İçeriğe atla

Mihaylo Hruşevski

Mihaylo Hruşevski
Михайло Грушевський
Ukrayna Merkez Konseyi Başkanı
Görev süresi
28 (15) Mart 1917[1] - 29 Nisan 1918
Şevçenko Bilimsel Topluluğu
Görev süresi
1897-1913
Yerine geldiğiOleksander Barvinsky
Yerine gelenStepan Tomashivskyi
Kişisel bilgiler
Doğum 9 Haziran doğum yılı(doğum yılı-06-09)
Chełm, Kongre Polonyası, Rus İmparatorluğu
Ölüm 24 Kasım 1934 (68 yaşında)
Kislovodsk, Kuzey Kafkasya Krayı, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti, Sovyetler Birliği
Milliyeti Ukraynalı
Partisi Ukrayna Sosyalist-Devrimci Partisi
Evlilik(ler) Maria-Ivanna Hruşevska
Çocuk(lar) Katerina Hruşevska
Bitirdiği okul Kiev Devlet Üniversitesi, Kiev
Mesleği Akademisyen, tarihçi
İmzası

Mihaylo Serhiviç Hruşevski (Ukraynaca: Михайло protectійович Грушевський, Chełm, 29 Eylül [E.U. 17 Eylül] 1866 - Kislovodsk, 24 Kasım 1934) Ukraynalı bir akademisyen, politikacı, tarihçi ve 20. yüzyılın başlarında Ukrayna ulusal uyanışının en önemli figürlerinden biri olan devlet adamıdır. Genellikle ülkenin en büyük modern tarihçisi, en önde gelen bilim organizatörü, devrim öncesi Ukrayna ulusal hareketinin lideri, Ukrayna Merkez Konseyi'nin (Ukrayna'nın 1917-1918 devrimci parlamentosu) başı ve 1920'lerde Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde önde gelen bir kültürel figür olarak kabul edilir.

Erken dönem

Kryvorivnia'daki Hruşevski müzesi.

Hruşevski, 29 Eylül 1866'da Rus İmparatorluğu'nda özerk bir yönetim olan Polonya Kongresi'nde Kholm'da (Chełm) Ukraynalı soylu bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Yerel bir okula gittiği Tiflis'te büyüdü. Manevi anavatanı Podolya Guberniyası, Sestrynivka köyü bölgesinde Podolya oldu. Bunun sebebi annesi Glafira Zakharivna Okopova'nın bir Ortodoks rahip ailesinde doğmasıdır. Glafira, 1865'te bir Greko-Katolik spor salonunda Rusça öğretmek için Kholm'a gelen Serhii Fedoroviç Hruşevski ile evlendi. Serhii Fedoroviç'in babası Fedir Hruşevski, yüksek rütbeli bir memurdur. (madalyaları arasında Aziz Anna'nın iki Emri ve Bronz Haç ve asalet unvanı vardır.) Mihaylo, Kiev'deki Saint Volodimir Üniversitesi'ne kayıt olduktan sonra bu üniversitenin Tarih Bölümü'nden mezun olan büyükbabasından takdir aldı. Ebeveynlerinden sıcak bir şekilde bahsetmiş ve onları çocuklarına ulusal bir gurur duygusu aşılamayı başaran Ukrayna'nın gerçek vatanseverleri olarak tanımlamıştır.

Tarihçiliği

Hruşevski ilk akademik kitabı "Bar Starostvo: Historical Notes: XV-XVIII"'yı, Ukrayna'nın Bar'ın kenti tarihi üzerine yazdı.[2] Bir tarihçi olarak, Ukrayna tarihinin ilk ayrıntılı bilimsel sentezini, Ukrayna dilinde yayınlanan ve tarih öncesinden 1660'lara kadar olan dönemi kapsayan on ciltlik "Ukrayna-Rus Tarihi"'ni yazdı. Çalışmada, sıradan Ukrayna halkına olan bağlılığını, usta çalışmasının son ciltlerinde giderek artan yerli Ukraynalı siyasi varlıklar, özerk yönetimler için bir takdirle dengeledi. Genel olarak yaklaşımı, rasyonalist aydınlanma ilkelerini ulusun davasına romantik bir bağlılık ve kendi memleketinin ve halkının oldukça otoriter bir tarihini üretmek için pozitivist metodolojiyle birleştirdi. Ayrıca çok ciltli bir Ukrayna Edebiyatı Tarihi, Ukrayna Halkının Anahatları Tarihi ve hem Ukrayna hem de Rusça baskılarda yayınlanan çok popüler bir Ukrayna Tarihi Yazısı yazdı. Kişisel bibliyografyasının 2000'den fazla ayrı başlığı vardır.

