İçeriğe atla

Merlin

13. yüzyıla ait bir Fransızca kitapta Merlin'in şiirlerini dikte edişinin tasviri

Merlin (Galce: Myrddin), Kral Arthur efsanesinde yer alan büyücüdür. Karakterin bilinen tasviri ilk olarak Monmouthlu Geoffrey'nin tarihî ve efsanevi figürlerin karışımını esas alarak yazdığı Historia Regum Britanniae ("Britanya Krallarının Tarihi") adlı eserinde ortaya çıkmıştır. Geoffrey, Kral Arthur ile hiçbir bağlantısı olmayan Myrddin Wyllt (Merlinus Caledonensis) adlı bir kâhin veya deli hakkında var olan hikâyelerle, Romano-Britanyalı savaş adamı Ambrosius Aurelianus'un hikâyelerini birleştirerek Merlin Ambrosius adını verdiği bir figür oluşturdu. Merlin'in asıl görevi Arthur'u korumaktır. Ayrıca Stonehenge'in Merlin tarafından yapıldığı rivayet edilir.

Geoffrey'nin betimlediği karakter kısa sürede popüler oldu. Sonradan gelen yazarlar karakteri geliştirerek büyücünün daha bütünleşmiş bir görüntüsünü ürettiler. Merlin'in geleneksel yaşam öyküsü, onun ölümlü bir anneden doğduğunu ve doğaüstü güçlerinin kaynağı olan bir incubus[1] tarafından peydahlandığını yansıtır.[2] Merlin olgunlaştığında ermiş bir bilgin olur; büyü ve entrika sayesinde Arthur'un doğumunu tertipler. Ünlü kılıç Ekskalibur'u bir kayaya saplar ve kayanın altına "Bu kılıcı kayadan çekip çıkartacak mutlu kişi, Tanrının izniyle İngiltere kralı olacaktır" diye yazar. Kılıcı kayadan çıkartan tek kişi olan Arthur kral olunca yanında danışmanı olarak yerini alır. Arthur, Merlin'in tavsiyesi üzerine Guinevere ile evlenir ve ünlü Yuvarlak Masayı yaptırır. Fakat Merlin daha sonra bir erkeğin görülmez bir şatoya nasıl hapsedilebileceğini öğrenmek isteyen Gölün Hanımı[3] na (Viviane) bunu öğretir ancak Gölün Hanımı tarafından uyurken büyülenip hapsedilir.

Merlin'in iki ejderha hakkındaki öngörüsünü yapmasının tasviri

Bir başka efsaneye göre ise Kral Vortigern, Dinas Emrys bölgesinde bir kale yapmak ister fakat yaptırdığı kalenin duvarları her gece bir şekilde yıkılmakta ve zarar görmektedir. Kral Vortigern kale duvarlarını koruması için ve duvarlara zarar veren şeyin ne olduğunu bulması için öksüz bir çocuk bulunmasını emreder. Bu çocuk Merlin'dir. Merlin krala iki ejderha hikâyesinden bahseder ve kral bölgeyi kazdırarak ejderhaları serbest bırakır. İki ejderha serbest kalır kalmaz dövüşmeye devam ederler ve sonunda Y Ddraig Goch dövüşü kazanır. Merlin Kral Vortigern'e beyaz ejderhanın Saksonları, kırmızı ejderhanın ise kralın halkını simgelediğini söyler.

