İçeriğe atla

Mete'nin Kuzeybatı Seferi

Mete'nin Kuzeybatı Seferi
TarihMÖ 203-202[1]
Bölge
Kuzey Moğolistan
Sonuç Kesin Hun zaferi
Taraflar
Hiung-nu Tingling
Hun-yü
Ch'üshe
Chienkun
Hsin-li
Yüeh-Shieh
Ch'ai-li
Komutanlar ve liderler
Mete Han Bilinmeyen komutan
Güçler
Bilinmiyor Tinglingler: 60.000+[2]
Chienkunlar: 30.000+[2]

Mete'nin Kuzeybatı Seferi, Hiung-nu hükümdarı Mete tarafından, kuzey ve batıdaki bazı Türk kökenli kavimlere karşı gerçekleştirilmiş olan seferdir. Sefer sonucunda Hunlar, yakınlarındaki Türk kavimlerini hakimiyet altına alarak kuzey sınırlarından gelebilecek tehlikeleri önlemişlerdir.

Sefer

Mete, MÖ 201'de yapacağı ilk Çin akınını gerçekleştirmeden önce, öyle anlaşılıyor ki kuzeyi ve batısını emniyet altına almıştı.[3] Çin kaynakları, Mete'nin Çin imparatoru Gaozu'yu nasıl kuşattığını anlatmaya başlamadan önce, Mete'nin beş kuzey akınından kısa olarak söz açarlar. Bu kaynaklar şöyle diyorlardı: Bundan sonra (Tung-hu ve Yüe-çi'lerin yenilmesinden sonra) Mete, kuzeye döndü. Hun-yü, Ch'üshe, Ting-ling, Chienkun ve Hsin-li adlı ülke veya kavimleri kendi idaresi altına aldı.[4]

Kaynakça

  1. ^ Lev Gumilev, Hunlar, s. 80
  2. ^ a b Bahaeddin Ögel, Büyük Hun İmparatorluğu Tarihi, s. 267
  3. ^ Bahaeddin Ögel, Büyük Hun İmparatorluğu Tarihi, s. 264
  4. ^ Bahaeddin Ögel, Büyük Hun İmparatorluğu Tarihi, s. 265

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Teoman</span> Asya Hun İmparatorluğunun kurucusu

Teoman, Asya Hun İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk hükümdarı olan Hun devlet adamı Tuvu Tanhu'nun oğlu ve Mete Han'nin babası. MÖ 3. yüzyıl dolaylarında yaşayan Teoman, bilinen ilk Hun (Hiung-nu) hükümdarıdır. Oğuz Han'ın babası Kara Han ile aynı kişi olduğu düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bahaeddin Ögel</span> Türk akademisyen

Mehmet Bahaeddin Ögel, Orta Asya Türk tarihi ve Türk kültür tarihi alanlarında uzman Türk tarihçidir.

<span class="mw-page-title-main">Mete</span> Türk Hun Devletinin Ve Ordusunun Kurucusu

Mete, Mao-tun (Çince: 冒頓單于 pinyin: Mòdú Chānyú;, MÖ 209 - MÖ 174 arasında hüküm sürmüş Asya Hun İmparatorluğu hükümdarı olan Türk-Hun hükümdardır. Oğuz Kağan Destanı'ndaki Oğuz Kağan ile aynı kişi olduğu düşünülmektedir. Babası Teoman'dır. Kendisi Baideng Muharebesi sırasında Han Hanedanlığı'nı yenmiş ve vergiye bağlamıştır. Yüeçi ve Tunguz milletlerini de yenerek devletini Hazar Denizi'nden Mançurya'ya kadar uzatmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Batı Hiung-nu</span> Hunların ayrılarak Çiçi Yabgu tarafından yönetilen bir Türk devleti

Batı Hun, Hun'nun tanhu sülalesinden Çi-çi Tanhu 'nun batıya kayarak kurduğu yönetim.

<span class="mw-page-title-main">Türk tarihi</span> Türk topluluklarının ortak tarihi

Türk tarihi, günümüzdeki Türk halklarının ve yabancı halkların arasında Türk dilini konuşmuş olan Türk topluluklarının ortak tarihidir. Göktürklerden önce var olmuş Türk dili konuşan topluluklar bazı tarihçiler tarafından, Türk tâbiri yerine Ön Türk tabiri ile anılırdı.

Güney Hiung-nu, Ho-han-ye yönetimindeki Doğu Hiung-nu'nun tekrar parçalanmasında Güney topraklarını idare eden devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Hun İmparatorluğu</span> Orta Çağda kurulmuş, çeşitli etnik gruplardan oluşmuş bir konfederasyon

Batı Hun İmparatorluğu ya da Avrupa Hun İmparatorluğu, 376 yılında başlayan çeşitli akınlarla Avrupa'daki Hun etkisinin artmasının kuruluşuna zemin hazırladığı, 434 ile 469 yılları arasında hüküm süren Hun kavimlerinin birleşmesi ile oluşmuş bir bozkır konfederasyonu.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Bulgar Hanlığı</span> 7. yüzyılda var olmuş bir Türk hanlığı

