İçeriğe atla

Mesrop Maştots Caddesi

Mesrop Maştots Caddesi üzerine bakış (2008).
Caddenin Erivan'daki konumunu gösteren harita.
Caddenin güneyinden kuzeyine doğru bakış. Ermenistan Ana heykeli arka planda görünebilir.
Caddedeki "Pak Şuka" kapalı çarşı binasının ön planı.
Elektrik fiyatlarının yükselişine tepki olarak 26 Haziran 2015 tarihinde Mesrop Maştots Caddesi'nde yer alan oturma protestosu.

Mesrop Maştots Caddesi (Ermenice: Մաշտոցի պողոտա, Maştots'i poğota; Rusça: Проспект Месропа Маштоца, Prospekt Mesropa Maştotsa) ya da kısacası Maştots Caddesi, Ermenistan'ın başkenti Erivan'ın başlıca trafik yollarındandır. Erivan'ın merkez ilçesi olan Kentron'da bulunan Zafer Köprüsü'nün güneyinden Matenadaran yakınlarına kadar geçmektedir.

Tarih

Ermeni alfabesinin mucidi ve Ermeni kültürünün başlıca şahıslarından biri olan rahip Mesrop Maştots'un onuruna caddeye "Mesrop Maştots Caddesi" ismi verildi. Ancak Sovyet dönemi (1924-1990) boyunca caddeye önce "Lenin Caddesi" (Prospekt Lenina), sonra "Stalin Prospekti" (Prospekt Stalina) ismi verildi.[1] Stalin'in ölümünün ardından isim tekrar Lenin olarak değiştirildi.[2] Günümüzde birçok Erivanlı arasında halk dilinde hala "prospekt" ('cadde' sözcüğünün Rusça karşılığı) olarak bilinir.

Erivan'ın büyük ölçekli yeniden inşası, akademisyen Aleksandr Tamanian tarafından hazırlanan kentin genel planına göre gerçekleştirildi.[3] Tamanian, Mesrop Maştots Caddesi'nin yanı sıra Abovyan Sokağı ile Nalbandyan Caddesi'nin Ağrı Dağı'na doğru bakan yönde inşa edilmesini öngördü.[4] Caddenin Lenin Meydanı (günümüz Cumhuriyet Meydanı)'ndan geçmesi de planlandı. Genel şehir planına Nalbandyan Caddesi'ndeki Halk Komiserliği binasının inşası dahil edilmesiyle Mesrop Maştots Caddesi dahil olmak üzere tüm şehir merkezin yeniden inşası 1920'li yıllar boyunca gerçekleşti.[5] Şehir merkezinin yeni tasarımıyla eski Erivan'dan geri kalan tek eksen aslında Astafyevskaya Caddesi (günümüz Abovyan Sokağı)'dir. Merkezdeki sokak ağı tamamen yenilendi, eski binalar ise yıkıldı.

Cadde, büyük ölçüde genişletilen ve düzleştirilen Sundukyan Sokağı'nın üstünden geçti. İnşanın Sovyet egemenliği altında yer almasıyla şehir merkezindeki çoğu cami ve bazı kiliseler ortadan kaldırıldı.[4] 1760'larda kurulan Gök Cami, eski sokaktan korunan tek mimari anıtlardan biridir, fakat kendisi de Sovyet döneminde Erivan şehrinin müzesi olarak kullanıldı. Ancak 1999 yılında İran hükûmetinin yatırımıyla onarılıp tekrar bir camiye dönüştürüldü.[6]

1945'te caddenin sonundan çıkan Zafer Köprüsü kuruldu. 1952 yılında ise "Pak Şuka" olarak bilinen bir kapalı çarşı binasının yapımı, mühendis Hamazasp Arakelyan ve mimar Grigor Ağababyan tarafından tamamlanmıştır.[6][7]

1950'de Stalin adına, caddenin sonunda bulunan yüksek bir tepede heykeltıraş Sergey Merkurov ile mimar Rafael İsraelyan'ın birlikte tasarladığı görkemli bir anıt dikildi.[8] 1959'da Stalin anıtının bulunduğu yerde Matenadaran (antik el yazmaları enstitüsü) kuruldu. 1962'de Stalin'in heykeli yerinden kaldırıldı ve 1967'de bunun yerine Ermenistan Ana heykeli dikildi.

