İçeriğe atla

Michał Heller

Michał Heller
Doğum12 Mart 1936 (88 yaşında)
Tarnów
MeslekFilozof, teorik fizikçi
MilliyetPolonyalı
Alma materCatholic University of Lublin
Önemli ödülleriTempleton Prize (2008)
Order of Polonia Restituta (2009)
Order of the White Eagle (Poland) (2014)

Michał Kazimierz Heller (d. 12 Mart 1936, Tarnów), Polonya'nın Kraków kentindeki Pontifical University of John Paul II üniversitesinde felsefe profesörüdür ve Vatikan Gözlemevi'nde yardımcı üyedir.

Ayrıca Tarnów İlahiyat Enstitüsü'nde bilim ve mantık felsefesinde öğretim görevlisi olarak hizmet vermektedir. Tarnów Piskoposluğuna mensup bir Katolik rahip olan Heller, 1959'da tayin edildi. 2008 yılında felsefe alanındaki çalışmalarından dolayı Templeton Ödülü'nü aldı.

Kariyer

Michał Heller, Mościce'de liseye gitti, Lublin Katolik Üniversitesi'nden mezun oldu ve burada 1965'te felsefe alanında yüksek lisans ve doktora derecesi aldı. 1966'da kozmoloji alanında doktarasını yaptı.

Tarnów'da öğretmenlik kariyerine başladıktan sonra 1972'de Papalık İlahiyat Akademisi fakültesine katıldı ve 1985'te tam profesörlüğe atandı. Belçika'daki Louvain Katolik Üniversitesinde misafir profesör ve Belçika'nın Liège Üniversitesi, Oxford Üniversitesi, Leicester Üniversitesi, Almanya'daki Ruhr Üniversitesi, Amerika Katolik Üniversitesi ve Arizona Üniversitesi'nde misafir bilim adamı olarak bulundu.

Şu anki araştırma odağı, genel görelilikte tekillik sorunu ve genel göreliliğin ve kuantum mekaniğinin kuantum yerçekiminde birleştirilmesi arayışında değişmeli olmayan geometrinin kullanımıyla ilgilidir. Modeli, Kuantum dolanıklık ve EPR paradoksu hakkında yeni bakış açıları sunmaktadır.[1]

Ödüller

Templeton Ödülü

Mart 2008'de Heller, "büyük soruları" kapsamlı felsefi ve bilimsel araştırması nedeniyle 1,6 milyon $ (820.000 £) Templeton Ödülü'ne layık görüldü. Çalışmaları, "bilinen bilim dünyasını Tanrı'nın bilinemez boyutlarıyla" uzlaştırmaya çalıştı.[2] Heller, Templeton Ödülü'nü alırken şunları söyledi:

Evrenin sebebini soruyorsak, matematik kanunlarının sebebini de sormalıyız. Bunu yaparak, Tanrı'nın evren hakkındaki düşüncesinin büyük planına geri döndük; nihai nedensellik sorusu: neden hiçbir şey olmayacağına bir şey var?

Bu soruyu sorarken, diğer tüm sebepler gibi bir sebep sormuyoruz. Olası tüm nedenlerin kökenini soruyoruz.

Bilim, insan zihninin, Tanrı'nın zihnini, bizim ve çevremizdeki dünyanın yapılmış gibi göründüğü soru işaretlerinden okumaya yönelik kolektif bir çabasından başka bir şey değildir.[3]

Heller para ödülünü, bilim ve felsefenin araştırılmasını ve yaygınlaştırılmasını amaçlayan, Nicolaus Copernicus'un adını taşıyan bir enstitü olan Copernicus Disiplinlerarası Çalışmalar Merkezi'ni kurmak için kullandı.[] Heller'in kendisi merkezin direktörü ve aynı zamanda Copernicus Festivali'nin program direktörüdür.[]

Diğer ayrımlar

Fahri dereceler:

  • AGH Bilim ve Teknoloji Üniversitesi (1996)
  • Varşova'daki Kardinal Stefan Wyszyński Üniversitesi (2009)
  • Poznań'daki Yaşam Bilimleri Üniversitesi (2010)
  • Varşova Teknoloji Üniversitesi (2012)
  • Jagiellonian Üniversitesi (2012)
  • Lublin'deki Yaşam Bilimleri Üniversitesi (2014)
  • Katowice'deki Silezya Üniversitesi (2015)
  • John Paul II Papalık Üniversitesi (2016)
  • Rzeszów Teknoloji Üniversitesi (2018)

