Microsoft Windows

Microsoft Windows

Geliştirici(ler)	Microsoft
Son kararlı sürümü	Windows 11 - 23H2 (10.0.22631.2792) 4 Aralık 2023 (10 ay önce) (2023-12-04)[1]
Son önizleme sürümü	Sürüm Önizleme Kanalı 23H2 (10.0.22631.2506) 4 Aralık 2023 (10 ay önce) (2023-12-04) Beta Kanalı 23H2 (10.0.22635.2700) 4 Aralık 2023 (10 ay önce) (2023-12-04) Geliştirici Kanalı (10.0.23601.1000) 7 Aralık 2023 (10 ay önce) (2023-12-07) Canary Kanalı (10.0.26010.1000) 7 Aralık 2023 (10 ay önce) (2023-12-07), [2]
Kaynak türü	Kapalı kaynak
Lisans	Özel mülk yazılım
Çekirdek türü	Hibrit, Monolitik
Güncelleme yöntemi	Windows Update Windows Anytime Upgrade Windows Store WSUS
İlk Yayınlanma	20 Kasım 1985 (38 yıl önce) (1985-11-20) (Windows 1.0)
Platform desteği	IA-32, ARM, X86-64, ARM64, Itanium
Web sitesi	microsoft.com/tr-tr/windows

Microsoft Windows, kullanıcıya grafik arabirimler ve görsel iletilerle yaklaşarak yazılımları çalıştırmak, komut vermek gibi klavyeden yazma zorunluluğunu ortadan kaldıran, Microsoft'un geliştirdiği dünyanın en popüler işletim sistemi ailesidir. İlk Windows, 20 Kasım 1985 tarihinde satışa sunulmuştur.

Çekirdek olarak NT çekirdeğini kullanır ve bu da Windows'un bir Unix işletim sistemi değil, aksine Unix benzeri bir işletim sistemi olduğunu gösterir. POSIX bakımından ise uyumluluğunu, psxss.exe ve psxdll.dll adlı iki dosyadan alır. Bu iki dosya Windows'ta bir POSIX alt sistemi oluşturur.

Microsoft'un ilk işletim sistemi olan MS-DOS'tan farklı olarak Windows'ta aynı anda çok sayıda yazılımla çalışmak mümkündür.

Windows, masaüstü pazarında en yaygın kullanılan işletim sistemidir. 2002 yılında, Windows dünya çapında masaüstü piyasasında yaklaşık %97,46'lık bir pay sahibiydi.^[3] 2023 Aralık ayı itibarıyla Windows'un tüm dünyadaki kullanım oranı %68,87'dir.^[4] Bu alanda en ciddi rakibi şu anda macOS'tur.

Microsoft Windows ailesinin son üyesi 5 Ekim 2021'de piyasaya sürülen Windows 11'dir. Windows Vista'dan sonra Microsoft, Windows 7 ve Windows 10 ile birlikte kullanıcılar tarafından daha pozitif yorumlar almıştır.^[5] Microsoft, Windows 10 ile yakaladığı başarıyı Windows 11 ile daha da yükseltmeyi hedeflemektedir.

Microsoft Windows işletim sistemleri ailesi, daha eski IBM PC için olan MS-DOS ortamının üzerine bir grafik katmanı olarak başlamıştır. Modern sürümleri daha yeni olan Windows NT çekirdeği üzerine kuruludur. Windows 32-bit ve 64-bit Intel ve AMD işlemciler üzerinde çalışır; daha eski sürümleri DEC Alpha, MIPS R4000 ve PowerPC mimarilerinde de çalışmaktaydı. SPARC mimarisinde de çalışması için çalışmalar vardı.

Intel Itanium işlemciler tarafından kullanılan IA-64 ve daha sonra AMD64 (x86-64 olarak da biliniyor, Microsoft tarafından x64 olarak isimlendiriliyor ve Intel tarafından adı EM64T olarak ruhsatlanarak kullanılıyor) mimarilerinin çıkmasıyla Microsoft güncel işletim sistemlerinin bunları destekleyen sürümlerini sundu. Modern 64-bit Windows ailesi Windows XP 64-bit Edition for IA-64 systems, Windows XP Professional x64 Edition for AMD64 systems ve Windows Server 2003'ten (hem IA-64, hem de AMD64 sürümlü) oluşur.

