İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri veya resmî kısaltmasıyla İETT, İstanbul'da İstanbul Büyükşehir Belediyesine bağlı toplu taşıma hizmeti veren kuruluştur.
Metro, genellikle kentsel alanlarda bulunan yüksek kapasiteli toplu taşıma türüdür. Otobüslerden, fünikülerden veya tramvaylardan farklı olarak, genellikle metro sistemleri özel bir geçiş hakkı üzerinde çalışan, yayalar veya diğer araçlar tarafından erişilemeyen ve tünellerde bulunan demiryollarıdır.
İstanbul'da toplu taşıma, 5712 km²'lik bir alana yayılmış 15 milyondan fazla nüfusa hizmet veren banliyö treni, metro, tramvay, nostaljik tramvay, füniküler, teleferik, otobüs ağı, metrobüs, vapur ve deniz otobüsü gibi çeşitli hizmetlerinden oluşmaktadır.
Bu liste, dünya çapındaki metro sistemlerini içermektedir. İlk metro sistemi Londra'da 1863'te hizmete giren Londra Metrosu, ikincisi ise İstanbul'da 1875'te hizmete giren Tünel'dir. Aralık 2017 tarihi itibarıyla, dünya genelinde 56 ülkede 178 şehir yaklaşık 180 metro sistemine ev sahipliği yapmaktadır. En uzun metro sistemi Şanghay Metrosu, en işlek metro sistemi Pekin Metrosu ve en fazla istasyona sahip olan metro sistemi ise New York Metrosudur.
New York Metrosu, ABD'nin New York kentinde bulunan bir metro ağıdır. New York metrosu, 9 Ekim 1863 tarihinde açılmış olup ilk yeraltı istasyonu 27 Ekim 1904 tarihinde hizmete girmiştir ve dünyanın en eski toplu taşıma sistemlerinden biridir. Dünyanın en büyük ağına sahip olan New York metro sistemi, 1,370 km uzunluğunda olup 27 hat ve 472 istasyondan oluşmaktadır.
Tokyo metrosu, Japonya'nın başkenti Tokyo'da bulunan bir metro ağıdır. Tokyo metrosu 30 Aralık 1927 tarihinde açılmış olup Asya'nın ilk metro sistemidir. Sistem 304,1 km uzunlukta olup 13 hat ve 285 istasyona sahiptir. Tokyo Metro ile Toei metrosu olmak üzere iki şirket tarafından işletilmektedir.
Washington Metro, (Metro ya da Metrorail ABD’de Washington DC kenti ve çevresine hizmet veren metro sistemidir. Metro adı altında aynı zamanda otobüs ile toplu taşıma servisini de yürüten Washington Metropolitan Area Transit Authority tarafından işletilmektedir. Washington’un yanı sıra Maryland ve Virginia’da bulunan çeşitli yerleşim yerlerine de hizmet vermektedir: Maryland’de Montgomery ve Prince George's ilçelerine; Virginia’da Arlington ve Fairfax ilçeleri ile Alexandria kenti. Virginia’da Falls Church ve Fairfax kentlerinin yolcuları ile de birleştiğinde Washington Metrosunun hizmet alanı Washington metropolünün iç halkasını tamamen kapsamaktadır. Sistem Loudoun County, Virginia’ya Doğru genişletilmektedir. Washington D.C.’nin içinde hemen hemen tamamen yeraltında çalışmakta iken banliyölerde zeminde ya da yükseltilmiş olarak çalışır.
Metropolitan Atlanta Rapid Transit Authority ya da MARTA, Atlanta metropol alanında toplu taşımacılık temelli bir işletmeci. 1971 yılında otobüs sistemi olarak oluşturuldu. MARTA 76.6 kilometrelik demiryolu hattı ve 38 metro istasyonu ve bu istasyonlara bağlanan otobüs hatlarını işletir. 2014 itibarıyla sistemi günlük ortalama 432,900 yolcu kullanıyor.
Tokyo Metro Co., Ltd. veya Tokyo Metro , Japonya'nın başkenti Tokyo'da bulunan bir metro işletmecisidir. Toei metrosu ile birlikte Tokyo metrosunu işleten iki kuruluştan biridir. Şirketin hisselerinin %46.6'sı Tokyo Metropolitan Hükûmeti ve %53.4'ü Japonya hükûmetine aittir.
