İçeriğe atla

Metin Sözen

Metin Sözen (d. 24 Mayıs 1936, Harput, Elazığ) Türk bir mimar, öğretim görevlisi.[1] Hâlen ÇEKÜL'ün (Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı) başkanlığını yürütmektedir.[2] Türkiye'deki, başta tarihi yapılar olmak üzere, kültürel mirasın korunması üzerine yaptığı çalışmalarla tanınmış bir mimar, öğretim görevlisi ve sivil toplum kuruluşu yöneticisidir.

Hayatı

Mehmet Muhsin Sözen ve Ülfet Sözen'in çocukları olarak Elazığ'ın Harput şehrinde 24 Mayıs 1936'de dünyaya gelen Metin Sözen, babasının devlet memuru olması nedeniyle ilk ve orta öğretiminin Türkiye'nin farklı şehirlerinde yaptı. İlkokulu Malatya ve Konya'da okuduktan sonra; orta ögrenimine Konya'da başladıysa da Antalya, Adana, İzmit ve Kabataş’ta devam etti.[1]

Yüksek eğitime İstanbul Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi’nde başladı ve aynı üniversitesinin Tarih Kürsüsü'ne 1960 yılında asistan olarak kabul edildi. 1967 yılından itibaren ise İTÜ Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü’nde Tarih ve Restorasyon Kürsü’sünde asistanlığa devam etti. Aynı üniversitede 1973 yılında doçentlik, 1979 yılında ise profesörlük unvanını aldı.

Hâlen İTÜ’deki öğretim üyesi görevine ek olarak, Türkiye'nin doğal ve kültürel mirasını korumak amacıyla 1990 yılında vakıf statüsünde kurulmuş sivil toplum kuruluşu olan ÇEKÜL’ün başkanlık görevini yürütmeye devam etmektedir.[2]

Ayrıca TBMM'ye bağlı olan saray, köşk ve kasırların ve içindeki tarihi eşyaların daha iyi korunması için oluşturulan ve de Millî Saraylar Daire Başkanlığı bünyesinde olan Bilim ve Değerlendirme Kurulu başkanıdır.[3]

Ödülleri ve onurlandırılması

  • Üstün Hizmet Ödülü: TBMM Başkanlığı tarafından verildi.
  • Vakıf İnsan Ödülü: Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından verildi
  • Ağa Han Mimarlık Ödülü
  • Mimarlığa Katkı Dalı Jüri Özel Ödülü: 2002 yılında TMMOB Metin Sözen’e Türkiye’deki ulusal varlıkların gözetilmesi hususunda hem Türkiye’de hem de ülke dışında yaptığı çalışmalardan ötürü Mimarlığa Katkı Dalı Jüri Özel Ödülü'nü verdi.[4]
  • Koruma Ödülü: 2006 yılında Türkiye Cumhuriyet Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ilk kez verdiği bir ödül olan 1. Ulusal Mimarlık Koruma Ödülleri’nden Koruma Onur Ödülü’ne layık görülmüştür.[5]
  • Kültür ve Sanat Ödülü: 2007 yılında Türkiye Cumhuriyet Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın her sene verdiği Kültür ve Sanat Ödülü’nü kazanmıştır. Ödül kendisine Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından verilmiştir.[6]
  • İsmi Kars şehrinde bir caddeye verilmiştir.[7]
  • Onursal Doktora: 8 Aralık 2016 tarihinde İstanbul Kültür Üniversitesi Metin Sözen'e Türk Sanatı ve Mimarlığı konusundaki araştırmaları ile Türkiye'deki doğal ve tarihi mirasın korunmasına ve tanıtımına yaptığı katkılardan dolayı "onursal doktora" unvanı vermiştir.[8]

Basılı yayınları

Metin Sözen'in İstanbul Üniversitesi'nde asistanlığa başladığı dönemden günümüze kadar birçok alanda basılı yayınları vardır.[9][10]

  • 1970: Anadolu Medreseleri, Selçuklu ve Beylikler Devri
  • 1971: Anadolu Kentleri
  • 1971: Diyarbakır'da Türk Mimarisi/ Turkish Architecture inn Diyarbakır
  • 1973: 50 Yılın Türk Mimarisi
  • Sinan, Architect of Ages
  • Bir Imparatorlugun Doğuşu: Topkapı
  • 1976: Turas el-imare el-Türkiyye vel-Mimar Sinan /Türkish Architecture and Sinan/L'arcitecture Türkey et I'Architecte Sinan
  • 1980: Türk Mimarlığının Tarihsel gelişimi
  • 1981: Anadolu'da Akkoyunlu Mimarisi
  • 1983: Tarihsel Gelişimi içinde Türk Sanatı

