İşletim sistemi ya da işletim dizgesi, bir bilgisayarın donanım kaynaklarını yöneten ve uygulama yazılımlarına hizmet sağlayan yazılımların bir bütünüdür. İşletim sistemleri, bilgisayarın donanımı ile uygulama yazılımları arasında bir köprü görevi görerek kullanıcıların sistemle etkileşim kurmasını sağlar. Öne çıkan örnekler arasında Microsoft Windows, macOS, GNU/Linux dağıtımları, Android ve iOS yer alır.
UNIX türevi işletim sistemleri çok işlemcili çok pahalı makinelerden tek işlemcili, basit ve çok ucuz ev bilgisayarlarına kadar pek çok cihaz üzerinde çalışabilen esnek ve sağlamlığı çok değişik koşullarda test edilmiş sistemlerdir. Fakat özellikle kararlı yapısı ve çok kullanıcılı-çok görevli yapısıyla çok işlemcili sunucularda adeta standart haline gelmiştir ve özellikle akademik dünyada iş istasyonları üzerinde çok yaygın bir kullanım alanı bulmuştur. UNIX, Interdata 7/32, VAX ve Motorola 68000 arasında hızla yayıldı.
Seattle Computer Products (SCP), Seattle, Washington'daki bir bilgisayar donanım firmasıydı. Tim Paterson'un, S-100 tabanlı hafıza kartlarındaki hataları düzeltmek için Haziran 1978 tarihinde iş başı yaptığı firmadır.
Digital Research Dr. Gary Kildall tarafından CP/M işletim sistemi ve yan ürünlerinin geliştirilmesi ve pazarlanması için kuruldu. Mikrobilgisayar döneminin ilk büyük yazılım şirketiydi.
Kişisel bilgisayar veya PC, şahsi kullanımına yönelik özel olarak tasarlanmış, herhangi bir uzman veya operatörün yardımı olmadan kişilerin kendi başlarına kullanabileceği bilgisayar türü. Masaüstü bilgisayarlar, dizüstü (laptop) bilgisayarlar ve tablet bilgisayarlar, PC'lere örnek olarak verilebilir. Kişisel bilgisayarlar evde, büroda veya mobil olarak kullanılabilirler.
CentOS, Red Hat firmasının dağıtımı olan Red Hat Enterprise Linux (RHEL) kaynak kodları üzerine kurulu ve artık geliştirilmeyen, dağıtımı durdurulan bir Linux dağıtımıdır. Bağımsız bir grup tarafından geliştirilen işletim sisteminin isminin açılımı "Community Enterprise Operating System"dır. Ocak 7, 2014 tarihli bir bildiri ile CentOS geliştirici lideri Karanbir Singh, CentOS'un RedHat ekibine dahil olduğunu bildirmiştir.
PowerPC, AIM olarak bilinen Apple-IBM-Motorola ittifakının 1991'de geliştirdiği bir RISC mikroişlemcisidir. Genel olarak kişisel bilgisayarlar içindir. PowerPC merkezi işlem birimleri (CPU) gömülü (embedded) ve yüksek performans işlemcileri olduğu için popüler olmuştur. PowerPC 1990'da AIM' in ve PReP'in temel taşı oldu, fakat mimari Apple'ın Macintosh'unun 1994–2006 modellerinde daha başarılı bulundu.
Mikroişlemci, işlemci olarak da bilinen, merkezî işlem biriminin (CPU) fonksiyonlarını tek bir yarı iletken tüm devrede (IC) birleştiren programlanabilir bir sayısal elektronik bileşendir.
IBM 360 Sistemi (S/360), IBM tarafından ilk kez 7 Nisan 1964 yılında tanıtılan bir tür Anaçatı bilgisayar sistemidir. Bilgisayarın yapısı ve uygulamaları arasında belirli bir fark yaratan ilk bilgisayar türüdür.
IBM PC DOS, IBM Personal Computer Operating Disc System 'in kısaltması, IBM PC ve ardılları/uyumlu sistemler için geliştirilmiş tarihi bir işletim sistemidir.
Bir anaçatı bilgisayar milyonlarca kullanıcıya eş zamanlı olarak farklı hizmetler verebilen, büyük, güçlü ve pahalı bir bilgisayardır. Anaçatı bilgisayarların gücü şu nedenlerden kaynaklanmaktadır:
- Çok sayıda işlemcinin varlığı
- Yüksek girdi-çıktı kapasitesi
- Zaman paylaşımı olanağı veren işletim sistemleri
Bu sayfa işletim sistemi listesidir. Bilgisayar işletim sistemleri teknolojisine, sahibine, lisansına, çalışma durumuna, kullanıma ve birçok diğer özelliklerine göre kategorilere ayrılır. Uygulamada birçok grup ortak olabilir.
Mac OS 8, Apple şirketinin Apple Macintosh işletim sistemi ve klasik Mac OS serisinin üyesidir. Apple Computer tarafından, 26 Temmuz 1997 tarihinde tanıtıldı. Bu, System 7'nin ardılı ve Mac OS 9'un öncülüdür. System 7'nin 7.6 güncellenmesinin "Mac OS 7.6" adı altında tanıtılmasına rağmen, Apple bu sürümden başlayarak "System" isminden vazgeçti ve "Mac OS" adını kullandı. Mac OS 8 ilk iki hafta içinde 1,2 milyon kopya satarak Apple'ın en başarılı işletim sistemlerinden biri olmuştur. Mac OS 8.1, HFS Plus olarak bilinen yeni, daha verimli dosya sistemini tanıttı.
