İçeriğe atla

Messier 105

Koordinat:Sky map 10sa 47d 49,6s; +12º 34' 54″
Messier 105
Hubble Uzay Teleskobu tarafından elde edilen Messier 105'in görüntüsü
Gözlem verisi (Dönem J2000)
TakımyıldızAslan
Sağ açıklık (α)10sa 47d 49.6s[1]
Dik açıklık (δ)+12° 34′ 54″[1]
Galaksi sınıfıE1 LINER[1]
Görünür büyüklük (V)9,5[2]
Görünür büyüklük (B)10,5[2]
Yüzey parlaklığı (SB)13,1[2]
Görünür boyut (V)5,4′ × 4,8′[1]
Özellikler
Grup veya kümeM96 Grubu[1]
LGG 217[1]
Kırmızıya kayma (z)0,003026 ± 0,000007[1]
Helyo dikey hız ()(907 ± 2) km/s[1]
Mesafe56,09 MIy (17,2 Mpc)
Keşif
Pierre Méchain (24 Mart 1781)
Katalog belirtmeleri
M 105 • NGC 3379 • UGC 5902 • PGC 32256 • CGCG 066-018 • MCG +02-28-011 • 2MASX J10474959+1234538 • GC 2203 • H I 17 • h 757
  Wikimedia Commons'ta ilgili ortam

Messier 105 (ayrıca M105 veya NGC 3379 olarak da bilinir) Aslan takımyıldızında yaklaşık olarak 56,09 MIy (17,2 Mpc) uzaklıkta bulunan bir eliptik gökadadır. Pierre Méchain tarafından yakınlardaki Messier 95 ve Messier 96 gökadalarını keşfetmesinden sadece birkaç gün sonra 24 Mart 1781 tarihinde keşfedildi.[3][4] Başak kümesi'nde yer almayan Messier Kataloğu'ndaki en büyük eliptik gökadadır.[5] Bu gökada, Messier tarafından doğrulanmadığı için kendi dönemindeki kataloğunun baskılarında yer almamıştır. Helen Sawyer Hogg'un bu gökadanın konumunu ve tanımını içeren Méchain'e ait bir mektup bulmasıyla, ilk yayınlanan adı olan NGC 3379 ile uyumlu olduğu anlaşıldığında kataloğa eklenmiştir.[4]

Morfolojik sınıflandırması E1 olan gökada,[6] standart bir eliptik gökadadır ve %10'luk bir yassılaşma gösterir. Ana ekseni, 71°'lik bir durum açısıyla hizalanmıştır. Gökadanın izofotları, hizadan en fazla 5°'lik bir sapmayla mükemmele yakın elipslerdir ve eliptikliğinde 0,06'dan fazla değişiklik olmaz. İzofotlarda dalgalanmalar gibi ince yapılar görülmemektedir.[7] Hale içerisindeki dev yıldızların gözlemleri, baskın bir metal zengini alt popülasyon ve daha zayıf metal fakiri bir grup olmak üzere iki genel popülasyonun varlığını göstermektedir.[8]

Messier 105'in merkezinde, kütlesi 1,4×108 ile 2×108 M☉ arasında olduğu tahmin edilen bir süper kütleli kara delik bulunmaktadır.[9] Gökada, geniş Hα çizgisi bulunmayan ve LINER ile H II bölgesi arasında orta derecede emisyon çizgisi oranları gösteren, L2/T2 tayf sınıfında LINER tipi zayıf bir aktif gökada çekirdeğine sahiptir.[10] Gökada, bazı eliptik gökadaların hala yeni yıldızlar oluşturduğunu, fakat bunun çok yavaş bir şekilde oluştuğunu gösteren birkaç genç yıldız ve yıldız kümesi de içerir.[11]

Messier 105, yoldaşı çubuklu merceksi gökada NGC 3384 ile birlikte 200 kiloparsek (650 kiloışık-yılı) yarıçapında ve 1,8×109 M☉ kütleli, yıldız oluşumunun tespit edildiği devasa bir nötr hidrojen halkası ile (Leo Halkası) çevrilidir.[12]