Başka bir efsane Merlin'in yüce bir druid[4] olduğu yönündedir. Antik druid öğretilerini, aldığı eğitimler sayesinde kendinde birleştiren Merlin kendine yaraşır bir öğrenci bulmak adına Arthur'un karşısına çıkar. Bu hikâyelerde Merlin'in, Bilge Süleyman isimli bir kuzgunu olduğu görülmektedir. Arthur'a da druid ilimlerini öğretmeye ve onu zaman zaman yolculuklara götürmeye başlar. Merlin kendi kardeşi Morlyn'i[5] yaptığı kötülüklere bir son vermek amacıyla öldürür. Morlyn'i öldürmek amacıyla kuracağı tuzakta Arthur'un ve Morfyn'in[6] yardımını alır. Bundan sonra Druid Merlin, Arthur'u kendi çırağı olarak tamamıyla kabul eder ve böyle anılmasını sağlar. Arthur'un kraliyet soyundan olduğunu ve kral olması gerektiğini ise sonradan açıklar. Akabinde ilk defa bir druid tahta çıkar. Arthur'un tahtta oturduğu dönem druidlerin altın çağından sonra yaşadıkları en güzel dönem olarak adlandırılır.

Notlar

  1. ^ İncubuslar, mitolojide uyuyan insanların (özellikle kadınların) üzerinde beliren ve onlarla cinsel ilişkiye giren, erkek kılığına bürünmüş şeytanlardır.
  2. ^ Katharine Mary Briggs (1976). An Encyclopedia of Fairies, Hobgoblins, Brownies, Boogies, and Other Supernatural Creatures, p.440. New York: Pantheon Books ISBN 0-394-73467-X
  3. ^ İngilizce literatürde Lady of the Lake olarak bilinir.
  4. ^ Druidler, eski Britanya (özellikle Galler bölgesi) rahip, gizemcileridir.
  5. ^ Morlyn, Merlin'in öz kardeşi. Aldığı druid öğreti ve ilimlerini kötücül amaçları için kullanırdı.
  6. ^ Morfyn, Morlyn'in oğlu. Babasından gördüğü kötülük ve eziyetlerden Merlin tarafından kurtarılır ve bir süreliğine Merlin'in öğrencisi olur.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kral Arthur</span> İngiliz Efsanesi Kral Arthurdaki baş kahraman

Kral Arthur, Britanya mitolojisindeki efsanevi Camelot kralı. Hikâyeleri, 5. yüzyıl sonları ya da 6. yüzyıl başları Britanya'sında geçen Arthur, Britanyalılar için savaşta ve barışta ideal kralın simgesi olmuştur. Arthur'un, Sakson istilacılara karşı Kelt asıllı Britonların koruyucusu olduğuna inanılır. Kral Arthur, Britanya konulu romanslar olarak bilinen Orta Çağ edebiyat geleneğinde bir kahraman ve merkezi figürdür.

<span class="mw-page-title-main">Raistlin Majere</span>

Raistlin Majere, Margaret Weis ve Tracy Hickman tarafından yaratılan Ejderha Mızrağı Destanı'ndaki ana karakterlerden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Morgan le Fay</span>

Morgan le Fay ayrıca Morgan[n]a, Morgain[a/e], Morg[a]ne, Morgant[e], Morge[i]n ya da Morgue[in] olarak da bilinen Morgan le Fay, Kral Arthur'un kız kardeşi ve Avalon'un leydilerindendir. Morgaine olarak da bilinir. Hakkında yazılmış ve söylenmiş birçok rivayetler bulunmaktadır ve bunların en başında cadı olduğu ileri sürülmektedir. Bütün bunların temelinde, Büyük Britanya'da yaşadığı dönemde Hristiyanlığın çok hızlı benimsenmesi, yaygınlaşması sırasında paganlığı savunması ve önde gelen temsilcisi olması yatmaktadır. Bazı eski hikâyelerde savaşçı olarak da anılır. Antik kraliçe Boadicea gibi. Eski savaş tanrıçası Morrigan'la da ilişkisi olduğu söylenir. Bir efsaneye göre Morgause'la da bağı vardır, bu yüzden cadı olduğu kanısı yaygındır. Bazı efsaneler doğrudan Morgause ile aynı kişi olduğunu söyler. Genel kabule göre, Kral Arthur'un üvey kız kardeşidir. Igrane'in ve eski kocası Dük Tintagil Gorlois'in kızıdır. Teyzesi Vivien tarafından küçük yaşta Avalon'a götürülür, orada rahibelik eğitimi alır. Vivien'den sonra gölün leydisidir. Güçlü bir druiddir, kendisinden oldukça korkulur. Lancelot'a âşık olduğu, bu yüzden Guinevere'den hiç hazzetmediği de rivayet edilir. Bazı versiyonlarda kardeşi krala da düşmandır, tüm şövalyelerini tuzağa düşürmek için elinden geleni yapar. Ayrıca Mordred'ın annesidir. Güzel bir kadın olarak betimlenir. Fakat yine bazı uç hikâyelerde yüzünün yarısı yanmış, topal ve yüzünü gizlemek için altın maskeyle dolaşan biri olarak anlatılır.

