İçeriğe atla

Metaksizm

Metaksizm (Yunanca: Μεταξισμός), Yunan diktatörü İoannis Metaksas'ın oluşturduğu faşist otoriter bir ideolojidir.

İdeoloji

Metaksas Yunan milliyetçiliğini; Sparta'nın militarizmi, öz disiplinini ve toplu fedakarlık düşüncesini ve Bizans İmparatorluğu'nun merkezi bir devlet anlayışını, monarşisini ve Rum Ortodoks Kilisesine bağlılığını sentezlemişti.[1] Yunanları ilk kez birleştiren Antik Makedonya bu vasfından dolayı yüceltildi.[2] Ana sembol olarak, rejimin kurduğu Ulusal Gençlik Örgütü'nün kullandığı eski Minoan Giritinin sembolü kullanıldı. Oluşturulan ideolojinin ana sloganı Metaksas'ın sürekli tekrar ettiği, "Ülke, Sadakat, Aile ve Din"di.

Dış etkiler

Diğer faşist rejimlerle benzerlikleri

António Salazar'ın gerçekleştirdiği darbenin ardından Portekiz'de kurduğu Estado Novo, Metaksas için ilham kaynağı oldu. Kurmuş olduğu devletin adını "Yeni Devlet" (Neon Kratos) olarak belirledi. Metaksas Rejimi diğer faşist devletlere benzer askeri üniformalar giydi ve diğer faşist marşlara benzer şarkılar yazıldı. Roma selamını Hellenikos Hairetismos olarak değiştirilerek kullanıldı.

Metaksas, 1930'lardaki İtalya ve Almanya gibi faşist devletler ile tipik benzerlikleri şunlardır: diğer faşist devletlerde olduğu gibi Yunan rejimin propagandaları, Metaksas'ı "İlk Köylü", "İlk Çalışan" ve Yunanların "Ulusal Baba"sı olarak sundu. Almanya'da Hitler'e Führer, İtalya'da Mussolini'ye Duce unvanları gibi Metaksas'a lider ve şef anlamına gelen Arhigos unvanını verildi. Üçüncü Helen Medeniyetinin kurulduğunu ilan etti.

Diğer faşist rejimlerden farklılıkları

Metaksas, Nazizm ve faşizme hayranlığını gizlemediği halde kurmuş olduğu rejimin bunlardan birkaç farklılığı vardı. Richard Clogg, bu farklılığın Metaksas'ın "babacı-otoriter" olduğundan dolayı olduğunu söyler. Metaksas rejiminin diğer faşist rejimlerden ayıran özellikler şunlardır:

  • Rejimin anti-emperyalist politikası.
  • Metaksas'ın Yahudi yanlısı tutumu ve dini azınlıklara karşı hoşgörüsü.
  • Rejimi destekleyen kitlesel bir siyasi tabanın olmaması.
  • Rejimi temsil eden anıtların yapılmaması.

Kaynakça

  1. ^ Clogg (1992)
  2. ^ Hamilakis, Y. (2007) The nation and its ruins: antiquity, archaeology, and national imagination in Greece, Oxford University Press, ISBN 0-19-923038-2, p. 177

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Benito Mussolini</span> İtalya diktatörü (1922–1945)

Benito Amilcare Andrea Mussolini, Ulusal Faşist Parti'nin lideri olan İtalyan politikacı ve gazeteci. Kendini faşist olarak tanımlayan Mussolini, iktidara geldikten sonra Duce (Lider) olarak tanındı. Mussolini, faşizm ideolojisinin ilk örneği olan İtalyan faşizminin kurucusudur, bu sebepten dolayı faşizmin kurucusu olarak da kabul edilmektedir. 31 Ekim 1922 ve 25 Temmuz 1943 tarihleri arasında İtalya Krallığı'nın başbakanı, 23 Eylül 1943 ve 25 Nisan 1945 tarihleri arasında ise İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'nin Ducesi olarak görev yaptı. II. Dünya Savaşı öncesinde ve savaş sırasında İtalyan siyasetinde önemli bir rol oynadı. Nisan 1945'te, Luftwaffe miğferi takıp bir Nazi konvoyu ile İsviçre'ye kaçmaya çalışırken, komünist İtalyan partizanlar tarafından fark edildi ve sevgilisi ile beraber kurşuna dizilerek infaz edildi. Ayrıca; Adolf Hitler, Francisco Franco ve António de Oliveira Salazar gibi aşırı sağ totaliter yöneticilere de ilham vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yunan İç Savaşı</span> 1946 - 1949 arası Yunanistanda yaşanan iç savaş

Yunanistan İç Savaşı, 1946-1949 yılları arasında Yunanistan'ı siyasî istikrarsızlık içine iten, etkileri 1955 yılına kadar hissedilen ve temelde sağ-sol mücadelesi olan savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Totalitarizm</span> diktatörlükvari yönetim şekli

Totalitarizm, tüm yetkilerin merkezîleştirildiği, devlete ve hükûmet yöneticilerine mutlak itaat beklendiği diktatörlükvari yönetim biçimidir. Totalitarizm ile yönetilen devletler totaliter devlet olarak bilinir. Totalitarizmde bireysel özgürlüklere izin verilmez ve bireyin yaşamının tüm alanları devlet kontrolüne bırakılır.