Messier 105, Aslan takımyıldızında bulunan ve bazen Aslan I Grubu olarak da adlandırılan gökada grubu M96 Grubu'nun bir üyesidir. Grup ayrıca M95 ve M96 gibi diğer Messier nesnelerini de içerir. Bu nesnelerin hepsi gökyüzünde birbirine belirgin bir şekilde yakındır.[13][14][15][16]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g h "NED results for object MESSIER 105". NASA/IPAC EXTRAGALACTIC DATABASE. Erişim tarihi: 14 Haziran 2024. 
  2. ^ a b c "Revised NGC Data for NGC 3379". SEDS. 16 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2024. 
  3. ^ Seligman, Courtney. "M105 (= NGC 3379 = PGC 32256)". 10 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2024. 
  4. ^ a b Jones, K. G. (1991). Messier's Nebulae and Star Clusters (2. bas.). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-37079-0. 
  5. ^ Garner, Rob (6 Ekim 2017). "Messier 105". NASA. 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2021. 
  6. ^ Tian, Yong; Ko, Chung-Ming (Ekim 2016), "Dynamics of elliptical galaxies with planetary nebulae in modified Newtonian dynamics", Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, 462 (1), ss. 1092-1100, arXiv:1606.06815 $2, Bibcode:2016MNRAS.462.1092T, doi:10.1093/mnras/stw1697 
  7. ^ Statler, Thomas S. (Temmuz 1994), "The intrinsic shape of NGC 3379", The Astronomical Journal, 108 (1), ss. 111-127, Bibcode:1994AJ....108..111S, doi:10.1086/117050 
  8. ^ Lee, Myung Gyoon; Jang, In Sung (Mayıs 2016). "Dual Stellar Halos in the Standard Elliptical Galaxy M105 and Formation of Massive Early-type Galaxies". The Astrophysical Journal. 822 (2): 17. arXiv:1601.06798 $2. Bibcode:2016ApJ...822...70L. doi:10.3847/0004-637X/822/2/70. 70. 
  9. ^ Shapiro, Kristen L.; Cappellari, Michele; de Zeeuw, Tim; McDermid, Richard M.; Gebhardt, Karl; van den Bosch, Remco C. E.; Statler, Thomas S. (2006). "The black hole in NGC 3379: a comparison of gas and stellar dynamical mass measurements with HST and integral-field data". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 370 (2): 559-579. arXiv:astro-ph/0605479 $2. Bibcode:2006MNRAS.370..559S. doi:10.1111/j.1365-2966.2006.10537.x. 
  10. ^ Eracleous, Michael; Hwang, Jason A.; Flohic, Hélène M. L. G. (Mart 2010). "Spectral Energy Distributions of Weak Active Galactic Nuclei Associated with Low-Ionization Nuclear Emission Regions". The Astrophysical Journal Supplement. 187 (1): 135-148. arXiv:1001.2924 $2. Bibcode:2010ApJS..187..135E. doi:10.1088/0067-0049/187/1/135. 
  11. ^ Ford, Alyson; Bregman, J. N. (2012). "Detection of Ongoing, Low-Level Star Formation in Nearby Ellipticals". American Astronomical Society. 219: 102-03. Bibcode:2012AAS...21910203F. 
  12. ^ Thilker, David A.; Donovan, Jennifer; Schiminovich, David; Bianchi, Luciana; Boissier, Samuel; Gil de Paz, Armando; Madore, Barry F.; Martin, D. Christopher; Seibert, Mark (2009). "Massive star formation within the Leo 'primordial' ring". Nature. 457 (7232): 990-993. Bibcode:2009Natur.457..990T. doi:10.1038/nature07780. PMID 19225520. 
  13. ^ Tully, R. B. (1988). Nearby Galaxies Catalog. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-35299-4. 
  14. ^ Fouque, P.; Gourgoulhon, E.; Chamaraux, P.; Paturel, G. (1992). "Groups of galaxies within 80 Mpc. II – The catalogue of groups and group members". Astronomy and Astrophysics Supplement. 93: 211-233. Bibcode:1992A&AS...93..211F. 
  15. ^ Garcia, A. (1993). "General study of group membership. II – Determination of nearby groups". Astronomy and Astrophysics Supplement. 100: 47-90. Bibcode:1993A&AS..100...47G. 
  16. ^ Giuricin, G.; Marinoni, C.; Ceriani, L.; Pisani, A. (2000). "Nearby Optical Galaxies: Selection of the Sample and Identification of Groups". The Astrophysical Journal. 543 (1): 178-194. arXiv:astro-ph/0001140 $2. Bibcode:2000ApJ...543..178G. doi:10.1086/317070. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Messier 105 ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Bahar açısına göre önceki: M 96 | Bahar açısına göre sonraki: M 108
Katalog sırasına göre önceki: M 104 | Katalog sırasına göre sonraki: M 106

