İçeriğe atla

Metre

Bu madde bir ölçü birimi hakkındadır. Ölçü aleti için Metre (araç) sayfasına bakınız.
metre
Uluslararası Ağırlıklar ve Ölçüler Bürosu (BIPM-International Bureau of Weights and Measures) mührü – Ölçü kullanın (Yunanca: Grekçe: ΜΕΤΡΩ ΧΡΩ)
Genel bilgi
Birim sistemiSI
Neyin birimiuzunluk
Sembolm[1]
Birim dönüşümleri
1 m[1] ...... eşittir ...
  SI birimleri 
  Imperial/US birimleri 
  • ≈ 1,0936 yd
  • ≈ 3,2808 ft
  • ≈ 39,37 in
  Denizcilik birimleri ≈ 0,00053996 nmi

Metre (Fransızca birim mètre ve Yunancadaki ölçüm anlamındaki μετρούν isminden gelir), Uluslararası Birimler Sistemi'nce uzunluğun temel birimi olarak belirlenmiştir. Genellikle kısaltması olan m harfi ile gösterilir.

1 metre, ışığın vakumlu bir ortamda saniyede aldığı yol olarak tanımlanmıştır.

Metre, ilk kez 1793 yılında, (büyük çember çizgisi üzerinde) ekvatordan kuzey kutbuna kadar olan mesafenin (dünyanın çevresinin dörtte biri) on milyonda biri olarak tanımlanmıştır ki o yıllarda dünyanın çevresinin uzunluğu yaklaşık 40.000 km olarak biliniyordu. 1799 yılında, metre prototip çubuk baz alınarak yeniden tanımlanmıştır (Günümüzde kullanılan metre 1899 yılında değiştirilmiştir). 1960 yılında metre tanımı, krypton-86 elementinin belirli bir elektromanyetik radyasyon dalgasının (salım çizgisi), belirli sayıdaki dalgalarının toplam uzunluğu temel alınarak yeniden tanımlanmıştır.[2] 1983 yılında günümüzde kullanılagelen tanım kabul edilmiştir.

Üsleri

Adı Sembol
Metre m
Metrekarem²
Metreküpm³
Metre üssü dört m4
Metre üssü beş m5
Metre üssü altı m6
Metre üssü yedi m7
Metre üssü sekiz m8
Metre üssü dokuz m9
Metre üssü on m10
Metre üssü on bir m11
Metre üssü on iki m12
Metre üssü on üç m13

Dönüşümler

1 metre aşağıdaki büyüklüklere eşittir.

  • Kesin olarak 1/0,9144 yarda (yaklaşık 1,0936 yarda)
  • Kesin olarak 1/0,3048 foot (yaklaşık 3,2808 ayak)
  • Kesin olarak 10000/254 inç (yaklaşık 39,37 inç)
metre (m) SI çarpanları
Alt katlar Katlar
Değer SI sembolü Adı Değer SI sembolü Adı
10−1 m dm desimetre 101 m dam dekametre
10−2 m cm santimetre 102 m hm hektometre
10−3 m mm milimetre 103 m km kilometre
10−6 m µm mikrometre 106 m Mm megametre
10−9 m nm nanometre 109 m Gm gigametre
10−12 m pm pikometre 1012 m Tm terametre
10−15 m fm femtometre 1015 m Pm petametre
10−18 m am attometre 1018 m Em egzametre
10−21 m zm zeptometre 1021 m Zm zettametre
10−24 m ym yoktometre 1024 m Ym yottametre
10−27 m rm rontometre 1027 m Rm ronnametre
10−30 m qm quectometre 1030 m Qm quettametre


