Mert Irmağı - Turkipedia

Mert Irmağı
Mert Irmağı Karadeniz'e dökülür

Genel bilgiler
Kaynak rakımı	1300 m
Ağız	Karadeniz
Ağız rakımı	0 m
Uzunluk	67,88 km
Debi	5,28 m³/sn

Mert Irmağı, Samsun ilindeki akarsudur. Canik Dağları'nın yükseklerinden doğar, güneybatı-kuzeydoğu doğrultusunda akar, Samsun merkezin doğusundan Karadeniz'e dökülür. Uzunluğu 67,8 km, yükselti farkı 1300 m, ortalama akım 5,28 m³/sn'dir.^[1]

Ulaşım

Üzerinde 3'ü otoyol köprüsü, 1'i yaya köprüsü olmak üzere toplam dört köprü bulunmaktadır. Üçüncü otoyol köprü inşaatının temeli, kısa zamanda atıldı ve 2. Bulvar Mert Köprüsü inşası tamamlanarak hizmete açılmıştır. Böylece hastaneye, merkez ilçelere ve mahallelere geçişin daha kolay ve güvenli olması sağlanmıştır.

Bu ırmağın 1. köprüsü Karadeniz sahil şeridinde bulunur ve şehirler arası ulaşımda kolaylık sağlar.
İkinci köprü, Mert Bulvar Köprüsü, Canik ve İlkadım ilçeleri arasındaki ulaşıma alternatif bir güzergâh kazandırmıştır.

Su Kirliliği ve Projeler

Mert Irmağı'ndan balık avlanmaktaydı, fakat ırmağın zamanla kanalizasyon atıkları, katı ve sıvı atıklarla kirletilmesi sonucunda avlanma yasaklanmıştır. Irmağın çevresinde turistlerin ve halkın ilgisini çekecek güzel projeler uygulanmaya başlanmıştır. 2003 yılında 3 km'lik bir yürüyüş yolu yapılmıştır. Bununla beraber, akarsuyun karşı yakasına (Canik) da iki yakayı eşdeğerli kılacak projeler yapılmaktadır. Gelecekte temizlenmesi düşünülen ırmak, kano ve benzeri su araçlarıyla da görülmeye değer bir akarsuya dönüşecektir.

Şehir Açısından Konumu ve Etkileri

İlkadım ve Canik ilçelerini birbirine bağlar ve bu ilçelerin arasında yer alır.
90'lı yılların başına kadar ırmak temiz, avcılığa ve kullanıma müsait bir durumda iken zamanla, nüfus artışına bağlı olarak kirlenmiş, kullanılamaz hale gelmiştir.
Genel olarak ırmağın debisi ve akış hızı yazın ve kışın farklılık göstermekle beraber, olağanüstü durumlar haricinde ırmağın yazın ortalama derinliği 1,5 m, kışın ise yağmur ve kar yağışlarının etkisiyle yaklaşık 2,5 m'dir.

Taşkın

4 Temmuz 2012 yılının gece yarısında başlayan yağmurda metrekareye 48.8 kg yağış düşmüş olup, sel süresince akıntı hızıyla beraber Mert Irmağı'nın su seviyesi 15 metreye kadar yükselmiştir. Bunun devamında ırmağı besleyen diğer küçük derelerin de etkisiyle büyük bir doğal afet meydana gelmiştir. Aşırı yağış ırmağı taşırarak büyük maddi hasara ve can kayıplarına neden olmuştur. Bu tarihte yaşanan selde ırmağın doğu kıyısında bulunan ve Canik ilçesinde yer alan Kuzey Yıldızı TOKİ konutlarında yaşayan, 4'ü çocuk olmak üzere 5 kişi ölmüştür.

Kaynakça

^ KARATAŞ, Atilla (2015). "Akarsu Havzalarında Asimetrik Yapı". academia.edu. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2020.

İlgili Araştırma Makaleleri

Karadeniz Bölgesi, ismini Karadeniz'den alan, Sakarya Ovası'nın doğusundan Gürcistan sınırına kadar uzanan Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Gürcistan, Doğu Anadolu Bölgesi, İç Anadolu Bölgesi, Marmara Bölgesi ve adını aldığı deniz ile komşudur. Türkiye'deki bölgeler arasında büyüklük bakımından üçüncü sırada yer almaktadır, ayrıca doğu batı genişliği ve yerel saat farkı en fazla olan bölgedir. Karadeniz Bölgesi'nin en büyük ve gelişmiş şehirleri sırasıyla 1.371.274 nüfusuyla Samsun, ardından Trabzon ve Ordu'dur.

