Mihal Grameno - Turkipedia

Mihal Grameno

Doğum	13 Ocak 1871(1871-01-13) Korçë, Manastır Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	05 Şubat 1931 Korçë, Arnavutluk
Madalya(lar)	Arnavutluk Halk Kahramanı Madalyası

Mihal Grameno (13 Ocak 1871-5 Şubat 1931) Arnavut milliyetçi, politikacı, yazar, özgürlük savaşçısı ve gazeteciydi.

Biyografi

Mihal Grameno bir Tosk 'lu Arnavut'du. Korçë'de bir tüccar ailesinde doğdu, 1885'te Romanya'ya göç etmeden önce köyünde ortaokulu okudu.Paraya bağımlıydı.

1907'de yeni kurulan Çerçiz Topulli'nin Arnavutluk'ta Osmanlı birliklerine karşı savaşan gerilla birimi olan kachak örgütüne katıldı. Kendilerini Arnavutluk Kurtarıcıları olarak görülüyorlardı ve Arnavutların durumunu tartışmak için köyden köye gidiyorlardı.

Türk yetkililer haydutları yakalamak için askeri devriyeler gönderdi.Bu 5 kişilik grubun Mashkullore'de olduğu 150 Osmanlı askeri tarafından biliniyordu.Osmanlı askerleri köyü kuşatmaya aldı. Bu Beş kişiden dördü kuşatmadan kaçtı. Ekiplerinde Grameno gibi bir gazeteciye sahip olmayan bu dağdaki diğer gruplar sessiz kahramanlar olarak kaldı.

Jön Türk Devrimi (1908) sırasında, Komutan Binbaşı Ahmed Niyazi Bey Resneli Niyazi, 23 Temmuz'da Resne'de (modern Resen) gerilla liderleri Topulli ve Grameno ile bir araya geldi. Topulli ve Niyazi'nin yanında Grameno, devrim sırasında Manakis kardeşlerin çektiği fotoğraflarda yer aldı.

Guerilla band (çetë) of Çerçiz Topulli and Mihal Grameno in the late Ottoman period

1909'da Grameno, Korçë'de Ortodoks Ligi (veya İttifak) (Arnavutça: Lidhja Ortodokse) 'de kuruldu ve 1909-1910 döneminde aynı adlı derginin editörlüğünü yaptı. 1910'da örgüt bağımsız bir Arnavut kilisesi kurulduğunu ilan etti ve Osmanlı İmparatorluğu tarafından tanınmadı. Grameno, 1910'da Bashkimi i Kombit gazetesiyle yaptığı çalışmalardan dolayı Osmanlı makamları tarafından tutuklandı.

1911'deki ayaklanmalar sırasında Grameno, Arnavutluk'taki Arnavut devrimciler için Osmanlı İmparatorluğu'na karşı silahlı faaliyetleri koordine etmek üzere İstanbul'da yaşayan bu topraklardaki Arnavutluk ulusal hareketinin liderleri arasında bir yolculuk yaptı.

Ayrıca başlangıçta Korçë'de ve daha sonra 1915'ten 1919'a kadar yaşadığı New York'taki Jamestown'da yayınlanan haftalık Koha'nın (Time) editörlüğünü yapmıştır. Paris'teki Arnavut-Amerikan topluluğu aracılığıyla Arnavutluk'u temsil etmek için Avrupa'ya geri döndü. 1919 Paris Barış Konferansının ardından ertesi yıl Arnavutluk'a döndü.

1920'lerde gazetecilik ve edebiyat faaliyetlerini Ahmet Zogu diktatörlüğüne kadar kamu hayatından emekli olmaya zorlandı. İstifa etti ve ağır hastalandı, 5 Şubat 1931'de Korçë'de öldü.

Eserleri

Mihal Grameno'nun yayınladığı eserler:

-1903'te yayınlanan vatansever bir şiir olan Vdekja (Ölüm);

-Mallkimi i gjuhës shqipe, (Arnavut diline lanet), Bükreş 1905'te yayınlanan bir komedi,

-Vdekja e Piros (Pyrrhus'un Ölümü), 1906 Sofya'da yayınlanan tarihi bir trajedi.

-Oxhaku (Ocak), E puthura (Öpücük) ve Varr 'i pagëzimit (Vaftiz Mezarı), Korçë 1909, kısa öyküler. Plagët (Yaralar) Manastir 1912, bir şiir kitabı;

-Kryengritja shqiptare, Korçë 1925 (Arnavut İsyanı), Türk ve Yunan birliklerine karşı bir gerilla savaşçısı olarak edindiği deneyimlerin anıları.

