İçeriğe atla

Meyer Basin

Meyer Velkoviç Basin
Rusça: Меер Велькович Басин
Kafkasya Ordusu Devrimci Askeri Komitesi
Üyesi
Görev süresi
25 Nisan 1918 - 26 Mart 1918
Yerine geldiğiYok (Makam oluşturuldu)
Yerine gelenYok (Makam feshedildi)
Kişisel bilgiler
Doğum Meyer Velkoviç Basin
08 Haziran 1890(1890-06-08)
Ölüm 20 Eylül 1918 (28 yaşında)
Krasnovodsk, Trans-Hazar Hükümeti
Partisi Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi/Bolşevik
Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi
İlişkiler Klara Basin (kız kardeşi)
Meyer Basin, 1913
26 Bakü Komiseri'nin cenazesi, 1920 (ağlayan kadın Mir Hasan Vezirov'un annesi).

Meyer Velkoviç Basin (d. 8 Haziran 1890-20 Eylül 1918 ö.), Yahudi kökenli devrimci, 26 Bakü Komiseri'nden biri, Kafkasya Ordusu Devrimci Askeri Komitesi Üyesi.

Bakü Komünü

Büyük Ekim Sosyalist Devrimi ardından Bakü'de, 25 Nisan 1918'de, Bakü Sovyeti İcraiyye Komitesi Bakü Komünü'nü ilan etti. Kurulan Halk Komiserliği Konseyi Bolşevikler-Sol-Sosyalist Devrimci Parti üyeleri-Daşnaksütyunlar ittifakıyla kuruldu.[not 1] Meyer Basin'de 26 Bakü Komiseri olarak tanınacak bu heyette Bolşevik Parti'den Kafkasya Ordusu Devrimci Askeri Komitesi Üyesi olarak atandı. Mart Olayları sonrası tam kontrol Bakü'yü yöneten Komün, 26 Mart 1918'de İngiliz kuvvetlerinin davet edilip edilmemesi konusunda bir oylama yaptı. Halk Komiserliği Konseyi'nin başını çektiği Bolşevikler İngiliz desteğini istememekte, İngilizler'in gelmesi dahilinde Komün'ü dağıtacağını savunmaktadır. Menşevikler, Sağ-SR'lar ve Daşnaklar ise İngilizler'in gıda ve Osmanlı'ya karşı Bakü'yü müdafaa vaatlerine inanmaktaydı. Nitekim, oylamada Bolşevikler 236 oya karşı Menşevik-SR-Daşnak ittifakının 259 oyuyla kaybederler. Bunun üzerine Stepan Şaumyan diğer vekillerin sosyalistliğini sorguladı ve onları devrime ihanet etmekle itham etti. Bunun üzerine Şaumyan'ın başını çektiği Bolşevikler ve Halk Komiserliği Konseyi Sovyet'ten istifa etti.

Tutuklanışları, kaçışları, tekrar yakalanışları ve idamları

Oylamadan sonra General Lionel Dunsterville komutasında İngiliz işgal kuvvetleri Bakü'yü işgal etti. Komiserler kaçmayı denedi ama Beyaz Ordu tarafından yakalandılar ve hapse konuldular. 14 Eylül 1918'de Kızıl Ordu birlikleri komiserleri hapisten kaçırdı ama Krasnovodsk'ta tekrar yakalandılar. 20 Eylül 1918 tarihinde, 26 Bakü Komiseri, İngiliz destekli Fyodor Funtikov komutasındaki askerlerce Transkafkasya Demiryolu üzerinde bir yerde kurşuna dizilerek öldürüldüler.

Dipnotlar

  1. ^ Sadece 1 komiser Daşnak üyesidir.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti</span> ilk Azerbaycan cumhuriyeti (28 Mayıs 1918-28 Nisan 1920)

Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, Azerbaycan Halk Cumhuriyeti veya kısaca Azerbaycan Cumhuriyeti, Doğu Kafkasya'da yerleşmiş ve yüzölçümü 147.629 km2 olan, Müslüman ve Türk toplumlarında kurulan ilk laik ve demokratik devlet. Nüfusu 2 milyon kişiye ulaşan cumhuriyetin sınırları kuzeyde Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti, kuzeybatıda Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, batıda Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve güneyde İran'la belirlenmiştir. Azerbaycan'da en büyük şehir olan Bakü'nün Bolşevik Bakü Sovyeti'nin kontrolünde olması nedeniyle, AHC'nin geçici başkenti Gence olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Bakü Sovyeti</span>

Bakü Sovyeti, Rus İmparatorluğu'nda 1917 Ekim Devrimi sonucunda Bakü Guberniyasının arazisinde Bolşevik önder Stepan Şaumyan başkanlığında kurulmuş geçici hükûmet.

