İçeriğe atla

Menocchio

Menocchio
Menocchio'nun kazığa oturtularak yakılışını tasvir eden bir resim
Doğum1532
Pordenone, İtalya
Ölüm26 Ocak 1600 (68 yaşında)
Pordenone, İtalya
Milliyetİtalyan
MeslekÇiftçi

Menocchio veya gerçek adıyla Domenico Scandella (d. 1532, Pordenone - ö. 26 Ocak 1600, Pordenone) İtalyan çiftçi ve düşünür.

Düşünürlük öncesi yaşamı

Menocchio, 650 nüfuslu Montereale köyünde 7 çocuklu geniş bir aileye ait arazilerde ve değirmenlerde eşiyle birlikte yaşamakta, marangozluk ve ustalık işleriyle uğraşmaktaydı.

Düşünce dönemi

1581 yılında Venedik'e giderek Kur'an, İncil ve Tanah satın aldı. Daha sonra felsefe ve tarih kitapları da satın aldı. Kendi çabalarıyla okuma, yazma ve aritmetik öğrenmeye başladı. John Mandeville, Martin Luther, İbni Sina, Ovidius, İbn Rüşd, İbn-i Haldun, Bar Hebraeus, Platon, Muhyiddin İbn Arabi ve Sicard of Cremona okuduğu yazarlar arasındadır.[1]

Menocchio, kısa zamanda Montereale köyü ve çevre köylerin yöneticisi oldu.[1]

Tutuklanma ve öldürülme süreci

Menocchio'nun ölüm emrini veren dönemin Papası VIII. Clemens

İsa hakkında sapkın görüşleri bulunduğu iddiasıyla, 28 Eylül 1583'te Ottavio Montereale tarafından Papalık kurumlarına şikayet edildi. Fransisken tarikatından Felice da Montefalco, 4 Şubat 1584'te Menocchio hakkında tutuklama kararı verdi ve Menocchio, Concordia cezaevine gönderildi. 7 Şubat 1584'te ise ilk kez sorgulanmaya başladı.

25 Nisan 1584 tarihli Engizisyon savunmasında Kilisenin halkı yoksul bıraktığını, Papaların ve Kardinallerin tarih boyunca bu düzenin kurucusu ve uygulayıcısı olduğunu söylemiştir.

Menocchio serbest bırakıldıktan kısa bir süre sonra 17 Mayıs 1584'te tekrar tutuklandı ve hakkında müebbet hapis cezası kararı verildi. 18 Ocak 1586'da oğlu Ziannuto, psikopos Matteo Sanudo ve Engizisyon mahkemesi üyelerinden Evangelista Peleo'ya savunma dilekçesi sundu.[1] Kısa süre sonra Menocchio serbest bırakıldı. Halk arasında sapkın olduğunun bir göstergesi olarak göğsüne ve sırtına 2 büyük sarı ve kırmızı renkte haç yerleştirildi. Roma Kilisesi'nin aşağılaması ve kınamasına rağmen 1590 yılında Meontereale köylüleri, Menocchio'yu tekrar köyün yöneticisi seçti.[1] 1595 yılında ailesi işten kovuldu. Oğlu Steffan civar köylerden birinde yeni bir değirmen kiraladı. 1597'de oğullarından Ziannuto öldü.

Menocchio, Haziran 1599'da Portogruaro'daki Aviano cezaevine nakledildi.

Son Engizisyon sorgusunda, Papaz Jerome Asteo'nun soruları karşısında Menocchio, Tanrı'nın ateş, Baba'nın hava, Oğul'un toprak, Kutsal Ruh'un ise su olduğunu söyledi.[1]

19 Temmuz 1599'da serbest bırakılması talebinde bulunuldu. Fakat talep reddedildi. 2 Ağustos 1599'da Sant'Uffizio yani Kutsal Ofis, Menocchio'nun sapkın olduğu ve öldürülmesi kararının onanmasından önce son kez toplantı yaptı. 5 Eylül 1599'da Roma'ya gönderilen mektup karşılığında 30 Ekim 1599'da Kardinal Santori davanın titizlikle devam etmesi gerektiği kararını bildirdi.[1] Fakat Papa VIII. Clemens'in devreye girmesinin ardından 13 Kasım 1599'da ölüm kararı onandı.[1]

