İçeriğe atla

Mesih Alinejad

Masume Alinejad-Kumi veya bilinen adıyla Mesih Alinejad (Farsça: مسیح علی‌نژاد; d. 11 Eylül 1976) İranlı-Amerikalı[1] gazeteci, yazar ve kadın hakları aktivisti.[2][3] Alinejad şu anda VOA Farsça Servisi'nde sunucu/yapımcı, Radio Farda'da muhabir, Manoto televizyonuna ve IranWire'a katkıda bulunan bir editör olarak çalışıyor.[4]

Alinejad, İran'daki insan haklarının, özellikle kadın haklarının durumunun eleştirisine odaklanıyor.[5] Şimdi New York'ta sürgünde yaşıyor ve 2015 Cenevre İnsan Hakları ve Demokrasi Zirvesi kadın hakları ödülü, Mehdi Semsar Vakfı'ndan Ümid Gazetecilik Ödülü ve "Övgüye Değer" AIB Medya Mükemmellik Ödülü de dahil olmak üzere birçok ödül kazandı.[6]

2019'da Alinejad, İran hükûmetine kendisine ve ailesine yönelik taciz nedeniyle ABD federal mahkemesinde dava açtı.[7] 2018'de, İran'da büyüdüğü yıllardaki deneyimlerini ele aldığı Saçımdaki Rüzgar adlı bir kitap yayınladı ve burada kızların "başlarını düşük tutmak, mümkün olduğunca göze çarpmamak ve uysal olmak için yetiştirildiğini" yazdı.[8][9] 2021'de ABD savcıları dört İranlı istihbarat yetkilisini İran hükûmetini eleştiren bir kişiyi kaçırmayı planlamakla suçladı; Mesih o kişinin kendisi olduğuna inansa da hedefin adı verilmedi.[10]

Kaynakça

  1. ^ Inskeep, Steve (15 Temmuz 2021). "The Journalist Iran Allegedly Sought To Kidnap Says She Would Have Been Killed". NPR.org (İngilizce). 1 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2021. 
  2. ^ "Iran: Family of women's rights activist arrested in despicable attempt to intimidate her into silence". 25 Eylül 2019. 25 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ Fang, Lee (7 Ocak 2020), "VOA Persian Awarded Journalism Contract to Controversial Former Trump Campaign Operative", The Intercept, 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 20 Mart 2020 
  4. ^ "USAGM". USAGM (İngilizce). 16 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020. 
  5. ^ Morris, Cheryl (1 Kasım 2007). "How Masih Alinejad is paying the price for confronting Iran's leaders". New Internationalist. 2 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2010. 
  6. ^ "Radio Farda and Radio Free Afghanistan Honored By AIB". Radio Free Europe/Radio Liberty. 7 Kasım 2013. 8 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2018. 
  7. ^ "Anti-headscarf law activist sues Iran in US over harassment". AP News. 21 Nisan 2021. 5 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "The wind in my hair: one Iranian woman's courageous struggle against being forced to wear the hijab". The Guardian. 2 Haziran 2018. 2 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ Smith, Jordan Michael (13 Ağustos 2019). "How Voice of America Persian Became a Trump Administration PR Machine". The Intercept (İngilizce). 14 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020. 
  10. ^ "Iranians 'plotted to kidnap US, Canada and UK targets'". BBC. 14 Temmuz 2021. 14 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İranlılar</span>

İranlılar, İran vatandaşı ya da İran milletinden olan. İranlı, ülkedeki tüm etnik unsurları kapsayan bir terimdir. Farsça konuşanlara Farsi ya da Pers denilmekte iken tarihsel anlamda Arap-Fars ayrımını belirtmek için Acem sıfatı da kullanılmıştır. İranlı olarak tanımlanan halklar genellikle İran dillerini konuşmaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Farslar</span> Çoğunlukla İranda yaşayan halk

Farslar, Persler veya Osmanlıcadaki tabirle Âcemler, çoğunlukla İran'da yaşayan İranî bir halktır.

<span class="mw-page-title-main">Ajax Operasyonu</span>

Ajax Operasyonu, Birleşik Krallık ve ABD tarafından, İran'ın demokratik olarak seçilen milliyetçi kabine ve başbakan Muhammed Musaddık'ı devirmek ve Pehlevi ailesini yeniden iktidara getirmek amacıyla düzenlenen örtülü harekâttır. Operasyon ayrıca ABD'nin barış zamanında yabancı bir hükûmeti devirmek için giriştiği ilk gizli eylemdi.

