İçeriğe atla

Mezâr-ı Şerîf

Koordinatlar: 36°42′K 67°07′D / 36.700°K 67.117°D / 36.700; 67.117
Mezar-ı Şerif
مزارِ ِ شریف
Farsça: مزار شریف
Afghan Air Force helicopter flies over Mazar-i-Sharif
View towards the Blue Mosque during Nowruz
The Blue Mosque
Downtown
Afganistan üzerinde Mezar-ı Şerif
Mezar-ı Şerif
Mezar-ı Şerif
Mezar-ı Şerif'in Afganistan'daki konumu
Yüzölçümü
 • Toplam83 km²
Rakım380 m
Nüfus
 (2017)[1]
 • Toplam700.000
 • Yoğunlukoto/km²
Zaman dilimiUTC+04.30 (ASZ)

Mezar-ı Şerif (Farsça: مزار شریف), Afganistan'ın kuzeyinde Belh Vilayeti'nin yönetim merkezi olan şehir.[1]

Afganistan'ın 4. büyük şehri olan Mezar-ı Şerif aynı zamanda Belh ilinin yönetim merkezidir.[1] Özbekistan sınırının 56 km güneyinde, deniz seviyesinden 380 m yüksekte yer alır.[1] Adı, Ali'nin mezarının burada bulunduğu inancından ötürü verilmiştir.[1] Ali'nin gömülü olduğu söylenen yerde mavi çinili bir cami ve bir türbe yer alır.[1]

19. yüzyılda Afgan yönetimine giren Mezar-ı Şerif, 1869'da Afgan Türkistanı'nın yönetim merkezi oldu. 1979'daki Sovyet işgalinden sonra kentte bir garnizon kuruldu. Sovyet-Afgan Savaşı sırasında Sovyet hava gücü için önemli üslerden biri oldu. 1998 - 2001 arasında Taliban'ın denetiminde kaldı. 2001 yılında ABD tarafından işgal edildi.

Pamuk, büyük ölçüde tarıma dayanan Mezar-ı Şerif ekonomisi için önemlidir. Başkent Kabil ve öteki Afgan şehirleriyla kara ve hava bağlantıları bulunan Mezar-ı Şerif, eski sovyet cumhuriyetleriyle yapılan ticarette transit noktasıdır. Kent nüfusu Özbek, Tacik ve Türkmenlerden oluşur. Nüfus: 700.000 (2017).

İklim

 Mezar-ı Şerif iklimi 
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
En yüksek sıcaklık (°C) 24,0 28,6 32,4 37,8 43,0 45,6 48,1 46,0 39,5 37,0 29,8 24,4 48,1
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 8,0 10,7 16,3 24,3 31,2 37,0 38,9 36,9 31,9 24,7 16,4 10,8 23,9
Ortalama sıcaklık (°C) 2,6 5,1 10,8 17,9 24,5 29,9 33,3 29,9 23,9 16,7 9,1 5,1 17,4
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) −2,1 0,0 5,1 11,3 16,6 22,5 25,9 23,8 17,1 9,4 3,2 0,0 11,1
En düşük sıcaklık (°C) −22,3 −24 −6,1 −0,8 1,0 11,4 11,1 13,7 2,6 4,5 −8,7 −15,5 −24
Ortalama yağış (mm) 28,9 34,8 43,8 28,3 11,2 0,2 0,0 0,0 0,1 3,9 13,5 21,7 186,4
Kaynak: Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi[2]


Kaynakça

  1. ^ a b c d e f Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410. 
  2. ^ "Mezar-ı Şerif İklim Verileri 1959-1983". Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2012. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Mezâr-ı Şerîf ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Görseller (Mavi Cami)

  • Mavi Cami
    Mavi Cami
  • Hazreti Ali mabedi
    Hazreti Ali mabedi
  • Beyaz güvercinler
    Beyaz güvercinler
  • Bazı süslemeler
    Bazı süslemeler


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Afganistan</span> Batı, Orta ve Güney Asyanın birleştiği yerde bulunan devlet

