Mere Kalesi
მერეს ციხე (meres tsih'e) | |
 Mere Kalesi uzaktan görünüşü | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Durum | Harabe |
| Tür | Kale |
| Koordinatlar | 41°29′46″K 42°43′03″D / 41.49611°K 42.71750°D |
| Tamamlanma | 10. yüzyıl |
| Yükseklik | |
| Mimari | Gürcü mimarisi |
Mere Kalesi (Gürcüce: მერეს ციხე; okunuşu: "meres tsih'e"), tarihsel Samtshe bölgesinin Türkiye tarafında, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı ve eski adı Mere olan Çakırkoç köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir. Köyün bugünkü adından dolayı Çakırkoç Kalesi olarak da bilinir.[1][2]
Tarihçe
Mere Kalesi'nin bulunduğu Mere köyü, Gürcistan'ın tarihsel bölgelerinden biri olan Samtshe'de yer alır. Nitekim köyün bulunduğu bölgeyi Osmanlılar 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Öte yandan Mere adı, akarsu kıyısındaki düzlük anlamındaki Gürcüce "mere"den (მერე) gelir. 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine göre Mere köyünün nüfusu 11 Hristiyan haneden oluşuyordu.[3] Mere Kalesi, 10. yüzyılda inşa edilmiş olan Mere Kilisesi'nin yukarısında yer alır. Büyük ölçüde yıkılmış olan kalenin günümüze sadece üç iri parçası kalmıştır.[4]
Mimari
Mere Kalesi, Posof Çayı'nın sağ kıyısında, kayalık bir tepenin üzerinde, kireçler harcı kullanılarak kabaca işlenmiş taşlarla inşa edilmiştir. Dikdörtgene yakın bir palana sahip olan kale 163 × 43 m), tepenin arazi yapısına uygun biçimde konumlandırılmıştır. Kalenin iç mekânın da yapı izleri tespit edilmiştir. Kalenin güneyinde, 25 metre kadar korunmuş ve 3,5 metre kadar yüksekliğe sahip sur duvarında yarım yuvarlak ve dikdörtgen planlı iki burç vardır. Burç köşelerinde düzgün kesme taşlar kullanılmış olup iç duvar üzerinde ayrıca küçük boyutlu bir pencere açıklığı bırakılmıştır. Buranın girişinin sağ tarafında, gri bir taşın üzerinde Gürcü alfabesinin Mhedruli harfleriyle Gürcüce bir yazı bulunmaktadır. Yazının sağa devam eden kısmı, taşın sağ kenarı kırılmış olduğu için kayıptır. Bu yazı 15-16. yüzyıla tarihlendirilmiştir.[1][2][4]
Kaynakça
- ^ a b 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 47. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5.
- ^ a b Sami Patacı, "Transkafkasya Arkeolojisi Kapsamında Ardahan" - Yeni Türkiye, Temmuz-Aralık 2015, sayı 72, s. 89-90. 7 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISSN 1300-4174
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 442". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2024.
- ^ a b Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 404, ISBN 978-9941-478-17-8.