Bakmak istediğiniz cisminin resmini seçiniz

Messier nesneleri kataloğuM1Messier 2Messier 3Messier 4Messier 5KelebekMessier 7Deniz Kulağı BulutsusuMessier 9Messier 10Yaban ÖrdeğiMessier 12Messier 13Messier 14Messier 15Kartal BulutsusuOmega BulutsusuMessier 18Messier 19Üç Boğumlu BulutsuMessier 21Messier 22Messier 23Messier 24Messier 25Messier 26Halter BulutsusuMessier 28Messier 29Messier 30Andromeda GalaksisiNGC 221Üçgen GalaksisiMessier 34Messier 35Messier 36Messier 37Messier 38Messier 39Messier 40Messier 41Orion BulutsusuMessier 43Messier 44ÜlkerMessier 46Messier 47Messier 48Messier 49Messier 50Girdap gökadasıMessier 52Messier 53Messier 54Messier 55Messier 56Halka bulutsusuMessier 58Messier 59Messier 60Messier 61Messier 62Ayçiçeği GökadasıSiyah Göz GökadasıMessier 65Messier 66Messier 67Messier 68Messier 69Messier 70Messier 71Messier 72Messier 73NGC 628Messier 75Küçük Halter BulutsusuNGC 1068Messier 78Messier 79NGC 6093NGC 3031Messier 82Messier 83Messier 84Messier 85Messier 86Messier 87Messier 88Messier 89Messier 90Messier 91Messier 92Messier 93Messier 94Messier 95Messier 96Baykuş BulutsusuMessier 98Messier 99Messier 100Fırıldak GalaksisiNGC 5866Messier 103Sombrero GökadasıMessier 105Messier 106Messier 107Messier 108Messier 109Messier 110
Messier nesneleri kataloğu

Liste

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">NGC 221</span> cüce galaksi

Messier 32 veya NGC 221, Andromeda takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 2,5 MIy uzaklıkta bulunan bir cüce eliptik gökadadır. Guillaume Le Gentil tarafından 23 Ocak 1874 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 168 olarak "Dağınık karşı kuyruklara sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Meşhur Andromeda Gökadası'nın bir uydusudur.

<span class="mw-page-title-main">NGC 628</span> galaksi

Messier 74, Balıklar takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 30 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan büyük bir sarmal gökadadır. Pierre Méchain tarafından Eylül 1780 tarihinde keşfedilmiştir. Daha sonra keşfini gökadayı kataloğunda listeleyecek olan Charles Messier'e iletti. Gökada açıkça tanımlanmış iki sarmal kol içerir ve bu nedenle büyük tasarım sarmal gökadaların prototip bir örneği olarak kullanılır. Düşük yüzey parlaklığından dolayı amatör gök bilimcilerin gözlemlemesi açısından en zor Messier nesnelerinden birisidir. Nispeten büyük açısal boyutu ve gökadanın karşıdan görünmesi, sarmal kol yapısını ve sarmal yoğunluk dalgalarını incelemek isteyen profesyonel gök bilimciler için ideal bir nesne haline getirir. M74'ün yaklaşık olarak 100 milyar yıldıza ev sahipliği yaptığı tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Messier 95</span> galaksi

Messier 95 Aslan takımyıldızı yönünde yaklaşık 33 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir çubuklu sarmal gökada. Pierre Méchain tarafından 20 Mart 1781 tarihinde keşfedilmiş ve 4 gün sonra da Charles Messier kataloğuna eklemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Messier 96</span> galaksi

Messier 96 yaklaşık 31 milyonışık yılı uzaklıkta, Aslan takımyıldızı yönünde bulunan bir ara sarmal gökada. Pierre Méchain tarafından 20 Mart 1781 yılında keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 3384</span> galaksi

NGC 3384, Aslan takımyıldızında yaklaşık olarak 46,96 MIy (14,4 Mpc) uzaklıkta bulunan bir çubuklu merceksi gökadadır. William Herschel tarafından 11 Mart 1784 tarihinde Herschel 400 Kataloğu kapsamında keşfedildi. John Herschel tarafından 23 Mart 1830 tarihinde ve Christian Peters tarafından 2 Mart 1880 tarihinde yapılan gözlemlere dayanan NGC 3371 katalog girişi de muhtemelen bu gökadaya atıfta bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 4631</span>

NGC 4631, Av köpekleri takımyıldızında yaklaşık olarak 38,81 MIy (11,9 Mpc) uzaklıkta bulunan ve kenardan görünen bir çubuklu sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 20 Mart 1787 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve yakınındaki NGC 4627 ile birlikte "çift ve çoklu gökadalar" kategorisi altında "çekilen ve düşen gökadalar" olarak Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Gökada, hafifçe bozulmuş şeklinin balinayı andırması nedeniyle Balina Gökadası olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Yerel Grup</span> Samanyolunu da kapsayan ve 35in üzerinde üyesi bulunan gökadalar grubu

