Meyyâfârikîn Kuşatması (1085)

Tarih	30 Ağustos 1085
Sonuç	Büyük Selçuklular'ın zaferi.

Taraflar

Mervaniler

Büyük Selçuklu İmparatorluğu

Komutanlar ve liderler

Nâsırüddevle Mansûr

Melikşah

Fahruddevle

Güçler

Bilinmiyor

Kayıplar

7.000+ Ölü

Meyyâfârikîn Kuşatması (1085), Sultan Melikşah tarafından Diyarbakıra gönderilen ünlü Türkmen beylerinin lideri Fahruddevle, Meyyâfârikîn önlerine gelerek çevresindeki bütün ağaçların kesilmesini emrettiği şehri kuşatma altına almıştı.^[1] ülkesini kurtarabilmek için Sultan’ın huzuruna çıkmak amacıyla bölgeden ayrılmış bulunup İsfahan’a ulaşmış olan Mervânî Emiri ülkenin önemli beylerini araya sokarak Sultan’dan af dilemiş. Amid ve Meyyafarikinin kendisinde kalmasını isteyip diğer Türm topraklarını paylaşma teklifinde bulundu.^[2] Ancak Sultan Melikşah bu teklifi kabul etmedi. Kuşatmanın uzaması üzerine Sultan, Kuhbârî isimli bir kumandanın liderliğinde bölgeye yeni takviye birlikler göndermiş, şehir yoğun bir ok saldırına maruz bırakılarak kuşatmanın daha da şiddetlendirilmesi yönünde adımlar atılmıştı.

Fahruddevle’den Selçuklu payitahtına gelen mektup, dört kalesi ele geçirilmiş olan olan şehrin düşmek üzere olduğunu, karargâha mektup gönderen Meyyâfârikînlilerin şehri teslim edeceklerini söylediklerini iletiyordu.^[3] Kuşatmanın uzaması üzerine Sultan, Kuhbârî isimli bir kumandanın liderliğinde bölgeye yeni takviye birlikler göndermiş, şehir yoğun bir ok saldırına maruz bırakılarak kuşatmanın daha da şiddetlendirilmesi yönünde adımlar atıldı. Kuhbârî’nin okçuları tarafından yoğun bir saldırıya tabi tutulan Meyyâfârikîn şehri düşmek üzereydi. Nitekim surlarındaki direnişçiler bütünüyle ümitlerini yitirdiler. Bu sırada Rabad Kapısı Burcu’nun yıkılması bütün umutların sonu oldu. Selçuklu birlikleri akın akın şehre girdiler.^[4] Selçuklu birlikleri akın akın şehre girdiler.267 Ebû Salim ve diğer ileri gelenlerin tevkif edilmesini emreden Fahruddevle kısa sürede bütün şehre hâkim oldu. Böylelikle Diyârbekir bölgesi bütünüyle Mervânî Hanedanı’nın elinden alınıyor, Mervânî Emiri Mansur, İbnü’l-Cevzî’nin ifadeleriyle, “çadırsız, yiyeceksiz ve tek bir dirhem dahi alamadan Meyyâfârikîn’den çıkarılmış” oluyordu.^[5]

Kaynakça

^ İbnu’l-Ezrak, British Museum, Or. 5803, v. 147b-148a
^ ş. İbnu’l-Ezrak, Avad nşr., s. 209-211
^ “Sıbt İbnü’l-Cevzî’nin ‘Mir’âtü’z-Zaman Fî Tarihi’l-Âyan
^ İbnu’l-Ezrak, Avad nşr., s. 210-212;
^ Sıbt İbnü’l-Cevzî, s. 233

Dış Bağlantılar

https://www.bingol.edu.tr/documents/mervani.pdf 5 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
http://acikerisim.dicle.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11468/795/Mervani%20Devletinin%20d%C4%B1%C5%9F%20siyaseti.pdf?sequence=1&isAllowed=y 5 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/257622/yokAcikBilim_10193211.pdf?sequence=-1&isAllowed=y 5 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
https://www.tarihbilimi.gen.tr/diyarbekrin-fethi-ve-mervani-devletinin-ortadan-kaldirilisi/ 9 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Konuyla ilgili yayınlar

Tufantoz, Abdurrahim (2005). Ortaçağ'da Diyarbekir, Mervanoğulları / 990-1085. Ankara: Aça Yayınları.
https://www.historystudies.net/dergi/tar2015128da27.pdf

İlgili Araştırma Makaleleri

Ahlat, Van Gölü'nün kuzeybatısında Bitlis iline bağlı bir ilçedir.