<span class="mw-page-title-main">Ekskalibur</span> Kral Arthurun efsanevi kılıcı

Ekskalibur, efsanevi Büyük Britanya Kralı Arthur'un taşıdığı, Glastonbury Gölü ve Avalon Adası'nın Leydisi Vivien tarafından kendisine verilmiş olan kılıcın adıdır. Galce orijinal adı Caledfwlch ve İrlanda dilinde Caladbolg olan kılıcın Latince ismi Caliburnus'tur ve Kelt mitolojisi'nde Arthur'dan önce değişik savaşçı ve kralların elinden geçmiştir. Efsaneye göre bu kılıç aslında Tanrıların verdiği Dört Hazine'den biri olan Nuada'nın kılıcıdır. Findias kenti'ne gönderilmiştir. Bu kılıcın vuruşundan kimse kaçamaz. Ulster döngüsünde kahraman Fergus Mac Roich'in kılıcı Caladbolg'un aynı kılıç olduğu da düşünülür.

Constans, İmparator Honorius'a karşı imparatorluğunu ilan eden gaspçı III. Constantinus'un oğlu ve 409 - 411 yılları arasında babası tarafından müşterek imparator ilan eden Romalı.

<span class="mw-page-title-main">Camelot</span> Kral Arthur masallarındaki kale

Camelot, Kral Arthur efsanesiyle ilişkilendirilen ünlü kale ve saraydır. Arthur'un erken dönemdeki hikâyelerinde adı geçmeyen Camelot, ilk kez 12. yüzyıl Fransız şövalyelik efsanelerinde ortaya çıktı. Zaman içinde Arthur diyarının fantastik başkenti ve sembolü hâline dönüştü. Hikâyeler, Camelot'un Britanya'da bir yer olduğunu anlatırken, bazen de gerçek şehirlerle ilişkilendiriyor; fakat tam konumunu açığa çıkarmıyor. Çağdaş araştırmacıların çoğu Camelot'un tamamıyla kurgusal bir yer olduğu ve coğrafyasının romantik yazarlar için çok uygun olduğu görüşünü paylaşıyorlar. Kral Arthur efsanesi araştırmacılarından Norris J. Lacy'ye göre "Camelot, bilhassa hiçbir yerde olmadığı için her yerde olabilir." Buna rağmen, 15. yüzyıldan beri "gerçek" Camelot'un tam olarak nerede olduğuna dair çeşitli savlar öne sürülmüştür. Günümüzde ise popüler kültür ve turizm amacıyla bu iddialara yenileri eklenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Avalon</span> Kral Arthur efsanesinde adı geçen efsanevi ada

Avalon, Kral Arthur efsanesinde adı geçen, elmalarıyla meşhur efsanevi adadır.

