İçeriğe atla

Menandros

Menandros büstü.

Menander (Yunanca: Μένανδρος, Menandros; d. MÖ 342– ö. MÖ 291), Yeni Atina Komedyasının en önemli temsilcilerinden olan Yunan oyun yazarıydı.[1] 108 komedya yazmıştır[2] ve Lenaia festivalinde (ocak/şubat aylarında kutlanan Dionysos şenliği) sekiz defa ödül kazanmıştır.[3]

Babasının Atinalı general "Diopeithes" olduğu iddia edilir. Komik drama konusunda amcası Alexis'ten etkilenmiş olması muhtemeldir.

Hayatı

Menander, ünlü Yunan filozofu Theophrastus'un arkadaşı, dostuydu ve yine Atinalı diktatör Demetrius Phalereus ile de yakın ilişkisi vardı. Aynı zamanda, Lagus'un oğlu olan ve kendisini sarayına davet eden Mısır Kralı Ptolemaios I Soter'in himayesinden de fazlasıyla memnundu. Ancak Menander Pire'de bulunan villasında metresi Glycera ile yaşadığı hayattan ve sahip olduğu özgürlükten memnundu ve bu teklifi reddetmişti. Ovidius'un Ibis adlı eserinde bir skolastiğin anlattıklarına göre banyo yaparken boğulmuştur ve hemşehrileri tarafından Atinaya uzanan yol üzerine adına, antik coğrafyacı Pausanias'ında şahit olduğu, bir anıt mezar yapılarak onurlandırılmıştır. Aralarında önceleri Gaius Marius'a ait olduğu düşünülen ve Vatikan'da yer alan bir tanesininde dahil olduğu ona ait olduğu iddia edilen pek çok büstü günümüze ulaşmıştır.

Menander yüzden fazla komedi eserinin yazarıydı ve Lenaia festivalinin ödülünü sekiz kez kazanmıştı. Yazdığı eserler sayesinden antik dönemin en gözde yazarlarından biri haline gelmiştir. Eserlerin tamamının ne kadar süre ile hayatta kaldığı konusu net değildir ancak Michael Psellus tarafından yazılmış bir yorumda dahil, yirmi üç tanesine MS 11. yüzyılda bile halâ Konstantinopolis'te ulaşmak mümkündü.

Eserleri

  • Aspis ("Kalkan"; ancak yarısı)
  • Georgos ("Çiftçi")
  • Dis Exapaton ("Çifte hilekar")
  • Dyskolos ("Yaşlı Cadı") tamamı günümüze ulaşmış tek oyunu.
  • Encheiridion ("El kitabı")
  • Epitrepontes ("Tahkimdeki adamlar"; çoğunluğu)
  • Heros ("Hero")
  • Hypobolimaios ("Budala")
  • Karchedonios ("Katacalılar")
  • Kitharistes ("Arpist")
  • Kolax ("Yalaka" ya da "Dalkavuk")
  • Koneiazomenai ("Sarhoş kadınlar")
  • Leukadia
  • Methe ("Sarhoşluk")
  • Misoumenos ("Kadının nefret ettiği adam")
  • Naukleros ("Gemi kaptanı")
  • Orge ("Öfke")
  • Perikeiromene ("Saçları kırkılmış kız")
  • Perinthia ("Perinthos'lu kız")
  • Plokion ("Gerdanlık")
  • Pseudherakles ("Sahte Herkül")
  • Samia ("Sisam'lı kız")
  • Sikyonioi ya da Sikyonios ("Sikyonlular")
  • Synaristosai("Öğlen birlikte yiyenler"; "Öğle yemeği yiyen kadınlar")
  • Phasma ("Hayalet")
  • Theophoroumene ("Cinli kız")
  • Trophonios ("Trophonius")

Kaynakça

  1. ^ Konstan, David (2010). Menander of Athens. Oxford: Oxford University Press. ss. 3-6. ISBN 978-0199805198. 
  2. ^ Suidas μ 589
  3. ^ Apollodorus: Chronicle, fr.43 16 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Menandros ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Homeros</span>