Southeastern Pennsylvania Transportation Authority (SEPTA), Amerika Birleşik Devletleri'nin Philadelphia kentine ve çevresindeki Delaware Vadisi'ne hizmet veren bir toplu taşıma işletmecisidir. 1965 yılında kurulmuş olup otobüs, metro ve katlı demiryolu, banliyö demiryolu, hafif raylı sistem ve troleybüs gibi çeşitli toplu taşıma hizmetlerini işletmektedir.
New York ve New Jersey Liman İdaresi, Amerika Birleşik Devletleri'nin New York ile New Jersey eyaletleri arasında faaliyet gösteren bir ulaştırma kuruluşudur. 1921 yılında iki eyalet arasında yapılan bir anlaşma sonucu kurulmuş olup New York ve New Jersey Limanı'nın coğrafi alanındaki tüm köprü, tünel, havalimanı ve deniz limanları da dahil olmak üzere bölgesel ulaşım altyapısının büyük bir bölümünü denetlemektedir. Merkezi, New York'ta 4 Dünya Ticaret Merkezi'nde yer almaktadır.
Staten Island Railway, Amerika Birleşik Devletleri'nin New York kentine bağlı Staten Island'da bulunan bir raylı sistemdir. Staten Island Railway 1 Şubat 1860 tarihinde açılmıştır. Sistem 22.5 km uzunlukta olup 21 istasyona sahiptir.
1 Broadway–Seventh Avenue Local, New York metrosunun IRT Broadway–Seventh Avenue hattının parçası olan bir hizmettir. 27 Ekim 1904 tarihinde açılmış olup Van Cortlandt Park–242nd Street ile South Ferry istasyonları arasında hizmet vermektedir.
4 Lexington Avenue Express, New York metrosunun IRT Lexington Avenue Line hattının parçası olan bir hizmettir. 2 Haziran 1917 tarihinde açılmış olup Crown Heights–Utica Avenue ile New Lots Avenue istasyonları arasında hizmet vermektedir.
İzmir, Batı Anadolu için önemli bir ulaşım merkezidir. İzmir'in kapsamlı bir otobüs sistemi, gelişmekte olan bir metro ve banliyö demiryolu sistemi ve büyük bir kentsel feribot ağı bulunmaktadır. Ayrıca kenti Çeşme ve Aydın'a bağlayan otoyolları ve kentin çevresini halka gibi saran bir Çevre Yolu bulunmaktadır. Kentteki toplu taşıma hizmeti, tamamı İzmir Büyüşehir Belediyesi'nin sahip olduğu dört ayrı kamu kuruluşu tarafından yürütülmektedir.
Massachusetts Bay Transportation Authority (MBTA), Amerika Birleşik Devletleri'nin Boston kenti ve çevresine hizmet veren bir toplu taşıma işletmecisidir. 1964 yılında kurulmuş olup şehiriçi ve şehirlerarası otobüs, metrobüs, troleybüs, hafif raylı sistem, metro, banliyö demiryolu ve feribot gibi çeşitli toplu taşıma hizmetlerini işletmektedir.
Tokyo Metropoliten Ulaşım Bürosu veya Toei (都営), Tokyo Metropoliten Hükûmeti'ne bağlı Tokyo'daki ulaşım hizmetlerinin işletilmesinden sorumlu bir bürodur. 1 Ağustos 1911 tarihinde kurulmuş olup Tokyo Metro ile birlikte Tokyo metrosunu işleten iki kuruluştan biridir.
Bazı hayvanlar, insanlar için seyahat amacıyla hizmet veren toplu taşıma araçlarını kullanmayı öğrenmiştir. Çoğu toplu taşıma sistemleri yalnızca polis köpeklerine izin vermektedir ve hayvanların toplu taşımayı kullanmasını yasaklamaktadır.
Chicago Transit Authority (CTA), Chicago, Illinois, Amerika Birleşik Devletleri'nde ve Chicago "L" trenleri ve CTA otobüs hizmeti dahil olmak üzere çevredeki bazı banliyölerde toplu taşıma operatörüdür. 2022'de sistem, 2023'ün ilk çeyreği itibarıyla 243.538.700 veya hafta içi yaklaşık 792.100 yolcu sayısına sahipti.
Toplu taşıma haritası, toplu taşıma sistemindeki rotaları ve istasyonları göstermek için kullanılan şematik diyagram biçiminde bir topolojik haritadır. Ana bileşenler, istasyonları veya durakları belirtmek için adlandırılmış simgelerle birlikte, her rotayı veya hizmeti gösteren renk kodlu çizgilerdir.
New York konuları