26 Ocak 1600 tarihinde bizzat Papa VIII. Clemens'in kararıyla, kazığa oturtulup yakılarak öldürüldü.

Menocchio'nun inancı

Menocchio, Tanrı'yı yeryüzünde herhangi bir kimsenin asla inkâr edemeyeceğini söyler. Tanrı'nın İnsanları, Melekleri, Cinleri ve diğer tüm varlıkları kendisine kulluk etmeleri ve yasalarına sadık kalmaları amacıyla yarattığını, Tanrı'nın ihtişamının sadece Kilise'de olmadığını, Türklerin ve Yahudilerin de Tanrı'nın sevgili kulları olduğunu söyler.[1][2]

Ortodoksluğu, Katolikliği ve Protestanlığı reddeden Menocchio, herkesin Tanrı'yı Teklik(Tevhid) anlayışında özgülemesi gerektiğini, Tanrı'nın ruhunun herkeste olduğunu, hiç kimsenin Tanrı'nın vekili olamayacağını ve O'nun adına karar veremeyeceğini, Tanrı'nın annesi, babası, eşi veya çocuğunun olamayacağını, İsa'nın, Papa'nın ve tüm insanların ancak Tanrı'nın ruh verdiği birer et parçaları olduğunu söyler.[1][2]

1 Mayıs 1584 tarihli savunmasında İsa'nın, diğer insanların günahları için değil sadece Tanrı'nın yasalarını kabul edenlerin mücadelesi uğruna öldüğünü, İsa'nın gerçekte çarmıha gerilerek idam edilmediğini, öldürülen kişinin başka bir kişi olduğunu söylemiştir.[2]

Menocchio, her şeyden önce Kaos'un olduğuna, daha sonra Tanrı'nın ateş, su, toprak ve havayı yarattığına ayrıca ateş, su, toprak ve havanın Tanrı'nın bir parçası ve Tanrı'nın kendisi olduğuna, canlıları ise bu 4 temel unsurdan yarattığına inanır. Fakat öldürülmeden önceki son engizisyon sorgusunda Tanrı'nın ateş, Baba'nın hava, Oğul'un toprak, Kutsal Ruh'un ise su olduğuna inandığını söylemiştir.[1]

Menocchio, Tanrı'nın madde olmadan herhangi bir şeyi yaratmayacağına çünkü madde olmadan herhangi bir şeyin yaratılamayacağına,[2] Tanrı'nın kaosu yaratıp serbest bıraktığına ve birçok konuda kaosun değişimine göre hareket ettiğine inanmaktadır.

Hakkında yazılan eserler

Carlo Ginzburg, Menocchio'nun engizisyon zabıtlarındaki ifadelerinden yararlanarak Peynir ve Kurtlar adlı bir kitap yazmıştır.

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g h i j Archivio della Curia Arcivescovile di Udine, C.126
  2. ^ a b c d Peynir ve Kurtlar, Carlo Ginzburg

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hristiyanlık</span> tek tanrılı İbrahimî bir din

Hristiyanlık, Nasıralı İsa'nın yaşamına, öğretilerine ve vaazlarına dayanan, tek Tanrılı İbrahimî bir dindir. Günümüzde Hristiyanlık, dünya nüfusunun yaklaşık %30,1'ini oluşturmaktadır ve 2,4 milyarı aşkın takipçisi ile dünyanın en kalabalık dinidir. Takipçilerine, "Mesihçi" anlamına gelen Hristiyan veya Nasıralı İsa'ya ithafen İsevi veya Nasrani denir. Kitâb-ı Mukaddes'e inanan takipçileri, Yahudi metni olan Tanah'ta kehanet edilen İsa'nın Mesih olarak gelişinin bir Yeni Ahit olduğuna inanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Ortodoks Kilisesi</span> Bir Hristiyanlık mezhebi

Ortodoks Kiliseleri veya Bizans Ortodoks Kiliseleri, Bizans ayininin Reform öncesi kiliseleridir. Başlangıçtan itibaren hem katolik hem de havarilerin ardıllığında havariseldirler..

<span class="mw-page-title-main">Katolik Kilisesi</span> Hristiyanlığın bir mezhebi

Katolik Kilisesi, ruhanî başı Roma Başpiskoposu (Papa) olan, en fazla cemaate sahip Hristiyan mezhebi. Dünyada yaklaşık 1,2 milyar mensubu vardır. Katolikler yoğun olarak Güney Amerika'da ve Avrupa'nın güneyinde bulunurlar.