Hazırladığı belgeseller

  • Anadolu'da Konutun Öyküsü[9]
  • Sinan'ın Anıları[9]
  • İstanbul'un Kültür Durakları[9]

Kaynakça

  1. ^ a b "Prof. Dr. Metin Sözen". Mared.gen.tr. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010. 
  2. ^ a b "ÇEKÜL". Çekül Vakfı web sitesi. 20 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010. 
  3. ^ "Bilim ve Değerlendirme Kurulu çalışmalarına başladı, 11 Mart 2004". TMMB web sitesi. 21 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010. 
  4. ^ "Mimarlığa Katkı Dalı Jüri Özel Ödülü, 2002, Metin Sözen". Mimarlar Odası web sitesi. 5 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010. 
  5. ^ "Metin Sözen'e Koruma Onur Ödülü". Arkitera. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010. 
  6. ^ "Kültür ve Sanat Ödülü, Prof. Dr. Metin Sözen'e verildi". Haberler.com. 19 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010. 
  7. ^ "http://www.kha.com.tr/guncel/2771-Prof.-Dr.-Metin-Sozen-Caddesi-isiksiz-kaldi.html". Kha.com.tr. 20 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010.  |başlık= dış bağlantı (yardım)
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2016. 
  9. ^ a b c d "Bir Kültür İşçisi: Prof. Dr. Metin Sözen". Edebice.com. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010. []
  10. ^ "Metin Sözen". Arkeoloji ve Sanat. 15 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mimarlık</span> bir ürünün hem planlaması, hem tasarımı ve hem de yapım süreci

Mimarlık veya mimari, binaları ve diğer fiziki yapıları tasarlama ve kurma sanatı ve bilimidir. İnsanların yaşamasını kolaylaştırmak ve barınma, dinlenme, çalışma, eğlenme gibi eylemlerini sürdürebilmelerini sağlamak üzere gerekli mekânları, işlevsel gereksinmeleri ekonomik ve teknik olanaklarla bağdaştırarak estetik yaratıcılıkla inşa etme sanatı; başka bir tanımlamayla, yapıları ve fiziksel çevreyi uygun ölçülerde tasarlama ve inşa etme sanat ve bilimidir. İnsan yaşamak için yurtlanmak ve doğa şartlarından korunmak için bir mekan ihtiyacı duyar ve bu mekanı kendine özgü kültürel, fonksiyonel, teknik ve farklı zevklerde inşa eder.

<span class="mw-page-title-main">Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi</span> İstanbulda kurulu devlet üniversitesi

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi (MSGSÜ), merkez kampüsü İstanbul'un Fındıklı semtinde bulunan devlet üniversitesidir. Ağırlıklı olarak görsel sanatlar, mimarlık, sahne sanatları ve müzik alanında eğitim vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Alâeddin Yavaşca</span>

Mehmet Alaettin Yavaşca, Türk tıp doktoru ve Klasik Türk müziği sanatçısı.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de mimarlık</span> Türkiyenin mimari geçmişine genel bir bakış

Türkiye'de mimarlık, Türk mimarisi veya Cumhuriyet Dönemi Türk Mimarisi 1923'te kurulan Türkiye Cumhuriyeti devletinin toprakları üzerinde süregelen mimarlık sürecini inceler. Türkiye’deki mimarlık uygulamaları belli dönemlerde yaygın olan mimari akımlardan, cumhuriyet tarihi boyunca yaşanan belli sorunlardan ve çelişkilerden etkilenerek veya onlara tepki olarak oluşmuştur. Bu çelişkilerden başta geleni özellikle cumhuriyetin ilk dönemlerinde gündeme gelen Doğu-Batı ikilemidir. Buna ek olarak ulusal-evrensel, geleneksel-modern veya dindarlık-laiklik gibi ikilemler ve farklı siyasi görüşler de mimarlık uygulamalarının seyrini etkilemiştir. Bu dönemlerin birbirinden kesin olarak ayrılması pek mümkün değildir. Bazı akımlar diğerleri ile iç içe belirli bir zaman dilimine kadar varlığını sürdümüşler; bir dönemin veya ekolün temsilcisi olarak nitelendirilen bazı Türk mimarlar, kariyerlerinin ileriki dönemlerinde daha farklı stillerde de eserler tasarlamışlardır.

Turgut Cansever, Türk mimar, şehir plancısı, düşünür. Dünyada üç kez Ağa Han Mimarlık Ödülü almış tek mimardır. "Bilge Mimar" da olarak anılır. Kent, imar, koruma alanlarında pek çok görev almış, Beyazıt Meydanı'nı tasarlamıştır. Türkiye'deki ilk sanat tarihi doktora tezinin sahibidir.