<span class="mw-page-title-main">Ali Dayi</span>

Ali Dayi, İranlı futbolcu, teknik direktör ve iş insanı. Dünya genelinde millî takımlar düzeyinde en fazla gol atan ikinci oyuncudur. 1993-2006 yılları arasında İran millî takımı ile 149 maçta attığı 109 golle uluslararası futbol tarihinde dünyanın tüm zamanların önde gelen golcülerinden birisidir. Başarısı Guinness Dünya Rekorları'nda listelenmiştir. Oyun kariyeri boyunca Daei, 2001 yılında UNICEF İyi Niyet Elçisi olarak atandı. İran için son maçını 2006'da Haziran 2007'den 2013'e kadar oynayan Daei, FIFA Futbol Komitesi'nin bir üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">İran'da İslam</span>

İran'da İslam, (633-656) Sasani İmparatorluğu'nun sonunu getirmiş ve İran'da Zerdüştlük dininin ortadan kalkmasına neden olmuştur. Ancak Pers uygarlığının gelenekleri kaybolmamış yeni İslam siyaseti içine büyük ölçüde yedirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Antik İran</span> İran kültürel etkisine sahip bölge

Antik İran ya da Büyük İran sözcüğünün anlamı İran kültürel etkisine sahip bölgeleri ifade eder. Kabaca İran kültürünün yeri olan İran Platosu merkezinde olmak üzere Kafkasya, Doğu Anadolu Bölgesi toprakları, İndus Nehri ve Pakistan içeren topraklar içerisinde kalan bölgenin tarihsel adıdır. Ayrıca İran kültürüne etki eden bu terimi Encyclopædia Iranica tarafından da kullanılmaktadr.

<span class="mw-page-title-main">İran'da LGBT hakları</span>

İran'da eşcinsellik toplum tarafından tabulaştırılır ve eşcinsel ilişkiler yasa dışıdır.

<span class="mw-page-title-main">Şadi Sadr</span>

Şadi Sadr Avukat, insan hakları aktivisti, deneme yazarı, gazeteci ve LGBT insan hakları savunucusu. Shadi Sadr İran Adalet Genel Müdürlüğünün kurucusu ve İcra Direktörüdür (JFI). Eserleri ünya çapında yayınladı ve ders verdi. 1965 Uluslararası Mahkemesinde hakim olarak görev yapıyor.

<span class="mw-page-title-main">Amerika'nın Sesi</span> ABDye ait uluslararası yayıncı

Amerika'nın Sesi, Amerika Birleşik Devletleri federal hükûmeti tarafından finanse edilen uluslararası bir yayın kuruluşudur. 1 Şubat 1942 tarihinde kurulmuş olup ABD'nin en büyük uluslararası yayıncısı olan VOA, dünya çapında bağlı istasyonlara dağıtılan 40'tan fazla dilde dijital, TV ve radyo içeriği üretmektedir. Merkezi Washington, DC'dedir ve ABD hükûmetinin bağımsız bir ajansı olan Governors Broadcasting Board (BBG) tarafından denetlenmektedir.

İran'da kadın hakları, devleti yöneten rejimin şekline göre değişmiştir. Her rejimin yükselişiyle birlikte, kadın haklarına yönelik bir dizi zorunluluk ortaya çıktı ve oy haklarından kıyafet kurallarına kadar geniş bir yelpazedeki sorunları etkiledi.

Seher Hüdayari veya bilinen adıyla Mavi Kız 2 Eylül 2019 tarihinde Tahran'da İslami Devrim Mahkemesi önünde kendisini ateşe vermesiyle bilinen İranlı kadın. Bu davranışıyla futbol maçı izlemek için stadyuma girmeye çalışmasından dolayı çarptırıldığı 6 aylık cezayı protesto ediyordu. Yaralanmasından bir hafta sonra öldü. Hüdayari'nin kendi kendini ateşe vermesi İran'da hükûmetin kadınlara yönelik kısıtlamaları hakkında çok fazla tartışma yarattı.

<span class="mw-page-title-main">İsmail Kaani</span> Kudüs Gücünde bir İranlı general

İsmail Kaani İran Devrim Muhafızları Ordusu'nda İran'lı bir Tuğgeneralidir ve esasen askeri ve gizli operasyonlardan sorumlu bir birim olan Kudüs Gücü'nün komutanıdır.

<span class="mw-page-title-main">BBC Farsça</span> BBCnin Farsça televizyonu

BBC Persian Television, BBC'nin 14 Ocak 2009'da yayım hayatına başlamış Farsça dilindeki haber kanalı. Servis uydu üzerinden yayınlanır ve çevrimiçi olarak da mevcuttur. Kanal, İran, Afganistan, Tacikistan ve Özbekistan'daki 120 milyon Farsça konuşurunu hedefler.