<span class="mw-page-title-main">Faşizm</span> Aşırı sağcı, otoriter, aşırı milliyetçiliği savunan ideoloji

Faşizm, ilk olarak İtalya'da Benito Mussolini tarafından oluşturulan, otoriter devlet üzerine kurulu radikal bir aşırı milliyetçi politik ideolojidir. İlkeleri ve öğretileri, La dottrina del fascismo adı altında Giovanni Gentile tarafından yazılmıştır. Benito Mussolini'nin kurucusu olduğu Ulusal Faşist Parti'nin İtalya'da iktidara gelmesinin ardından, faşizm birçok milliyetçi ideolojiye örnek olmuştur. Hitler'in nasyonal sosyalizmi ve Franco'nun falanjizmi, faşizmden çok etkilenmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Faşist Parti</span> İtalyan politik partisi

Ulusal Faşist Parti, Benito Mussolini'nin faşizmin politik ifadesi olarak 9 Kasım 1921 tarihinde Roma'da kurduğu siyâsî parti. Faşizmi bu zamandan önce Faşist Mücadele Birliklerinin İttifakı isimli teşkilata bağlı Fasci olarak bilinen gruplar temsil ediyordu. Partinin temel politikaları, milliyetçilik, vatanseverlik, cumhuriyetçilik, korporatizm ve popülizm üzerine kuruluydu. Cumhuriyetçi Faşist Parti ile birlikte şu anda İtalya'da anayasa tarafından yeniden kurulması yasaklanan iki partiden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Engelbert Dollfuß</span> 11. Avusturya şansölyesi

Engelbert Dollfuß, Avusturyalı siyasetçi ve şansölye (1932-1934).

<span class="mw-page-title-main">Tek parti rejimi</span> sadece bir partinin hükûmeti kurma hakkına sahip olduğu devlet

Tek parti rejimi, devlet yönetimiyle özdeşleşen bir siyasi partinin tek başına yasama meclisi ve hükûmeti oluşturduğu rejimlere verilen addır. Mutlak hakim tek parti dışındaki tüm partiler ya yasa dışıdır ya da tek parti rejiminde partiler bulunuyorsa da; bu partiler seçimlere yalnızca sınırlı ve kontrollü katılım hakkına sahiptir. Ülkede başka siyasi partilerin kurulmasının yasak olmadığı, mecliste yürütme ve yasamada farklı partilerin koltuk sahibi olabildiği ancak devletin tek partiyle yönetildiği de facto durumlara ise tek parti yönetimi denir.

<span class="mw-page-title-main">Antifaşizm</span>

Anti-faşizm; her türlü faşist ideoloji, politik hareket ve organizasyona karşı olan görüş. Aşırı sol hareketler -anarşizm, sosyalizm ve komünizm gibi- bu hareketin içinde yoğunlukta olur.

<span class="mw-page-title-main">İoannis Metaksas</span> Yunan siyasetçi (1871-1941)

İoannis veya Yannis Metaksas, 1936'dan 1941'deki ölümüne kadar Yunanistan Başbakanı olarak görev yapan bir Yunan subayı ve politikacıydı. Görev süresinin ilk dört ayı boyunca anayasal olarak ülkeyi yönetti ve daha sonra Kral II. George tarafından atanmasının ardından 4 Ağustos Rejimi'nin diktatör lideri olarak ölümüne kadar yönetimde kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan Komünist Partisi</span>

Yunanistan Komünist Partisi, daha çok kısaltma adıyla bilinir, ΚΚΕ, Yunanistan’daki komünist siyasi partidir. Yunanistan siyasetindeki en eski partidir.

<span class="mw-page-title-main">Franco İspanyası</span> İspanyanın 1939 yılında sona eren İspanya İç Savaşından 1975 yılında Francisco Franconun ölümüne kadar geçen dönemi

Franco İspanyası, İspanya'da kullanılan adıyla Franco Diktatörlüğü, resmî adıyla ise İspanyol Devleti 1939 yılında sona eren İspanya İç Savaşı'ndan 1975 yılında Francisco Franco'nun ölümüne kadar geçen dönemde İspanya'nın yönetildiği diktatörlük rejimidir.

Otoriteryanizm veya otoriterlik, siyasi çoğulculuğun reddedildiği, siyasi statükonun ve müesses nizamın korunması için güçlü merkezi otoritenin kullanıldığı ve hukukun üstünlüğü, kuvvetler ayrılığı, demokratik oy kullanma hakkı gibi unsurların azaltıldığı bir siyasi sistemdir. Siyasi bilimciler, otoriter hükûmet biçimlerinin çeşitliliklerini tanımlayan birçok tipoloji oluşturmuşlardır. Otoriter rejimler, otokratik veya oligarşik olabilir ve bir parti veya askerî güç üzerine kurulabilir. Demokrasi ile otoriterlik arasında belirsiz bir sınırı olan devletler bazen "karma demokrasiler", "hibrit rejimler" veya "rekabetçi otoriter" devletler olarak nitelendirilmiştir.