Hruşevski'nin çeşitli tarihsel yazılarında, bazı temel fikirler öne çıkar. İlk olarak Ukrayna tarihinde eski çağlardan kendi tarihine kadar süreklilik halinde irdeledi. Böylece, İskit'ten Kiev Knezliği'a ve Slav Kazaklara kadar eski Ukrayna bozkır kültürlerini Ukrayna mirasının bir parçası olarak sahiplendi. Kiev Knezliği'ni Vladimir-Suzdal Knezliği ve Rusya İmparatorluğuna ait olarak kabul eden Rus tarihinin resmi iddiasına karşı şekilde Galiçya-Volhinya Prensliğini Kiev Knezliği'nin tek meşru varisi olarak gördü. İkincisi, sürekliliğe gerçek bir derinlik katmak için Hruşevski, çağlar boyunca kendi deyimiyle "halk kitleleri" olan sıradan insanların rolünü vurguladı. Bu nedenle, Ukrayna'yı yöneten çeşitli yabancı devletlere yönelik halk isyanları da çalışmalarının ana teması oldu. Üçüncüsü, her zaman uluslararası faktörlerden ziyade yerel Ukrayna faktörlerini çeşitli fenomenlerin nedenleri olarak vurguladı. Bu nedenle, Rusların Slav kökenlerini, Kiev Knezliği'nin düşüşünün birincil nedeni olarak iç anlaşmazlığı ve Ukrayna'nın yerli etnik yapısı ve Zaporojya Kazaklarının kökenini vurgulayan bir anti-Normanistti. Ayrıca, 16. ve 17. yüzyıllarda Ukrayna Rönesansı'nın ulusal yönünü vurguladı ve Bohdan Hmelnitski büyük isyanının ve Kazakların Polonya-Litvanya Birliği'ne karşı isyanlarının sadece dini değil daha ziyade büyük ölçüde ulusal ve sosyal bir olgu haline geleceğini iddia etti.

Akademisyenliği

Bir burs organizatörü olarak Hruşevski, Avusturya-Macaristan'ın Haliçina (Galiçya) eyaletinde bulunan "Şevçenko Edebiyat Topluluğu"'nun, Birinci Dünya Savaşı'ndan önce yüzlerce cilt bilimsel literatür yayınlayan yeni bir "Şevçenko Bilimsel Topluluğu"'na dönüştürülmesini denetledi. Topluluk Rusya sınırının her iki tarafında Ukraynalılar için resmi olmayan bir bilimler akademisi olarak hizmet verecek şekilde hızla büyüdü. 1905 Rus Devrimi'nden sonra Hruşevski, gelecekteki Bilimler Akademisi için bir prototip olarak hizmet veren Ukrayna Bilimsel Topluluğu'nu 1907'de Kiev'de düzenledi. 1917-1921 devriminden sonra, Viyana'da sürgünde Ukrayna Sosyoloji Enstitüsü'nü kurdu. 1920'lerde Ukrayna'ya döndükten sonra, 1923'te Kiev'deki yeni Tüm Ukrayna Bilimler Akademisi'nin önemli bir figürü oldu.

