İçeriğe atla

Merkez Ova Savaşı

Merkez Ova Savaşı
Savaş Ağaları Dönemi

Merkez Ova Savaşı
TarihMart 1929 - Kasım 1930
Bölge
Sonuç Milliyetçi hükûmetin zaferi
Taraflar
Çin Cumhuriyeti (1912-1949) Milliyetçi hükûmetÇin Cumhuriyeti (1912-1949) Savaş ağaları koalisyonu
Komutanlar ve liderler
Çin Cumhuriyeti (1912-1949) Çan Kay Şek
Çin Cumhuriyeti (1912-1949) Çen Çeng
Çin Cumhuriyeti (1912-1949) Han Fuju
Çin Cumhuriyeti (1912-1949) Liu Çi
Çin Cumhuriyeti (1912-1949) Feng Yuxiang
Çin Cumhuriyeti (1912-1949) Yan Xishan
Çin Cumhuriyeti (1912-1949) Li Zongren
Güçler
600.000 800.000
Kayıplar
95.000 150.000

Merkez Ova Savaşı (Çince: 中原大戰; pinyin: Zhōngyúan Dàzhàn), 1929-1930 yılları arasında Merkez Ova'da Çan Kay-şek liderliğindeki Nankin'deki Milliyetçi Kuomintang hükûmeti ile Çan'ın eski müttefikleri olan birkaç bölgesel askeri komutan ve savaş ağası arasında bir iç savaş oluşturan bir dizi askerî harekâttır.

Kuzey Seferi 1928'de sona erdikten sonra, Yan Xishan, Feng Yuxiang, Li Zongren ve Zhang Fakui, 1929'daki askerden arındırma konferansından kısa bir süre sonra Çan Kay Şek ile ilişkilerini kesti ve birlikte Nankin hükûmetinin meşruiyetine açıkça meydan okumak için Çan karşıtı bir koalisyon kurdular. Savaş, Nankin'den 300.000 asker ve koalisyondan 700.000 askerin dahil olduğu Henan, Shandong, Anhui ve Merkez Ova'nın diğer bölgelerinde yapılan Savaş Ağaları Dönemi'ndeki en büyük çatışmaydı.[1]

Kaynakça

  1. ^ Worthing, Peter (2017). General He Yingqin: The Rise and Fall of Nationalist China. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9781107144637. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Çin Komünist Devrimi, Çin'in kurulması yolunda, 1934'te imparatorluk içinde başlayan ve Çin-Japon Savaşı ve II. Dünya Savaşı'nı da içine alarak sonuca ulaşan Maocu bir halk devrimidir.

<span class="mw-page-title-main">Nankin Katliamı</span>

Nanjing Katliamı veya Nanjing Tecavüzü, İkinci Çin-Japon Savaşı'ndaki Nanking Savaşı'nın hemen ardından, Çin Cumhuriyeti'nin başkenti Nanjing'de Japon İmparatorluk Ordusu tarafından Çinli sivillerin toplu katledilmesiydi. 13 Aralık 1937'de başlayan katliam altı hafta sürdü. Failler ayrıca toplu tecavüz, yağma, işkence ve kundakçılık gibi başka savaş suçları da işlediler. Katliam, savaş zamanlarının en kötü zulümlerinden biri olarak kabul ediliyor.

<span class="mw-page-title-main">Kahire Konferansı</span>

Kahire konferansı, II. Dünya Savaşı sonra Uzak Doğu'daki gelişmeleri değerlendirmek amacıyla Roosevelt, Churchill ve Çan Kay Şek arasında; 22-26 Kasım 1943 tarihleri arasında Kahire'de yapılan toplantıdır. Kesin bir sonuca varılamayan konferansın yapılmasında Moskova Konferansı'nda görev alan dışişleri bakanlarının üç devletin liderlerinin de bir görüşmede bulunmaları gerektiğine karar vermesi etkili oldu. Josef Stalin'in isteği üzerine Tahran seçilse de düzenlenen konferansta Uzak Doğu meselelerinin de görüşülmesi planlandığı için Çin Cumhuriyeti'ni temsilen Çan Kay Şek'in de yapılacak görüşmelere davet edilme teklifinin Stalin tarafından kabul edilmemesi üzerine, Churchill ile Roosevelt hem Çan Kay Şek ile görüşmek hem de Tahran'da yapılacak konferansa birlik içinde katılmak amacıyla Kahire'de bir araya geldiler.