Diğer ayrımlar:

Üyelikler

  • Polonya Eğitim Akademisi
  • Papalık Bilimler Akademisi
  • Avrupa Fizik Topluluğu
  • Uluslararası Astronomi Birliği
  • Uluslararası Genel Görelilik ve Yerçekimi Derneği
  • Uluslararası Zaman Araştırmaları Derneği
  • Uluslararası Bilim ve Din Topluluğu

İleri okumalar

Michael Heller, yalnızca genel görelilik ve göreli kozmoloji alanında değil, aynı zamanda felsefe, bilim tarihi ve teoloji alanlarında da yaklaşık 200 bilimsel makale yayımlamıştır.[] 50'den fazla kitap yazdı. Is Physics an Art? (Biblos, 1998), bilimin dili olarak matematik hakkında yazıyor ve aynı zamanda hakikat, yaratıcılık ve aşkınlığın bir kriteri olarak güzellik gibi hümanist konuları araştırıyor.[]

Kitaplar - Fizik ve Kozmoloji

  • The Science of Space-Time, with Derek Jeffrey Raine, Pachart Publishing House, Tucson 1981, ISBN 09-1291-812-8
  • Encountering the Universe, Pachart Publishing House, Tucson 1982, ISBN 09-1291-807-1
  • Questions to the Universe – Ten Lectures on the Foundations of Physics and Cosmology, Pachart Publishing House, Tucson 1986, ISBN 08-8126-008-8
  • Theoretical Foundations of Cosmology – Introduction to the Global Structure of Space-Time, World Scientific, Singapore–London 1992, ISBN 978-98-1020-756-4
  • Lemaître, Big Bang and the Quantum Universe, Pachart, Tucson 1996, ISBN 978-08-8126-285-8
  • Some Mathematical Physics for Philosophers, Pontifical Council for Culture, Pontifical Gregorian University, Vatican City–Rome 2005, ISBN 978-88-2097-724-5
  • Ultimate explanations of the universe, transl. by Teresa Bałuk-Ulewiczowa, Springer, 2009, ISBN 978-36-4202-102-2

Kitaplar - Felsefe ve Teoloji

  • The World and the Word – Between Science and Religion, Pachart Publishing House, Tucson 1986, ISBN 978-08-8126-724-2
  • The New Physics and a New Theology, transl. by G. V. Coyne, T.M. Sierotowicz, Vatican Observatory Publications 1996, ISBN 02-6801-479-5
  • Creative Tension. Essays on Science & Religion, Templeton Foundation Press, Philadelphia–London 2003, ISBN 19-3203-134-0
  • A Comprehensible Universe. The Interplay of Science and Theology, with George Coyne, Springer, New York 2008, ISBN 978-35-4077-624-6, ISBN 978-36-4209-637-2
  • The Sense of Life and the Sense of the Universe, Copernicus Center Press, Cracow 2010, ISBN 978-83-6225-902-1
  • Philosophy in Science: An Historical Introduction, Springer, 2011, ISBN 978-36-4217-704-0
  • Philosophy of Chance. A cosmic fugue with a prelude and a coda, Copernicus Center Press, Cracow 2012, ISBN 978-83-7886-000-6

Makaleler

  • The Origins of Time, in: The Study of Time IV, ed. by J.T. Fraser, N. Lawrence, D. Park, Springer Verlag, New York–Heidelberg–Berlin 1981, pp. 90–93, ISBN 03-8790-594-4
  • Algebraic Self-Duality as the "Ultimate Explanation", Foundations of Science, 9, 2004, pp. 369–385

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Abner Shimony, "Bell's theorem", Stanford Encyclopedia of Philosophy". 15 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2022. 
  2. ^ "Million-Dollar Prize Given to Cosmologist Priest". 6 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2022. 
  3. ^ "Professor wins prize for maths link to God". 31 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2022. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Henri Poincaré</span> Fransız matematikçi ve fizikçi

Jules Henri Poincare Fransız matematikçi, teorik fizikçi, mühendis ve bilim felsefecisiydi. Yaşamı boyunca var olduğu şekliyle disiplinin tüm alanlarında mükemmel olduğundan, genellikle bir bilge ve matematikte "Son Evrenselci " olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Biyoloji felsefesi</span>

Biyoloji felsefesi; biyoloji ve biyomedikal bilimlerle ilgili epistemoloji, metafizik ve etik sorularını inceleyen felsefe alanıdır. Bilim felsefesi çerçevesinde bulunan oldukça genç bir felsefe dalıdır. Biyolojinin temel prensip ve kuramlarını felsefi açıdan bir daha inceler. Bu cevaplar, sorulan soruya göre ontolojiye, epistemolojiye veya genel bilim felsefesine dayanır.