Tarihçe

  • 8 Mayıs 1790 - Fransız Ulusal Meclisi yeni metrenin, yarım-periyodu 1 saniye olan bir sarkaçın uzunluğuna eşit olmasına karar vermiştir.
  • 30 Mayıs 1791 - Fransız Ulusal Meclisi metrenin yeni tanımı olarak Fransız Bilimler Akademisi'nin önerisini kabul etmiştir. Bu öneriye göre 1 metre Paris'ten geçen meridyenin dörtte bir uzunluğunun 10 milyonda biridir.
  • 1795 - Pirinç geçici metre çubuk yapılmıştır.
  • 10 Aralık 1799 - Fransız Ulusal Meclisi, 23 Haziran 1799'da yapılan ve Ulusal Arşivler'de saklanan platin metre çubuğu en son standart olarak belirtmiştir.
  • 28 Eylül 1889 - İlk Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı, metreyi %10'u iridyum'dan oluşan platin alaşımı standard bir çubuğun üzerindeki iki çizgi arasındaki mesafenin buzun erime noktasında ölçülen değeri olarak tanımlamıştır.
  • 6 Ekim 1927 - Yedinci Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı, platin-iridyum alaşımı standard çubuğun üzerindeki iki merkezî çizginin eksenleri arasındaki 0 °C'deki uzaklığın, bu çubuk 1 atmosfer standard basınç altındayken ve birbirinden 571 milimetre mesafedeki iki silindirin üzerinde yatay duruyorken yapılan ölçümünü metrenin tanımı olarak düzeltmiştir.
  • 20 Ekim 1960 - Onbirinci Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı, metreyi kripton-86 atomunun 2p10 ve 5d5 kuantum seviyeleri arasındaki geçişteki ışımanın boşluktaki dalgaboyunun 1.650.763,73'te biri olarak tanımlamıştır.
  • 21 Ekim 1983 - Onyedinci Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı, metrenin tanımını ışığın boşlukta 1/299.792.458 saniyede aldığı mesafe olarak yapmıştır.

Kaynakça

  1. ^ "Base unit definitions: Meter". National Institute of Standards and Technology. 2 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2010. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Uluslararası Ölçüm Sisteminin uzunluk birimi metre'dir ve kısaca "m" ile gösterilir. Günümüzde "1 metre", ışığın boşlukta 1/299.792.458 saniyede aldığı yol olarak tanımlanmıştır. Bu çağdaş tanım günümüzde dünyanın çeşitli laboratuvarlarında yapılabilen hassas ölçümlerin birbirleriyle karşılaştırılabilmesi amacıyla kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Işık yılı</span> uzunluk birimi

Işık yılı, astronomide uzaklıkları ifade etmek için kullanılan ve yaklaşık 9,46 trilyon kilometreye (9,46×1012 km) karşılık gelen uzunluk birimi. Uluslararası Astronomi Birliğinin (IAU) tanımına göre bir ışık yılı, ışığın bir Jülyen yılında (365,25 gün) boşlukta kat ettiği mesafedir. İçinde "yıl" sözcüğü geçtiği için bazen hatalı olarak zaman birimi gibi algınsa da zaman birimi değildir.

<span class="mw-page-title-main">Foton</span>

Foton, Modern Fizik'te ışık, radyo dalgaları gibi elektromanyetik radyasyonu içeren Elektromanyetik Alan kuantumu yani ışığın temel birimidir. Ayrıca, Elektromanyetik Kuvvet'lerde kuvvet taşıyan, kütlesiz temel parçacıktır. Parçacık terimi; genelde kütlesi olan veya ne kadar küçük olursa olsun bir cismi var olan anlamıyla kullanılır. Ancak, fotonlar için kullanılırken "en küçük enerji yumağı"nı temsil eden bir birimi ifade eder. Fotonlar Bozon sınıfına aittir. Kütlesiz oldukları için boşluktaki hızı 299.792.458 m/s dir.

<span class="mw-page-title-main">Kelvin</span> Termodinamik sıcaklığın SI birimi

Kelvin, Uluslararası Birim Sistemi'ne göre temel sıcaklık ölçüsü birimi. Sembolü K'dir. İsmini, termodinamikteki mutlak sıfır kavramını ilk defa gazlardan tüm maddelere uygulayan İskoç asıllı bilim insanı Lord Kelvin'den alır.

Celsius ölçeği, 1742'de İsveçli astronom Anders Celsius'un ismiyle adlandırılmış bir sıcaklık ölçme birimidir.