1972'de caddede Modern Sanat Müzesi kuruldu. 1976'da Surb Sargis (Aziz Sargis) Kilisesi onarılıp yeniden inşa edildi.

1990'da Sovyet döneminin sonuna doğru caddenin ismi "Lenin Caddesi"'nden "Mesrop Maştots Caddesi" olarak değiştirildi. Bu cadde ile kesişen ve Lenin'in takipçisi Sergey Kirov adına adlandırılan eski "Kirov Caddesi"'nin ismi ise, simgesel olarak Rahip Mesrop Maştots'un müriti Koryun adına "Koryun Caddesi" olarak değiştirildi.[2][9] Eski komünist liderlerin isimlerini tarihi Ermeni Hristiyan şahısların isimleriyle değiştirme eğilimi kapsamında ayrıca Mesrop Maştots Caddesi'nin başladığı noktayla kesişen caddenin ismi, Mesrop Maştots'un önemli selefi olan Aydınlatıcı Grigor olarak değiştirildi.[2]

2006'da, Erivan Operası'nın arkasında ve Maştots Caddesi'nde bulunan meydana, Jacques Chirac ve Robert Koçaryan tarafından "Fransa Meydanı" ismi verildi.

1 Ocak 2012 tarihinde Pak Şuka kapalı çarşı binası tadilat için kapatıldı.[7] Binanın kapatılması, sözde yasadışı olduğu gerekçesiyle hem mimarlar hem de aktivistler tarafından eleştirilmiş[6][10] ve 70 satış elemanın iş kaybına mal olmuştur.[7] 7 Ekim 2013 tarihinde tekrar kamuya açıldı.[10]

Günümüzde

Mesrop Maştots Caddesi, Erivan'ın en yoğun sokaklarından biri sayılır.[4] Caddenin üstündeki tarihi ve turistik abidelerin yanı sıra birçok restoran, kafe ve alışveriş mağazası bulunmaktadır. Caddenin üstünde 4 farklı otobüs durağı var ve caddeden geçen 12 farklı otobüs güzergâhı vardır.[11][12] Cadde, düzenli olarak politik gösteri ve protesto alanı olarak işlev görmektedir.[13][14][15][16][17]

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Mashtots Avenue ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Literatür

  • Grigoryan, A.; N. Stepanyan (1985). "Ереван, Гарни, Гегард, Эчмиадзин, Аштарак". Yayımcı: Искусство. Sayfa 207.

