İçeriğe atla

Meryem Ana Kilisesi

Koordinatlar: 37°54′32″K 40°13′50″D / 37.90889°K 40.23056°D / 37.90889; 40.23056
Meryem Ana Kilisesi
Harita
Diğer ad(lar)Mor Yakup Kilisesi
Genel bilgiler
DurumAktif
TürKilise
Mimari tarzRoma
ŞehirSur, Diyarbakır
ÜlkeTürkiye
Koordinatlar37°54′32″K 40°13′50″D / 37.90889°K 40.23056°D / 37.90889; 40.23056
Tamamlanma3. yüzyıl

Meryem Ana Kilisesi (Süryaniceܐ ܕܝܠܕܬ ܐܠܗܐ Idto d-Yoldat Aloho) ya da bilinen diğer adıyla Mor Yakup Kilisesi, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan tarihî bir kilisedir. Kilise, Ortodoks Süryanilere aittir. 3. yüzyılda yapıldığına inanılan kilise günümüze dek birkaç kez yanmış, yıkılmış ve defalarca onarım geçirmiştir.

Tarihi ve mimarisi

3. yüzyılda yapıldığı tahmin edilen kilise, Ortodoks Süryanilere aittir.[1] Yapı kompleksinde toplam 14 yazıt bulunmakla beraber bunlar yapıların onarım ve eklemelerine ait kitabeleridir.[2] Bu yazıtlardan en eskisi 1533 tarihli olup bu kitabede yapının yenilendiği yazılmıştır.[2] Yapı, MS 1648 ve 1297'de yangın, 1533 yenileme, 1689'da apsis bölümü, 693'te Mor Yakup kısmı, 1719, 1850, 1881 ve 1914 yıllarında onarım ve yenilemenin yanında eklemeler yaptırılmıştır.[2] Kilise günümüzdeki halini 2004-2005 yılları arasında yapılan restorasyon ile almıştır.[2]

Geç Roma dönemine tarihlenen bir kapısı ve Bizans'tan kalma[3] mihrap üzerinde kalıntıları izlenebilen süslemeler bulunmaktadır.[1] İki avludan oluşur. Esas avlu, dış kapıdan girilen ilk avludur. Avlunun doğusunda kilise binası, kuzey ve güneyinde lojman olarak kullanılan yapılar, batısında ise giriş kapısı ve küçük bir bahçe yer almaktadır.[1] Avluda ayrıca küçük bir süs havuzu bulunur.[1] Birinci avlunun güneydoğusundan ikinci avluya açılan kapı yer almaktadır.[1] İkinci avlu, kilisenin bahçesi olarak kullanılmakta olup bu avluda bir bahçe yer alır. Bahçe dışında avluda yapısal ve bitkisel hiçbir öge bulunmamaktadır.[1] Kilise ayrıca tek merkezli tuğla bir kubbe ile örtülüdür.[4]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f Çidam, Feride Burcu (2007). Diyarbakır Kent Dokusunun Turizm Ve Rekreasyon Kaynaklarının Peyzaj Mimarlığı Açısından Değerlendirilmes. Ankara: Ankara Üniversitesi. ss. 149-153. 
  2. ^ a b c d Yıldız, İrfan (2011). "Medeniyetler Mirası Diyarbakır Mimarisi" (PDF). Diyarbakır. 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Mart 2020. 
  3. ^ "MERYEM ANA KİLİSESİ". Kültür Portalı. 15 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2020. 
  4. ^ Işık, Nursen; Halifeoğlu, Fatma Meral. "Tarihi Diyarbakır kiliselerinde taşıyıcı sistemi etkileyen gözleme dayalı hasarlar ve nedenleri". 25 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Katolik Kilisesi</span> Hristiyanlığın bir mezhebi

Katolik Kilisesi, ruhanî başı Roma Başpiskoposu (Papa) olan, en fazla cemaate sahip Hristiyan mezhebi. Dünyada yaklaşık 1,2 milyar mensubu vardır. Katolikler yoğun olarak Güney Amerika'da ve Avrupa'nın güneyinde bulunurlar.

<span class="mw-page-title-main">Diyarbakır Ulu Camii</span> Diyarbakırda yer alan bir cami

Diyarbakır Ulu Cami, Diyarbakır Kalesi'nin surları üzerinde Harput Kapısı ile Mardin Kapısı'nı birleştiren eksenin batısında yer alan cami.

Aşağıda camiye dönüştürülmüş kiliselerin bir bölümü bulunmaktadır. Eğik olarak yazılan isimler günümüzde artık cami olarak kullanılmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Alâeddin Camii (Sinop)</span>

Sinop Alaeddin Camii, Sinop ilinde, şehir merkezinde yer alan Selçuklu devri yapısı.

Türkiye'de tescilli 1388 adet kilise mevcuttur. Türkiye'nin en çok kilise bulunan ili 158 kilise bulunduran İstanbul'dur. İstanbul ilini 92 kilise ile Nevşehir, 78 kilise ile Gümüşhane ve 69 kilise ile Mardin takip etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Üsküdar Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi</span>

Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi, İstanbul'un Üsküdar ilçesi Kuzguncuk semtinde bulunan 11 Mayıs 1835 tarihinde ibadete açılmış ve 1861 yılında yeniden inşa edilmiş olan Ermeni kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Oryantal Ortodoksluk</span> Doğu Hristiyanlık dalı

Oryantal Ortodoksluk Birinci İznik Konsili, Birinci Konstantinopolis Konsili ve Birinci Efes Konsili'nden oluşan ilk üç ekümenik konsili tanıyan Ortodoks Doğu Hristiyan inancı. Dünya çapında yaklaşık 84 milyon inananı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Surp Hıreşdagabed Kilisesi</span> Türkiyedeki Ermeni Kilisesi

Surp Hıreşdagabed Kilisesi, Türkiye'de İstanbul iline bağlı Fatih ilçesi Ayvansaray mahallesinde bulunan Ermeni kilisesi.