<i>Merlin</i> (dizi)

Merlin, 20 Eylül 2008'de başlamış olan fantastik-drama türünde bir İngiliz televizyon dizisi. Dizi Kral Arthur efsanelerine ve gizemli büyücü Merlin'in Arthur bir prens iken başlamış olan ilişkilerine dayanır ancak efsanenin geleneksel versiyonlarından belirgin bir biçimde farklılık gösterir. İngiliz televizyon kanalı BBC One için Shine Limited adındaki bağımsız bir prodüksiyon şirketi tarafından çekilmiştir. Dizinin 2. sezonu 19 Eylül 2009'da başlamış, 19 Aralık 2009'da bitmiştir. 3. sezon yayını 9 Ocak 2011'de başladı. 4. sezon ise Türkiye'de 19 Şubat 2012 tarihinde başladı. Dizi Türkiye'de CNBC-e ve e2 kanallarında yayınlanmaktaydı. Dizi 24 Aralık 2012'de sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Uther Pendragon</span>

Uther Pendragon, Büyük Britanya mitolojisindeki efsanevi Kral Arthur'un babası ve Camelot kralı.

Sonic and the Black Knight, Sonic and the Secret Rings'deki gibi Sonic hikâye kitabının içine girer.Sadece Wii için piyasaya çıkarılmıştır.Wii'nin 2. Sonic oyunudur.Bu oyuna özel bir şey vardır:Kılıç.Kılıç ile düşmanlara hasar verilir. Her Sonic oyununda bulunan Dr.Eggman bu oyunda görülmemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kral Arthur (dizi)</span>

Kral Arthur 1966 tarihli, Avustralya yapımı, Kral Arthur efsanesinden uyarlanan çizgi dizi Ana karakterleri Kral Arthur, Kraliçe Guinevere, Büyücü Merlin, Sir Lancelot, Morgaine Le Fay, Soytarı Sir Dagonet ve Kara Şövalye'dir. Türkiye'de 1990'larda önce Kanal D, sonra TGRT'de yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Britanyalı Leir</span>

Britanya kralı Leir, Gal efsanelerinde anlatılan ve Roma işgali öncesinde hüküm sürmüş bir Kelt kralıdır. Hakkında bir sürü hikâye anlatılmış,tiyatro oyunları kaleme alınmıştır. Bu oyunlarda en meşhuru William Sheakespeare'in yazdığı dram tarzındaki Kral Lear'dır. Leir, eski Britonların mitologyasında önemli yeri olan bir figürdür. deniz tanrılarından Llyr'e dayanmaktadır. İrlanda ve Galya folklorunda çocukları üzerine öyküler vardır. Monmouth'lu Geoffrey, onikinci yüzyılda yazdığı Historia Regum Britanniae adlı yapıtına Lear'in üç kızı hakkında yazılmış olan bir halk masalını eklemiştir.,Leir'in soyunun yıkılan Troya kentinden kaçan Aeneas'ın torunu Brutus'a bağlamıştır. Hikâyeye göre Brutus ve yanındaki Troyalı koloniciler, Galya üzerinden adaya geçmiş ve adaya Brutus'tan ötürü "Büyük Britanya" kendilerine de Britonlar demişlerdir. Kral Leir M.Ö.8. yüzyılda,tam da Roma'nın kurulduğu yıllarda yaşamıştır. Leicester kentini onun kurduğu anlatılmıştır. Raphael Holinshed, bu masalı kendi tarih kitabı olan Holinshed's Chronicles'ına aktarmış, sonra da Spenser Faerie Queene. John Higgins 1574'te A Mirrour for Magistrates adlı yapıtlarında bu masaldan sözetmişlerdir. Bütün bu yapıtlar, okuyan Elizabeth dönemi insanları için bilinen kaynaklardı. Bu öykü, 1594'te “tarihsel oyun” olarak kayda geçen ve 1605'te basılan, sonra yine “trajik tarih” olarak ikinci kez kayda geçen The True Chronicle History of King Leir and His Three Daughters adıyla oyunlaştırılmıştır. Geoffrey'in anlattığı öykünün Sheakspeare'in oyunuyla en büyük farklarından biri, hikâyenin sonudur. Geofrey'in eserinde Kral Leir tahtını geri alıp ülkesine düzeni ve huzuru geri getirir ve ondan sonra Cordelia tahta çıkıp ülkeyi babasının izinden giderek düzen içinde yönetir. Sheakespeare'in trajedisindeyse Cordelia babasından önce ölür ve Lear kızının ölümünü öğrenince üzüntüden ölür. Sheakespeare'den önce oyunun komedi tarzında da yazılmış versiyonları vardır.