İtalyan faşizmi, Ulusal Faşist Parti'nin 1922 ile 1943 yıllarında içerisinde yönettiği İtalya Krallığı'nda, 1943 ile 1945 yılları arasında ise İtalya'nın kuzeyinde kurulan İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'nin resmî ideolojisi olarak uygulanmış yönetim sistemidir. "İtalyan faşizmi" kavramı, Benito Mussolini'nin kurucusu olduğu faşizmin İtalya'da uygulandığı dönemi tanımlayıp nazizm, falanjizm ve daha pek çok faşist hareketten ayırmak için kullanılmaktadır.

Bütünleşik milliyetçilik, Risorgimento milliyetçiliğine karşı bir milliyetçilik tipidir. Her ne kadar Risorgimento milliyetçiliği bir milletin liberal bir devlet kurma arayışına karşılık gelse de bütünleşik milliyetçilik bir ulus bağımsızlık kazandıktan ve halihazırda bir devlet kurduktan sonra ortaya çıkar. Nazi Almanyası ve Faşist İtalya, Alter ve Brown'a göre, bütünleşik milliyetçilik örnekleriydiler. Bütünleşik milliyetçilik karakteri gösteren bazı özellikler bireycilik karşıtlığı, devletçilik, radikal ekstremizm ve agresif yayılmacı militarizmdir.

Ulusal Gençlik Örgütü, Metaksas Rejimi tarafından Ağustos 1936 yılında Yunanistan'da kurulan bir gençlik organizasyonudur.

<span class="mw-page-title-main">Metaksas Rejimi</span>

Metaksas Rejimi ya da 4 Ağustos Rejimi, General İoannis Metaksas'ın önderliğinde gerçekleşen 4 Ağustos 1936 darbesiyle kurulan otoriter rejimdir.

<span class="mw-page-title-main">Yunan milliyetçiliği</span>

Yunan milliyetçiliği ya da Hellen milliyetçiliği Yunanların ve Yunan kültürünün milliyetçiliğine atıfta bulunmaktadır. Bir ideoloji olarak, Yunan milliyetçiliği, modern öncesi çağlardan beri ortaya çıkmış ve evrimleşmiştir. 18. yüzyıldan başlayarak, Yunan Kurtuluş Savaşı'nda (1821-1829) Osmanlı İmparatorluğu aleyhine sonuçlanan önemli bir siyasi hareket haline geldi. Bugün Yunan milliyetçiliği, Yunan-Türk arasındaki Kıbrıs meselesinde önemini koruyor.

<span class="mw-page-title-main">Faşist İtalya (1922-1943)</span> İtalya Krallığının faşist yönetim altında olduğu dönem

Faşist İtalya (1922-1943) Benito Mussolini'nin İtalya Krallığı Başbakanı olduğu 1922-1943 yılları arasında Ulusal Faşist Parti iktidarı altındaki dönemi anlatır. Totaliter bir rejim kuran İtalyan faşizmi ekonomik kalkınma modeli benimsemişse de siyasal muhalefeti ortadan tamamen kaldıracak hamlelerde bulunmuş, geleneksel muhafazakâr değer yargılarını savunmuş Katolik Kilisesi'yle yakın işbirliği yapmıştır. Çeşitli farklı dönemlerden geçen rejim özellikle gerçekleştirdiği emperyalist hamlelerle II. İtalya-Habeşistan Savaşını çıkarmış, Milletler Cemiyeti'nden atılmıştır. Ayrıca Sovyetler Birliği'nde karşı Çelik Pakt'a katılmış, II. Dünya Savaşı'na gidişi hızlandıran hamlelerde bulunmuştur. Dahil olduğu Mihver Devletlerinin II. Dünya Savaşı'nda mağlup olması sürecinde alaşağı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa'da faşizm</span>

Avrupa'da faşizm, 20. yüzyıl boyunca Avrupa'daki hükûmetler ve siyasi örgütler tarafından uygulanan çeşitli faşist ideolojilerin bütünüdür. Faşizm, I. Dünya Savaşı'nın ardından İtalya'da doğmuş ve İtalyan Faşizminden etkilenen diğer faşist hareketler daha sonra Avrupa genelinde ortaya çıkmıştır. Avrupa'da faşizmin ideolojik kökenleri olarak tanımlanan siyasi doktrinler arasında, Fransa'da bütüncül milliyetçi Charles Maurras ve devrimci sendikalist Georges Sorel tarafından benimsenen geleneksel ulusal birlik ve devrimci anti-demokratik retoriğin birleştirilmesi yer almaktadır.

Şova devletçiliği veya imparatorluk faşizmi ve Japon faşizmi olarak da bilinir, özellikle Şova Dönemi'nde Japon İmparatorluğu ile ilişkilendirilen milliyetçi bir ideolojidir.