Windows'un taşınabilir cihazlar için geliştirilmiş sürümü Windows CE (Pocket PC, Windows Mobile) ailesi olarak anılır, gerçek 32-bit bir işletim sistemidir; ARM, StrongARM, Intel XScale ve MIPS işlemcilerinde çalışır.

Windows NT, XP, CE ve 8'in gömülü çalışan sürümleri de mevcuttur.

• 
  1985–1992 tarihleri arasında kullanılan logo.
• 
  1992–2000 tarihleri arasında kullanılan logo.
• 
  2001–2006 tarihleri arasında kullanılan logo.
• 
  2006–2012 tarihleri arasında kullanılan logo.
• 
  2012–2015 tarihleri arasında kullanılan logo.
• 
  2015-2021 tarihleri arasında kullanılan logo
• 
  2021'den beri kullanılan logo.

• 1983: Windows'un beta sürümü çıktı ve Windows adı ilk kez kullanıldı.
• 1985: İlk Windows satışa sunuldu.
• 1991: Windows 3.0'ın multimedya destekli sürümü çıktı.
• 1992: Windows 3.1 tabanlı bir işletim sistemi olup taşınabilir aygıtlar için tasarlanmış ilk Windows olan; fakat 2002'de yerini Windows for Tablet PC'ye bırakan "Windows for Pen Computing" serisinin satışına başlandı.
• 1993: Windows 3.1x tabanlı olan Windows NT'nin ilk sürümü olan Windows NT 3.1 sürüldü.
• 1994: Çince konuşan ülkelere özel Windows sürümü Windows 3.2, Çin ve Tayvan gibi Çince konuşan ülkelerde raflardaki yerini aldı.
• 1995: Windows 95 piyasaya sürüldü. Başlat menüsü, Internet Explorer ve görev çubuğu ilk olarak bu sürümde sunulmuştu.
• 1998: Taşınabilir aygıtlar için geliştirilmiş Windows'lar olan Windows CE satışa sunuldu.
• 1998: Windows 98 satışa sunuldu.
• 2000: İlk iş interneti olan işletim sistemi Windows 2000 satışa sunuldu.
• 2000: Windows 9x ailesinin son üyesi olup ilk internet oyunu, sistem geri alma gibi yazılımlar bulunan Windows ME satışa sunuldu.
• 2001: Çoğu yeni özelliğin eklendiği günümüzdeki Windows'ların öncüsü olan Windows XP satışa sunuldu.
• 2001: Windows 9x dönemi biterek iş ve ev sürümlerinin ikisi de NT tabanlı olmaya başladı.
• 2002: Tablet PC için Windows piyasaya sürüldü.
• 2003: 24 Nisan'da Windows Server 2003 satışa sunuldu.
• 2004: Windows'un ilk 64-bitlik versiyonu sayılabilecek Windows XP x64 Edition piyasaya sürüldü.
• 2006: Windows Vista'nın beta sürümü satışa sunuldu.
• 2007: İlk DVD kayıt, RSS, Phishing süzgeci ve Windows Aero gibi özellikleriyle tanınan Windows Vista satışa sunuldu.
• 2007: İlk ev sunucusu olan işletim sistemi Windows Home Server satışa sunuldu.
• 2008: 27 Şubat'ta Windows Server 2008 satışa çıktı.
• 2009: Windows 7 işletim sistemi piyasaya sürüldü.
• 2011 Windows 8'in RTM sürümü 1 Temmuz 2011'de çıkması beklendi; ama çıkmadı.
• 2011 Windows 8'in deneme sürümü (RTM) 15 Temmuz 2011'de kullanıma sunulmuştur.
• 2012: Windows 8'in 2012 ilkbaharında release preview versiyonu duyuruldu.
• 2012: 4 Eylül'de Windows Server 2012 satışa sunuldu.
• 2012: 25 Ekim'de Windows 8 lansmanı yapıldı ve resmi olarak satışa sunuldu.