<span class="mw-page-title-main">Steven Weinberg</span> Amerikalı teorik fizikçi (1933 – 2021)

Steven Weinberg Amerikalı teorik fizikçi. 1979'da Abdus Salam ve Sheldon Glashow ile birlikte zayıf etkileşim ile elektromanyetik etkileşimin birleştirilmesine ve temel parçacıklar arasındaki elektromanyetik etkileşime katkılarından dolayı Nobel Fizik Ödülüne layık görülmüştür

<span class="mw-page-title-main">Hermann von Helmholtz</span> Alman fizikçi ve fizyolog (1821-1894)

Hermann von Helmholtz Alman fizyolog ve fizikçi. Çok yönlü ilgi alanları ve çalışmalarıyla, özellikle de sinir iletimi, işitme ve görme üzerine yaptığı klasikleşmiş araştırmalarla yaşadığı dönemde "fiziğin başbakanı" olarak adlandırılan araştırmacı.

<span class="mw-page-title-main">Arthur Stanley Eddington</span> İngiliz astrofizikçi (1882-1944)

Arthur Stanley Eddington, OM, FRS, 20. yüzyıl başlarında yaptığı çalışmalarla tanınan astrofizikçi. Eddington aydınlatma gücü ve yıldızların aydınlatma gücünün doğal sınırı, adını kendisinden alır.

<span class="mw-page-title-main">Fiziksel kozmoloji</span> Evrenin oluşumu ve evrimini inceleyen bir gök bilimi dalı

Fiziksel evren bilimi veya fiziksel kozmoloji, bir gök bilimi dalıdır. Evren'deki en büyük yapılarla ve Evren'in dinamikliğiyle ilgilenir, Evren'in oluşumu ve evrimiyle ilgili sorulara cevap bulmaya çalışır. İnsanlık tarihinin büyük bir kısmı boyunca metafizik ve dinin bir dalı olarak kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Felsefe</span> soyut, genel ve temel birtakım probleme ilişkin yapılan sistematik çalışma

Felsefe veya düşünbilim; varlık, bilgi, değerler, gerçek, doğruluk, zihin ve dil gibi konularla ilgili soyut, genel ve temel problemlere ilişkin yapılan sistematik çalışmalardır. Felsefe ile uğraşan kişilere filozof denir.

<span class="mw-page-title-main">Bilimsel devrim</span>

Bilimsel devrim modern bilimin temelini oluşturmuş, bilim tarihinin erken çağdaş döneminden beridir süregelen matematik, fizik, gökbilim, biyoloji, tıp ve kimya dallarında yaşanan düşünce ve doktrin devrimleridir. Rönesans döneminde Avrupa'da filizlenen dönüşüm bugün de devam etmektedir. Nicolaus Copernicus'un 1543'te yayımlanan De revolutionibus orbium coelestium adlı yapıtı ile Andreas Vesalius tarafından yazılan De humani corporis fabrica bilimsel devrimin başlangıç noktası olarak kabul edilmektedir. Bilimsel devrimin bitiş tarihi olarak 1687 yılı gösterilir. Ancak birçok bilim insanına göre bu süreç tamamlanmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Göksel küreler</span>

Göksel küreler, Eflâtun, Eudoxus, Aristo, Batlamyus, Kopernik ve diğerleri tarafından geliştirilen kozmolojik modellerin temel unsurlarıydı. Bu kozmolojik modellerde, sabit yıldızların ve gezegenlerin görünen hareketleri, sanki kürelere yerleştirilmiş mücevherler gibi, eterik, şeffaf bir beşinci elementten (esîr) yapılmış dönen kürelere gömülü olarak düşünülmüştür. Sabit yıldızların birbirlerine göre konumlarını değiştirmediğine inanıldığından, bunların tek yıldızlı bir kürenin yüzeyinde olması gerektiği ileri sürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Tıp felsefesi</span> felsefe dalı