<span class="mw-page-title-main">Tarlabaşı Meryemana Metropolitlik Kilisesi</span>

Tarlabaşı Meryemana Metropolitlik Kilisesi İstanbul'un Beyoğlu ilçesinin Tarlabaşı semtinde bulunan ve Süryani Ortodoks Kilisesi'nin İstanbul-Ankara Metropolitliği'ne evsahipliği yapan kilise.

<span class="mw-page-title-main">Mor Yakup Kilisesi</span>

Mor Yakup Kilisesi, Mardin'in Nusaybin ilçesinde bulunan bir Ortodoks kilisesidir. Nusaybin piskoposu olarak görev yapan Mor Yakup tarafından yaptırılmıştır. İçinde Mor Yakup'un türbesi de bulunmaktadır. Yukarı Mezopotamya'nın en eski kiliselerinden biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Laal Paşa Camii</span> Mut ilçesinde tarihi bir camii

Karamanoğlu İbrahim Bey'in emriyle Laal Paşa tarafından yaptırılmıştır. Laal Paşa, asıl adı Musa olan bir köledir. Ve Karamanoğlu Beyliği'nde şehzade eğitmenliği de yapmıştır. Laal Paşa, önceleri Karamanoğlu Alaeddin Bey'in kölesi olarak Beyliğe dahil olmuştur. Devlet işlerinde verilen görevleri başarıyla yaptıktan sonra Alaeddin Bey'in gözüne giren köle Musa; Alaeddin Bey'in emriyle iyi bir eğitim görüp, iyi bir tahsil yapmıştır. Sonraları Laal Ağa'da gördüğü kabiliyeti takdir eden Alaeddin Bey, onu azad edip hür bir adam olmasını sağlamıştır. Hususi ve resmî devlet işlerinde gösterdiği yüksek başarıdan dolayı kendisini Niğde Kalesi dizdarı yapmıştır. Mut'ta bulunduğu sırada kasabanın içine cami, medrese ve hamam yaptırmıştır. Bu yapıların ayakta kalması için vakıf gelirler koymuştur. Laal Paşa'nın her kölede olduğu gibi doğum tarihi ve Karamanoğulları'na nasıl intisap etmiş olduğu belli olmadığı gibi mezarı ve ölüm tarihi de belli değildir.

<span class="mw-page-title-main">Tur Abdin</span> Türkiyede dağlık bir alan

Tur Abdin, Türkiye'nin güneydoğusundaki Midyat ve çevresini içine alan tepelik bir bölgedir. Süryanicede "kulların dağı" anlamına gelen Tur Abdin, Süryani Ortodokslar için önemli bir bölge olup dinî ve kültürel merkezleridir. Bölgenin çok eski bir tarihi geçmişi vardır. Yeryüzünde ayakta kalmış en eski Süryani Ortodoks Manastırı olan Mor Gabriel Manastırı da (Deyrulumur) bu bölgededir.

<span class="mw-page-title-main">Bedia Katedrali</span>

Bedia Katedrali, Abhazya'nın Tkvarçeli rayonuna bağlı Bedia köyünde yer alan bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks katedralidir. Gürcistan'ın altbölümlerine göre Oçamçire Belediyesinde yer alan katedral, Karadeniz sahillerindeki tartışmalı bir bölgede yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Panayia tu Araka Kilisesi</span>

Panayia tu Araka Kilisesi Kıbrıs adasında Lagoudera mevkiinde bulunan Kıbrıs Kilisesi'ne bağlı bir kilisedir. 1985 yılında UNESCO tarafından Trodos Bölgesi'ndeki Boyalı Kiliseler kapsamında Dünya Mirası ilan edilmiştir.

Surp Hovsep Ermeni Katolik Kilisesi, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan tarihi bir kilisedir.

<span class="mw-page-title-main">Surp Sarkis Ermeni Ortodoks Kilisesi</span> Diyarbakırda yer alan bir kilise

Surp Sarkis Ermeni Ortodoks Kilisesi, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan tarihî bir kilisedir. Kilise ayrıca Hızır İlyas Kilisesi ya da Çeltik Kilisesi olarak da bilinir. Ortodoks Ermenilere aittir.

Elazığ Meryem Ana Kilisesi, Elazığ'ın Harput mahallesinde bulunan 2. yüzyıla ait tarihi yapı.

<span class="mw-page-title-main">Panagia Vlaherna Meryem Ana Ayazması</span>

Panagia Vlaherna Meryem Ana Ayazması, İstanbul Fatih'te bulunan bir Bizans kilisesi ve ayazmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sopio Gurieli'nin Mezarı</span>

Sopio Gurieli’nin Mezarı, Gurieli hanedanından Gürcü prensesi Sopio’nun Türkiye’deki mezarıdır. 1829’da Platana’da inşa edilmiş olan anıtsal mezar, daha sonra Ünye’ye taşınmıştır. Kilise Tepe'deki veya Yalı'daki Rum Ortodoks kilisenin avlusuna taşınmış olan bu mezar günümüze ulaşmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kilise Tepe Rum Kilisesi</span>

Kilise Tepe Rum Kilisesi veya Theotokos Rum Kilisesi, Ünye kentinde bulunan ve Meryem Ana'ya adanmış bir Rum Ortodoks kiliseydi. Kilise, Orta Mahalle Keşaplı Sokak’ta, şimdiki Ünye Meçhul Asker Ortaokulu’nun bahçesinde, Kilise Tepe olarak adlandırılan mevkide bulunmaktaydı.