• 2012: 1 Kasım'da Windows 8'in Türkiye lansmanı yapıldı.
• 2013: Windows 8 için Windows 8.1 güncellemesi duyuruldu.
• 2013: Windows 8.1 satışa sunuldu.
• 2014: Windows 8.1'e Update 1 güncelleştirmesi sunuldu.
• 2014: Microsoft, Windows 10'un çıkacağını duyurdu.
• 2014: Windows 10 duyuruldu.
• 2014: Windows 10 Technical Preview Çıktı.
• 2015: Windows 10 lansmanı yapıldı.
• 2015: 29 Temmuz tarihinde Windows 10 kullanıcılarla buluştu.
• 2015: Windows 10 1511 (Kasım Güncellemesi) yayımlandı (12 Kasım).
• 2016: Windows 10 1607 (Yıldönümü Güncellemesi) yayımlandı (2 Ağustos).
• 2017: Windows 10 1703 (Yaratıcılar Güncellemesi) indirmeye sunuldu (5 Nisan), ardından güncelleme olarak yayımlandı (11 Nisan).
• 2017: Windows 10 1709 (Sonbahar Yaratıcıları Güncellemesi) yayımlandı. (17 Ekim)
• 2018: Windows 10 1803 (Nisan 2018 Güncellemesi) indirmeye sunuldu (30 Nisan) ardından güncelleme olarak yayımlandı (8 Mayıs)
• 2018: Windows 10 1809 (Ekim 2018 Güncellemesi) yayımlandı (2 Ekim)
• 2019: Windows 10 1903 (Mayıs 2019 Güncellemesi) yayımlandı (21 Mayıs)
• 2019: Windows 10 1909 (Kasım 2019 Güncellemesi) yayımlandı (12 Kasım)
• 2019: Windows 10X duyuruldu.
• 2020: Windows 10 2004 (Mayıs 2020 Güncellemesi) yayımlandı (27 Mayıs)
• 2020: Windows Server 2022 ilk resmî sürümü yayınlandı (18 Ağustos)
• 2020; Windows 10 20H2 (Ekim 2020 Güncellemesi) yayımlandı (20 Ekim)
• 2020: Windows 10X iptal edildi.
• 2021: Windows 10 21H1 (Mayıs 2021 Güncellemesi) yayımlandı (18 Mayıs)
• 2021: Windows 11'in ani bir şekilde beta sürümünün ISO dosyası Microsoft tarafından sızdırıldı (16 Haziran).
• 2021: Windows 11 duyuruldu. (24 Haziran)
• 2021: Windows Server 2022 için Windows 10 tabanlı son sürüm yayımlandı. (18 Ağustos)
• 2021: Windows 11'in 5 Ekim 2021'de yayımlanacağı açıklandı. (31 Ağustos)
• 2021: Windows 11 yayımlandı. (4-5 Ekim gecesi)
• 2021: Windows 10 21H2 (Kasım 2021 Güncellemesi) yayımlandı. (16 Kasım)
• 2022: Windows 11 22H2 (2022 Güncellemesi) yayımlandı. (20 Eylül)
• 2022: Windows Server 2022 için Windows 11 tabanlı yeni bir sürüm yayımlandı. Bu Windows Server 2025 için ilk sürümler denilebilir. (23 Eylül)
• 2022: Windows 10 22H2 (2022 Güncellemesi) yayımlandı. (18 Ekim)
• 2023: Windows 11 23H2 (2023 Güncellemesi) yayımlandı. (31 Ekim)
• 2023: Windows Server 2025 duyuruldu.
• 2024: Windows Server 2025 ilk resmî sürümü yayımlandı. (26 Ocak)
• 2024: Windows 11 24H2 (2024 Güncellemesi) yayımlandı. (8 Şubat)

Bu pencereler bir bilgisayarın, yazılım ile kullanıcı tarafından kullanımını sağlayan arayüzlerdir. İlk kullanıcı ara yüzü 1970'li yıllarda Xerox PARC'da geliştirilen WIMP-Paradigma (Window, Icon, Menu, Pointing-device) tasarısıdır. Bu tasarı ilk olarak Microsoft Windows tarafından kullanılmıştır.^[] Bu arayüz Windows Explorer yazılımıdır.

