada anlatılmak istenen kişiler sırf zengin olmak için varlıklarını biriktirenler olabileceği gibi Asur saldırısı beklenen şehirlerde koğuşlanan askerler de olabilir.[14]
- Peygambere karşı tehditler (2:6-11): Peygamber, kehanette bulunmaması için uyarılmaktadır. Peygamber, cevap olarak hükmedenlerin Tanrı'nın halkına zarar verdiğini ve bu kişilerin şarap içenlerin tavsiyesini aldığını söyler.[14]
- Sonraki söz (2:12-13): Bu baplar, yargılama gününün geldiğini ve İsrail'in dağıldığını varsayar.[14]
- Günahkar Siyon'un yargılanması (3:1-4): İsrail'in hükümdarları, Tanrı'nın halkının etini yemesiyle yani yamyamlıkla suçlanır. Peygamberlerin yozlaştığını ve kişisel çıkar peşinde olduğunu belirtir. Kudüs liderleri, Tanrı'nın her zaman onlarla birlikte olacağına inanmaktadır fakat Tanrı halkıyla birlikte olacak ve Kudüs yıkılacaktır.[15]
- Siyon'un gelecek umudu (4:1-5): Bu pasaj neredeyse Yeşaya 2:2-4 ile aynıdır. Siyon (yani Tapınak) tekrar inşa edilecek; fakat bu, vahşet ve yozlaşma yoluyla değil, Tanrı kanunlarını öğrenme isteğiyle ve barış içinde yaşanınca Tanrı tarafından gerçekleştirilecek.[16]
- Siyon ile ilgili ilave sözler (4:6-7): Siyon'un, eskiden olduğu gibi bağımsızlığına ve kudretine kavuşacağı sözü verilir.[16]
- Babil ızdırabından kurtuluş (4:9-5:1): Yeşaya 41:15-16 ile olan benzerlik ve Babil ile ilgili yapılan alıntılar bu bölümün yazıldığı zamanla ilgili bilgi sunar fakat bunun MÖ 586 Kudüs Kuşatması sırasında mı yoksa sonradan mı yazıldığı belirsizliğini korur. Yargılamalara rağmen Tanrı, halkını yalnız bırakmayacak.[16]
- Beytüllahim'den vadedilen lider (5:1-14): Bu pasaj genelde sürgün dönemine denk gelir.[17] 4:9-10'da Siyon'da bir kral olmadığı fakat yeni bir kralın Beytüllahim'den çıkacağını bildirir. Burası Davud handenalığının memeleketidir ve İsrail'in güvenliği tekrar sağlanacaktır. Asurlular felakete uğrayacak, İsrail'in cezalandırılması diğer ulusların cezalandırılmasına sebep olacak.[18]
- Ahit davası (6:1-5): İsrail Krallığı modelinde de gerçekleştiği gibi, Yehova İsrailoğullarını (Yehuda halkını) adil ve dürüst olmama sebebiyle ahit kurallarını bozmakla suçlar.[19]
- Tevrat Ayini (6:6-8): Mika, Tanrı'yı memnun etmek için yapılması gerekenleri açıklar. 6:8'de "Ey insanlar, RAB iyi olanı size bildirdi; Adil davranmanızdan, sadakati sevmenizden Ve alçakgönüllülükle yolunda yürümenizden başka Tanrınız RAB sizden ne istedi?" der; dolayısıyla hayvan ve insan sunularının Tanrı için gereksiz olduğunu açıklar (insan sunuları Ahazya ve Menaşe krallıkları zamanında gerçekleşmiş olabilir).[20]
- Hilekar şehir (6:9-16): Şehir, ticarette dürüst olmadığı gerekçesiyle azarlanmaktadır.