<i>Kral Arthur: Kılıç Efsanesi</i>

Kral Arthur: Kılıç Efsanesi, 2017 yapımı, yönetmenliğini Guy Ritchie'nin üstlendiği Kral Arthur efsanesinden uyarlanan fantastik macera filmi. Klasik Kral Arthur efsanesine farklı bir cenahtan yaklaşmayı hedefleyen yeni filmin senaryosu ise Joby Harold'a ait. Charlie Hunnam'ın Kral Arthur'u ete kemiğe büründürdüğü filmde, genç yıldıza Jude Law, Djimon Hounsou ve Eric Bana eşlik ediyor. Film, Marvel Cinematic Universe benzeri şekilde Kral Arthur karakterlerinin ayrı maceralarını anlatacak yeni bir film serisinin ilk filmi olma özelliğini taşımaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Monmouth'lu Geoffrey</span> St Asaph, Galler piskoposu ve tarihçi  (1095-1155)

Monmouth'lu Geoffrey, bir İngiliz din adamı, antropolog ve İngiliz tarihçiliğinin gelişiminde ve Kral Arthur masallarının popülaritesinde rol oynamış önemli figürlerden biriydi. En çok Britanya Krallarının Tarihi isminde, zamanında çok popüler olan, orijinal Latincesinden başka dillere çevrilmiş olan eseriyle tanınır. 16. yüzyıla kadar tarihsel olarak güvenilir kabul edilirken, günümüzde tarihsel olarak güvenilmez kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sir Ector</span> Arthur efsanesinde Sir Kayin babası ve Kral Arthurun koruyucu babası

Sir Ector, bazen Hector, Antor ya da Ectorius, Sir Kay'in babası ve Matter of Britain'nde Kral Arthur'un koruyucu babasıdır. Bazen sadece bir lord yerine bir kral olarak tasvir edilir, Londra'da olduğu kadar ülkede de bir mülkü vardır.

<span class="mw-page-title-main">Bedivere</span>

Bedivere veya Bedevere;, Kral Arthur efsanesinde yer alan en eski karakterlerden biridir ve orijinal olarak birkaç Galce metinde Bedwyr Bedrydant adlı tek elli büyük savaşçı olarak anılır. Historia Regum Britanniae portresine dayalı Fransızlardan ilham alınan Britanya'nın Anası eserindeki tasvirde Bedivere yer alır. Kral Arthur'un Yuvarlak Masa Şövalyesi olan ve krala mareşal göreviyle bağlı olan Bedivere, Ekskalibur'u Gölün Lady'sine getirmiştir. Sık sık kardeşi Sir Lucan ve kuzeni Sir Griflet ile ve ayrıca Sir Kay ile ilişkilendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Caradoc</span>

Caradoc Vreichvras Gwent krallarının yarı efsanevi atasıdır. 5. veya 6. yüzyılda yaşamış olabilir. Matter of Britain'nde Kral Carados ve Carados Briefbras isimleri altında Yuvarlak Masa Şövalyesi olarak hatırlanır.