• Windows 1.01 (20 Kasım 1985)
• Windows 2.0 (Kasım 1987)
• Windows 3.0 (22 Mayıs 1990)
  • Windows 3.1 (1 Mart 1992)
    • Windows 3.11 (Aralık 1993)
      • Windows 3.2 (1994) (sadece Çin'de)
  • Windows for Workgroups 3.1 (Ekim 1992, Kod adı „Sparta“)
    • Windows for Workgroups 3.11 (1993)

• Windows 95 (İlk defa Windows 95'te 32 bit işlemciye geçilmiştir.)
  • Windows 95 (15 Ağustos 1995, Kod adı „Chicago“)
  • Windows 95a (Şubat 1996)
  • Windows 95b (Temmuz 1996)
  • Windows 95b (Mart 1996)
  • Windows 95c (Kasım 1997)
• Windows 98
  • Windows 98 (30 Temmuz 1998, Kod adı „Memphis“)
  • Windows 98 SE (Mayıs 1999), SE Second Edition (İkinci sürüm)
• Windows Me (Ağustos/Eylül 2000, Kod adı „Millennium“), Me (resmi olarak küçük „e“) Millennium Edition. Son DOS tabanlı işletim sistemidir.

NT sürümü daha güvenilir iş kullanımı için tasarlanmıştır fakat Windows XP'den itibaren kişisel kullanıma da sunulmuştur. İlk tasarlanan NT 3.1 ve devamı aşağıda sıralanmıştır. NT 3.1, NT 3.5, NT 3.51 NT 4.0 ve Windows 2000 sürümleri Microsoft Product Activation içermemektedir.

• Microsoft Windows NT:
  • Microsoft Windows NT 3.1 (Temmuz 1993)
    • Microsoft Windows NT Workstation 3.1 (1993)
    • Microsoft Windows NT Advanced Server 3.1 (1993)
  • Microsoft Windows NT 3.5 (Eylül 1994, Kod adı „Daytona“)
    • Microsoft Windows NT Workstation 3.5 (1994)
    • Microsoft Windows NT Server 3.5 (1994)
  • Microsoft Windows NT 3.51 (Mayıs 1995)
    • Microsoft Windows NT Workstation 3.51 (1995)
    • Microsoft Windows NT Server 3.51 (1995)
  • Microsoft Windows NT 4.0 (29 Ağustos 1996, Kod adı „Shell Update Release“)
    • Microsoft Windows NT Workstation 4.0 (1996)
    • Microsoft Windows NT Server 4.0 (1996)
    • Microsoft Windows NT Server 4.0 Enterprise Edition (1997)
    • Microsoft Windows NT Server 4.0 Terminal Server Edition (1998)
• Microsoft Windows 2000 (NT Versiyonu 5.0, Şubat 2000)
  • Microsoft Windows 2000 Professional
  • Microsoft Windows 2000 Server
  • Microsoft Windows 2000 Advanced Server
  • Microsoft Windows 2000 Datacenter Server