Diyarbakır, Türkiye'nin Diyarbakır ilinin merkezi olan şehirdir. Üzerinde tarihî Diyarbakır Kalesi'nin bulunduğu Dicle Nehri kıyısında yüksek bir plato çevresinde yer alan şehir, Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin yüzölçümü bakımından Şanlıurfa'dan sonraki ikinci büyük şehridir. Yaklaşık 1,8 milyon nüfusuyla da ülkenin en kalabalık 12. şehridir. Karasal iklimin hâkim olduğu şehirde yazlar son derece sıcak ve kurak geçerken, kışlar ise soğuk, sert ve yağışlı geçer. Diyarbakır, yaklaşık 12.000 yıllık tarihî bir geçmişe sahiptir.

Şanlıurfa, halk arasındaki kısa adıyla Urfa veya eski çağlarda bilinen adıyla Edessa, Türkiye'nin Şanlıurfa ilinin merkezi olan şehirdir.

I. Kılıç Arslan ya da Kılıçarslan, Anadolu Selçuklu Devleti'nin kurucusu Kutalmışoğlu Süleyman Şah'ın oğlu ve ikinci Anadolu Selçuklu sultanıdır.

Mervânîler, Benî Mervân Âl-ı Mervân Veya Mervâniyye Mulûku Diyârbekir 10. ve 11. yüzyıllarda Yukarı Mezopotamya'da 100 yıl kadar hüküm sürmüş Kürt hanedanıdır. 16. yüzyılda yazılmış Kürt hanedanlar tarihi Şerefname'nin bağımsız devletleri içeren ilk bölümü Mervaniler ile başlar.

Malazgirt Meydan Muharebesi, 26 Ağustos 1071 tarihinde Büyük Selçuklu İmparatorluğu hükümdarı Alp Arslan ile Bizans İmparatorluğu hükümdarı Romen Diyojen arasında Malazgirt Ovasında gerçekleşen muharebedir. Alp Arslan'ın kesin zaferi ile sonuçlanan bu muharebe, "Türklere Anadolu'nun kapılarını açan son muharebe" olarak bilinir ve savaşın ardından pek çok Türk Anadolu'ya yerleşmeye başlamıştır.

Anadolu Selçuklu Devleti, Türkiye Selçuklu Devleti veya Rum Sultanlığı, Selçuklu Türklerinden olan Kutalmış oğlu Süleyman Şah tarafından Anadolu'da İznik başkent olmak üzere 1077 yılında kurulmuş olan Türk devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Cizre</span> Şırnak iline bağlı bir ilçe

Cizre, Türkiye'nin Şırnak iline bağlı bir ilçedir.

Suriye Selçukluları, 1092-1117 tarihleri arasında Suriye bölgesini yönetmiş Türk devletidir.

<span class="mw-page-title-main">I. Süleyman Şah</span> Anadolu Selçuklu Devletinin kurucusu ve ilk hükümdarı

Kutalmışoğlu Süleyman Şah veya kısaca Kutalmışoğlu, Türkiye Selçuklu Devleti'nin kurucusudur. Selçuk Bey'in oğlu Arslan Yabgu'nun torunudur. Babası Kutalmış Bey'dir. Erhan Afyoncu'nun tespitlerine göre mezarı Halep Kapısı'ndadır. Kutalmışoğlu Süleyman Şah öldüğünde Caber Kalesi'ne defnedildiği yönündeki rivayetler doğru değildir. Zira Kutalmışoğlu öldürüldüğünde Caber Kalesi henüz Selçuklu Hanedanı tarafından ele geçirilmemişti.

Büyük Selçuklu İmparatorluğu veya Selçuklu Devleti, Orta Çağ'da Oğuz Türklerinin Kınık boyu tarafından kurulan Türk, Sünni Müslüman bir imparatorluk. Selçuklular Hindukuş Dağları'ndan Batı Anadolu'ya ve Orta Asya'dan Basra Körfezi'ne kadar uzanan geniş bir alanı kontrol ettiler. Aral Gölü yakınında güç kazandıktan sonra ilk olarak Horasan'ı ele geçiren Selçuklular, buradan İran içlerine doğru ilerledi ve ardından Anadolu'daki şehirleri kontrol altına aldı.

