Mika şist

Düzlemsel veya çizgisel paralelliği (şistozitesi ve foliasyonu) çok iyi gelişmiş, oldukça ileri derecede değişikliğe uğramış orta taneli bir kayaçtır. Bazen, özellikle mika grubu minerallerin çokluğunda kayaç yaprak yaprak ayrılır. Şist içindeki tek tek mineral taneleri, sıcaklık ve basınç sonucu gözle görülebilen ince tabakalar halinde oluşabilir. Bu karakteristik yaprak yaprak ayrılma dokusu, şistozite kavramını oluşturur. Diğer bir deyişle, şistozitesi oldukça belirgindir. Şistlerin mineralleri gözle ayırtlanabilir. Orta ve iri tanelidir. Şistlerde içerdikleri en fazla mineral cinsine göre sınıflandırırlar;

• Biyotit şist
• Muskovit şist (% 50 fazla mika içerir )
• Serisit şist
• Klorit şist
• Glokofan şist (Mavi şist)
• Aktinolit şist
• Tremolit şist
• Disten şist
• Sillimanit şist
• Grafit şist
• Talk şist

Şistler içinde, yeşil şist türünün ayrı bir yeri vardır. Bileşimine kuvars, serisit, epidot, klorit, albit gibi minerallerden giren bazen bunlara sillimanit, almandin (granat) eşlik eder. Eğer kuvars miktarı kayaç içinde çok artmış ve mika oranı % 50 nin altına düşmüş ise, kayaç kuvars-mikaşist olur.

Bazı şist türleri:

* Lekeli şist

Killi şistlerin başkalaşımı sonucu oluşurlar. Kuvars, mika ve az miktarda feldspat içerir.

* Mika şist

Çok fazla başkalaşıma uğramış arduvaz olup, küçük birbirine paralel mika pullarından ve kuvarstan oluşmuştur. Dokusu ince veya iri tanelidir. Staurolit veya granat içerebilir. İçerdiği fazla miktarda minerale veya nadir bulunan ve oranı kayaç içinde % 5 i geçen minerallere göre isimlendirilir (biyotitli mikaşist, granatlı mikaşist gibi )

* Hornblendli şist

Genellikle hornblend ve kuvarstan oluşmuştur. Koyu renklidir. İçindeki mineraller bir yönde olmasına karşın düzgün kırılmaz.

* Klorit şist

Başkalaşım mineralleri olarak mika (biyotit) yerine klorit içerir. Bölgesel başkalaşım kayaçlarından olup, düşük sıcaklıkta meydana gelmiştir. Bol miktarda klorit içermesi kayaca yeşilimsi bir renk verir. Tipikşist yapısı vardır.

* Kuvars şist

Saf olmayan kuvarsitin başkalaşıma uğraması ile oluşur. Şayet saf kuvarsit başkalaşıma uğrarsa metakuvarsit adını alır. Kuvarslışistlerde sekonder mineral olarak genellikle muskovit bulunur. Paralel yapısı vardır ve açık renklidir.

*Yeşil şist “Kloritşist

Yeşil şist, genelde, metamorfik ve altere olmuş volkanik kayaçların metamorfizması sonucu gelişmiş şekli olarak arazi koşullarında ifade edilen petrolojik bir terimdir. Yeşil adı, kayacın bol miktarda içerdiği klorit, aktinolit ve epidot minerallerinden gelir. Bununla birlikte, eğer kayaç içindeki primer piroksen; klorit veya aktinolite dönüşmez ise, kayaç oldukça siyah renkte kalabilir. Bir kayacın adını nitelendirebilmek için,şistozite veya bazı foliasyon türleri ve tabakalanma (seviyeler halinde mineral dizilimi) söz konusudur. Yeşilşist; klorit + aktinolit ± albit ± epidot gibi içerdikleri minerallere göre tanımlanan bir kayaç türüdür. Yeşilşist çoğu kez, esasen klorit ve aktinolit minerallerinin azlık ve çokluklarına göre; lepidoblastik, nematoblastik dokuya veyaşistoziteye sahiptir. Klorit ve daha az orandaki aktinolit küçük, yassı iğnemsi ( asiküler ) kristaller halinedir. Yeşilşistler, batolitlerin yakın çevresinde yerin derinliklerinde, bazalt veya gabro gibi mafik bileşimli kayaçların metamorfizmasıyla oluşan, büyük dağ oluşumları ile ilişkili kayaçlardır.