Motorola 68000, 16/32 bitlik CISC mikroişlemcisidir ve 1979'da Motorola Semiconductor Ürünleri Bölümü tarafından üretilmiştir
IBM i, IBM tarafından IBM Power Systems için geliştirilmiş bir işletim sistemidir. İlk olarak 1988'de IBM AS/400 sistem serisinin tek işletim sistemi olarak OS/400 olarak piyasaya sürüldü. 2008'de ikinci kez IBM i olarak yeniden adlandırılmadan önce 2004'te i5/OS olarak yeniden adlandırıldı. System/36 SSP ve AIX uygulamaları için uyumluluk katmanlarına sahip System/38 CPF işletim sisteminin bir evrimidir. Makine Arayüzü, nesne tabanlı adreslemenin tek seviyeli bir depo üzerinde uygulanması ve ilişkisel bir veritabanının işletim sistemine sıkı entegrasyonu dahil olmak üzere System/38 platformundan bir dizi ayırt edici özelliği miras almıştır.
Atari 8-bit ailesi, Atari tarafından üretilen bir ev bilgisayarı serisidir. Kasım 1979 tarihinde piyasaya sürülmüş olup Atari 400 ve Atari 800 olarak tanıtılmış ve daha sonra Atari 1200XL, Atari 600XL, Atari 800XL, Atari 65XE, Atari 130XE, Atari 800XE, and Atari XEGS'ye yükseltildi. Her biri 1.79 MHz'de 6502 CPU'ya ve aynı özel yardımcı işlemci yongalarına dayalı olarak, temel olarak paketlemede farklılık gösterirler. Yardımcı işlemcili ilk ev bilgisayarı mimarisi olarak, çoğu çağdaş bilgisayardan daha gelişmiş grafiklere ve sese sahiptir. Video oyunları büyük ilgi gördü ve birinci şahıs uzay savaş simülatörü Star Raiders, platformun gözde uygulaması olarak kabul edilmektedir. Tak ve çalıştır çevre birimleri, Atari SIO seri veri yolunu kullanmaktadır ve bir geliştirici sonunda USB'ye de ortak patent vermektedir.
Bilgisayar mimarisinde 32-bit bilgi işlem, 32-bit birimlerde veriyi işleyen işlemci, bellek ve diğer önemli sistem bileşenlerini içeren bilgisayar sistemlerine verilen addır. Daha küçük bit boyutlarıyla karşılaştırıldıklarında, 32-bit bilgisayarlar daha büyük hesaplamaları daha verimli yapabilir ve bir işlemci saat döngüsünde daha fazla veriyi işleyebilir. Tipik 32-bit kişisel bilgisayarlar ayrıca 32-bit adres veriyoluna sahiptir ve önceki nesil sistem mimarilerinin izin verdiği miktardan çok daha fazla olan 4 GB'a kadar RAM'e erişime izin verir.
IBM anaçatı bilgisayarları, 1952'den beri IBM tarafından üretilen büyük bilgisayar sistemleridir. 1960'lar ve 1970'lerde IBM bilgisayar pazarına 7000 serisi ve daha sonraki System/360 ve ardındaki System/370 ile birlikte hükmediyordu. IBM'in mevcut kurumsal bilgisayarlar serisindeki anaçatı bilgisayarları System/360'ın temel tasarımının geliştirilmiş halidir.
IBM anaçatı bilgisayar işletim sistemlerinin tarihçesi, IBM'in anaçatı bilgisayar tedarikindeki tarihi üstünlüğü sebebiyle tüm anaçatı bilgisayar işletim sistemlerinin tarihçesinde önemli bir yere sahiptir. IBM anaçatı bilgisayarları, IBM'in veya üçüncü partilerin ürettiği işletim sistemlerini kullanır.
IBM PC uyumlu bilgisayarlar, bilgisayar devi IBM'in orijinal IBM PC, XT ve AT bilgisayarlarına benzer ve aynı yazılımı ve genişleme kartı'larını kullanabilir. Bu tür bilgisayarlar PC klonları, IBM klonları veya IBM PC klonları olarak adlandırılmıştır. IBM 2005 yılında kişisel bilgisayar bölümünü Çinli teknoloji şirketi Lenovo'ya sattıktan sonra artık kişisel bilgisayar satmadığı için "IBM PC uyumlu" terimi artık yalnızca tarihsel bir tanımlamadır. "PC" tanımı, kişisel bilgisayar tarihi'nin çoğunda kullanıldığı gibi, genel olarak "kişisel bilgisayar" anlamına değil, çağdaş bir IBM PC'nin çalıştırabildiği aynı yazılımı çalıştırabilen bir x86 bilgisayar anlamına gelmektedir. Bu terim başlangıçta 1980'lerin başında mevcut olan Apple II, TRS-80 ve Commodore 64 gibi çeşitli ev bilgisayarı sistemlerinin aksine kullanılmıştır. Daha sonra bu terim öncelikle Apple'ın Macintosh bilgisayarlarına karşıt olarak kullanılmıştır.
. Westport, Conn.: Quorum Books. s. s. 53. ISBN 0899309690. Erişim tarihi: 8 Eylül 2023.