<span class="mw-page-title-main">Platin</span> element

Platin, periyodik cetvelde Pt simgesi ile gösterilen kimyasal bir element olup atom numarası 78'dir. Ağır, dövülebilir, sünek, grimsi beyaz renkli, geçiş metalleri grubunda, kıymetli metallerdendir. Altından sonraki en kıymetli metaldir. Korozyona dayanıklı olup bazı bakır ve nikel cevherlerinde bulunur. Kuyumculukta, laboratuvar cihazlarında, elektrik kontaktlarında, diş hekimliğinde ve otomobil egzoz kontrol cihazlarında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Kilogram</span> kütlenin temel birimi

Kilogram Uluslararası Birimler Sistemi'nde kütlenin temel birimidir. Kilogram, Uluslararası Kilogram Prototipi'nin kütlesine eşit olarak tanımlanmıştır, bu da bir litre suyun kütlesine neredeyse eşittir. Adında bir SI öneki (k) içeren tek SI temel birimidir. Ayrıca, farklı laboratuvarlarda ölçülebilecek temel fiziksel bir özellik yerine, insan yapımı bir cisme dayandırılmış tek SI birimidir.

Yarda veya Yard; İngiliz birimleri, Emperyal birimler ve Birleşik Devletler geleneksel birimleri sistemleri içinde yer alan bir uzunluk ölçüsü birimidir. Uzunluk değeri sistemden sisteme değişebilir. 1 yarda 3 fit ya da 36 inçtir. Genelde mesafeleri ifade etmek için kullanılır. Alan hesaplarında yarda kare, hacim hesaplamalarında ise yarda küp adını alır. Bugün en büyük sıklıkta kullanılan yarda, uzunluk değeri 0,9144 m'ye eşit olan "uluslararası yarda"dır. ABD, Birleşik Krallık ve İngiliz Milletler Topluluğu ülkelerinde kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Metrekare</span> alan ölçüsünün temel birimi

Metrekare SI'dan türetilen alan birimidir ve m² ile gösterilir. 1 metrekarelik alan, kenarları 1 metre uzunluğundaki bir karenin alanına eşittir. SI temelli birim olam metre, ışığın vakumda 1/299.792.458 saniyede katettiği mesafeye denk gelir. Uzunluk birimleri arasındaki derece farkı onlara karşılık gelen alan birimleri arasında aynı derece farkının iki katının oluşmasına sebep olur. Ayrıca metrekare alanları çarpımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kripton</span>

Kripton, periyodik tablonun 8-A grubunda yer alan, atom numarası 36, simgesi ise Kr olan ve soy gaz özellikleri gösteren kimyasal elementtir. Tek atomlu, renksiz, tatsız ve kokusuz bir gazdır. Hacim olarak, havada milyonda bir oranında bulunur. Soygazlar arasında ksenondan sonra en kolay sıvılaşandır (-152,9 °C). Kimyasal etkinliği yoktur. Isı iletkenliği kötüdür. Bu yüzden ksenonla birlikte kimi akkor lambaların içine, filamanın yüksek ısıya gelip daha bol ışık vermesi amacıyla kullanılır. Kriptondan, deşarj tüplerinde, ışık kaynağı olarak yararlanılır. Turuncu ışınım veren izotoplarından biri, Ekim 1983'e dek temel uzunluk birimi olan metrenin tanımlanmasında kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Sestertius</span>

Sestertius ya da sesterce, bir Antik Roma sikkesidir. Roma Cumhuriyeti döneminde küçük gümüş bir sikke iken Roma İmparatorluğu zamanında büyük bronz bir sikkeye dönüşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">7,5 cm PaK 40</span> Alman Yapımı Tanksavar Topu

7,5 cm PaK 40, 7,5 sm çapında, Nazi Almanyası ordusu Wehrmacht tarafından, II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan, en başarılı tanksavar toplarından biriydi. 1939-1941 yılları arasında Rheinmetall firması tarafından üretildi.

Elektronvolt (eV) değeri yaklaşık 1.6 x 10−19 J olan enerjiye verilen addır. Tanım olarak bir elektronun, boşlukta, bir voltluk elektrostatik potansiyel farkı katederek kazandığı kinetik enerji miktarıdır. Diğer bir deyişle, 1 volt çarpı elektronun yüküne eşittir. 1 volt temel yük ile çarpıldığında buna eşit olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kandela</span> ışık şiddeti birimi

Kandela, Işık şiddeti birimidir. Uluslararası SI sistemindeki 7 temel birimden biridir..