*Mavi şist “ Glokofanşist “ Mavişist; glokofan + lavsonit veya epidot ± jadeit ± albit veya klorit gibi içerdikleri minerallere göre tanımlanan bir kayaç türüdür. Mavişist çoğu kez, lepidoblastik, nematoblastik doku veyaşistozite gösterir. Esas olarak, klorit ve glokofan mineralleriyle tanımlanır. Yüksek basınç altında oluşması ve bunun sonucu olarak da, özellikle klorit ve glokofan minerallerinin aynı sırada yerleşmesiyle belirgin bir foliasyon oluşur.

Glokofan, azur mavisi, lavanta mavisi veya mavimsi siyah bir mineraldir. Mineralin adı ve rengi kayacın ismini verir. Prizmatik glokofan kristalleri çizgisel olarak uzanmaları sonucu, foliasyon (şistozite ) düzlemleri içinde yer alır. Mavişistler, sodyumca zengin bazik kayaçların yaklaşık 15 km. – 30 km. derinliklerde, yüksek basınç ve düşük sıcaklık altında metamorfizma sonucu oluşan kayaçtır. Mavi renk kayaç içinde bol miktarda oluşan glokofan mineralinden ileri gelir. Tane boyutu nadiren iridir. Genellikle mavi-yeşil renklerdedir. Glokofan ve lavsonit kayaç içinde en fazla bulunan minerallerdir. Fakat, jadeit, epidot ve kuvars mineralleri de kayaç içinde yaygın olarak bulunur. Uzunlamasına gelişmiş hornblend kristallerinin belirli bir hat boyunca dizilimi sonucu lineasyon oluşur. Bu kayaçlar kolayca sınıflandırılamaz. Özellikle amfibolit veya çeşitli tipteki diğerşist gibi, diğer kayaçlarla çok kolay karıştırılabilirler. Spesifik mineraller bir yana bırakılırsa, kolaylıkla ayırt edilebilen özellikleri mavimsi rengi ise de, siyah rengidir (bu renk amfibol ile karıştırılabilir). Mavimsi rengi gözle her zaman kolayca görülmez. Bununla birlikte, floresansışık altında genellikle tanınırlar.

*Serpantin şist “ Sabuntaşı " => Serpantinit mineralleri; (Mg,Fe)3Si2O5(OH)4 Zeytuni yeşil, siyahımsı sarımsı yeşil, yağsı, bal mumu, ipeğimsi görünüşlü, 3.5 sertliğinde olan bir mineraldir. => Talk; Mg3Si4O10(OH)2 Elma yeşili, beyaz, yağsı kayganlıkta, sertliği 1 civarındadır. Kolay tanımlanamayan, sınıflandırılamayan yeşilimsi renkli, beyazımsı noktalı (benekli ), çok yumuşak (H = 1 ), yağımsı kayganlıkta, genel olarak, çizgi izi veya renk bantlanması olmadığı için homojen görünüşte olan bir kayaçtır. Öncelikle, kayaçta iyi bilinen ve tanınmasında kolay, en göze çarpan ve en iyi ayırıcı özelliği kayacın yüzeyinde hissedilen kayganlıktır.

Serpantinşist; magmatik mineraller olan olivin ve piroksen gibi mineralleri içerir. Dalma – batma zonu sınırları boyunca ısı ve basınç koşullarının artışıyla serpantin mineralleri oluşur. Serpantinşist, çok miktarda suyun etkin olduğu bazı koşulların meydana gelmesi gibi, düşük derecede metamorfik koşullar altında, ultramafik magmatik kayaçların alterasyonu sonucu oluşarak şekillenirler. Bu koşullar, bir yana bırakılacak olursa (istisna olarak tutulursa ), kesin ve apaçık tektonik bir birliktelik yoktur. Hidrotermal metamorfizma, düşük sıcaklıktan orta derecedeki sıcaklıkta oluşan bir metamorfizma türüdür. Serpantinitin en yaygın olan ve sık rastlanan ilksel kayacı ultramafik magmatik kayaç olan peridotittir. Daha az rastlanan ilksel kayaç ise, bazalt ve gabrodur. Serpantinit kesilip parlatılarak, bina içinde bezeme ve süsleme işlerinde kullanılır. Parlak, camsı parlaklıkta ve yeşil- siyah renk serpantinitin karakteristik özelliğidir.