Homeros Antik Çağ'da yaşamış İyonyalı ozan. Batı edebiyatının ilk büyük eserleri kabul edilen İlyada ve Odysseia destanlarının yazarı veya derleyicisi olduğu kabul edilmektedir. Smyrna (İzmir) bölgesinde yaşamış olduğu sanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Aristofanes</span> Antik Yunan oyun yazarı

Aristofanes (Aristophanes), MÖ 446 - MÖ 386 yılları arasında yaşamış bir komedya yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tiyatro</span> sahnede, seyirciler önünde oyuncuların sergilenmesi amacıyla hazırlanmış gösteriler

Tiyatro, bir sahnede, seyirciler önünde oyuncuların sergilemesi amacıyla hazırlanmış gösterilerdir. Farklı bir şekilde duyguların ve olayların hareket (jest) ve konuşmalarla anlatılmasıdır. Genel olarak temsil edilen eser anlamında da kullanılır. Tiyatro eseri, olayları oluş yoluyla gösterir. Bu yönüyle konuşma ve eyleme dayanan bir gösteri sanatı olarak da tanımlanabilir. Yaygın bir deyişle tiyatro; insanı, insana, insanla, insanca anlatma sanatı olarak Shakespeare'in sözüyle de ifade edilir.

<span class="mw-page-title-main">Euripides</span> Antik Yunan oyun yazarı

Euripides, Aiskhylos ve Sophokles'ten sonra Atina'nın yetiştirdiği üçüncü büyük tragedya ozanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Eshilos</span> Antik Yunan oyun yazarı

Eshilos ya da Aiskhylos, Antik Yunan oyun yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sofokles</span> Antik Atinalı trajik oyun yazarı

Sofokles, Antik Yunan'ın Eshilos ve Evripides ile beraber 3 büyük tragedya yazarlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Antik Yunanistan</span> İlk Çağdaki Yunan medeniyeti

Antik Yunanistan, bugünkü Yunanistan toprakları ile Küçük Asya'da (Anadolu) yaşayan toplumların kurduğu devlet ve uygarlıkların, MÖ 756 ile MÖ 146 tarihleri arasında hüküm sürdükleri bölgenin adı.

<span class="mw-page-title-main">Antik Yunan mutfağı</span>

Antik Yunanistan'da mutfak kültürü, yalınlığı ve dönemin tarımsal yetersizliklerini yansıtmasıyla bilinir. Bu dönemde beslenme alışkanlıkları, Akdeniz mutfağının üç ana ögesi olan buğday, zeytin yağı ve şarap üzerine kuruludur.

<span class="mw-page-title-main">Terentius</span>

Publius Terentius Afer, Roma Cumhuriyeti döneminde yaşamış bir oyun yazarıdır. Menandros veya Karystoslu Apollodoros'un Yunan kökenli eserlerine dayanan altı komedinin yazarıdır. Terentius'un oyunları ilk defa MÖ 166–160 yılları arasında sahnelenmiştir.

Komedyalar, Antik Yunanistan'da şölenlerde söylenen müstehcen şarkılardan ve anlatılardan ya da insanlara ve basmakalıp tiplere yapılan şakalardan meydana gelmiştir. Aristoteles Poetika adlı eserinde komedyanın phallus ezgilerinden meydana geldiğini belirtir. Phallus, erkeklik uzvunu simgeleyen heykellerdir. Eski kültürde phallus sağlığı ve bereketi simgeler. Komedya sözcüğü komos(köy) ve aoide (şarkı) sözcüklerinin bir araya gelmesiyle oluşmuştur ve orijinal anlamı bir köy cümbüşüdür. Komos, Attika'nın kent ve köylerinde yapılan bir alaydır. Dionysos bayramlarında halk bol bol şarap içtikten sonra, acayip kılıklarla sokaklarda dolaşır, hatta flüt çalan bir adamın arkasından alay halinde açık-saçık türküler söyleyerek, kaba ve müstehcen hareketlerle çılgınca oynayarak, yol boyu sataşarak, kentin ileri gelenlerini alaya alarak yürürdü. Ayrıca, sepetler içinde Dionysos'a adanacak kurbanlar tapınır ve üremeyi, bolluğu simgeleyen heykel büyüklüğünde bir phallus geçit töreninde yer alırdı. En önemli temsilcilerinden bazıları Aristophanes, Menandros ve Krates'tir.