<span class="mw-page-title-main">26 Bakü Komiseri</span> Ekim Devriminden sonra Baküde kurulan Bakü Sovyet Komününün Bolşevik ve Sol Sosyalist Devrimci Partisine bağlı mensupları

26 Bakü Komiseri, Ekim Devrimi'nden sonra Bakü'de kurulan Bakü Sovyet Komünü'nün Bolşevik ve Sol Sosyalist Devrimci Partisi'ne bağlı mensupları.

<span class="mw-page-title-main">Bolşeviklere karşı sol ayaklanmalar</span> bir dizi askerî karışıklıklar

Bolşeviklere karşı sol ayaklanmalar, Ekim Devrimi'ni izleyen dönemde Sovyetler Birliği henüz resmen kurulmamışken SRlar, Sol SRlar, Menşevikler ve anarşistlerce iktidardaki Bolşeviklere yönelik planlanan ve yürütülen bir dizi ayaklanma eylemidir. Bu ayaklanmaların bazıları sürmekte olan Rus İç Savaşında Bolşevik iktidarına karşı oluşturulan Beyaz Orduyu desteklerken bazıları bağımsız hareketlerdir. Bu ayaklanmalar 1918 yılında başlayacak ve 1922 yılına kadar sürecektir. Bu ayaklanmalar sonucunda o döneme kadar diğer sol grupları da iktidara dahil etmek isteyen Bolşevikler bu çabaları bir kenara bırakarak ayaklanmaları askeri kuvvetle bastırma yoluna gitmiştir. Bazı çevreler tarafından gündeme getirilen sol ve devrimci partilerin koalisyon olarak iktidarı gerçekleşmeyecek Bolşevikler tek başlarına iktidarlarını sürdüreceklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Petrograd Sovyeti</span>

Petrograd Sovyeti veya tam adıyla Petrograd İşçi ve Asker Vekilleri Sovyeti, Sankt-Peterburg şehrinde 1917 Şubat Devrimi ile Çarlık Rusyasının dağılmasından sonra şehirde işçi ve cephedeki askerler tarafından kurulan temsil organı. Geçici Hükûmet ile sürekli rekabet hâlinde olmuş, Temmuz Günleri'nden sonra bastırılmış, Ekim Devrimi ile birlikte iktidar organı hâline gelmiştir.

Tüm Rusya Kurucu Meclisi, Rusya’da 1917 Ekim Devriminden sonra toplanan ve demokratik seçimlerle seçilmiş olan yasama organı. 5-6 Ocak 1918 günlerinde sadece 13 saat toplanabilmiştir. Sovyet iktidarını tanımayı reddettiği için Bolşevikler tarafından lağvedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Stepan Şaumyan</span> Ermeni-Sovyet siyasetçi (1878-1918)

Stepan Gevorgiyeviç Şaumyan, Ermeni asıllı Rus komünist ve Bolşevikdir. 1917 Ekim Devrimi sırasında Kafkaslarda önde gelen Bolşevik önderlerdendir.

<span class="mw-page-title-main">Vladimir Milyutin</span>

Vladimir Pavloviç Milyutin - Sovyet devlet adamı. İlk Sovyet hükûmetinde Tarım Halk Komiseri (bakanı) olarak görev yaptı. 1910 yılında Menşeviklerden ayrılarak RSDİP'nin Bolşevik kanadına katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Fyodor Funtikov</span>

Fyodor Andreyanoviç Funtikov, Temmuz 1918-Ocak 1919 tarihleri arasında Trans-Hazar Hükûmeti başkanıydı. Demir yolu işçisi ve Sosyalist Devrimci Parti üyesiydi. 26 Bakü Komiseri'nin idamında baş faillerdendir.

<span class="mw-page-title-main">Sultanmecid Efendiyev</span>

Sultanmecid Efendiyev ya da Sultan Mecid Efendiyev Azerice: Sultanməcid Əfəndiyev, Rusça: Султан Меджид Эфендиев d. 26 Mayıs 1887-21 Nisan 1938 ö.) Azeri devrimci, devlet adamı, Azerbaycan Komünist Partisi'nin kurucularından.