Kaynakça

  1. ^ "Тот самый Проспект". Ноев Ковчет, Noyev Kovçet. Eylül 2006. 22 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2016. 
  2. ^ a b c Baïburin, A. K. Russian Cultural Anthropology After the Collapse of Communism. Routledge. s. 255. 
  3. ^ Mikaelyan, Karen. "Феномен Еревана". Новое Время, Novoye Vremya. 15 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2016. 
  4. ^ a b c Jones, A. (1 Nisan 2016). Lonely Planet. Georgia, Armenia and Azerbaijan. Lonely Planet. 
  5. ^ Grigoryan, Mark. "Главная площадь: от Наркомзема до…". Новое Время, Novoye Vremya. 15 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2016. 
  6. ^ a b c Holding, Deirdre (2014). Armenia: with Nagorno-Karabakh. Bradt. ss. 139-140. 
  7. ^ a b c Sanentz, Arman (10 Eylül 2012). "Yerevan's 'Pak Shuka': An Iconic Market's Uncertain Future". The Armenian Weekly. 1 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2016. 
  8. ^ Rubyençika, İ. "Памятник Сталину в Ереване". ТАСС. 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2016. 
  9. ^ Abrahamian, Levon. Armenian identity in a changing world. Mazda Publishers. s. 48. 
  10. ^ a b Mkrtchian, Anush (7 Ekim 2013). "Yerevan Markets Reopens After Controversial Renovation". Azatutyun. 2 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2016. 
  11. ^ "Yerevan city transport routes". WikiRoutes. 2 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2016. 
  12. ^ "Travel & Transportation. Bus Schedule". Armenia Information. Erişim tarihi: 2 Aralık 2016. []
  13. ^ "Armenian Police, Nationalists Clash". Radio Free Europe-Radio Liberty. 5 Kasım 2013. 2 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2016. 
  14. ^ "Activists Clash with Police on Guy Fawkes Day". The Armenian Weekly. 5 Kasım 2013. 2 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2016. 
  15. ^ Avedissian, Karen (6 Temmuz 2015). "The power of Electric Yerevan". Open Democracy. 6 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2016. 
  16. ^ "Yerevan Crisis in Pictures". Institute for War and Peace Reporting. 21 Temmuz 2016. 2 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2016. 
  17. ^ "Anti-Russian rally held in Armenia". News.Az. 21 Eylül 2016. 2 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2016. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan</span> Güney Kafkasyada bir ülke

Ermenistan, resmî adıyla Ermenistan Cumhuriyeti, Avrasya'nın Güney Kafkasya bölgesinde bulunan, denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Batı Asya'daki Ermeni Yaylaları üzerinde yer alan ülke, batısında Türkiye, kuzeyinde Gürcistan, doğusunda Azerbaycan, güneyinde ise İran ve Azerbaycan'ın bir parçası olan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile sınır komşusudur.

<span class="mw-page-title-main">Erivan</span> Ermenistanın başkenti

Erivan, Ermenistan'ın en büyük şehri ve 1918'den beri başkentidir. Erivan, Ermenistan'ın on ikinci başkentidir.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ya da kısaca Ermenistan SSC, Sovyetler Birliğini oluşturan Sovyet cumhuriyetlerinden biriydi. Bu dönemden önce bağımsız Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti bazen "Birinci Ermeni Cumhuriyeti" olarak adlandırıldığı için Ermenistan SSC bazen "İkinci Ermeni Cumhuriyeti" olarak adlandırılır. 37 rayondan oluşan ve başkenti Erivan olan Ermenistan SSC, Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin Ermenistan kolu olan Ermenistan Komünist Partisi tarafından yönetiliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Artaşat</span>

Artaşat Ermenistan'ın Ararat marzının merkezidir. Erivan'dan güneye doğru 20 kilometre mesafede bulunmaktadır. Antik çağlarda Ermenistan'ın eski başkentlerinden biri idi. 35.100 kişilik nüfusa sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Erivan Metrosu</span>

Erivan metrosu, Ermenistan'ın başkenti Erivan'a hizmet eden metro ağıdır. Şehrin kuzey-güney yakasında 13,4 kilometre uzunlukta tek bir hatta sahiptir ve aktif olarak kullanılan 10 istasyonu bulunmaktadır. Metronun ilk kısmı 1981 yılında hizmete girmiştir. Eeski Sovyet metrolarının çoğu gibi çok derindir ve millî motiflerle süslenmiştir. Şehrin kuzeyinde iki tane daha istasyon inşaat edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni mutfağı</span>

Ermeni mutfağı, Ermeni kültürü ve çevre kültürlere bağlı olarak gelişmiş Ermenilere özgü bir mutfaktır.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Tamanyan</span> Ermeni asıllı Rus mimar (1878-1936)

Aleksandr Tamanyan, Ermeni neoklasik mimar ve kentbilimci.

