İçeriğe atla

Mihaylo Hanenko

Mihaylo Hanenko
Sağ-kıyı Ukraynası hetmanı
Görev süresi
1669-1674
Yerine geldiğiDemian Mnohohrishny
Yerine gelenIvan Samoylovych
Kişisel bilgiler
Doğum y. 1620
Ölüm t. 1680
İmzası

Mihaylo Stepanoviç Hanenko (LehçeMichał Chanenko, UkraynacaМихайло Степанович Ханенко; y. 1620 - 1680), Ukraynalı Kazak askeri lideri ve 1669-1674 yılları arasında Sağ-kıyı Ukraynası'nın Petro Doroşenko ile Harabe sırasında rekabet ettiği Kazak hetmanı idi.

Hayatı

Hanenko ailesi arması

Hanenko, Zaporojya Kazakları'ndan Stepan Hanenko'nun oğluydu. 1656'da Uman alayının albayı (polkovnyk) oldu ve Hmelnitski Ayaklanması'nda savaştı. Yuri Hmelnitski ile Rus çarı I. Aleksey arasında, Kazak özerkliğini büyük ölçüde sınırlayan ikinci Pereyaslav Antlaşması'na (27 Ekim 1659) karşı çıkan Kazaklardan biriydi. 1661'de Polonya kralı olan II. Jan Kazimierz Waza'dan asillik unvanı aldı.

1669 yılında, üç alayla Sağ-kıyı Ukraynası'nın Hetman'ı ilan edildi. Hanenko, Zaporojya Host'unun Koşovi Atamanı İvan Sirko ile birlikte Kırım Hanlığı ve Osmanlı İmparatorluğu'na baskınlar düzenledi. Lehistan-Litvanya Birliği yanlısıydı ve Lehlerden aldığı destek ile tek Sağ-kıyı Ukraynası hetmanı olmak için Petro Doroşenko ile mücadele etti.

1674 yılında, Doroşenko tarafından ağır bir yenilgi aldı ve Sol-kıyı Ukraynası hetmanı İvan Samoyloviç'ten yardım istemek zorunda kaldı. İktidardaki tüm iddialardan vazgeçti ve Moskova'ya bağlılık yemini etti. Dinyeper'in sol yakasında barış içinde yaşamasına izin verildi. Ölümünün kesin zamanı ve yeri hala bilinmiyor.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">1676-1681 Osmanlı-Rus Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Rus Çarlığı arasında 1676-1681 yılları arasında yapılmış savaş

1676-1681 Osmanlı-Rus Savaşı veya Moskof Seferi, Osmanlı İmparatorluğu ile Rus Çarlığı arasında yapılan ilk büyük savaştır. Bu savaş sırasında Merzifonlu Kara Mustafa Paşa sadrazam olmuştur. 5 yıllık savaş sonucunda henüz güçlenemeyen Rus Çarlığı yenilgi aldı ve 31 Ocak 1681 tarihinde Bahçesaray Anlaşması ile günümüzde Çigirin olarak adlandırılan yerde bulunan Çehrin Kalesi'ni ve Ukrayna'nın geri kalan kısmını Osmanlılara bıraktı.

<span class="mw-page-title-main">I. Aleksey (Rusya)</span> Rus çarı (1629-1676; çar 1645-1676)

I. Aleksey veya tam adıyla Aleksey Mihayloviç Romanov, 1645-1676 arasında hüküm sürmüş Rus çarı. Saltanatında Polonya-Litvanya Birliği ve İsveç İmparatorluğu ile savaştı. Stenka Razin'in isyanını bastırdı. Öldüğünde Rusya sınırları yaklaşık 2.000.000.000 akre (8.100.000 km2) dönüme sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Yuri Hmelnitski</span>

Yuri Hmelnitski Kazak hetmanı. Kazaklar'ın en ünlü lideri Bogdan Hmelnitski'nin en küçük oğludur. Babasının 6 Ağustos 1657'de ölümünün ardından 27 Ağustos 1657'de Kazak hetmanı olmuştur ancak 2 ay sonra yerine Ivan Vhovski hetman olmuştur. 17 Ekim 1659'da Ivan Vhovski tahttan feragat edince 2. kez Kazak Hetmanlığı tahtına oturmuştur. 2. kez tahta çıkmasının ardından 1663'te tekrar tahttan indilirip yerine Ivan Briukhovetsky, hetman olmuştur. 1678'den 1681'e kadar Osmanlı Ukraynası'nın lideri olmuştur. 1685'te Subotiv, Lehistan'da ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">İvan Vıhovski</span>

İvan Vıhovski 27 Ekim 1657 – 17 Ekim 1659 yıllarında hüküm sürmüş Kazak hetmanı. Ünlü Kazak lider Bogdan Hmelnitski'nin ardından Rus-Polonya savaşını sürdürmüştür. 17 Ekim 1659'da kendi isteği ile Hetmanlık tahtını bırakmıştır ve yerine tekrar Yuri Hmelnitski Kazak lideri olmuştur. 16 Mart 1664, Zaporijya Oblastı'nda bulunan Korsun'da ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Kazak hetmanları listesi</span> Zaporojya Kazaklarının liderler

Kazak hetmanları listesi; Zaporojya Kazakları'nın liderlerinin listesidir. Ukrayna'da Bogdan Hmelnitski tarafından çıkarılan ayaklanmada kurulan Kazak Hetmanlığı'nın resmi olarak 11 lideri vardır, 4 lider ise Kazak Konseyi tarafından tayin edilmiştir. Toplam da ise 15 tane hetman hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Bohdan Hmelnitski</span> Kazak Hetmanlığının kurucusu (1648–1657)