<span class="mw-page-title-main">Alihaydar Karayev</span>

Alihaydar Ağakerim oğlu Karayev eski Menşevik sonradan Bolşevik devrimci, Azerbaycan'ın sosyalist döneminde Adalet Halk Komiseri ve de Askerî ve Donanma İşleri Halk Komiseri.

<span class="mw-page-title-main">Mir Hasan Vezirov</span>

Mir Hasan Kasım oğlu Vezirov Azeri sosyalist devrimci. Sosyalist Devrimci Parti'nin Sol SR kısmına mensuptu. Bakü Komünü'nü yöneten 26 Bakü Komiserleri'nden biri. Karabağ Hanlığı'nın lideri İbrahim Halil Han'ın vezirinin büyük torunu.

Gregoriy Nikolayeviç Korganov, Gürcü-Ermeni komünist, Bolşevik Parti üyesi 26 Bakü Komiseri'nden biri.

<span class="mw-page-title-main">Sol SR Ayaklanması</span>

Sol SR ayaklanması, Ekim Devrimi ile Rus İmparatorluğunda iktidarı alan Bolşeviklere karşı 1918 yılı Temmuz ayında Sol SRlar tarafından başlatılan silahlı ayaklanmadır. 6 Temmuz 1918 günü başlatılan ayaklanmanın amacı Brest Litovsk Antlaşması ile barış yapılan Almanya İmparatorluğu ile savaşın yeniden başlatılmasıydı. Ayaklanma Rus İç Savaşı sırasında Bolşeviklere karşı sol ayaklanmaların en önemlilerindendir. Ayaklanma bastırılmış ve ülkede Sol SR faaliyetleri yasaklanmıştır ancak yıkıcı faaliyetlerin şiddetine rağmen yaptırımlar görece hafifletilmiş şekilde uygulanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hamid Sultanov</span> Azerbaycanlı siyasetçi

Hamid Hasan oğlu Sultanov, Azeri Sovyet siyasetçi, Azerbaycan SSC İç İşleri Halk Komiseri ve sonra Nahçıvan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Mirza Davud Hüseynov</span> Azerbaycanlı politikacı (1894-1938)

Mirzə Davud Hüseyinov — Azerbaycan Devrim Komitesi Başkan Yardımcısı, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin 1921 Mayıs-Aralık tarihleri arasında Dış İşleri Bakanı, 1925 yılı içinde Maliye Bakanı. Ayrıca Yüksek İktisat Şûrası Başkanlığı, Transkafkasya SFSC XKS Başkan Yardımcılığı, Transkafkasya SFSC Halk Maliye Komiserliği, Tacikistan Komünist Partisi Merkez Komite Birinci Kâtipliği (1930-1933) görevlerinde de bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">5. Tüm-Rusya Sovyetleri Kongresi</span>

5. Tüm-Rusya Sovyetleri Kongresi veya resmî adıyla 5. Tüm-Rusya İşçi, Köylü, Asker ve Kazak Sovyetleri Kongresi, 4-10 Temmuz 1918 tarihleri arasında Bolşoy Tiyatrosu'nda toplanan üçüncü Tüm-Rusya Sovyetleri Kongresi'dir. Rus İç Savaşı sürerken Müttefik devletlerin iç savaşa müdahalelerinin yeni başladığı döneme tekabül eder.

<span class="mw-page-title-main">2. Tüm-Rusya Sovyetleri Kongresi</span>

2. Tüm-Rusya Sovyetleri Kongresi veya resmi adıyla 2. Tüm-Rusya İşçi ve Asker Temsilcileri Sovyetleri Kongresi, 7-9 Kasım 1917 tarihleri arasında Smolny Enstitüsü'nde toplanan ikinci Tüm-Rusya Sovyetleri Kongresi'dir. Kongre zamanında Kışlık Sarayı Bolşeviklerce ele geçirilmiş ve Geçici Hükûmet üyeleri tutuklanmıştır.

Muhsin Necmettin oğlu İsrafilbeyov ve Muhsin Kadirli, Azeri devrimci ve hekimdi. Azerbaycan Komünist Partisi'nde faal biri olarak biliniyordu.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Glebov-Avilov</span>

Nikolay Pavloviç Glebov-Avilov - Rus devrimci. Kurucu Meclis üyesi. Sovyet devlet adamı. Rostselmaş Fabrikasının ilk müdürü. Sovyet hükûmetinin ilk Halk Posta ve Telgraf Komiseri (bakanı).