İlgili Araştırma Makaleleri

V. Mehmed ya da Mehmed Reşad, Osmanlı İmparatorluğu'nun 35. padişahı ve 114. İslam halifesi.

Balkan Savaşları, Osmanlı İmparatorluğu'nun Balkanlardaki 8 Ekim 1912 - 10 Ağustos 1913 arasında dört devlete karşı yaptığı savaşlardır. Çatışmaların temel nedeni Bulgaristan Krallığı ile Sırbistan Krallığı'nın Balkanlarda hızlanan yayılma faaliyetleridir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Emin Yurdakul</span> Türk şair ve milletvekili

Mehmet Emin Yurdakul, Türk şair ve milletvekili. "Türk Şairi", “Millî Şair” olarak anılır.

Avlonyalı İsmail Kemal Bey Arnavut bir diplomat, Osmanlı Meclis-i Mebusanı I. dönem Berat milletvekili, rilindas ve modern Arnavutluk'un kurucu babasıdır. Bağımsızlık bildirgesi'nin baş yazarı, daha sonra 1912'den 1914'e kadar olan dönemde Arnavutluk'un ilk başbakanı ve dışişleri bakanı olarak görev yaptı.

İskender Bey, Arnavutların ulusal kahramanı. Arnavutluk'un feodal hanedanlıklarından Kastriyota Hanedanı'ndandır. Babası Con, Gergi'yi Osmanlı sarayına rehin olarak gönderdi. Edirne'de II. Murad'ın hizmetinde bir içoğlanı eğitimi gören Gergi Müslüman oldu ve İskender adını aldı. Osmanlı sarayına alındığı zaman 18-19 yaşlarındaydı. Osmanlı'da önemli askerî hizmetlerde bulundu, Anadolu ve Rumeli seferlerine katıldı. 1443 yılında Morava Muharebesi sırasında kaçıp sancak beyi olduğunu ilan eden sahte bir fermanla Kroya kalesini ele geçirdi. 1468'de ölümüne kadar Osmanlı Devleti'nin Arnavutluk'ta yerleşmesine karşı mücadele etti.

Yeoryos Grivas, Kıbrıslı Yunan asker. EOKA örgütünün kurucusu ve lideridir.

İskodra Kuşatması 28 Ekim 1912 ile 23 Nisan 1913 tarihi arasında Karadağ ile Sırbistan ittifakına karşı Osmanlı İmparatorluğu askerleri ve Arnavutluk gönüllü birlikleri tarafından yapılan savunmadır.

<span class="mw-page-title-main">Bağdatlı Mehmed Hâdî Paşa</span> Osmanlı asker ve devlet adamı

Bağdatlı Mehmed Hâdî Paşa veya Abdülhâdî Paşa, Osmanlı Devleti'nin son yıllarında valilik ve nazırlık görevlerinde bulunmuş bir asker ve devlet adamıydı.

<span class="mw-page-title-main">1912 Arnavut İsyanı</span> Arnavutların, 1912 yılı içerisinde Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine karşı başlattığı ayaklanma olayı

1912 Arnavutluk İsyanı, Ocak-Ağustos 1912 tarihleri arasında Osmanlı İmparatorluğu'nda Arnavutlar tarafından gerçekleştirilen bir isyandır. 1910 ve 1911 yıllarında Arnavutluk ve Kosova bölgelerinde Arnavut Ulusunun Haklarını Savunma Birliği destekli iki isyan başlatılmıştı. 1910 yılındaki Arnavut isyanı Bulgaristan ve Karadağ tarafından desteklenmişti. İsyanda, şiddetli çatışmaların ardından İsa Bolatin öncülüğündeki Arnavut isyancılar Drenice bölgesine çekilmiş, bir diğer isyancı İdris Sefer ise kalan askerleriyle birlikte direnişini sürdürdüğü Karadak bölgesine çekilmişti. 1911 yılındaki isyanda ise Podgorica isyancıların ana üssü olmuş ve isyancılar Karadağ Kralı I. Nikola tarafından desteklenmişti. Her iki isyan da isyancılara birtakım imtiyazlar tanınarak bastırılmıştı.

Priştineli Hasan veya Volçetrinli Hasan Bey, asıl adıyla Hasan Berişa, Arnavut siyasetçi.