Kızılırmak, eskiden Halis veya Alis, Sivas'ın İmranlı ilçesindeki Kızıldağ eteklerinden doğan ve Samsun'un Bafra ilçesinde Karadeniz'e dökülen bir nehir. 1.355 km. uzunluğu ile Türkiye'nin kendi sınırları içerisinde doğup kendi sınırları içinde denize dökülen en uzun akarsuyu olma özelliğini taşır. Sivas, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Çankırı, Çorum, Sinop ve Samsun illerinden geçen Kızılırmak, aralarında Delice Irmağı, Devrez ve Gökırmak gibi çok sayıda akarsu ve çayın sularını da toplayarak büyük bir kavis çizerek Bafra Burnu'ndan Karadeniz'e ulaşır.

Çarşamba, Karadeniz Bölgesi'nin Orta Karadeniz bölümünde bulunan Samsun iline bağlıdır. Nüfus açısından Samsun'un 4. büyük ilçesidir. Samsun ilinin doğusunda yer alır. Batıda Tekkeköy, doğuda Terme, güneyde Salıpazarı ve Ayvacık ilçeleriyle çevrilidir. İlçe merkezi Samsun'a 36 km uzaklıktadır. Yeşilırmak'ın Çarşamba Ovası'na çıktığı yer yakınında, ırmağın iki yakasında kurulmuş olan ilçe merkezinin adıdır.

Kavak, Samsun ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de Karadeniz iklimi</span> Türkiyenin Karadeniz kıyılarında görünen nemli subtropikal/ılıman okyanus iklimi türü

Karadeniz iklimi, Karadeniz Bölgesi, Marmara Bölgesi'nin Karadeniz kıyıları ve Kuzey Anadolu Dağları'nın Karadeniz’e bakan yamaçlarında görülen bir iklim türüdür. Köppen iklim sınıflandırmasına göre Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nde görülen iklim okyanusal iklim (Cfb) ve yağışlı dönencealtı iklimi (Cfa) altında sınıflandırılır ve bu iklimler Batı Avrupa, Yeni Zelanda ile Çin ve ABD'nin güneydoğu kıyılarında da yaygındır.

Akarsu, yeryüzünde ya da yer altında belirli bir yatak içinde, eğim boyunca sürekli veya zaman zaman akan sudur. Çoğunlukla tatlı sudan oluşan akarsular, tatlı su gölleriyle birlikte insanlığın temel su ihtiyacını karşılamak için kullanılırlar. Bunun yanında gıda, enerji ve turizm sektörleri tarafından da kullanılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Zamantı</span> Türkiye de bir nehir

Zamantı Irmağı Seyhan Nehri ve havzasını besleyen iki büyük koldan biridir. Kayseri'nin Pınarbaşı ilcesinde bulunan 1500 metre yükseklikteki Uzunyayla'da yer alan Şerefiye mahallesinden doğar. Pınarbaşı'ndan başlayarak derin bir boğaz halini alan Zamantı Vadisi boyunca önce kuzey-güney doğrultusunda sonra kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda akarak Kayseri'nin Pınarbaşı, Tomarza, Develi, Yahyalı ilçelerinden geçer Tomarza'da batı, Yahyalı'da ise kuzey-güney doğrultusunu alır Büyükçakır’ı geçtikten sonra Kayseri-Adana sınırını çizerek Mengez’e doğru akar ve Karantı dağının eteklerinde Kayseri sınırlarını terkeder; Adana'ya 80 km kala, Aladağ ilçesinin Akinek Dağı yamaçlarında Göksu Irmağı ile birleşerek Seyhan Nehri'ni oluşturur.

Selenge ırmağı Moğolistan'da doğarak Rusya'da Baykal Gölü'ne dökülür. Uzunluğu 1024 km, havzası ise 447.000 km²'dir. Moğolistan'ın 21 idari bölgesinden birine adını verir. Moğolcada gökkuşağı anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Fırtına Deresi</span> Türkiyede nehir

Fırtına Deresi veya eski adıyla Peruma, Doğu Karadeniz'de yer alan akarsulardan birisi olup, Kaçkar Dağları'nın Karadeniz'e bakan yamaçlarındaki derelerin birleşmesi ile oluşmuştur. Rize Ardeşen'in yaklaşık 2 km batısında Karadeniz'e dökülen Fırtına Deresi, 68 km uzunluğundadır. Çay bahçeleri içerisinden geçen, üzerindeki kemer köprülerle süslü Fırtına Deresi, raftinge elverişli parkurlara sahiptir. Nehirde sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir.