<span class="mw-page-title-main">Çin İç Savaşı</span> 1927-1950 yılları arasında Çinde süren iç savaş

Çin İç Savaşı, Çin'de Milliyetçi Parti (Kuomintang) ile Komünist Parti arasında yaşanmış bir savaştır. 1927 yılında Kuzey Seferi sonrasında, Çan Kay Şek tarafından yönetilen Çin Milliyetçi Partisi'nin sağ kanadının ÇMP-ÇKP ittifakındaki komünistleri temizlemesi ile başladı. Asıl çatışma 1950 yılında düşmanlığın bitmesi ile sona erdi. Komünistler şu anki Çin'i kontrolleri altına alırlarken, milliyetçilerin elinde ise şu anki Tayvan, Penghu ve birkaç ada kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Çan Kay Şek</span> Tayvanın ilk devlet başkanı

Çan Kay Şek, Çin doğumlu Tayvanlı asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Guangşi Zhuang Özerk Bölgesi</span> Çinin güneyinde özerk bölge

Guangxi Zhuang Özerk Bölgesi Çin'in güneyinde özerk bölge (zìzhìqū). Batıda Yunnan, kuzeyde Guizhou, kuzeydoğuda Hunan, güneydoğuda Guangdong eyaletleri ile Vietnam ve Tonkin Körfeziyle çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Dean Acheson</span> Amerikalı siyasetçi ve avukat

Dean Gooderham Acheson, Amerikalı devlet adamı ve avukat; ABD dışişleri bakanı (1949-1953), ABD başkanlarından dördünün danışmanı. II. Dünya Savaşı'nı izleten Soğuk Savaş döneminde ABD'nin dış politikasının mimarlığını yapmış, Sovyetler Birliği ve öteki komünist ülkelere karşı Batı İttifakı'nın oluşturulmasında etkili olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Çu Enlay</span>

Çu Enlay, Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) önderlerinden. 1949-1976 arasında başbakanlık, 1949-1958 arasında dışişleri bakanlığı görevlerinde bulunmuştur. Çin Devrimi'nde büyük rol oynamış, daha sonra da Çin'in Afrika ve Asya ülkelerinin önderliğini üstlenmesine yönelik katkılarıyla da tanınmıştır. Müzakereciliği ve ayrıntıları kavramada gösterdiği sınırsız yetenekle 20. yüzyılın en büyük siyaset adamlarınan biri olarak sivrilmiş, parti içi temizliklerden her seferinde önderlik konumunu koruyarak çıkmayı başarmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Çin-Japon Savaşı</span> 1937 ile 1945 yılları içerisinde Çin ve Japonya arasında süren savaş

İkinci Çin-Japon Savaşı (1937–1945) veya Direniş Savaşı, öncelikle Çin Cumhuriyeti ve Japon İmparatorluğu arasındaki askeri çatışmaydı. Savaş, II. Dünya Savaşı'nın daha geniş Pasifik Cephesi olan Çin Cephesini oluşturuyordu. Savaşın başlangıcı geleneksel olarak 7 Temmuz 1937'de Pekin'de Japon ve Çin birlikleri arasındaki bir anlaşmazlığın tam ölçekli istilaya dönüştüğü Marco Polo Köprüsü Olayı'na tarihlenir. Bazı Çinli tarihçiler, 18 Eylül 1931'deki Japonya'nın Mançurya'yı istilasının savaşın başlangıcı olduğuna inanır. Çinliler ile Japonya İmparatorluğu arasındaki bu geniş çaplı savaş, genellikle Asya'da II. Dünya Savaşı'nın başlangıcı olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Türkiye ilişkileri</span>

Çin-Türkiye ilişkileri, Çin ile Türkiye arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri içerir. Çin Komünist Partisi'nin Çin İç Savaşı'nı kazanması ve Çin Halk Cumhuriyeti devletinin 1 Ekim 1949 tarihinde kurulmasından sonra bile Türkiye, İç Savaş'ı kaybetmenin sonucu olarak Tayvan adasına çekilmeye zorunda kalmış Çin Cumhuriyeti devletini "Çin" ülkesinin tek meşru temsilcisi olarak tanımaya devam etti, ancak 4 Ağustos 1971 tarihinde Türkiye, Çin Halk Cumhuriyeti'yle diplomatik ilişkiler kurup "Tek Çin politikası"na uyarınca Çin Cumhuriyeti'yle olan resmî ilişkilerini askıya aldı ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin Tayvan dahil tüm Çin toprakları üzerindeki egemenliğini tanıdı. Buna rağmen, Türkiye, Çin Cumhuriyeti'yle (Tayvan) yine gayrıresmî, hükümet dışı seviyede ilişkiler sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çan Kay Şek Anıt Mezarı</span>

Çan Kay Şek Anıt Mezarı, Çin Cumhuriyeti'nin başkenti Taipei'nin Chuncheng semtinde bulunan ve eski devlet başkanı Çan Kay Şek anısına inşa edilen anıt mezar kompleksi.