İdris Sefer, Arnavut milliyetçisi bir gerilla savaşçısı. 1910 yılında, Osmanlı İmparatorluğuna Kosova Vilayetinde karşı ayaklanma başlatan Isa Boletini'nin sağ kolu ve Prizren Birliği ile İpek Birliğinin birer üyesiydi. Ayaklanmanın bastırılmasından sonra Sefer, 1912 Arnavut İsyanını yönetti. Birinci Balkan Savaşı sırasında Boletini ve Seferi, 1910 ve 1912 ayaklanmaları sırasında daha önce kendilerine müttefiklik eden Sırbistan'a karşı ayaklandılar ve I. Dünya Savaşı'nın sonrasında ve savaşın ilk evresinde (1913-1915) Sırp kuvvetlere saldırmaya devam ettiler. Dünya Savaşının son zamanlarında ise (1916-1918) birlikleri Bulgar kuvvetlerine karşı yöneldi.

Elifba veya alındığı yazı sistemine göre Arnavut Arap Alfabesi, 14 yy.'dan 1914'lere kadar kullanılan, Osmanlı İmparatorluğu döneminde Arnavut dili yazımının ana sistemiydi. Arafbaja Arnavut adlı son versiyon Arnavut Ulusal Rönesans önderi, bilgin lideri Recep Voka tarafından icat edildi (1847-1917).

İsa Bolatin, Kosovalı Arnavut gerilla ve siyasetçidir.

Çerçiz Topulli, 20 Eylül 1880'de Tosk Arnavutluk, Ergirikasrı'nın önemli ailelerinden Agoji Topulli ve Kardhiq 'dan Hasijes kızı Laze Mullai'den doğdu.

<span class="mw-page-title-main">Avni Rüstemi</span> Arnavut halk kahramanı

Avni Rüstemi, Arnavut vatansever, militan, öğretmen, aktivist ve Arnavut parlamentosu üyesi. Rüstemi, hem Atdheu hem de Bashkimi demokratik örgütlerinin lideriydi ve aynı zamanda Haziran 1924 Devrimi öncesinde Arnavutluk Millet Meclisinde demokratik muhalefetin bir üyesiydi. Ayrıca Esad Paşa Toptani suikastı ile tanınmaktadır.

İbrahim Mehmet Naci veya Derviş Hima (1872–1928), 19. yüzyıl Arnavut siyasetçi ve Arnavutluk Bağımsızlık Bildirgesi'ne katılan delegelerden biriydi. Bir yayıncı olarak ülkeden ülkeye seyahat ederek Arnavutluk'u makaleler ve broşürler ile tanıttı.

Luma Muharebesi, Arnavutlar arasında Lumë Ayaklanması olarak da bilinir, Sırplara karşı Lumë'de Osmanlı Arnavutluk bölgesinde yerel Arnavut halkın Sırplara karşı Birinci Balkan Savaşı sırasında girdikleri bir seri çatışmalardır. Sırplar Adriyatik Denizi'ne çıkmayı beklerken beklenmedik şekilde Osmanlı yandaşı olan veya olmayan yerel Arnavut halkın birlik olup direnmesi ile karşılaşmışlardır. Kendilerinin ummadığı şekilde Sırp 3. Ordusu birlikleri kendilerinden sayıca az olan Arnavut milislerce yenilgiye uğratılmış ve bu durum ayrıca batıya hareketlerini de geciktirmiştir. Bu durum 28 Kasım 1912'de zorunluluktan veya değil Osmanlı'ya karşı bağımsızlık ilan edecek Arnavutluk Devleti'ne savunmasını örgütlemek ve Sırbistan, Yunanistan, Karadağ'a direnmek için zaman kazandırmıştır.

Manastır Kongresi Arnavut alfabesini standartlaştırmak amacıyla 14-22 Kasım 1908 tarihleri arasında Manastır şehrinde düzenlenen akademik konferanstır. 22 Kasım artık Arnavutluk, Kosova ve Kuzey Makedonya'da ve ayrıca Arnavut diasporası arasında Alfabe Günü olarak bilinen bir anma günüdür. Kongreden önce, Arnavutça altı veya daha fazla farklı alfabenin ve ayrıca bir dizi alt varyantın bir kombinasyonu ile temsil ediliyordu.

Şemsi Paşa (1846-1908) bir Osmanlı - Arnavut generaliydi. Alaylı ve eğitimsiz bir asker olan olan Şemsi Paşa, Sultan II. Abdülhamid'in güvendiği paşalardan birisiydi. Resneli Niyazi'nin dağa çıkarak başlattığı Jön Türk Devrimi'ni bastırmak için görevlendirildi. Ancak isyanı bastırmak için harekete geçtiği sırada Manastır'da İttihat ve Terakki üyesi Atıf Kamçıl tarafından suikast sonucu öldürüldü.

Mashkullora Muharebesi, 19 Mart 1908 tarihinde Mashkullora'da Çerçiz Topulli liderliğindeki Arnavut çetecileri ile Osmanlı garnizonu arasında gerçekleşen çatışmaydı.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.