Yerel Grup, Samanyolu Gökadası'nı da barındıran bir gökada grubudur. Çapı yaklaşık olarak 3 milyon parsek (10 milyon ışık yılı; 9×1019 kilometre) ve toplam kütlesi ise 2×1012 güneş kütlesi (4×1042 kg) civarındadır. "Dambıl" şeklinde iki gökada topluluğundan oluşur. Samanyolu ve ona bağlı cüce gökadalar bir lobu, Andromeda Gökadası ve ona bağlı cüce gökadalar ise diğer lobu oluşturur. Bu iki topluluk birbirinden yaklaşık 800 kiloparsek (3×10^6 ly; 2×1019 km) uzaklıktadır ve birbirlerine doğru 123 km/s hızla hareket etmektedir. Yerel Grup, daha büyük olan Başak Süperkümesi'nin bir parçasıdır ve bu da Laniakea Süperkümesi'nin bir parçası olabilir. Samanyolu bazı gökadaları gizlediği için Yerel Grup'taki tam sayı bilinmemekle birlikte, en az 80 üyesi olduğu tahmin edilmektedir ve bunların çoğu cüce gökadalardır.

<span class="mw-page-title-main">Irmak kümesi</span> Galaksi topluluğu

Irmak Kümesi, uzaklığı yaklaşık olarak 68,49 MIy (21 Mpc)olan ve güney yarımkürede yer alan çok ünlü bir gökada kümesidir. Ocak kümesi ile birlikte bu iki kümenin etrafına saçılmış birçok başka gökada grupları vardır ve bu gruplar toplu olarak sık sık "Ocak Üstkümesi" veya "Güney Üstkümesi" olarak adlandırılırlar. Bu küme, Ocak Kümesi'ne kıyasla, biraz gökadaların daha geniş bir alana yayılmış olmasından, biraz da kümenin daha uzak ve bu nedenle de Ocak Kümesi'nden daha sönük olmasından dolayı, daha az şaşırtıcıdır. Irmak Kümesi kabaca iki parçaya ayrılmıştır. Bunlar, NGC 1407 çevresindeki kuzey alt grubu ve NGC 1395 çevresindeki güney alt grubudur. Kümenin bilinen diğer adı Ocak II Kümesi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Messier 109</span> galaksi

Messier 109, Büyük Ayı takımyıldızı yönünde yaklaşık 83,5 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir çubuklu sarmal gökada. M109, Phekda yıldızının güneydoğusunda gözlemlenebilir.

<span class="mw-page-title-main">Sombrero Gökadası</span> galaksi

Sombrero Gökadası, Başak ve Karga takımyıldızları sınırında bulunan, sınıflandırması belirsiz tuhaf gökadadır. Samanyolu gökadasından yaklaşık olarak 9,55 milyon parsek uzaklıkta yer alan gökada, Pierre Méchain tarafından 11 Mayıs 1781 tarihinde keşfedildi. Başak Süperkümesi'nin güney kenarından uzanan bir dizi gökada ve gökada kümesi olan Başak II Grupları'nın bir üyesidir. Yaklaşık 29,09 ila 32,32 kiloparsek izofotal çapa sahiptir ve bu da onu Samanyolu'ndan biraz daha büyük yapar.

<span class="mw-page-title-main">Messier 94</span> sarmal gökada

Messier 94 Av Köpekleri takımyıldızı yönünde bulunan bir sarmal gökada. Pierre Méchain tarafından 22 Mart 1781 tarihinde keşfedilmiş ve iki gün sonra Charles Messier kataloğuna eklemiştir. Bazı kaynaklar M94'ü çubuklu sarmal gökada olarak tanımlamaktadır. İki halka yapısıyla dikkat çekici bir gökadadır.

<span class="mw-page-title-main">Merceksi galaksi</span>

Merceksi gökada, biçimsel gökada sınıflandırma şemalarında eliptik (E) ve sarmal gökada (S) arasında yer alan bir gökada türüdür. Büyük ölçekli bir disk içermesine karşın, büyük ölçekli sarmal kollara sahip değildir. Merceksi gökadalar, yıldızlararası maddelerinin çoğunu tüketmiş veya kaybetmiş ve bu nedenle devam eden çok az yıldız oluşumuna sahip disk gökadalarıdır. Buna rağmen, disklerinde önemli miktarda toz barındırabilirler. Sonuç olarak, tıpkı eliptik gökadalar gibi çoğunlukla yaşlı yıldızlardan oluşurlar. Merceksi ve eliptik gökadalar morfolojik farklılıklarına rağmen spektral özellikler ve ölçekleme ilişkileri gibi ortak bazı özellikleri paylaşırlar. Her ikisi de, en azından evrenin yerel kısmında, pasif olarak evrimleşen erken tip gökadalar olarak kabul edilebilir. "E" gökadaları ile "S0" gökadalarını morfolojik olarak birbirine bağlayan, orta ölçekli disklere sahip "ES" gökadalarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Messier 49</span> galaksi