<span class="mw-page-title-main">İbrahim Reisi</span> 8. İran cumhurbaşkanı

Seyyid İbrahim Reisülsedati yaygın olarak bilinen adıyla İbrahim Reisi, İranlı muhafazakâr politikacı, hukukçu ve İran'ın eski cumhurbaşkanıydı. İlkeci ve Müslüman bir hukukçu olarak 2021 seçimlerinden sonra cumhurbaşkanı olmuştu. 19 Mayıs 2024 tarihinde, Azerbaycan sınırındaki Culfa kasabasına yakın bir bölgede geçirdiği helikopter kazasında ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Arap Emirlikleri-İsrail Barış Anlaşması</span>

Birleşik Arap Emirlikleri-İsrail Barış Anlaşması veya İbrahim Anlaşması, 13 Ağustos 2020'de Birleşik Arap Emirlikleri ile İsrail arasında yapılan anlaşmadır. Birleşik Arap Emirlikleri bu anlaşmayla birlikte İsrail'in Mısır'dan ve Ürdün'den sonra anlaşma yaptığı üçüncü Arap ülkesi olmuştur ve Körfez ülkeleri arasında İsrail'le anlaşan ilk ülke konumundadır. İbrahim Anlaşması'nın açıklanmasından saatler sonra Birleşik Arap Emirlikleri medyası İsrail'in anlaşma karşılığında Filistin'deki ilhak politikasını kalıcı şekilde durdurduğunu yazmıştır, buna karşın İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, ilhak politikasının kalıcı şekilde durdurulmadığını, bir süre askıya alındığını belirtmiştir.

Nevid Efkâri İran İslam Cumhuriyeti tarafından 2018 İran protestoları sırasında meydana gelen cinayet iddiasıyla idam cezasına çarptırılan ve idam edilen İranlı güreşçi. Kardeşleri Vahid ve Habib aynı davada sırasıyla 54 ve 27 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Efkâri başta cinayeti itiraf ederken, daha sonraları bunun bir zorla itiraf olduğunu ve ona işkence ile sahte itiraf yaptırdıklarını iddia etti.

<span class="mw-page-title-main">İran mutfağı</span>

İran mutfağı İranın yöresel mutfağıdır. İran'ın yüzyıllar içerisinde ilişki kurduğu bölge ve ülkelerin mutfaklarından da izler taşır: Türk mutfağı, Yunan mutfağı, Mezepotamya mutfağı, Orta Asya mutfağı, Kafkasya mutfağı ve Rus mutfağı bunlardan bazılarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-İran ilişkileri</span>

Azerbaycan Cumhuriyeti ile İran İslam Cumhuriyeti arasında resmi diplomatik ilişkiler, Sovyetler Birliği'nin dağılmasının (1991) ardından kurulmuştur. İran ve Azerbaycan büyük ölçüde aynı tarihi, dini, etnik kökeni ve kültürü paylaşıyor. Şu anda Azerbaycan Cumhuriyeti olarak adlandırılan topraklar, İran'dan ancak 19. yüzyılın ilk yarısında, Rus-İran Savaşları ile ayrıldı. Aras nehrinin kuzeyindeki bölgede, çağdaş Azerbaycan Cumhuriyeti'nin toprakları, Rusya tarafından işgal edilene kadar İran topraklarıydı. İran ve Azerbaycan ayrıca çoğunluğu Şii Müslüman olan iki ülkedir. Sırasıyla dünyadaki en yüksek ve ikinci en yüksek Şii nüfus yüzdesine sahipler, ve her iki komşu milletin nüfusunun çoğunluğu ağırlıklı olarak Sünni iken tarihin tam olarak aynı anından itibaren her iki ülkede de Şiilik kök salmıştır. Ancak siyasi uyum zaman zaman değişebileceğinden iki ülke arasında bazı gerginlikler yaşanıyor. Azerbaycan Cumhuriyeti, İsrail, Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri ile müttefik olan Batı yanlısı bir hükûmete sahipken, İran ise ABD ile düşmanlığı nedeniyle sıkı bir şekilde Rusya ve Çin yanlısı desteğe sahip ve yaptırımlarla hedef alınıyor.

Ferhad Meysami, İranlı bir doktor, öğretmen ve sivil aktivist. Şiddetsizliğe ve sivil itaatsizliğe inanır. Ağustos 2018 itibarıyla “sistem aleyhine propaganda yapmak” gibi suçlardan beş yıl hapis cezasına çarptırıldı.

İran Şehinşah Devleti'nde (1925-1979), İran İslam Cumhuriyeti döneminde, hükûmetin İran vatandaşlarının haklarına yönelik muamelesi İranlılar, uluslararası insan hakları aktivistleri, yazarlar, STK'lar ve Amerika Birleşik Devletleri tarafından eleştirilmişti. Şahların yönetimi altındaki monarşi, çoğu Batılı örgüt tarafından berbat bir insan hakları siciline sahip olduğu için geniş çapta saldırıya uğrasa da, ondan sonra gelen İslam Cumhuriyeti hükûmeti birçokları tarafından daha da kötü kabul ediliyor.