<span class="mw-page-title-main">Teslis</span> Baba, Oğul ve Kutsal Ruh üçlüsün­den oluşan Tanrı inancını ifâde eden kavram

Teslis, Kutsal Üçleme ya da Üçlü Birlik, tek olan Tanrı'nın Kutsal Kitap'ta kendisini bildirdiği her biri eşit yücelikte, özünde tek, ezeli ve ebedi olan üç benliğini konu edinen ve Hristiyan kiliselerinin çoğunluğu tarafından inanılan ana akım Hristiyan dininin merkezindeki inanç esasıdır. Baba Tanrı, Oğul Tanrı ve Kutsal Ruh üç farklı benlik (hipostaz) olarak aynı özü paylaşmaktadırlar (Homoousia). Tek öz Tanrı'nın birliğini üç benlik ise Tanrı'nın kimliğini anlatmaktadır ve benliklerin hem birbirinden farklılıklarını hem de özde çözülmez birliklerini ifade eder. Böylece tüm yaratım ve lütuf süreci Tanrı'nın üç ilahi benliğinin ortak eylemi olarak görülür. Her benlik, Üçlü Birlik'te kendilerine özgü nitelikleri tezahür ettirir ve böylece her şeyin "Baba'dan çıkıp gelmiş" "Oğul aracılığıyla" ve "Kutsal Ruh'un gücüyle" gerçekleştiğini kanıtlar.

<span class="mw-page-title-main">Tertullianus</span> Yazar, filozof ve teolog

Tertullianus, MS 160-225 yılları arasında yaşamış olan Kilise Babası.

<span class="mw-page-title-main">Heraklitos</span> Yunan filozof

Efesli Heraklitos, döneminde Pers toprakları içinde bulunan Efes'te yaşamış Pre-socratik Yunan filozof. Platon ve Aristoteles'in eserleri de dahil olmak üzere Batı felsefesini geniş ölçüde etkilemiştir. Herakleitos’un yaşadığı şehir daha sonra ilk Yunan filozofların yaşadığı Miletos’a yakındır fakat mahut Miletoslu düşünürlerden herhangi biriyle tanıştığına ve hayatı boyunca seyahat edip etmediğine dair bir bilgi yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Bonaventura</span>

Bonaventura fransisken Kardinal, mistik, Skolastik felsefenin düşünürlerinden Fransisken tanrıbilimci. 1482'de Papa IV. Sixtus tarafından Aziz ilan edilmiştir. 1588 Papa V. Sixtus tarafından Kilise Doktoru ilan edilmiştir. Yortusu 15 Temmuzdadır.

<span class="mw-page-title-main">Kutsal Ruh</span>

Kutsal Ruh, Yahudilikte Tanrı'nın evren veya yaratıkları üzerindeki ilahi gücü, kalitesi ve etkisine atıfta bulunur. İznik Hristiyanlığı'nda Kutsal Ruh, Üçlü Birliğin üçüncü kişisidir. İslam'da Kutsal Ruh, ilahi eylemin veya iletişimin bir aracısı olarak hareket eder.

<span class="mw-page-title-main">Birinci İznik Konsili</span>

Birinci İznik Konsili, MS 325 yılında İmparator I. Konstantin tarafından Roma İmparatorluğu topraklarında Hristiyanlığın içerisinde tartışılan bazı konuları netleştirmek amacı ile toplanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Origenes</span>

Origenes veya Origen, İskenderiye'de Hristiyan bir ailede doğmuş ve kendini hadım etmesine bile neden olacak düzeyde münzevi (sofu) bir kişiliğe sahip olmasıyla tanınan ve Patristik felsefenin en önemli temsilcilerinden sayılan bir Kilise Babası'dır.

<span class="mw-page-title-main">Basileios</span>

Kayserili Basil veya Büyük Basil, Ariusçu'lara karşı Kilise'nin resmî öğretilerini savunmasıyla öne çıkan Kilise Babası'dır. Kaisareia piskoposu ve Kapadokya metropoliti olmuş ve birçok kitap yazmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aden Bahçesi</span>

Aden Bahçesi, Kitâb-ı Mukaddes'te Adem ile Havva'nın yaşadığı cennet bahçesidir. Eden'in Orta Doğu'da bir yerde olduğu düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Loyolalı İgnatius</span>

Loyola'lı İgnatius, Bask İspanyol asıllı katolik din adamı ve mistiktir; Cizvitler tarikatının kurucusu.