Messier 49 (ayrıca M 49 veya NGC 4472 olarak da bilinir) Başak takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 58,7 MIy (18 Mpc)uzaklıkta bulunan bir eliptik gökadadır. Charles Messier tarafından 19 Şubat 1771 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 134 olarak "Yakınlarında parçalar olan gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Haziran 1969'da gökada içerisinde bugüne kadar teyit edilmiş tek süpernova SN 1969Q gözlenmiştir. Gökadanın çekirdeği, kütlesi 5,65 × 108 M⊙ olan bir süper kütleli kara delik bulunduğunu gösteren X-ışınları yayar.

<span class="mw-page-title-main">NGC 383 Grubu</span>

NGC 383 Grubu, Balıklar takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 217,87 MIy (66,8 Mpc)uzaklıkta bulunan bir gökada grubudur ve temel olarak birkaç küçük gruptan oluşmaktadır. Beta Andromedae'nin üç derece güneyinde yer alan grup, Kahraman-Balıklar Süperkümesi'nin bir parçasıdır ve 22 üyesi olduğu tahmin edilmektedir. Arp 331 olarak bilinen gökada zinciri, bu grubun merkezinde yer almaktadır. NGC 383 Grubu, NGC 507 Grubu ile birlikte Balıklar Kümesi olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 541</span> galaksi

NGC 541, Balina takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 227,65 MIy (69,8 Mpc)uzaklıkta bulunan bir merceksi gökadadır. Heinrich Ludwig d'Arrest tarafından 30 Ekim 1864 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 133 olarak "Yakınlarında parçalar olan gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Abell 194 gökada kümesinin bir üyesidir ve 3C 40A olarak da bilinen Fanaroff-Riley sınıf I radyo gökadasıdır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 4065</span>

NGC 4065, Berenis'in Saçı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 280,82 MIy (86,1 Mpc)uzaklıkta bulunan etkileşim halindeki bir eliptik gökadadır. Bir radyo gökada olarak sınıflandırılır. Wilhelm Herschel tarafından 27 Nisan 1785 tarihinde keşfedildi. Daha sonra 29 Nisan 1832'de John Herschel tarafından yeniden keşfedildi ve NGC 4057 olarak listelendi. NGC 4065, NGC 4065 Grubu'nun en parlak üyesidir.

Lyons Gökada Grupları, görünen büyüklüğü mB0=14,0 ve durgunluk hızı 5.500 km/s'den küçük olarak sınırlanmış, yakın gökada gruplarından oluşan bir gökbilim kataloğudur. Yapımında iki yöntem uygulanmıştır, bu yöntemler: Huchra ve Geller tarafından türetilmiş olan perkülasyon yöntemi ve R. Brent Tully'nin hiyerarşik başlatma yöntemidir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 4065 Grubu</span> gökada grubu

NGC 4065 Grubu, Berenis'in Saçı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 313,11 MIy (96 Mpc) uzaklıkta bulunan bir gökada grubudur. En parlak üyesi NGC 4065 olan grup, Saç Süper Kümesi içerisinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Saç I Grubu</span> Berenisin Saçı takımyıldızındaki gökada grubu

Saç I Grubu, Berenis'in Saçı takımyıldızında yaklaşık olarak 14,5 Mpc (47,3 Mly) uzaklıkta bulunan bir gökada grubudur. Sarmal gökadalar açısından zengin olmakla birlikte az sayıda eliptik ve merceksi gökada içeren grubun en parlak üyesi NGC 4725'tir. Saç I, daha uzakta bulunan Saç ve Aslan kümelerinin önünde yer alır ve Başak Süperkümesi'ne dahildir.

Irmak Grubu, Irmak Takımyıldızı yakınlarında yaklaşık olarak 68,49 MIy (21 Mpc) uzaklıkta bulunan gevşek bir gökada grubudur. Kırmızıya kayma değerleri, grupla ilişkili yaklaşık 200 gökada olduğunu gösterir. Bu gökadaların yaklaşık %70'i sarmal ve düzensiz tip iken, geri kalan %30'u ise eliptik ve merceksi tip gökadalardır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.