Büyük koalisyon çok partili parlamenter sistemde siyasi yelpazede birbirini karşısında bulunan iki en büyük siyasi partinin bir araya gelerek kurdukları koalisyon hükûmetidir. Terim, genellikle siyasal olarak farklı iki başat partinin olduğu ve parlamento temsiliyetini güvence altına almak için küçük partilerin seçim barajını aşabildikleri ülkeler için kullanılır. İki büyük parti seçimde tek başlarına hükûmet kurabilecek çoğunluğu almayı denerler ancak bunda başarılı olamazlarsa siyasal olarak yakın küçük parti(ler) ile koalisyon kurmayı denerler. İki büyük parti ana ideolojik konularda farklılık gösterdikleri ve kendilerini rakip, hatta bazen düşman olarak görmeleri nedeniyle ortak bir hükûmet kurulması için mutabakata varmaları küçük partilere göre daha zordur.

<span class="mw-page-title-main">Çin Cumhuriyeti Yeniden Düzenlenmiş Ulusal Hükûmeti</span>

Çin Cumhuriyeti Yeniden Düzenlenmiş Ulusal Hükûmeti veya Nankin rejimi, Çin'in doğusunda 1940-1945 yılları arasında var olan Japon İmparatorluğu iş birlikçisi bir hükûmetti. Hükûmetin başında eski Kuomintang üyesi Wang Jingwei bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Wang Jingwei</span>

Wang Jingwei, Çinli bir siyasetçi. Başlangıçta Kuomintang'ın (KMT) sol kanadı üyesiyken daha sonra Çin Komünist Partisi (ÇKP) ile iş birliği yapma çabaları başarısızlıkla sonuçlanması üzerine giderek antikomünist oldu. Siyasi yönelimi, Japonya ile iş birliği yapması ile kariyerini şekillendirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Seferi</span>

Kuzey Seferi, 1926-1928 yılları arasında Çan Kay Şek önderliğindeki Kuomintang'ın kuzeydeki Beiyang Hükûmeti ve savaş ağalarına karşı düzenlediği harekâttır.

İkinci Urumçi Muharebesi, Aralık 1933-Ocak 1934 tarihleri arasında Sincan eyalet hükûmeti orduları ile Çin merkezi hükûmetinin Çinli Müslüman 36. Tümeni arasında bir muharebeydi. Zhang Peiyuan, Tarbagatay ile başkent arasındaki yolu ele geçirdi. Sheng Shicai, Mançurya birliklerine ve Albay Pappengut ise bir Beyaz Rus birliğine komuta etti. Kuomintang hükûmeti, Zhang ve Ma'yı, Sovyetler Birliği ile olan bağları nedeniyle Sincan valisi olarak yemin etmeye hazır olsalar bile Sheng'i devirmeye gizlice kışkırtmıştı. General Çan Kay Şek, Luo Wen'gan'ı Sincan'a göndererek burada Ma Zhongying ve Zhang Peiyuan ile görüştü ve onları Sheng'i yok etmeye çağırdı.

<span class="mw-page-title-main">Bai Chongxi</span>

Bai Chongxi, Çinli Müslüman asker ve devlet adamı. 1920'lerin ortalarından 1949'a kadar, Bai ve yakın müttefiki Li Zongren, Guangxi eyaletini kendi birlikleri ve önemli siyasi özerklikleri ile bölgesel savaş ağaları olarak yönetti. Çan Kay Şek ile ilişkisi çeşitli zamanlarda düşmanca ve işbirliğine dayalıydı. Bai ve Li Zongren, 1930'da Merkez Ova Savaşı'nda Çan karşıtı savaş ağası ittifakını desteklediler, ardından İkinci Çin-Japon Savaşı ve Çin İç Savaşı'nda Çan yönetimini desteklediler. Bai, 1946-1948 yılları arasında Çin Cumhuriyeti'nin ilk savunma bakanı olarak görev yaptı. 1949'da Çin İç Savaşı'nı komünistlerin kazanmasından sonra Tayvan'a kaçtı.

<span class="mw-page-title-main">Savaş Ağaları Dönemi</span>

Savaş Ağaları Dönemi, Çin tarihinde, 1916-1928 yılları arasında ülkenin kontrolünün Beiyang Ordusu'nun eski askeri klikleri ile diğer bölgesel gruplar arasında bölündüğü bir dönemdi.

<span class="mw-page-title-main">Beiyang hükûmeti</span>

Beiyang hükûmeti veya resmî adıyla Çin Cumhuriyeti, 1912-1928 yılları arasında başkenti Pekin'de bulunan Çin Cumhuriyeti hükûmetini ifade eder. Uluslararası alanda meşru Çin hükûmeti olarak tanındı.

<span class="mw-page-title-main">Fu Zuoyi</span>

Fu Zuoyi bir Çinli askeri liderdi. Askeri kariyerine Yan Xishan'ın hizmetinde başladı ve Japonlardan Suiyuan'ı savunması nedeniyle geniş çapta övgü aldı. Çin İç Savaşı'nın son aşamalarında Fu, Beiping (Pekin) etrafındaki büyük ve stratejik garnizonu Komünist güçlere teslim etti. Daha sonra Çin Halk Cumhuriyeti hükûmetinde Hidrolik Bakanlığı Bakanı olarak görev yaptı.