• Microsoft Windows XP (NT Versiyonu 5.0, çıkış tarihi 25 Ekim 2001 genişletilmiş destek bitiş tarihi 8 Nisan 2014, Kod adı “Whistler“)
  • Microsoft Windows XP Starter Edition (2004)
  • Microsoft Windows XP Home Edition
    • Microsoft Windows XP Home Edition N (Windows Media Player önceden yüklü değil, 2005)
  • Microsoft Windows XP Professional
    • Microsoft Windows XP Professional x64 Edition (2005)
    • Microsoft Windows XP Professional N (Windows Media Player önceden yüklü değil, 2005)
    • Windows XP Media Center Edition
      • Windows XP Media Center Edition 2002, Kod adı „eHome“ (Sadece Amerika ve Çin'de)
      • Windows XP Media Center Edition 2003, Kod adı „Freestyle“
      • Windows XP Media Center Edition 2004, Kod adı „Harmony“ (Avrupa'daki ilk sürüm)
      • Windows XP Media Center Edition 2005, Kod adı „Symphony“
    • Windows XP Tablet PC Edition (2002)
    • Windows XP Tablet PC Edition 2004 (2004)
  • Microsoft Windows PE (Microsoft Windows Preinstallation Environment/XP-Kernel)
  • Microsoft Windows Fundamentals for Legacy PCs (WinFLP, Kodadı „Mönch“, „Eiger“, XP'nin Thin-Client-Sürümü, 2006)
  • Microsoft Windows XP Embedded (2001)
    • Microsoft Windows Embedded for Point of Service (2004)
• Microsoft Windows Server 2003 (NT Versiyonu 5.2, Çıkış tarihi 24 Nisan 2003 Genişletilmiş destek sonu 14 Temmuz 2015)
  • Microsoft Windows Server 2003 Standard Edition
    • Microsoft Windows Server 2003 x64 Standard Edition (2005)
  • Microsoft Windows Server 2003 Enterprise Edition
    • Microsoft Windows Server 2003 x64 Enterprise Edition (2005)
  • Microsoft Windows Server 2003 Datacenter Edition
    • Microsoft Windows Server 2003 x64 Datacenter Edition (2005)
  • Microsoft Windows Server 2003 Web Edition
  • Microsoft Windows Compute Cluster Server 2005
  • Microsoft Windows Home Server
  • Microsoft Windows Storage Server 2003
• Windows Server 2003 R2, (NT Versiyonu 5.2 Çıkış tarihi 6 Aralık 2005 genişletilmiş destek sonu 14 Temmuz 2015)
• Microsoft Windows Vista (NT Versiyonu 6.0, Çıkış tarihi kişisel bilgisayarlar için 30 Ocak 2007; Şirketler için 30 Kasım 2006, genişletilmiş destek sonu 11 Nisan 2017 Kod adı „Longhorn“)
  • Microsoft Windows Vista Starter (Avrupa'da piyasaya sürülmedi)
  • Microsoft Windows Vista Home Basic
  • Microsoft Windows Vista Home Basic N
  • Microsoft Windows Vista Home Basic K (Sadece Kore için Media Player yüklü değil)
  • Microsoft Windows Vista Home Premium
  • Microsoft Windows Vista Business
  • Microsoft Windows Vista Business N
  • Microsoft Windows Vista Business K (Sadece Kore için Media Player yüklü değil)
  • Microsoft Windows Vista Enterprise
  • Microsoft Windows Vista Ultimate
• Microsoft Windows Server 2008, (NT Versiyonu 6.0 kod adı Longhorn Server Piyasaya çıkış tarihi 27 Şubat 2008 genişletilmiş destek bitiş tarihi 14 Ocak 2020)
• Microsoft Windows 7, (NT Versiyonu 6.1 kod adı işletim sistemiyle aynıdır Piyasaya çıkış tarihi 22 Ekim 2009, genişletilmiş destek bitiş tarihi 14 Ocak 2020)
• Microsoft Windows Server 2008 R2, (NT Versiyonu 6.1 Kod adı Windows Server 2008'de de kullanılan Longhorn Server'dır Piyasaya çıkış tarihi 22 Ekim 2009 genişletilmiş destek bitiş tarihi 14 Ocak 2020)
• Microsoft Windows 8, (NT Versiyonu 6.2 Kod adı Windows 8 Piyasaya çıkış tarihi 26 Ekim 2012, genişletilmiş destek bitiş tarihi 12 Ocak 2016)
• Microsoft Windows Server 2012, (NT Versiyonu 6.2 Piyasaya çıkış tarihi 4 Eylül 2012 genişletilmiş destek bitiş tarihi 10 Ocak 2023)
• Microsoft Windows 8.1, (NT Versiyonu 6.3 Kod adı Windows 8.1 Piyasaya çıkış tarihi 17 Ekim 2013 genişletilmiş destek bitiş tarihi 10 Ocak 2023)
• Microsoft Windows Server 2012 R2, (NT Versiyonu 6.3 Piyasaya çıkış tarihi 18 Ekim 2013 genişletilmiş destek bitiş tarihi 10 Ocak 2023
• Microsoft Windows 10 (NT Versiyonu 10.0 kod adları Threshold, Redstone, Vanadium (19H1), Vibranium (19H2), Manganese, Iron, Cobalt Piyasaya çıkış tarihi 29 Temmuz 2015, genişletilmiş destek bitiş tarihi LTSB ve LTSC sürümleri hariç 14 Ekim 2025)

(Windows 10 LTSB ve LTSC:

