İçeriğe atla

Mesut Cemil

7 Aralık 1932 tarihli Cumhuriyet gazetesinde Mesut Cemil Bey

Mesut Cemil Tel (d. ? Aralık 1902, İstanbul - ö. 31 Ekim 1963, İstanbul), Tamburi Cemil Bey’in oğludur. Bir ara “Tel” soyadını kullanmışsa da, kısa bir süre sonra bundan vazgeçmiştir. Çocukluk yılları babasının musiki çevresinde geçti. Babasından birkaç ders dışında musiki dersi almadı. İstanbul Sultanîsi'nde (bugünkü İstanbul Lisesi) öğrenciyken, on üç yaşında Daniel-Fitzinger'den keman dersleri alarak Batı musikisi bilgileri öğrenmeye başladı; keman üzerindeki çalışmalarını daha sonra Aliye Berger'in eşi Karl Berger’den aldığı derslerle sürdürdü.

Babasının ölümünden sonra, onun çok seçkin öğrencilerinden Kadı Fuat Efendi ve Refik Fersan’la tambur üzerinde çalıştı. Refik Talat Alpman’dan genel musiki bilgileri konusunda yararlandı. Makam, usûl bilgilerini artırırken hamparsum notasını öğrendi. On yedi yaşına geldiğinde bir tamburî olarak tanınıyordu artık.

Ali Rifat Çağatay’ın yönetimindeki Şark Musiki Cemiyeti’nin konserlerinde sahneye çıktı. Mevlevîhanelere devam ederek Rauf Yekta, Zekâizade Ahmed Efendi, Abdülbaki Baykara, Neyzen Emin Efendi gibi üstadlarla çalıştı. Suphi Ezgi’den babasının yıktığı, kaynağı Tamburi İzak’a dayanan, “Oskiyan tavrı” diye de anılan geleneksel tambur tekniğini ve tavrını öğrendi. Bir yandan da viyolonsel ve keman dersleriyle batı musikisi öğrenimini sürdürüyordu. Şerif Muhittin Targan'ın viyolonsel çalışını dinledikten sonra zamanının büyük bir bölümünü bu saz üzerindeki çalışmalarına ayırmaya başladı. Dârülfünûn Hukuk Mektebi'ndeki öğrenimini yarıda bırakarak Almanya'ya gitti. Berlin Müzik Akademisi'nde Hugo Becker'in viyolonsel öğrencisi oldu. Almanya'daki öğrenim yıllarında viyolonsel icracılığını ilerlettiği gibi, genel musiki konuları ve musiki tarihi üzerindeki bilgisini ve kültürünü derinleştirdi. Maddî zorluklar ve annesinin ağır hastalığı yüzünden iki buçuk yıl sonra, 1924'te yurda dönmek zorunda kaldı. Ertesi yıl Dârülelhân'a tambur, solfej ve nazariyat öğretmeni oldu. 1927'de Türk Telsiz ve Telefon Şirketi'ne bağlı olarak ilk radyo yayınları başlatılınca İstanbul radyosuna girdi. Bundan sonra radyoculuk mesleğinin her alanında, spikerlik, programcılık, müzik yayınları şefliği, Ankara ve İstanbul radyoları müdürlüğü, başmüşavirlik görevlerini üstlenirken, oda orkestrası viyolonselcisi ve tamburî olarak da yayınlara katıldı.

Mesut Cemil ilk kez Ankara radyosunda "Klasik Koro"yu kurdu. Halk musikisinin değerlendirilmesi için, bu alandaki çalışmalara önayak oldu. Yarıda bıraktığı yükseköğrenimini de aynı yıllarda, Ankara'da bulunduğu sırada Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi'nin Türk Dili ve Edebiyatı Bölümu'nü bitirerek tamamladı.

Ankara Gazi Terbiye Enstitüsü'nde viyolonsel, Ankara Devlet Konservatuvarı'nda klasik Türk musikisi tarihi ve viyolonsel, İstanbul Belediye Konservatuvarı'nda musiki folkloru dersleri verdi, liselerde de musiki derslerini okuttu.

Mesut Cemil 1932'de Kahire'de düzenlenen Arap Musikisi Kongresi'nde Rauf Yekta bey ile birlikte Türkiye'yi temsil etti.[1] İstanbul Belediye Konservatuvarı Tasnif ve Tespit Heyeti'nin klasik eserlerinin notalarının tespiti çalışmalarına katkıda bulundu. 1955'te Irak hükûmetinin çağrılısı olarak gittiği Bağdat'da Güzel Sanatlar Akademisi'nin musiki bölümünde dört yıl çalıştı. 1960'ta emekliye ayrıldıysa da, İstanbul radyosundaki koro yöneticiliğini sürdürdü.

31 Ekim 1963'te İstanbul'da öldü. Mezarı Sahray-ı Cedit'tedir. İstanbul radyosundaki büyük stüdyo ile İstanbul'un Kuştepe semtindeki bir sokağa Mesut Cemil adı verilmiştir.

Kaynakça

  1. ^ "Rauf Yekta Bey" (PDF). TDVİA. 17 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Şubat 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Ömer Altuğ, Türk tamburi ve bestekâr. Ankara Radyosu sanatçılarındandır.

<span class="mw-page-title-main">Tamburî Cemil Bey</span> Osmanlı besteci ve tanburi

Tambûrî Cemil Bey, Türk tambur, yaylı tambur, klasik kemençe, alto kemençe, viyolonsel ve lavta ustasıdır. Çok sayıda bestesi ve taş plak kayıtları vardır. Yaylı tamburun mucididir.