Afganistan ya da resmî adıyla Afganistan İslam Emirliği, Orta Asya'nın güneyinde denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Doğu ve güneyde Pakistan; batıda İran; kuzeyde Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan; kuzeydoğuda ise Çin ile komşudur. 652.000 km² yüz ölçümlü, kuzey ve güneydoğusunu düzlüklerin oluşturduğu dağlık bir ülkedir. Başkenti ve en büyük şehri Kâbil'dir. Yaklaşık 40 milyonluk nüfusunun çoğunluğunu Peştunlar, Tacikler, Hazaralar ve Özbekler oluşturur. Ülke, uluslararası alanda Afganistan İslam Cumhuriyeti olarak tanınmaktadır. ABD'nin Afganistan'dan çekilmesine akabinde gerçekleşen Taliban saldırıları ile 15 Ağustos 2021'de Taliban'ın başkent Kâbil'i ele geçirmesi sonucunda kurulmuş olup, yönetimin devri konusundaki tartışmalar ve görüşmeler devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hamid Karzai</span> Afganistanlı siyasetçi

Hamid Karzai Peştun asıllı Afgan siyasetçi. Afganistan eski devlet başkanıdır. Taliban sonrası ilk devlet başkanıdır. 2001-2004 yılları arasında halk tarafından desteklenen Karzai, 2004 seçimleri sonrası dönemde yönetimde yolsuzluğun artması, ülke çapında Taliban ve El-Kaide militanların tekrar güç kazanmasıyla birlikte hem Karzai'nin hükûmetine karşı hem de ülkenin geleceğine karşı bir şüphe ve güvensizlik ortamı oluştu. 2009 yılı Kasım ayında bir kez daha devlet başkanı seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Meşhed</span> İranda bir şehir

Meşhed, İran'ın Razavi Horasan Eyaleti'nin yönetim merkezi ve ülkenin ikinci büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Tirmiz</span>

Tirmiz, Özbekistan'ın Surhanderya ilinin yönetim merkezi olan şehir. Ülkenin güneydoğusunda, Afganistan sınırı yakınında yer alan şehir, kadim medeniyetler zamanında önemini korumuş tarihi bir şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Belh (il)</span>

Belh Vilayeti Afganistan'ın 34 vilayetinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Baktriya</span>

Baktriya ya da Toharistan, Hindukuş Dağları (هندوکش) ve Ceyhun Irmağı arasında yer alan, merkezi bugünkü Belh şehri olan o dönemki adı ile Baktra / Balhika / Bahdi olan, Afganistan sınırları içindeki antik bir bölgedir. Şu an Mezar-ı Şerif Belh sınırlarını da içermektedir. Mevlana'nın doğum yeri Belh olduğundan yörede Mevlana Rumi yerine Mevlana Belhi diye adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Herat</span>

Herat, Afganistan'ın batısında Herat Vilayeti'nin merkezi olan kent. 2016 tahminine göre 1,762,157 kişi nüfusu ile Herat Afganistan'ın nüfus itibarıyla ikinci büyük şehridir. Münbit Hari Nehri vadisinde konumlanmıştır. Kandehar ve Mezar-ı Şerif kentlerine 1. No.lu devlet yolu ile veya dış çevre yolu bağlıdır. Şehir İran içinde bulunan Meşhed şehrine İslam Kale sınır şehri dolayısıyla bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan Savaşı (2001-2021)</span> ABDnin Afganistana girmesiyle başlayan süreç

Afganistan Savaşı, 2001 Ekim'inin 7. gününde başlamıştır. Amerika Birleşik Devletleri tarafından 11 Eylül saldırıları gerekçesi ile yapılmıştır. ABD Başkanı George W. Bush'un "terörle mücadele" politikası kapsamında yaptığı bir savaştır. Harekât Usame bin Ladin'in yakalanmasına değin sürecekti. Aynı zamanda Taliban ve diğer Taliban yandaşı güçlerin ortadan kaldırılması ile harekât sona erecekti. Böylelikle Afganistan'da iç güvenlik sağlanmış olacaktı.