Günümüze mirası

Hrushevskyi portrait on ₴ 50 bill, 2004[3]

Hruşevski şu anda Ukrayna'nın en büyük 20. yüzyıl alimi ve Ukrayna tarihinin en önde gelen Ukraynalı devlet adamlarından biri olarak kabul edilmektedir ve Ukrayna'da hala ünlüdür.[4][5] Her ikisi de Ukrayna Halk Cumhuriyeti'nde daha önemli roller oynamalarına rağmen Volodymir Vinniçenko ve Symon Petlyura'dan daha saygı gösterilmektedir. Ancak Vinniçenko çok Solculuk ve Petliura iyi bir sembolik figür yapmak için şiddetle ilişkilendirilmiştir.[6]

Hruşevski'nin portresi 50 Grivnası banknotunda yer almaktadır. Kiev'de ve Lviv'de bir müze onun anısına adanmış ve her iki şehirde de ona anıtlar dikilmiştir. Kiev'de bir cadde, adını taşıyan evler, Ukrayna Yüksek Şurası (parlamento) ve birçok devlet dairesi bulunmaktadır. Ukrayna Bilimler Akademisi geçtiğimiz günlerde Collected Works'ün 50 ciltlik yayınına başlamıştır.

Kaynakça

  1. ^ "28 Mart - İlk olarak Mihaylo Hruşevski başkanlığındaki Ukrayna Merkez Konseyi toplantısı". 1 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2021. 
  2. ^ Hruşevski, M., Bar Starostvo: Historical Notes: XV-XVIII, St. Volodymyr University Publishing House, Velyka-Vasyl'kivska, Building no. 29-31, Kiev, Ukrayna, 1894; Lyiv, Ukrayna, 5-12-004335-6, syf. 1 – 623, 1996.
  3. ^ "Ukrayna'nın ulusal bankası. Banknot. 50 UAH. Portre detayları". Mart 2017. 30 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ Famous Ukrainians of all times 14 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Sociological group "RATING" (2012/05/28)
  5. ^ Top 11-100 24 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Velyki Ukraïntsi
  6. ^ Serhi Yekelçiki, Ukraine: Birth of a Modern Nation 29 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Oxford University Press (2007), 978-0-19-530546-3

Okumalar

  • Dmitro Doroşenko, "Ukrayna Tarihyazımı Üzerine Bir İnceleme," ABD'deki Ukrayna Sanat ve Bilim Akademisi Yıllıkları, V-VI, 4 (1957), 262-74.
  • Thomas M. Prymak, Mihaylo Hruşevski: Ulusal Kültür Siyaseti (Toronto: Toronto Üniversitesi Yayınları, 1987). 978-0-8020-5737-2.
  • Lubomyr R. Wynar, Mihaylo Hruşevski: Tarih Yazımında Ukrayna-Rusya Karşılaşması (Toronto-New York-Münih: Ukrayna Tarih Derneği, 1988).
  • Thomas M. Prymak, "Mihaylo Hruşevski tarihi ve efsanesi," Ukrainian Quarterly,LX, 3-4 (2004), syf. 216–30. Bu yazarın görüşlerinin kısa bir özeti.
  • Serhii Plokhy, Emperyal Rusyayı bozmak: Mihaylo Hruşevski ve Ukrayna Tarihi Yazımı (Toronto: Toronto Üniversitesi Yayınları, 2005). 978-0-8020-3937-8.
  • Pyrig, Ruslan. Mihaylo Hruşevski ve Bolşevik Kuralı: Uzlaşmaların Bedeli Zerkalo Nedeli, 30 Eylül 2006. Rusça ve [https://web.archive.org/web/20061005040711/http://www.zn.kiev.ua/nn/show/616/54623/ Ukraynaca versiyonları
  • Christopher Gilley, Ukrayna Göçmenliğinde İşaret Tabelalarının Değişimi. 1920'lerde Sovyetçilik Tarihine Bir Katkı, Ibidem: Stuttgart, 2009, Bölüm 4.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Doğu Slavları</span>

Doğu Slavları Eski Doğu Slavca kökenli Doğu Slav dillerini konuşan etnik gruplara verilen addır. 9. yüzyılda Kiev Knezliği’ni oluşturan Doğu Slavları günümüzdeki Ruslar, Ukraynalılar, Beyaz Ruslar ve Rusinlerin ataları olarak kabul edilirler.