<span class="mw-page-title-main">I. Melikşah</span> 3. Büyük Selçuklu Devleti Sultanı

I. Melikşah, Türk, Büyük Selçuklu İmparatorluğu hükümdarı.

Türk tarihi, günümüzdeki Türk halklarının ve yabancı halkların arasında Türk dilini konuşmuş olan Türk topluluklarının ortak tarihidir. Göktürklerden önce var olmuş Türk dili konuşan topluluklar bazı tarihçiler tarafından, Türk tâbiri yerine Ön Türk tabiri ile anılırdı.

Kürboğa ; Büyük Selçuklu Devleti'nin Musul atabeyi ve deneyimli bir kumandandı. Bazı kaynaklarda "Kerboğa", "Kurboğa", "Gürboğa" olarak da anılmaktadır.

Kamil bin Âdil (Arapça: "الملك الكامل" محمد بن سيف الدين أحمد" 1218-1238 döneminde dördüncü Eyyubiler Mısır Sultanı olarak, 1237-1238 yılları arası ise sekizinci Eyyubiler Suriye Sultanı olarak hüküm sürdü. Melik Kâmil feraseti ve siyasetteki ustalığıyla kardeşleri arasında temayüz etmiş, zekâsını ve dürüstlüğünü fark eden babası tarafından veliaht tayin edilmiştir. Sultan Adil henüz sağlığında ülkeyi oğulları arasında bölüştürmüş, Bilädü'şâm bölgesindeki Eyyübi topraklarını Melik Muazzam İsa'ya; Cezire'nin bir kısmını, Meyyafärikîn, Ahlât ve civar bölgelerini Melik Eşref Musa'ya; Ruha'yı Şihäbüddin Gâzi'ye; Caber Kalesi'ni Hafız Arslanşah'a, Mısır'ı ise Melik Kâmil'e bırakmıştır. Yemen ve Mekke, Mısır, Suriye, Anadolu ve el-Cezîre gibi çok geniş bir alanda hâkimiyet kurmayı başaran el-Melikü'l-Kâmil Mekke'de okunan bir hutbede “sultânü’l-kıbleteyn, rabbü’l-alâmeteyn, hâdimü’l-haremeyni’ş-şerîfeyn, Halîlü emîri’l-mü’minîn” lakaplarıyla anılmış ondan fazla hükümdar tarafından metbû tanınmıştır.

Çubuk Bey, Selçuklu komutanı ve Çubukoğulları Beyliği’nin kurucusudur.

Yağı-Sayan, Türk asıllı asker. Büyük Selçuklu Devleti'ne bağlı Antakya Emiri. Birinci Haçlı seferi sırasında Haçlıların Antakya Kuşatması'nda Antakya kalesi savunma komutanı.

Antakya Kuşatması, Antakya kalesinin 20 Ekim 1097 - 28 Haziran 1098 Birinci Haçlı Seferi için Kudüs'e gidip o şehri tekrar Hristiyanlar eline geçirmeye hedefi ile Batı Avrupa'dan toplanan ordu ile Antakya'yı elinde tutmaya çalışan Büyük Selçuklu Devleti ve ona destek veren Müslümanlar orduları arasında arka arkaya yapılmış iki defa aynı kalenin kuşatılmasını içeren askeri mücadeledir.

Eğil Beyliği veya Eğil Emirliği, Emir Mansur'un neslinden Pir Bedir tarafından, Mirdasi aşireti ile Diyarbakır yöresinde Zazalar ve bazı Kürt aşiretlerinin yardımıyla 1049 yılında kurulan ve günümüz Eğil ve çevresinde hüküm süren beyliktir.

Ebu Abdullah Hüseyin Veya Bâd b. Dûstek 983-1085 Yılları Arasında Hüküm Süren Mervani Devleti Kurucusu Olan Kürt Hükümdar ve Komutandır. Kürtlerin Humeydiye Aşireti Çârbuhtî Oymağına Mensuptur. Adı Bâz, künyesi Ebu Şucâtır. Ebu Abdullah Hüseyin Bâd b. Dostık, Bâz’ın kardeşidir. Mervanilerin kurucusu Ebu Abdullah el-Hüseyn bin Düstek el-Baz el-Kürdî el-Humeydî Bad, silahlandı ve bir savaş şefi oldu, popülerlik kazandı onuncu asrın ortasından itibaren Doğu Anadolu'da fetihlere girişti. İlk önce güneyden gelerek Erciş'i ve çevresindeki müstahkem (sağlam) mevkileri aldı. (Bad), nüfuzunu kuvvetlendirerek, Büveyhiler’in hakimiyetindeki Diyarbakır ve Silvan ve Nusaybin'i ele geçirdi.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.