<span class="mw-page-title-main">İplik</span>

İplik, dokuma maddelerinin uzun ince lifleri her birinden bükülmüş ve çekilmiş durumu olup, tekstil, dikiş, kroşe, örgü, dokuma, nakış ve halat üretimi için uygun hale getirilmesi işlemidir. İplik, lifin elde veya makinede dikiş için uygun hale getirilmiş tipidir. Modern üretim dikiş iplikleri balmumu veya diğer yağlayıcı maddeler ile son bulur. Nakış iplikleri el veya makine nakışı için özel olarak dizayn edilmiş ipliklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Işık hızı</span> elektromanyetik dalgaların boşluktaki hızı

Işığın boşluktaki hızı, fiziğin birçok alanında kullanılan önemli bir fiziksel sabittir. Genellikle c sembolüyle gösterilir. Tam değeri saniyede 299.792.458 metredir. Metrenin uzunluğu bu sabitten ve uluslararası zaman standardından hesaplanmıştır. Özel göreliliğe göre c, evrendeki bütün madde ve bilgilerin hareket edebileceği maksimum hızdır. Bütün kütlesiz parçacıkların ve ilgili alanlardaki değişimlerin boşluktaki hareket hızıdır. Bu parçacıklar ve dalgalar gözlemcinin eylemsiz referans çerçevesi ya da kaynağın hareketi ne olursa olsun c'de hareket ederler. Görelilik teorisi'nde c, uzay-zaman arasındaki ilişkiyi kurar; aynı zamanda meşhur kütle-enerji eşdeğerliliği formülünde de gözükür E = mc2. Işığın hava veya cam gibi şeffaf maddelerdeki ilerleyiş hızı c'den azdır. Benzer şekilde radyo dalgalarının tel kablolardaki ilerleyişi de c'den yavaştır. Işığın madde içindeki hızı v ile c arasındaki orana o maddenin kırılma endeksi denir. Örneğin, görülebilir ışık için camın kırılma endeksi genellikle 1,5 civarındadır. Yani ışık camın içinde c / 1,5 ≈ 200.000 km/s ile hareket eder. Hangi açıdan bakılırsa bakılsın ışık ve öteki elektromanyetik dalgalar anında yayılıyormuş gibi gözükür ancak, ölçülebilir hızlarının uzun mesafeler ve hassas ölçümlerle ölçülebilir sonuçları vardır. Uzaydaki keşif araçlarıyla iletişim kurarken mesajların Dünya'dan uzay aracına ya da uzay aracından Dünya'ya ulaşması dakikalar ya da saatler alabilir. Yıldızlardan gelen ışık onları yıllar önce terk etmiştir ve bu sayede uzaktaki nesnelere bakarak evrenin tarihini çalışma şansı verir. Işığın ölçülebilir hızı aynı zamanda bilgisayardaki bilgilerin çipler arasında aktarılması gerektiği için bilgisayarların teorik hızını da sınırlar. Işık hızı, uzak mesafeleri yüksek isabetle ölçebilmek için uçuş zamanı ölçümlerinde de kullanılır.

Bir ölçü sistemi, ölçü birimleri ve onları birbirine bağlayan kuralların bir toplamıdır. Ölçü sistemi, tarihsel olarak öneme sahip olup bilim ve ticaret amaçları için tanımlanır ve düzenlenir. Kullanılan modern ölçü sisteminin örnekleri metre sistemi, İngiliz ölçü birimi ve Amerikalı geleneksel birimleri içerir.

<span class="mw-page-title-main">Etalon</span> bir ölçü biriminin düzenlemesi

Etalon ağırlık ve uzunluk ölçüleri için kabul edilmiş yasal ölçü modelidir. Kelimenin kökeni Fransızcada standart anlamına gelen étalon kelimesidir. Ancak daha dar anlamıyla etalon Uluslararası Birimler Sisteminde temel birimler için seçilen örneklere verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Birimler Sistemi</span> metrik sistemin çağdaş biçimi

Milletlerarası Birimler Sistemi veya Uluslararası Birimler Sistemi, metrik sistemin günümüz dünyasına entegre edilmiş çağdaş biçimidir. Dünyanın hemen her ülkesinde kabul görmüş tek resmî ölçü sistemi konumundadır. Yedi temel birim ve özel adlar ve sembollerle türetilmiş 22 birim, diğer türetilmiş birimleri ifade etmek için kombinasyon hâlinde kullanılmaktadır.

Yeniden düzenlenmiş Jülyen takvimi ya da Geliştirilmiş Jülyen Takvimi, 1923'te Sırp bilim insanı Milutin Milanković tarafından hem Jülyen hem de Gregoryen takvimlerine daha doğru bir alternatif olarak önerilen bir takvimdir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.