Gargantua, François Rabelais'in kitaplarında ve Fransız-Bröton-Gal efsanelerinde geçen dev kral karakteridir. Rabelais'in yazıdığı Gargantua ve Pantagruel serisinde geçer. Rabelais'in kaynakları Kral Arthur efsanelerine dayanır. Efsanelerde Gargantua'nın Merlin tarafından yaratıldığı anlatılan bir dev hanedanına dayandığı söylenir. Henri Gaidoz, obur devin, görünüşe göre, dikilitaşların inşası gibi, Keltlerinkinden önceki bir zamana kadar geri giden, görünüşte yardımsever olan Gargan adlı çok eski bir Galya tanrısının varisi olduğu hipotezini geliştirdi. Belki de bu ismin Ogmios'a verilen bir unvan olduğunu öne sürer. Ayrıca Mabinogion ve Monmouthlu Geoffrey'in Britanya Kralları Tarihi'nda andığı Beleni'nin oğlu olarak geçen Gurguint Bartbuc olarak anılan bir kraldan bahseder. Ancak bu kralın ya da Gargan'ın bir dev olduğunu gösteren bir kanıt yoktur. Gaidoz daha sonra bu hipotezlerden vazgeçmiş olsa da tezler halefleri tarafından da ele alınmıştır. Arnold Van Gennep ve Félix Bourquelot tarafından teorize edilen teze göre Roma öncesi dönemden ziyade, devin Orta Çağ'da ortaya çıktığını öne sürülür. Kutsanmış Bran'la da bağlantılı olduğu öne sürülür. İngiliz folklorundaki varlığı,17.yüzyılda Shakespeare'in Size Nasıl Geliyorsa'da andığı adından veya Tom Thumb adlı (1621) karakterin hikâyelerinde ve son olarak Thomas Urquhart'ın yaptığı (1653) ilk Rabelais çevirisinde bahsedilmesiyle gösterilmiştir. Bu popülerlik,1569'dan önce en az 22 İngilizce versiyonunun varlığı ile açıklanmaktadır. Dev, Fransa'da da 16. yüzyılın ilk üçte birinde seyyar olarak satılan vakayinamelerde muazzam bir popülariteye sahipti. Gargantua'yı Arthur efsanesine bağlayan, aynı dönemde yayınlanan ve büyük ölçüde benzer içeriğe sahip sekiz versiyon bilinmektedir. Merlin tarafından görevlendirilen Gargantua'nın Kral Arthur'u ve Camelot'u düşmanlarından koruması ve yaralandığında Avalon'a gönderilmesi anlatılır. Anonim bir kitap olan Büyük ve Muazzam Dev Gargantua'nın Büyük Günlükleri'nden esinlenen Pantagruel, aynı türden bir kitap olarak sunulmaktadır. İlk kitapta Gargantua'nın oğlu Pantagruel'i konu alsa da Gargantua önemli bir karakter olarak yer almaktadır. Bilge bir kral ve oğluyla ilgilenen bir baba olarak sunar. İlk kitabın başarısı üzerine Gargantua'nın gençliğini anlatan ikinci bir kitap yazar. Kral Grandgousier ve Kraliçe Gargamelle'in oğlu olan Gargantua çok meraklı ve akıllı bir çocuk olarak büyür. Bağnaz düşünce ve saldırganlıkla mücadele eder. Özgür düşüncenin hakim olduğu Theleme Tekkesini kurar. Devam kitabında oğlunun üniversitedeki durumunu takip eder.Morgan le Fay tarafından Periler Ülkesine kaçırılınca Pantagruel onun yardımına koşar.

Britanya konulu romanslar, Orta Çağ edebiyatı ve efsanevi romansları Büyük Britanya ve Bretonya ile ilişkilendiren, ana teması Kral Arthur olan efsanevi kral ve kahramanları içerir.

Ambrosius Aurelianus, 5. yüzyılın ortalarında Britanya'da yaşamış Roma-Briton lideridir. Tarihsel kaynaklar, onun Romalı kökenli soylu bir aileden geldiğini ve Britanya'daki Anglosakson istilalarına karşı mücadele ettiğini belirtir. Ambrosius, özellikle Gildas adlı tarihçinin "De Excidio et Conquestu Britanniae" adlı eserinde, Saksonlara karşı direnişin başındaki lider olarak anılır. Onun önderliğinde Britonlar, bir dizi başarılı savaşlar yaparak Sakson ilerlemesini durdurmuş ve Britanya'nın bazı bölgelerini geri kazanmıştır.