Kuzey Anadolu Dağları ya da Pontus Alpleri, Anadolu'nun kuzeyini kıyıya paralel, birkaç sıra halinde kuşatan sıradağlarıdır. Orojenez sonucu oluşan bu kıvrım dağları batıdan doğuya şöyle sıralanır: Köroğlu Dağları, Ilgaz Dağları, Küre Dağları, Canik Dağları, Köse Dağları, Giresun Dağları, Doğu Karadeniz Dağları, Mescit Dağı, Yalnızçam Dağları, Tecer, Mercan, Allahuekber Dağları. Erzurum-Kars yaylasında Palandöken Dağları ile Doğu Anadolu Dağları birleşir.

Terme Çayı — Türkiye'de çay

Canik Dağları; batı uçları Samsun ilinde yer almak üzere, doğu uçları Ordu iline kadar sarkan ve Karadeniz'e paralel uzanan, Orta Karadeniz sıra dağları.

İlkadım, Samsun ilinin Karadeniz sahilinde, denizden yüksekliği 5 metre, yüzölçümü ise 152.28 km² olan merkez ilçesidir. Aynı zamanda 336.501 kişilik toplam nüfusuyla, Karadeniz Bölgesi'nin en kalabalık ilçesidir.

Canik, Samsun'un Devgeriş Deresi'yle Mert Irmağı arasında Karadeniz'den içeri doğru uzanmış bir yerleşim yeridir. Cumhuriyet tarihinde 2009 yılına kadar belde olan Canik, 2009 yılında ilçe olmuştur. 2020 yılı sayımına göre ise ilçenin nüfusu 101.253'tür.

Bartın Çayı, Antik Partenios, MÖ yıllarda Parthenios adı ile anılan ve kente adını veren Bartın Irmağı'dır.Kastamonu ve Karabük'te bulunan Ilgaz Dağları'nda doğar, kuzeye doğru akar, şehir merkezinde Gazhane Burnu'nda birleşen Kocaçay ve Kocanazçay'ının oluşturduğu ırmak, 15 Km. akarak Boğaz mevkiinde Karadeniz'e ulaşır.

<span class="mw-page-title-main">Köprüçay</span> Akdeniz Bölgesinde nehir

Köprüçay, eskiden Eurimedon, Isparta Sütçüler yakınlarında Toros dağlarından doğan, dar ve derin kanyonlardan geçerek Serik yakınlarında Akdeniz'e dökülün akarsu. Antik zamanlarda adı Eurymedon'dur. Köprü Çayı'n; havza alanı 2.357 km², yıllık debisi 3065 hm³, uzunluğu 178 km, ağız yüksekliği 0 m (Akdeniz), kaynak rakımı 2.151 m'dir.

Mezitli Deresi Toros Dağları'ndan doğup, Mersin, Mezitli şehir merkezinden Akdeniz'e dökülen akarsu. Antik adı Liparis Çayıdır.

Kürtün Çayı, Samsun'un Kavak ilçesinden kaynağını alıp merkez ilçeden Karadeniz'e dökülen akarsu. Irmağın yağış alanı 320 km² olup akarsu boyu 47 kilometredir. 1100 m rakımdan doğan akarsu, döküldüğü yerde üçgen biçimli küçük bir delta oluşturur. Akarsuyun Samsun merkeze bakan kıyılarında heyelanlar gözlenir. En düşük debi Ağustos ayında 0,35 m³/s'dir.

Samsun, Karadeniz Bölgesi'nin Orta Karadeniz Bölümü içerisindeki Canik Dağları Yöresi'nde yer almaktadır. Karadeniz'e doğru akarak iki büyük delta oluşturan Kızılırmak ve Yeşilırmak nedeniyle Samsun kıyıları geniş bir koy niteliğini almıştır. Atakum ve İlkadım ilçelerinin batı ve doğu yönlerindeki iki burun çıkıntısında da daha küçük boyutlu ikinci bir koy oluşmuş durumdadır. %45'ini dağların, %37'sini platoların, %18'ini ise ovaların meydana getirdiği Samsun Karadeniz Bölgesi'nin en önemli liman kentlerinden biri konumundadır.

2021 Batı Karadeniz sel felaketi, 11 Ağustos 2021'de Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nin Batı Karadeniz Bölümü'nde etkili olan aşırı yağış sonucu meydana gelen sel, su baskını ve heyelanlar. Kastamonu, Sinop ve Bartın illerini etkileyen sellerde toplam 97 kişi hayatını kaybetti, 228 kişi ise yaralandı. Kastamonu, Sinop ve Bartın afet bölgesi ilan edildi. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, Batı Karadeniz'deki sel felaketinin Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en önemli sel baskınlarından bir tanesi olduğunu ifade etti.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.