<span class="mw-page-title-main">Doğan Kuban</span> Türk mimar ve akademisyen (1926–2021)

Doğan Kuban, Türk mimar ve akademisyendir. Türkiye'nin ilk ve en önemli mimarlık tarihçilerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı</span>

Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı (ÇEKÜL), merkezi İstanbul'da bulunan bir sivil toplum kuruluşudur.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Ankara Tiyatro Festivali</span>

Uluslararası Ankara Tiyatro Festivali her yıl Kasım ayında Toplumsal Araştırmalar Kültür ve Sanat İçin Vakıf (TAKSAV) tarafından Ankara'da düzenlenen bir etkinliktir.

<span class="mw-page-title-main">Cengiz Bektaş</span> Türk yüksek mimar, mühendis, ozan ve gazete yazarı

Cengiz Bektaş Türk mimar, şair, yazar.

Mehmet Celal Özdoğan, Türk arkeolog.

İslâm Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA), eski merkezi İstanbul'da Yıldız Sarayı'ndaki Seyir köşkü'nde bulunan yeni yeri Alemdar Caddesi, No. 15, Bâbıâlî Girişi, Cağaloğlu, Fatih'te olan ve İslâm kültürünü araştıran uluslararası bir kuruluştur.

Sinan Genim, Türk mimar ve siyasetçi.

İkinci Ulusal Mimari Akımı veya Yeni Yöreselcilik, 1939 ile 1950 yılları arasında Türkiye’de etkisini göstermiş ve dönemin yükselen totaliter ve milliyetçi düşünce ve üsluplarından etkilenmiş bir mimarlık üslubudur.

<span class="mw-page-title-main">Afife Batur</span>

Afife Batur, Türk bir mimar, mimarlık tarihçisi ve eğitimcidir. İTÜ Mimarlık Fakültesinde profesör olarak cumhuriyet dönemi Türkiye mimarisi, geç dönem Osmanlı mimarisi, çağdaş mimarlık, rölöve ve restorasyon alanlarında ders vermiş, sayısız tez danışmanlığı yürütmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi</span> İstanbulda kurulu vakıf üniversitesi

Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Fatih Sultan Mehmet Han, Sinan Ağa Bin Abdurrahman, Nurbanu Valide Sultan, Hatice Sultan ve Hacı Abdülaziz Ağa Mazbut Vakıfları tarafından 2010 yılında İstanbul'da kurulmuş bir vakıf üniversitesidir. Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi ile birlikte Vakıflar Genel Müdürlüğüne bağlı İki üniversiteden biridir.

Selçuk Mülayim Türk sanat tarihçisi, akademisyen ve yazar. Marmara Üniversitesi Sanat Tarihi bölüm başkanlığı görevinden 2013 yılında emekli olmuştur. Mimar Sinan üzerine yaptığı araştırmalarla, yazdığı makale ve kitaplarıyla tanınır. Kimileri tarafından Mimar Sinan uzmanı olarak nitelendirilir. Bunun yanı sıra; sanat tarihi, Türk sanatı, İslam sanatı ve Selçuklu sanatı üzerine yazılmış birçok eseri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Eser Gültekin</span> Mimar Doç.Dr.

Rukiye Eser Öztaşçı Gültekin,, Türk Mimar. Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar / Mimarlık Fakültesi Kurucu Mimarlık Bölüm Başkanı.T.C Artvin Çoruh Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi Kurucu Mimarlık Bölüm Başkanı ve Dekanı

<span class="mw-page-title-main">Ali Saim Ülgen</span>

Ali Saim Ülgen Türk mimar ve restoratör. Türkiye'nin onarım ve restorasyon alanlarında uzmanlaşmış ilk yüksek mimarlarından biridir. Eski eserlere olan ilgisi küçük yaşlarda başlamış, lise yıllarında ise artarak devam etmiştir. İstanbul Erkek Lisesi'nde öğrenciyken ilk kitabını yayımlamış ardından da Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'nde eğitimine devam etmiştir. Kısa bir süre Ankara Üniversitesi'nde sanat tarihi üzerine dersler vermiş sonraki yıllarında ise Vakıflar Genel Müdürlüğü bünyesindeki restorasyon çalışmaları ile ön plana çıkmıştır. Başta İstanbul olmak üzere Trakya ve Anadolu'da 150'ye yakın tarihi yapıtın restoresinde görev alarak Türk restorasyon tarihine yön vermiştir. Mimar Sinan'ın eserleri üzerlerine yaptığı çizimler günümüz akademik camiası için önemli birer referanstır.

Şadan Bezeyiş Türk sanatçı, ressam ve akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Gürol Sözen</span>

Gürol Sözen Türk ressam, yazar, heykeltıraş, sanat tarihçisi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.