Tıp felsefesi, sağlık bilimleri alanındaki uygulamalar, kuramlar ve araştırmalarla ilgilenen bir felsefe dalıdır. Daha çok bilgi kuramı, metafizik ve bioetikle uyuştuğu kimi noktalarda tıp etiği alanlarına eğilir. Felsefe ve tıp ilişkisi Antik Yunanistan'da ortaya konmuş ve yüzyıllar boyunca devam edegelmiştir. Ancak tıp felsefesi, 19. yüzyıla kadar akademik bir disiplin olarak kabul görmemiştir. 20. yüzyılın sonunda tıp ve felsefe alanında çalışan akademisyenler arasında tartışmalar cereyan etmiş ve bu alanın ayrı bir akademik disiplin olduğu konusunda fikir birliğine varılmıştır. Son yıllarda ise tıp felsefesi üzerine eğilen dersler açılmış, dergiler ve kitaplar yayımlanmış ve konferanslar verilmiştir.

Kimya felsefesi, kimya biliminin temelindeki varsayımları ve metodolojiyi inceler. Kimya felsefesi, filozoflar, kimyagerler ve filozof kimyacılar tarafından araştırılmıştır. Tarihin büyük bölümünde bilim felsefesi büyük oranda fizik felsefesinden oluşmaktaydı fakat kimya kaynaklı felsefi sorular 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren artan düzeyde ilgi görmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Uzay ve zamanın felsefesi</span>

Uzay ve zaman felsefesi, uzay ve zamanın ontolojisi, epistemolojisi ve karakterini çevreleyen konularla ilgilenen felsefe dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Helen Longino</span>

Helen Elizabeth Longino, bilimsel araştırma için değerlerin ve sosyal etkileşimlerin önemini savunan Amerikalı bir bilim filozofudur. Kadınların bilimdeki rolü hakkında yazmıştır ve feminist epistemoloji ve sosyal epistemolojide merkezi bir figürdür. Stanford Üniversitesi'nde Clarence Irving Lewis Felsefe Profesörüdür. 2016 yılında Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi'ne seçildi.

John A. Dupré, İngiliz bilim filozofudur. Yaşam Bilimleri Araştırma Merkezi Egenis'in direktörü ve Exeter Üniversitesi'nde felsefe profesörüdür. Dupré'nin başlıca çalışma alanı biyoloji felsefesi, sosyal bilimler felsefesi ve genel bilim felsefesidir. Dupré, Nancy Cartwright, Ian Hacking, Patrick Suppes ve Peter Galison ile birlikte genellikle bilim felsefesinin "Stanford Okulu" olarak gruplandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Jaakko Hintikka</span>

Kaarlo Jaakko Juhani Hintikka, Fin filozof ve mantıkçıdır.

<span class="mw-page-title-main">Roberto Torretti</span>

Roberto Torretti, felsefe tarihine, fizik felsefesine ve matematik felsefesine sunmuş olduğu katkıları ile uluslararası üne sahip Şilili bir filozof, yazar ve akademisyendir.

<span class="mw-page-title-main">Philip Stuart Kitcher</span>

Philip Stuart Kitcher, Columbia Üniversitesi'nde John Dewey Fahri Felsefe Profesörü olan bir İngiliz filozoftur. Bilim felsefesi, biyoloji felsefesi, matematik felsefesi, edebiyat felsefesi ve daha yakın zamanda pragmatizm alanlarında uzmanlaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mario Bunge</span>

Mario Augusto Bunge, Arjantinli-Kanadalı filozof ve fizikçidir. Felsefi yazıları bilimsel gerçekçilik, sistemcilik, materyalizm, aciliyetçilik ve diğer ilkeleri birleştirdi.

Larry Laudan, Amerikalı bir bilim filozofu ve epistemologdur. Pozitivizm, realizm ve rölativizm geleneklerini şiddetle eleştirdi ve popüler meydan okumalara karşı ayrıcalıklı ve ilerici bir kurum olarak bilim görüşünü savundu. Laudan'ın "araştırma gelenekleri"ne ilişkin felsefi görüşü, Imre Lakatos'un "araştırma programlarına" önemli bir alternatif olarak görülüyor.

<span class="mw-page-title-main">Nancy Cartwright (filozof)</span> Amerikalı filozof

Nancy Cartwright, Lady Hampshire,, Amerikalı bilim felsefecisidir. San Diego California Üniversitesi'nde ve Durham Üniversitesi'nde felsefe profesörüdür. Halen, Uluslararası Bilim ve Teknoloji Tarihi ve Felsefesi Birliği'nin Mantık, Metodoloji ve Bilim ve Teknoloji Felsefesi Bölümü Başkanıdır.