<span class="mw-page-title-main">Kiev Knezliği</span> Doğu Avrupada bir dönem faaliyet göstermiş eski bir devlet

Kiev Knezliği veya Kiev Dükalığı, Vareg prensi Rurik tarafından kurulan Rurik Hanedanı'nın hükümdarlığı altında 9. yüzyılın sonlarından 13. yüzyılın ortalarına kadar varlığını sürdüren bugünkü Ukrayna topraklarında kurulan bir federasyondu. Bu devlet Belarus, Rusya ve Ukrayna'nın atası sayılır. Ukraynalılar Kiev Knezliğinin devamıdır ve Slavların ataları olarak bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kiev</span> Ukraynanın başkenti

Kiev, Ukrayna'nın en büyük kenti ve başkenti. Avrupa'nın en kalabalık 7. kenti.

Ukrayna tarihi, bugünkü Ukrayna topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

I. Dünya Savaşı çıktığında Ukrayna adı bir ulusu belirtmekten çok coğrafi bir bölgeyi tanımlamak için kullanılıyordu. Bugünkü Ukrayna sınırları içinde yer alan toprakların büyük bölümü Rus İmparatorluğu'nun yönetimi altındaydı. Sınırları 1815 Viyana Kongresi'yle çizilen bölgenin batı bölümü Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun egemenliğinde bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Volhinya</span>

Volhinya, Volinya ya da Volin, Ukrayna'nın batısında, Galiçya ve Podolya'nın kuzeyinde, Pripyat ve Batı Bug ırmakları arasında yer alan tarihi bölge. Avrupa'nın en eski Slav yerleşim alanlarından biri olan bölge günümüzde Ukrayna sınırları içinde yer alan Volin, Rivne, Jitomir ve Ternopil illeri ile Polonya'nın Chelm kentini içine almaktadır. Lutsk, Kovel, Kremenets, Volodymyr-Volynskyi ve Starokostiantyniv kentleri de bölge sınırları içinde bulunmuştur. Trochenbrod ve Lozisht gibi birçok Musevi köyü de bölgenin temelini oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Zaporojya Kazakları</span> Dinyeper Nehrinin çağlayanlarının ötesindeki Zaporijya bölgesinde yaşayan Kazaklar

Zaporojya Kazakları veya kısaca Zaporojyalılar, Dinyeper Nehri'nin çağlayanlarının ötesindeki Zaporijya bölgesinde yaşayan Kazaklardı. Günümüzde Orta Ukrayna'da "Büyük Çayır" olarak bilinen bu bölge, Sovyet döneminde Kakhovka Reservuarı'nın suları altinda kalmıştır. Zaporijya Siçi 15. yüzyılda Lehistan-Litvanya Birliği'nden kaçan serfler ile hızla büyümüştü. Parlamenter sistemi olan, saygın bir siyasi varlık haline gelmişti.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna</span> Doğu Avrupada yer alan bir ülke

Ukrayna, Doğu Avrupa'da bir ülkedir. 603.549 km² yüzölçümüyle tamamı Avrupa'da olan en büyük ülkedir. Doğuda ve kuzeydoğuda Rusya, kuzeyde Belarus, batıda Polonya ve Slovakya güneybatıda Macaristan, Romanya ve Moldova'nın komşusudur. Ayrıca güneyde Karadeniz ve Azak Denizi'ne kıyısı bulunmaktadır.

Ukrayna Merkez Konseyi, Ukrayna Halk Cumhuriyeti'nin siyasi, kamu, kültürel ve mesleki örgütlerini birleştiren Bütün -Ukrayna konseyi idi. Ukrayna Ulusal Kongresi'nden sonra Konsey, Ukrayna-Sovyet Savaşı'na kadar sürecek olan arabuluculuktaki devrimci parlamentoydu.

<span class="mw-page-title-main">Bohdan Hmelnitski</span> Kazak Hetmanlığının kurucusu (1648–1657)

Bohdan Hmelnitski Kazak Hetmanlığı'nın kurucusu. Polonya-Litvanya Birliği'ne (1648-1654) karşı ayaklanma başlatan Zaporojya Kazakları önderi. Ölümünden sonra yerine oğlu Yuri Hmelnitski Kazak hetmanı olmuştur.