<span class="mw-page-title-main">Belh</span>

Belh (Darice ve Farsça:بلخ, Balkh), Türkçe Balık (kent), Afganistan'ın kuzeyinde yer alan eski bir yerleşim yeridir.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan Hava Kuvvetleri</span> Şu anda Afganistanda bulunan hava kuvvetleri personel sayısı tam olarak bilinmemektedir

Afganistan Hava Kuvvetleri, 2004'ten 2021'e kadar Afganistan İslam Cumhuriyeti'ne bağlı Afganistan Silahlı Kuvvetleri'nin hava harp gücüydü. 1. Kanat Kabil'de, 2. Kanat Kandahar'da, 3. Kanat Shindand'da ve 4. Kanat kuzey Afganistan'daki Mezar-ı Şerif'te olmak üzere dört kanada bölünmüştü. Korgeneral Mohammad Dawran, Afgan Hava Kuvvetleri'nin son Genelkurmay Başkanı ve Kabil'in Düşüşünden önceki son Afgan Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Abdul Fahim Ramin'di. Afgan Hava Kuvvetleri'nin komuta merkezi, Kabil'deki Hamid Karzai Uluslararası Havaalanı'nda bulunuyordu. Herat Eyaletindeki Shindand Hava Üssü ana eğitim tesisi olarak hizmet verdi.

Hulm, Afganistan'ın Belh Vilayeti'nde şehir.

<span class="mw-page-title-main">Kâbil</span> Afganistanın başkenti

Kâbil, Afganistan'ın başkenti ve en büyük şehri.

<span class="mw-page-title-main">Şibirgan</span>

Şibirgan (Farsça: شبرغان), Afganistan'ın kuzeyinde, Cüzcan Vilayeti'nin merkezi olan şehir.

<span class="mw-page-title-main">Çarikar</span>

Çarikar, Afganistan'ın kuzeydoğusunda, Parvan Vilayeti'nin yönetim merkezi olan şehir.

Dihdadi (Farsça: دہدادی ), Afganistan'ın Belh Vilayeti'ne bağlı olan 15 ilçeden birisidir.

Mezar-ı Şerif ilçesi (Farsça: مزارِ شریف ), Afganistan'ın Belh Vilayeti'ne bağlı olan 15 ilçeden birisidir.

Mavi Cami şu anlamlara gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">Afganistan ordu tarihi</span>

Afganistan ordusu, ilk kez 1709'da Kandehar'da Hotakîler'in ve ardından Dürrânîler'in kurulmasıyla ortaya çıkmıştır. Afgan ordusu, ülkenin Abdurrahman Han tarafından yönetildiği 1880'de İngilizlerin yardımıyla yeniden yapılandırılmıştır. 20. yüzyılın başlarında Kral Emanullah Han'ın yönetimi sırasında ve daha sonra Kral Muhammed Zahir Şah'ın kırk yıllık yönetimi sırasında modernize edildi; Sovyetler Birliği, 1950'ler ve 1970'ler arasında neredeyse tüm silah, eğitim ve askeri ihtiyaçları sağladı. 1978'den 1992'ye kadar, Sovyet destekli Afgan Silahlı Kuvvetleri, o zamanlar Amerika Birleşik Devletleri, Pakistan ve diğer ülkeler tarafından desteklenen çok uluslu mücahit gruplarla şiddetli çatışmalara girdi. Başkan Necibullah'ın 1992'de istifa etmesi ve Sovyet desteğinin sona ermesinden sonra, Afgan ordusu farklı gruplar tarafından kontrol edilen kısımlara ayrıldı. Bu dönemi, liderleri Pakistan Silahlı Kuvvetleri tarafından eğitilen ve etkilenen Taliban rejimi izledi.

<span class="mw-page-title-main">Hayraton Köprüsü</span>

Hayraton Köprüsü, Amu Derya üzerinde Afganistan ile Özbekistan'ı birbirine bağlayan bağlayan karayolu ve demiryolu köprü. Afganistan'ın kuzey bölgesi Belh ili'nin Hayraton şehri ve Özbekistan'ın Surxondaryo Bölgesindeki Tirmiz şehri arasında inşa edilmiştir. Köprü, Sovyetler Birliği tarafından inşa edildi ve Afganistan'daki birliklerine tedarik sağlamak için 1982'de açıldı.

<span class="mw-page-title-main">Mavi Cami, Afganistan</span>

Ali'nin Türbesi ya da Mavi Cami, Afganistan'ın Mezar-ı Şerif şehrinde bulunan, Şii Müslümanların Ali'nin mezarını içerdiğine inandıkları bir camidir. Şiiler, Ali'yi ilk halifeleri olarak görürler ve her yıl Ali'nin türbesine bir miktar para öderler.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.