- Ağıt (7:1-7): Buradaki ilk bap birincil şahıstır fakat bu kişinin peygamber Mika mı yoksa bir başkası mı olduğu tartışmalıdır. Dürüstlük ve ahlak kaybolmuştur ve aileler arasına anlaşmazlıklar mevcuttur.[21]
- Düşen Kudüs ezgisi (7:8-10): Birincil şahıs konuşmaya devam eder fakat bu kişi şehrin kendisidir. Yıkılışının Tanrı tarafından buyurulan hakedilmiş bir ceza olduğunu kabul eder. Bunun, şehrin kendisi tarafından kabul edilmesi Tanrı'nın hala onunla birlikte olduğuyla ilgili bir umut belirtisidir.[21]
- Yenidan kurulma kehaneti (7:11-13): Yıkılan Kudüs'e tekrar inşa edilip eski gücüne kavuşacağı sözü verilir.[21]
- Gelecekteki varlık için dua (7:14-17): Tavır, güç talebinden Tanrı'nın hoşgörüsüne karşı gösterilen şükran dolu şaşkınlığa dönüşür.[21]
Sahne ve kompozisyon
Sahne
1:1'de peygamberin "Moreşetli Mika" olduğundan bahsedilir, Moreşet Yehuda'nın güneyinde bir kasabaydı. Yaklaşık MÖ 750 - MÖ 700 yılları arasında, Yotam, Ahaz ve Hezekiya'nın iktidarlık dönemlerine yaşamıştır.[10]
Mika'nın kariyeri, uzun bir barış döneminden sonra, İsrail, Yehuda ve bölgedeki diğer ulusların hızlı büyüyen agresif Yenu Asur İmparatorluğu'nun baskısı altına girdiği zamana denk gelir. MÖ 734 ve MÖ 727 yılları arasında Asurlu III. Tiglat-Pileser'in Filistin'e yılda bir düzenlediği seferler sonunda İsrail, Yehuda ve Filist şehirleri uydu haline geldi, Ammon, Moab ve Edom vergiye bağlandı ve Aram Krallığı'nın Şam'ı Asurlularca zaptedildi.[22] Tiglat-Pileser'in ölümünün ardından İsrail ayaklandı; karşı atak düzenleyen Asurlular üç yıllık kuşatma sonunda başkent Samariye'yi MÖ 721'de yıktı.[10] Mika 1:2-7'de bu duruma atıfta bulunulur ve Samariye'nin, putperestlik, fakirlere yapılan baskı ve gücün kötü yönde kullanılması sebepleriyle Tanrı tarafından yıkıldığı anlatılır.[10] Asur saldırıları sonucunda kuzeydeki İsrail Krallığından güneydeki Yehuda Krallığına göçler başladı; bu durum toplumsal bir baskı yaratmış olmalıdır; aynı zamanda Kudüs'teki yetkililer hem vergi hem savunma açısından büyük yatırımlar yapmak zorundaydı.[9]
Asurlular Yehuda'ya MÖ 701'de hem Filistin kıyılarından hem de Mika'nın köyü Moreşet ve Yehuda'nın ikinci büyük şehri olan Lakiş'in bulunduğu Şefela denen sınır bölgesinden saldırdı. Bu olay 1:8-16'nın arka planını oluşturur; burada Mika gelecek felaketten bahseder. 2:1-5'te evlere ve topraklara el konulmasından şikayet edilir; bu mallara el koyanlar aç gözlü zenginler olabileceği gibi Asur saldırılarına hazırlanmak için koğuşlandırılan askerler de olabilir.[14]
Kompozisyon
Her ne kadar herkes tarafından kabul edilmese de genel kanıya göre sadece ilk 3 konu MÖ 8. yüzyılın sonlarında yaşamış peygamber Mika tarafından yazılmıştır.[10] Son bölümler sürgün sonrası dönemin ardından Kudüs Tapınağı'nın MÖ 515'te tekrar inşa edilmesinden sonra yazılmıştır dolayısıyla görünüşe göre kitap son halini MÖ 5. yüzyılın başlarında almıştır.[23] İlk aşamada Mika'nın tarihi söylevleri bir araya getirilip derlendi ve bunlar kitabın 1 ila 3. konularını oluşturdu. Bu bölümde peygamber emlak baskılarına karşı savaşmış, Asurluların Yehuda'yı işgalinin yozlaşan Yehuda krallarına karşı Yehova'nın bir cezası olduğunu belirtmiş ve Tapınağın yıkılacağı kehanetinde bulunmuştur.[24] Bu kehanet Mika zamanında gerçekleşmedi fakat birkaç asır sonra Babillilerle benzer bir sorun yaşandığında gerçekleşti. Bunun üzerine Mika'nın kehanetleri üzerinde tekrar çalışılıp peygamberin kehaneti genişletildi.[25] Kudüs Babillilerin elinde düştükten sonra da, sürgün döneminin sonlarındaki ve sürgün sonrası cemaatin sorunlarını içeren yeni bir derleme yapıldı.[26]
Tema