<span class="mw-page-title-main">Tambur</span>

Tambur, Türk müziğinde yaygın olarak kullanılan telli bir sazdır.

<span class="mw-page-title-main">Necdet Yaşar</span> Klasik Türk müziği sanatçısı, tanburi (1930-2017)

Necdet Yaşar,. Klasik Türk müziği sanatçısı, tanburi.

<span class="mw-page-title-main">Dârülelhan</span>

Dârülelhan, Osmanlı Devleti’nin ilk resmi müzik okulu olarak İstanbul’da 1917-1927 arasında faaliyet gösteren dört yıllık eğitim kurumu. Osmanlı Devleti’nde Maarif Nezareti’ne bağlı okullarda öğretmenlik yapmak üzere hem Türk hem Batı müziğinin bilen öğretmenler yetiştirmek amacı ile kurulmuştur. Günümüzde İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı olarak geçmektedir.

Necip Gülses, Türk müzisyen, bestekâr.

<span class="mw-page-title-main">Bekir Sıdkı Sezgin</span> Klasik Türk müziği bestekâr ve şarkıcı

Bekir Sıdkı Sezgin, Türk ses sanatçısı, bestekârdır. Son dönem klasik musiki üslubunun en önemli temsilcilerinden biriydi.

Ercüment Batanay, Türk tambur virtüözü ve bestekâr.

Kadı Fuat Efendi, Tanbur virtüözü ve bestekâr. Refik Fersan ile birlikte Tanburi Cemil Bey'in en önde gelen iki öğrencisinden biridir. 1890'da İstanbul'da doğdu. Ortaöğreniminden sonra medresede okuyup ilmiye sınıfına ayrıldı. Şeyhülislamlıkta görev yaptığı için 'Kadı Fuat Efendi' olarak tanındı. Tanbur, klasik kemençe ve lavta çalmasını Cemil Bey'den öğrendi ve ona yakın bir virtüöziteye erişti. Cemil Bey'in oğlu Mesut Cemil birkaç kemençe dersi dışında sağlığında babasından ders almamıştı. Cemil Beyin ölümünden sonra Mesut'u yetiştiren ve babasının mızrabın kalın ucunu kullandığı tanbur tekniğini ona aktaran Fuat Efendi'dir. Yakalandığı verem hastalığından kurtulamayarak 1920 yılında öldü. Vasiyeti üzere Merkezefendi Mezarlığı'na, üstadı Cemil Bey'in kabrine defnedildi. Hicazkâr sirtosu meşhurdur.

<span class="mw-page-title-main">Zekai Dede Efendi</span> Osmanlı besteci

Zekâi Dede Efendi, Osmanlı klasik Türk müziği bestecisi.

Meral Uğurlu, Türk Sanat Müziği yorumcusu.

<span class="mw-page-title-main">Suphi Ezgi</span> Türk müzikolog ve besteci

Mehmet Suphi Ezgi, Türk hekim, müzik bilimci ve besteci. Ezgi, Türk musikisinin ses sistemini bilimsel bir temele dayandırmaya çalışmış ilk kuramcılardan birisi olarak kabul edilmektedir.

Ali Rıza Şengel yahut Eyyubî Ali Rıza Bey, Klasik Türk müziği bestekârı ve hocası, nevbezen.

Emin Ongan, keman üstadı klasik Türk müziği bestecisi, Üsküdar Musikî Cemiyeti'ne ismi verilen eski başkanlarından.

Laika Karabey, Geleneksel Türk müziği yorumcusu, bestecisi, tanburi, İleri Türk Müziği Konservatuvarı'nın kurucularından, eğitimci.

Mahmut Ragıp Gazimihal ya da eski soyadıyla Kösemihal, Türk müzikolog, araştırmacı, tarihçi ve yazar. Eğitimine babasının yanında başladı. Rüştiyedeki eğitimi sonrasında liseyi farklı okullarda tamamlayabildi. Müzik eğitimini ise Almanya ve Fransa gibi ülkelerde yaptı ve önemli müzikçilerle tanıştı. Türkiye'ye geri dönünce çeşitli okul ve üniversitelerde müzik tarihi üzerine dersler verip Kültür Haftası gibi dergilerde yazılarını yayımladı. 1961 yılında hayatını kaybeden Gazimihal aynı zamanda piyanist İdil Biret'in de dayısıydı.

<span class="mw-page-title-main">Rauf Yekta</span> Türk müzikolog

Râuf Yektâ Bey,, Türk bestekâr, müzikolog ve neyzen. Asıl adı Mehmet Rauf'tur. Hat hocası Nasûhî Efendi tarafından kendisine yekta unvanı verildi. 1917 yılında Dârülelhan'ın kuruluşunda yer alan isimlerden biri oldu. Araştırma ve çalışmalarıyla Türk müziğinin temelini oluşturdu. Mevlevî tarikatına girerek önemli mevlevihanelerde baş neyzenlik yaptı. Tifo nedeniyle hayatını kaybetmesi sonrasında Cemal Reşit Rey tarafından "musikî şehidi" olarak nitelendirildiği yönünde söylentiler de mevcuttur.

Leon Hanciyan/Hancıyan, Osmanlı Ermenisi klasik Türk müziği sanatçısı ve bestekar. Eserlerinin çoğunun unutulmasına rağmen bir peşrev, üç saz semaisi, bir aksak semai ile onbeş kadar şarkısı bilinmektedir.

Şemseddin Ziya Bey Klasik Türk müziği bestecisi.

Yusuf Sadun Aksüt,, Türk bestekâr ve tamburi.