Nisan 1920'deki Varşova Antlaşması, Józef Piłsudski tarafından temsil edilen İkinci Polonya Cumhuriyeti ile Symon Petliura tarafından temsil edilen Ukrayna Halk Cumhuriyeti ile Bolşevik Rusya'ya karşı askeri-ekonomik bir ittifaktı. Anlaşma 21 Nisan 1920'de, 24 Nisan'da askeri bir ilave yapılarak imzalandı.

İslam, Ukrayna'daki dördüncü en büyük din olup, nüfusun %0,6 -%0,9'unu temsil etmektedir. Dinin Ukrayna'da 15. yüzyılda Kırım Hanlığı'nın kuruluşuna kadar uzanan uzun bir tarihi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna milliyetçiliği</span>

Ukrayna milliyetçiliği, Ukraynalıları tek bir ulus devlet çatısı altında toplamayı amaçlayan bir ideolojidir. Halihazırdaki Ukrayna devletinin çok köklü bir geçmişi olmasa da kimi tarihçiler Kiev Knezliği'ni Ukrayna'nın ilk nüvesi kabul eder. Ukrayna milliyetçiliğinin kökeni ise Bohdan Hmelnitski önderliğinde Polonya-Litvanya Birliği'ne karşı gerçekleşen isyana dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Amosov</span>

PhD Profesör Nikolay Mihayloviç Amosov,, Rus asıllı bir Sovyet ve Ukraynalı doktor, kalp cerrahı, mucit, kalp kusurlarını tedavi etmek için çeşitli cerrahi prosedürleri icat etmesiyle tanınan çok satan yazar ve egzersiz tutkunudur.

<span class="mw-page-title-main">Nataliya Polonska-Vasilenko</span>

Nataliya Polonska-Vasilenko. 20. yüzyılın önde gelen Ukraynalı tarihçilerinden biridir. Ukraynalı tarih akademisyeni ve devlet adamı Mikola Vasilenko'nun eşiydi.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna'nın sağ yakası</span>

Ukrayna'nın sağ yakası, Dinyeper Nehri'nin batı kıyısında ki modern Ukrayna'nın bir kısmı için tarihi ve bölgesel bir isimdir. Günümüz Vinnytsia, Zhytomyr, Kirovohrad oblastlarının yanı sıra Kiev ve Çerkası'nn batı kısımlarına karşılık gelir. Harabe dönemi sırasında sol yakadan ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Serhii Filimonov</span>

Serhii Fedoroviç Filimonov, Rus-Ukrayna savaşı gazisi, Onur hareketinin lideri, Azak Sivil Kolordusu'nun Kiev şubesinin ve aşırı sağcı Ulusal Kolordu partisinin Kiev şubesinin eski lideri, kentsel yapılaşmaya karşı, siyasi mahkûmlara ve siyasi suç mağdurlarına destek için aktivist girişimlerin organizatörü ve katılımcısı olan Ukraynalı bir kamu figürüdür. Ukraynalı yönetmen Oleh Sentsov'un "Rhino" filminde başrol oynadı. Kendisi aşırı sağcı bir influencer olarak tanımlanmaktadır, İşgale giden süreçte Ukrayna'nın egemenliğinin güçlü bir savunucusuydu, ve 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgaline karşı savaşmak için oyunculuk kariyerini askıya aldı.

<span class="mw-page-title-main">Volodimir Barvinok</span>

Volodimir İvanoviç Barvinok Ukraynalı tarihçi, teolog, bibliyograf, yazar, arkeolog, önde gelen arşivci, Ukrayna Milli Cumhuriyeti devlet adamı, Çernihiv bölgesinin onursal vatandaşı, Ukrayna Bilimler Akademisi'nde bilim adamı ve Ukrayna kültürü ve tarihi öğretmeni olarak tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sofiya Nalepinska-Boyçuk</span>

Sofiya Oleksandrivna Nalepinska-Boychuk ; Polonya doğumlu Ukraynalı bir sanatçı. Büyük ölçüde ksilografi eserleri ile tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Mihaylo Maksimoviç</span>

Mihaylo Oleksandroviç Maksimoviç, bitki bilimcisi profesörü, Ukraynalı tarihçi ve Rus İmparatorluğu'nda Kazak kökenli bir yazardı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.