<i>Lysistrata</i> Aristofanes komedisi

Lysistrata, Aristofanes tarafından MÖ 411 yılında yazılmış, tek perdelik, seyirlik bir oyundur.

<i>Atinalı Timon</i>

Atinalı Timon İngiliz yazarı William Shakespeare tarafından yazılmış beş perdeden oluşan bir oyun olup konusu klasik Yunan çağlarında Atina'da tanınmış Timon hakkındadır. Shakespeare olasılıkla bu şahsı tanınmış Klasik Yunan filozofu Timon ile karıştırmıştır.

Pausanias (Yunanca: Παυσανίας

<span class="mw-page-title-main">Kuşlar (Aristofanes)</span> Aristofanes komedisi

Kuşlar, Antik çağ oyun yazarı Aristofanes tarafından yazılmış bir fantastik komedidir.

Kurbağalar bir komedya olup, Antik Yunan döneminin meşhur şairi Aristofanes tarafından yazılmıştır. İlk olarak M.Ö.405 tarihinde Lenaia’da düzenlenen Dionysus Festivali’nde sergilendiğinde birincilik ödülünü kazanmıştır. 

Thesmophoriazusae bir komedya olup, Antik Yunan döneminin meşhur şairi Aristofanes tarafından yazılmıştır. İlk olarak MÖ 411 senesinde, Dionysia şehrinde oynanmıştır. Katıldığı yarışmada ödül alıp almadığı kesin olarak bilinmemektedir. Fakat yine de, Aristofanes'in, Atina toplumunu konu aldığı en güzel parodilerden biri olarak addedilir, özellikle; erkek egemen bir toplumda kadın-erkek rollerinin değişkenlik göstermesi, popüler sanatçıların kibirli halleri ve sıradan Atinalıların cahilce ve bencilce hareketleri ve bunun gibi pek çok konu mizahi bir tarzda işlenmektedir. Aynı zamanda, Eski Komedya tarzının karakteristiklerini ustaca işleyen bir yapıya sahiptir. Bu oyun, yine kadın-argosu bir dil barındıran bir diğer oyunu olan Lysistrata ile aynı sene içinde sahneye koyulmuştur.

<i>Ploutos</i> (komedya) Aristofanes komedisi

Ploutos, Antik Yunan dönemine ait bir komedya olup, oyun yazarı Aristophanes'in eseridir. İlk olarak, MÖ 408 yılında sahnelenmiş olup, MÖ 388 senesinde revize edilerek tekrar oynanmıştır. Dönemin Atina'sına dair politik mizah niteliğinde hazırlanan bu yapıtta zenginlik tanrısı Ploutos başrolde oynamaktadır. Yapıt, Eski Komedya'dan Yeni Komedya'ya geçiş dönemine aittir.

<span class="mw-page-title-main">Antik Yunanistan'da fuhuş</span>

Antik Yunanistan'da fuhuş, çok yaygındı. Daha önemli şehirlerde ve özellikle birçok limanda, önemli sayıda insanı istihdam etti ve ekonomik faaliyetin önemli bir bölümünü temsil etti. Fahişelik gizli olmaktan uzaktı; şehirler genelevleri reddetmiyor, sadece onlar hakkında düzenlemeler yapıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Dionisia</span>

Dionysia, antik Atina'da tanrı Dionysos onuruna verilen, trajedilerin teatral gösterimlerinin yapıldığı büyük bir festivaldir. MÖ 487'den sonra komediler de gösterilere eklenmiştir. Panathenaia'dan sonra en önemli ikinci festivaldir.

<span class="mw-page-title-main">Philemon (şair)</span>

Philemon Atina'da Yeni Komedya tarzında eserler veren bir şair ve oyun yazarıydı. Ya Kilikya'daki Soli'de ya da Sicilya'daki Siraküza'da doğdu, ancak MÖ 330 yılından önce Atina'ya taşındı ve bu dönemden itibaren oyunlar yazmaya başladı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.