Monarşianizm, 3. yüzyılda Sabellius’un görüşlerinin etkileşimiyle ortaya çıkmış ve yayılmıştır. Bu görüş monarşi anlamındadır. İlahi tekliği vurgulamaktadır. Homoousios olarak Tanrı Baba ile Nasıralı İsa'nın "aynı mahiyetten" eş-tözlü ve eş-ebedi/ezeli olduklarını söyleyen denklik üzerine kurulu Teslis inancını savunanların tam zıddı bir görüştür.

<span class="mw-page-title-main">Yuhanna cümleciği</span>

Comma Johanneum ya da Yuhanna cümleciği Eski Yunan edebiyatında toplam sekiz heceden uzun olmayan ibarelere κόμμα denirdi. Komma, özne ve yüklemden oluşan kısa bir cümledir. Comma Johanneum 1. Yuhanna Mektubu'nda bulunan sahte bir pasajdır.

<span class="mw-page-title-main">V. Paulus</span> Papa

Papa V. Paulus, asıl adı Camillo Borghese, 16 Mayıs 1605 – 28 Ocak 1621 döneminde papa.

Teslisçi Hristiyan ilâhiyatında enkarnasyon ya da hulûl, ezelî ilâhî kelime (logos), üçlü birliğin ikinci kişisi, Baba Tanrı'nın oğlu ve Oğul Tanrı olan İsa'nın, Meryem Ana'nın rahminde insan bedenine bürünmüş olduğu ve insan tabiatı edindiği inancıdır. Meryem'in rahminde bedene büründüğü için Meryem'e Theotokos denmektedir. Teslisçilerin enkarnasyon inancında, İsa Mesih'in tamamen insan ve tamamen tanrı olup bu iki tabiatının hipostatik birlik içinde olduğu kabul edilir. Kadıköy Konsili'ne tabi olan kiliselerin tanımladığı şekliyle enkarnasyonda, Oğul'un ilahi tabiatı, insan tabiatı ile birleşmiş fakat hiç karışmamıştır. Bir ilahi kişilikte İsa Mesih, hem tamamen Tanrı, hem de tamamen insandır. Bu inanca alternatif akideler, Ebiyonitler ve İbrani Kutsal Kitabı'nda olduğu gibi tarih boyunca Hristiyanlıkta zuhur etmiş olmakla birlikte hiçbirisi ana akım Hristiyanlığın enkarnasyon inancını değiştirmemiştir. Günümüzde Tekçilik olarak bilinen alternatif bir akide Pentekostal gruplar arasında yaygındır.

Ortodoks Hristiyanlık, Doğu Ortodoks Kilisesi ve Oryantal Ortodoksluk için kullanılan ortak adlandırma. Hristiyanlığın bu iki mezhebi de antik Hristiyan Kilisesi'nin inancı, doktrini ve uygulamalarına olan bozulmaz bağı vurgulamak için ortodoks kavramını kullanır. Bu iki mezhebin üyeleri kendilerine sadece "Ortodoks Hristiyan" dese de "Doğu" ve "Oryantal" sıfatları bu grupların dışındakiler tarafından bu iki grubu ayırmak için kullanılır. Bu iki grup 451 yılındaki Kalkedon Konsili'nin ortodoksisi hakkında görüş ayrılığı yaşamışlardır ve hala aralarında bir komünyon yoktur; ancak hala birçok aynı doktrine, benzer kilise yapılanmasına ve benzer ibadetlere sahiptirler. İki inancın birleşmesi için yakın zamanda birçok görüşme yapılmış, birçok konuda uzlaşı sağlanmışsa da resmi bir birlik için henüz somut adımlar atılmamıştır.

Kutsal Kalp, Hristiyanlık'ta İsa Mesih'in yüreğinin "Tanrı'nın insanlığa olan sınırsız ve tutkulu sevgisinin" yansıması olarak kabul edilen sembolik bir ifadedir.

<span class="mw-page-title-main">Carlo Ginzburg</span>

Carlo Ginzburg, İtalyan tarihçi ve mikrotarih alanının savunucusudur. En çok Montereale Valcellina'dan İtalyan sapkın Menocchio' nun inançlarını inceleyen Il formaggio ei vermi adı eseri ile tanınır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.