2015 LTSB: 14 Ekim 2025

2016 LTSB: 13 Ekim 2026

2019 LTSC: 9 Ocak 2029

2021 LTSC: 12 Ocak 2027

2021 LTSC IoT: 13 Ocak 2032)

• Microsoft Windows Server 2016, (NT Versiyonu 10.0 Piyasaya çıkış tarihi 26 Eylül 2016 genişletilmiş destek bitiş tarihi 12 Ocak 2027)
• Microsoft Windows Server 2019, (NT Versiyonu 10.0 Piyasaya çıkış tarihi 2 Ekim 2018 genişletilmiş destek bitiş tarihi 9 Ocak 2029)
• Microsoft Windows 11, (NT Versiyonu 10.0 Kod adı Sun Valley Piyasaya Çıkış tarihi 5 Ekim 2021)
• Microsoft Windows Server 2022, (NT Versiyonu 10.0 Piyasaya çıkış tarihi 2 Eylül 2021 genişletilmiş destek bitiş tarihi 14 Ekim 2031)

• Microsoft Windows Embedded Compact:
  • Microsoft Windows CE 1.0
  • Microsoft Windows CE 2.0
  • Microsoft Windows CE 2.01
  • Microsoft Windows CE 2.02
  • Microsoft Windows CE 2.1
  • Microsoft Windows CE 2.11
  • Microsoft Windows CE 2.12
  • Windows CE 3.0
  • Windows CE 4.0
  • Windows CE 4.1
  • Windows CE 4.2
  • Windows CE 5.0
  • Windows Embedded CE 6.0
  • Windows Embedded Compact 7
  • Windows Embedded Compact 2013
• Microsoft Pocket PC:
  • Microsoft Pocket PC 2001
  • Microsoft Pocket PC 2002 (ayrıca Phone Edition Dokunmatik olmayan telefonlar için)
  • Microsoft Windows Mobile 2003 für Pocket PC (ayrıca Phone Edition Dokunmatik olmayan telefonlar için)
  • Microsoft Windows Mobile 5.0 (ayrıca Phone Edition Dokunmatik olmayan telefonlar için)
  • Microsoft Windows Mobile 6.0 (Standard Edition Smartphone'lar için, Professional Edition PDA'lar için, Telefon fonksiyonlu veya Classic Edition PDA'lar için)
  • Microsoft Windows Mobile 6.5 (Windows Mobile 6.0 güncelleştirmesi)
• Microsoft Windows Automotive
• Windows 10 IoT

• Cairo, Windows NT 3.51'e yepyeni bir arayüz getirecekti. Daha sonradan Windows 95 ile birleştirildi. Fikirler Windows 95 ve NT 4.0'a aktarıldı.
• Nashville, Windows 95'in takipçisi olacaktı. Planlanan özellikler Windows 98'e Memphis kod adı altında eklendi.
• Neptune, Windows 2000'in kişisel kullanım için geliştirilen takipçisi olacaktı. Fikirler Windows XP'ye aktarıldı.
• Odyssey, Windows 2000'in işletmeler için geliştirilen takipçisi olacaktı. Fikirler Windows XP'ye aktarıldı.
• Triton, Neptune için çıkacak küçük bir güncellemeydi. Mart 2001'de çıkması planlanıyordu ama iptal edildi. Fikirler Windows XP'ye aktarıldı.
• Longhorn, Windows XP'nin takipçisidir. Yenilik olarak Sidebar, Avalon (sonradan Windows Presentation Foundation olarak bilinir) ve WinFS bulundurmaktaydı. Microsoft sadece ekran görüntüsünü göstermekle yetindi. Longhorn'un geliştirilmesi 2004'te sıfırlandı ve Windows Server 2003 SP1 kaynak kodundan yola çıkılarak Windows Vista geliştirildi.
• Polaris, Windows Core OS'den yola çıkarak geliştirilen çift ekranlı bilgisayarlar için geliştirilen bir işletim sistemi olacaktı. İptal edilince yerine Windows 10X geliştirilmeye başlandı.
• Windows 10X, Microsoft'un Chrome OS'a rakip işletim sistemi olacaktı. Fakat Windows 10'un satışları artınca yeni gelecek özelliklerin çoğu Windows 11'e aktarıldı.^[6]
• Windows 10S, Microsoft'un Windows 10'dan daha iyi yapmaya çalıştığı bir işletim sistemiydi. Fakat Windows 10S kötü olunca Windows 10X kararlaştırıldı.

• Microsoft yazılımları listesi
• Microsoft Windows'un tarihi

Wikimedia Commons'ta Microsoft Windows ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Resmî site 25 Mayıs 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Resmî Blog Sayfası16 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.