<span class="mw-page-title-main">Fransa Meydanı</span>

Fransa Meydanı, 30 Eylül 2006 tarihinde Ermenistan'ın başkenti Erivan'da, Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac ile Ermenistan Cumhurbaşkanı Robert Koçaryan tarafından açılan bir meydandır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Caddesi</span>

Kuzey Caddesi, Ermenistan başkenti Erivan'da 2007 yılında açılan yaya geçidi. Kent merkezi Kentron'da bulunur ve Abovyan Caddesi'ni Tumanyan Caddesi'ndeki Özgürlük Meydanı ile bağlar. 450 metrelik bir uzunluğa ve 27 metrelik bir genişliğe sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ sorunu</span> Dağlık Karabağ için, Azerbeycan ve Ermenistan arasında olan hak davası savaşıdır

Dağlık Karabağ sorunu, Azerbaycan ile Ermenistan arasında, Dağlık Karabağ ve Dağlık Karabağ'ı çevreleyen Ermeni kontrolündeki Azerbaycan toprakları'ndaki etnik çatışma ve toprak anlaşmazlığıdır. Bu anlaşmazlık, 27 Eylül 2020 tarihinde başlayan İkinci Dağlık Karabağ Savaşı ile son bulmaya yaklaşmıştır. Yaklaşık 3 sene sonra 19-20 Eylül 2023 tarihlerinde gerçekleşen 2023 Dağlık Karabağ çatışmaları ile bölge tamamen Azerbaycan kontrolüne geçmiş ve sorun çözülmüştür. Artsah Cumhuriyeti fiilen bağımsızdı, ancak Ermenistan dahil hiçbir ülke tarafından tanınmamış bir cumhuriyetti. Çatışmanın kökeni, 20. yüzyılın başlarında ortaya çıktı. Sovyetler Birliği döneminde, Josef Stalin Dağlık Karabağ bölgesini, tarihsel olarak Ermeni ve çoğunluğu Ermeni nüfusu olan Sovyet Azerbaycan'da bir özerk oblast haline getirmeye karar verdi. Mevcut çatışma, 1988'de Karabağ Ermenilerinin, Karabağ'ın Sovyet Azerbaycan'dan Sovyet Ermenistan'a devredilmesini talep ettiği zaman başladı. Çatışma, 1990'lı yılların başlarında, geniş çaplı bir savaşa dönüştü.

<span class="mw-page-title-main">Dorians</span>

Dorians, 2008 yılında Erivan'da kurulan Ermeni rock grubu. Grup; Gor Sucyan, Gagik Hodavirdi, Edgar Şahakyan, Arman Pehlivanyan ve Arman Celalyan isimli beş üyeden oluşmaktadır. Kurulduğundan bu yana bir stüdyo albümü yayınlayan grup İsveç'in Malmö şehrinde gerçekleştirilen 2013 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Ermenistan'ı "Lonely Planet" adlı şarkıyla temsil etmiş ve 41 puanla 18. olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Vartanants Meydanı</span>

Vartanants Meydanı veya Vardanants Meydanı, Gümrü, Ermenistan'da yer alan büyük merkezi şehir meydanıdır. Batıdan Abovyan Caddesi, kuzeyden Gai Caddesi, doğudan Shahumyan Caddesi ve güneyden Vahan Cheraz Caddesi ile sınırlanmıştır. Dikdörtgen bir şekle sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Ofelya Hambardzumyan</span> Ermeni halk müziği şarkıcısı

Ofelya Karapeti Hambardzumyan, Ermeni halk müziği şarkıcısıydı.