Mika, Babil Sürgünü sonrasındaki Yehuda/İsrail'in geleceğinden bahseder. Yeşaya kitabı gibi İsrail'in ceza çekeceği, "arta kalanlardan" yeniden kurulacağı ve Davud hanedanlığındaki Siyon merkezli dünyaya barış hükmedeceği görümlerini içerir; bunun için insanlar adil olmalı, Yehova'ya dönmeli ve cezanın bitişini beklemelidir. Fakat Yeşaya, İsrail'in diğer toplumlarla Yehova hakimiyetine gireceğinden bahsederken Mika, İsrail'in diğer uluslara hükmedeceğinden bahseder. Görünen o ki Mika, Yeşaya kitabının üzerinde çalışma yapmıştır; bir kısım görüşü olduğu gibi aktarırken bazı fikirlere karşı görüş sunmuştur.[6]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Ben Zvi (2000), p.4
- ^ Limburg (1988), p.160
- ^ Mays (1976), p.1
- ^ Limburg (1988), p.159
- ^ King (1988), pp.27-28
- ^ a b Sweeney (2000), pp.341-342
- ^ Coogan (2009), p.284
- ^ Coogan (2009), p.265
- ^ a b King (1988), p.27
- ^ a b c d e f g Rogerson (2003), p.703
- ^ Coogan (2009)
- ^ Ben Zvi (2000), p.13
- ^ Sweeney (2000), p.343
- ^ a b c d e Rogerson (2003), p.704
- ^ Rogerson (2003), pp.704-705
- ^ a b c Rogerson (2003), p.705
- ^ Rogerson (2003), pp.705-706
- ^ Sweeney (2000), p.387
- ^ Sweeney (2000), p.395
- ^ King (2006), pp.1246-1247
- ^ a b c d Rogerson (2003), p.707
- ^ King (1988), pp.31-33
- ^ Mays (1976), p.21
- ^ Mays (1976), p.23
- ^ Mays (1976), pp.24-25
- ^ Mays (1976), p.30
Bibliyografi
- Allen, Leslie C (1976). The Books of Joel, Obadiah, Jonah, and Micah. Eerdmans.
- Ben Zvi, Ehud (2000). Micah. Eerdmans.
- Coogan, Michael (2009). A Brief Introduction to the Old Testament. Oxford University Press.
- Grigg, Donald L (2006). The Bible from Scratch: The Old Testament for Beginners. Eerdmans.
- King, Phillip J (2006). HarperCollins Study Bible: Micah. Harper Collins Publishers.
- King, Philip J (1988). Amos, Hosea, Micah: an archaeological commentary. Westminster John Knox Press.
- Limburg, James (1988). Hosea-Micah. Westminster John Knox Press.
- Mays, James L (1976). Micah. Westminster John Knox Press.
- Rogerson, John W (2003). "Micah". James D. G. Dunn, John William Rogerson (Ed.). Eerdmans Bible Commentary. Eerdmans.
- Sweeney, Marvin A (2000). The Twelve Prophets. Liturgical Press.
Diğer metinler
- “Book of Micah.” The Anchor Bible Dictionary. Vol. 4, Editor-in-Chief: Freedman, David N. Doubleday; New York, NY. 1992.
- “Book of Micah.” International Standard Bible Encyclopedia. General Editor: Bromley, G.W. William B. Erdmans Publishing Co.; Grand Rapids, MI. 1986.
- Holy Bible: The New Oxford Annotated Bible. Coogan; Oxford University Press, 2007.
- LaSor, William Sanford et al. Old Testament Survey: the Message, Form, and Background of the Old Testament. Grand Rapids: William B. Eerdmans, 1996.
- Hailey, Homer. (1973). A Commentary on the Minor Prophets. Grand Rapids: Baker Book House.
- Maxey, Al. THE MINOR PROPHETS: Micah. (n.d.). 20 Paragraphs. Retrieved October 4, 2005, from http://www.zianet.com/maxey/Proph11.htm 22 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- McKeating, Henry. (1971). The Books of AMOS, HOSEA, AND MICAH. New York: the Syndics of the Cambridge University Press.
- Pusey, E. B. (1963). The Minor Prophets: A Commentary (Vol. II). Grand Rapids: Baker Book House.
- Wood, Joyce Rilett. (2000). Speech and action in Micah's prophecy. Catholic Biblical Quarterly, no. 4(62), 49 paragraphs. Retrieved September 30, 2005, from OCLC (FirstSearch) database http://newfirstsearch.oclc.org 1 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar
- Yahudi tercümeleri:
- Michah – Micah (Judaica Press) 19 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. translation [with Rashi's commentary] at Chabad.org
- Hristiyan tercümeleri:
- Online Bible at GospelHall.org 28 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (ESV, KJV, Darby, American Standard Version, Bible in Basic English)
- BibleGateway.com 3 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (New International Version)
- Micah at The Great Books4 Şubat 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (New Revised Standard Version)