Büyük Bulgar Hanlığı, Latince: Patria Onoguria ), adlarıyla da bilinen, Onogur Ön Bulgarlarının Göktürklerin yıkılması ve Avarların zayıflamasıyla batı Pontus-Hazar bozkırında oluşturduğu 7. yüzyıldan kalma Göçebe bir imparatorluktur.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Bulgar İmparatorluğu</span> MS 7. ve 11. yüzyıllar arasında Güneydoğu Avrupada var olan Ortaçağ Ön Bulgar-Slav ve sonraki Bulgar devleti

Birinci Bulgar İmparatorluğu, Ön Bulgarların 681'de bugünkü Balkan bölgesinde Asparuh komutasında kurdukları devlettir. Devlet bugünkü Bulgaristan, Arnavutluk, Bosna, Hırvatistan, Yunanistan, Macaristan, Kosova, Kuzey Makedonya, Moldova, Karadağ, Romanya, Sırbistan, Slovakya, Türkiye ve Ukrayna topraklarını içine alan yaklaşık Türkiye kadar bir toprak büyüklüğü olan (750.000 km²) topraklarda kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İtbarak</span> Mitolojik varlık

İtbarak ; eski Türk destanlarında sözü edilen, Türklerin sürekli savaşa tutuştukları, o zamanki Türklerin kuzeybatısında yaşayan "köpek başlı insana benzer yaratıklar". Efsanelere ilk defa "Çok tüylü köpek" manasında geçmiştir. Oğuz Kağan destanlarına göre, "İtbarak'ların yurdu, kuzey-batıya dogru uzanan, karanlık ülkeleri içindeydi. Oğuz Han, İtbarak'lara karşı bir akın yapmış; fakat yenik ayrılıp, dağlar arasındaki bir nehrin ortasında bulunan, küçük bir adacığa sığınmak zorunda kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Hiung-nu</span> Hun devletinin bölünmesi sonucu kurulmuş bir Türk devleti

Kuzey Hiung-nu, Ho-han-ye yönetimindeki Doğu Hiung-nu'nun tekrar parçalanmasından sonra kuzey topraklarını idare eden devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Karahıtaylar</span> Orta Asyada Kurulan Mogol Devleti

Karahıtaylar, Orta Asya'da Hıtay (Kitan)lar tarafından kurulan Moğol devleti. Başkenti Balasagun idi.

Otrar, Kazakistan'ın güneyinde kent. Siriderya kıyısındaki Otrar'ın adı genelde Moğol felaketiyle anılır. Burası, İslam dünyasının en büyük düşünürlerinden Farabi'nin doğduğu kentti. Farab aslında bölgenin adıydı ve Otrar bu bölgenin merkeziydi. Çingiz'in yerle bir ettiği Otrar'ın kalıntıları geniş bir alana yayılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Baideng Muharebesi</span> Hun İmparatorluğu-Çin İmparatorluğu muharebesi

Baideng Muharebesi, MÖ 200 yılında, Hunlarla Çinliler arasındaki en ünlü çarpışmalardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Yüeçiler</span> antik bir Ortaasya halkı

Yüeçiler, antik bir Orta Asya halkıdır.

Lao-Şang, M.Ö. 174 - M.Ö. 160 arasında hüküm sürmüş Büyük Asya Hun İmparatorluğu hükümdarıdır. Babası Mete'den sonra tahta geçmiştir. Bazı tarihi kaynaklarda ismi Kiyük ve Kiyok olarak da geçmektedir. Lao-Şang döneminde Mete'nin kurduğu imparatorluk istikrarlı bir şekilde devam ettirilmiştir. Lao-Şang, Mete'nin tarih sahnesinden silmek için uğraştığı ve yok olma noktasına getirdiği Yüeçiler'i kesin olarak mağlup etmiş ve tarih sahnesinden silmiştir. M:Ö. 166-164 yılları arasında Çin vesikalıklarına göre 140.000 atlı ile Çin'in kuzeyine akınlar yapmıştır.

Çi-Çi ya da Çi-Çi Yabgu diye bilinen ve Türk-Hun hükümdarı. Mete'den yaklaşık 150 yıl sonra, Büyük Hun İmparatorluğu'nun Aral gölü ve Batı Türkistan bölgesinde kurulan Batı Hun Devleti'nin hükümdarıdır.

Buhara Muharebesi, Göktürk-Sasani ittifakı ile Ak Hun İmparatorluğu arasında gerçekleşmiş bir savaştır. Savaş sonunda Ak Hun İmparatorluğu yıkılmış ve toprakları, Ceyhun Nehri sınır olmak üzere Göktürkler ile Sasaniler arasında paylaşılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Moğolistan tarihi</span>

Moğolistan coğrafyasında gerçekleşen olayların tarihidir. Cengiz Han tarafından Moğolların birleştirilmesi ile Moğollar Dünya'nın ikinci en büyük İmparatorluğunu kurdu. Rus ve Çin sömürgesinde kalan Moğol halkı 1911 yılında bağımsızlık kazandılar.

Mete'nin Yüeçi Seferi, yaptığı ilk sefer olan Tung-hu seferinden az bir süre sonra Hint-Avrupalı bir kavim olan Yüeçiler üzerine Mete tarafından yapılmış bir seferdir. Savaşın sonucunda Yüeçiler mağlup edilmişler ve Kansu üzerindeki topraklarından sürülmüşlerdir.