Bohdan Hmelnitski Kazak Hetmanlığı'nın kurucusu. Polonya-Litvanya Birliği'ne (1648-1654) karşı ayaklanma başlatan Zaporojya Kazakları önderi. Ölümünden sonra yerine oğlu Yuri Hmelnitski Kazak hetmanı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Michał Korybut Wiśniowiecki</span> Polonya-Litvanya birliğinin kralı ve dükü

Michał Korybut Wiśniowiecki 29 Eylül 1669'dan 1673'e kadar hüküm süren Polonya kralı ve Litvanya Büyük Dükü. Babası Leh kodaman Jeremi Wiśniowiecki, Hmelnitski Ayaklanması sırasında doğu Polonya'daki Don Kazakları'na karşı mücadelede yardımcı olan önemli biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Pavlo Teterya</span> Kozak Hetmanı

Pavlo Teteria Sağ-kıyı Ukraynası hetmanı. (1663–1665) Gerçek adı Pavlo Morzhkovsky'dir. Hetman olmadan evvel Bogdan Hmelnitski ve İvan Vıhovskıy'in emrinde yüksek pozisyonlarda görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Pavlo Polubotok</span>

Pavlo Polubotok 1722 ile 1724 yılları arasında Kazak hetmanı ve Sol-kıyı Ukraynası lideri.

<span class="mw-page-title-main">Harabe (Ukrayna tarihi)</span>

Harabe Kazak tarih yazarı Samiylo Velychko (1670-1728) tarafından 17. yüzyılın ikinci yarısında Ukrayna tarihindeki siyasi durumunu tasvir eden tarihi bir terimdir.

İvan Bezpalıy Uman Alayı'nın Kazak albayıydı ve Doğu Ukrayna'daki Rus yanlısı grubun lideriydi. Kısa bir süre, Rusya Çarlığı'na sadık Sol-kıyı Ukrayna Kazakları tarafından Hetman seçildi ve Kasım 1658'den Ekim 1659'a kadar hüküm sürdü.

<span class="mw-page-title-main">İvan Bryuhovetski</span>

İvan Bryuhovetski 1663'ten 1668'e kadar Sol-kıyı Ukraynası'nın hetmanı idi. Hüküm sürdüğü zamanların ilk yıllarında Rus yanlısı politikalar izledi. Daha sonra itibarını ve otoritesini kurtarmak için bir isyan başlattı. Ayrıca Rus Çarlığı himayesi karşıtı ayaklanmanın lideridir. Tarihçilere göre İvan'ın politikaları, bir zamanlar destekçisi olan Petro Doroşenko ile aynı değildi. Doroşenko tarafından zincirlenerek ve dövülerek öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Yakym Somko</span>

Yakym Somko, Pereyaslav alayının Ukraynalı Kazak askeri lideri. 1660-1663'te Harabe sırasında Sol-kıyı Ukraynası hetmanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Jovti Vodi Muharebesi</span>

Jovti Vodi Muharebesi, Hmelnitski Ayaklanması'nın ilk önemli savaşı idi. Savaş, adını yakınlardaki bir Jovta Nehri'nden alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Demyan Mnohohrişni</span>

Demyan Mnohohrişni, 1669'dan 1672'ye kadar Sol-kıyısı Ukraynası'nın hetmanıydı. Soyadı "Mnohohrişni", "birçok günah" anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Çehrin Kuşatması (1677)</span>

Çehrin Kuşatması, Özi Beylerbeyi Melek İbrahim Paşa komutasındaki Osmanlı kolordusunun Kırım Hanı I. Selim Giray'la birlikte, Osmanlılara tâbi Kazak hetmanı Petro Doroşenko'nun Rusya'ya terkettiği Çehrin Kalesi'ne yönelik 3-29 Ağustos 1677 tarihleri arasındaki sonuçsuz kuşatması.

<span class="mw-page-title-main">İvan Samoyloviç</span>

İvan Samoyloviç, 1672'den 1687'ye kadar Sol-kıyı Ukraynası hetman'ıydı. Hüküm sürdüğü dönem, Kazak Hetmanlığı'nın Rusya Çarlığı'na sıkıca bağlanması ve Sağ-kıyı Ukrayna'sını Lehistan-Litvanya Birliği'nden geri alma girişimleriyle geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Petro Konaşeviç-Sahaydaçni</span>

Petro Konaşeviç-Sahaydaçni Ukraynalı bir Kazak siyasi ve sivil liderdi. 1616'dan 1622'ye kadar Zaporojya Kazaklarının Hetman'ı, Polonya-Litvanya Topluluğu'nun kara ve deniz askeri lideri idi. Bir hetman iken, Kazak Ordusunu düzensiz bir askeri oluşumdan düzenli bir orduya dönüştürdü. Onun liderliğinde Ukrayna'nın Kazakları, Ortodoks din adamları ve köylüleri birleşik bir ulus olarak ortaya çıkmaya başladı. Birlikleri, 1621'de Türklere karşı yapılan Hotin Savaşı'nda ve 1618'de Polonya Prensi Władysław'ın Rusya tahtını ele geçirme girişiminde önemli rol oynadı.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı döneminde Ukrayna</span>

Osmanlı Ukraynası, Han Ukraynası, Hanşçina Ukrayna'nın sağ yakası için kullanılan ve Türkçe adı Yedisan olarak da bilinen tarihi bir terimdir. Khanska Ukraina teriminin kayıtlara geçen ilk kullanımı, Rus gizli ajanı Lupul'un Rusya İmparatoriçesi Anna'yı Osmanlı Ukrayna'sına saldırmaya teşvik ettiği 1737 yılına kadar uzanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kazak Radası</span>

Kazak Radası askeri alanda kararlar alan Slav Kazak meclisiydi.