Bu madde, Ermenistan'ın başkenti Erivan'daki müzelerin bir listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Arev Bağdasaryan</span>

Arev Bağdasaryan Ermeni dansçı, şarkıcı, Ermeni SSC Halk Sanatçısı (1961)

<span class="mw-page-title-main">2020-21 Ermenistan protestoları</span> Ermenistan başbakanı Paşinyanın istifa etmesi amacıyla yapılan protestolar

2020-21 Ermenistan protestoları, Ermenistan'da 9 Kasım 2020 tarihinde başlayan ve 25 Nisan 2021'de biten hükûmet karşıtı protesto gösterileridir. Protestolar, Başbakan Nikol Paşinyan'ın Facebook'ta Azerbaycan ile Dağlık Karabağ bölgesinde altı haftalık bir taktiksel geri çekilmenin ardından altı haftalık mücadeleye bir son veren bir ateşkes imzaladığını duyurmasının ardından binlerce kişinin sokağa çıkması ve yüzlerce kişinin başkent Erivan'daki Ulusal Meclis binasını basmasıyla başladı. Mitingler düzenlediği gerekçesiyle 12 kasım 2020'de Ermenistan'da 10 kişi tutuklandı.

Çıkış İttifakı veya Yelk İttifakı veya kısaca Yelk veya Çıkış, Ermenistan'daki üç siyasi partinin liberal bir siyasi ittifakıydı: Sivil Sözleşme, Aydınlık Ermenistan ve Hanrapetutyun Partisi. 12 Aralık 2016'da, 2017 Ermeni parlamento seçimlerinden önce oluşturulmuştur. Liderleri Edmon Marukyan, Nikol Pashinyan ve Aram Sargsyan idi. İttifak, kurucu partilerinin 2018 parlamento seçimlerine ayrı ayrı katılmayı kabul etmelerinin ardından 12 Eylül 2018'de feshedildi.

<span class="mw-page-title-main">Özgürlük Meydanı (Erivan)</span>

Özgürlük Meydanı, Opera Meydanı veya Tiyatro Meydanı olarak da bilinir. 1991 yılına kadar Ermenistan'da Erivan'ın Kentron semtinde bulunan bir kent meydanıdır. Meydan, ana opera binasının hemen güneyinde, opera parkı ile Kuğu gölü arasında yer alan Erivan Opera Tiyatrosu kompleksinin bir parçasıdır. Cumhuriyet Meydanı ile birlikte Özgürlük Meydanı, Erivan'ın merkezindeki iki ana meydandan biridir. Dört cadde ile çevrilidir: Tumanyan Caddesi, Teryan Caddesi, Sayat Nova Caddesi ve Maştots Caddesi. Meydanda yazar Hovhannes Tumanyan ve besteci Alexander Spendiaryan'ın heykelleri yer alıyor.

<span class="mw-page-title-main">Savunma Bakanlığı (Ermenistan)</span>

Ermenistan Savunma Bakanlığı, Ermenistan Silahlı Kuvvetlerinden sorumlu bir Ermenistan bakanlığıdır. Aynı zamanda Ermenistan Hükûmeti'nin savunma politikalarını uygulayan yürütme organıdır. 28 Ocak 1992'de Ermenistan Cumhurbaşkanı'nın kararıyla kurulan bakanlığın merkezi Erivan, 5 Bagrevand Caddesi'nde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Abbas Mirza Camii</span>

Abbas Mirza Camii, Ermenistan'ın Erivan kentinde on dokuzuncu yüzyıldan kalma bir Şii camisiydi. Erivan Kalesi'nde cami olarak yaptırılmıştır. Bu cami, on dokuzuncu yüzyılın başında, Erivan Hanlığı'nın son hanı (vali) Hüseyin Han'ın saltanatı sırasında inşa edilmiştir. Feth Ali Şah'ın oğlu Kaçar Veliaht Prensi Abbas Mirza'dan sonra Abbas Mirza Camii olarak adlandırıldı. Caminin cephesi, İran mimari tarzlarını yansıtan yeşil ve mavi camlarla kaplanmıştır. Erivan'ın Ruslar tarafından ele geçirilmesinden sonra cami cephanelik olarak kullanılmıştır. Cami, Rus birlikleri tarafından işgal edildikten sonra kışlaya dönüştürülmüştür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.