İçeriğe atla

Memleketimden İnsan Manzaraları

Memleketimden İnsan Manzaraları
İlk baskısının kapağı
YazarNâzım Hikmet
ÜlkeTürkiye
Yayım1966-1967
YayımcıDe Yayınevi

Memleketimden İnsan Manzaraları, Nâzım Hikmet’in 1939’da yazmaya başladığı, 1960’ların ikinci yarısında yayımlanabilen şiir kitabıdır.

17bin mısradan oluşan eser Nâzım Hikmet şiirinin doruğu kabul edilir.[1] Kitap İkinci Meşrutiyet'ten II. Dünya Savaşı’na kadar olan dönemde Anadolu’da yaşamış sıradan insanların öykülerini okuyucuya sunar. Türkiye’nin 1920-1940 yılları arasındaki toplumsal tarihi, Ulusal Bağımsızlık Savaşı’nı da içerecek biçimde verilirken bir yandan da II. Dünya Savaşı’nda Nazizm’in yenilgisi değişik yönleriyle ele alınıp yansıtılır. Düzyazı, şiir, senaryo tekniklerinin iç içe kullanıldığı bir eserdir. Beş ciltten oluşur, beşincisi tamamlanmamıştır.

1938’de Nâzım Hikmet’in cezaevine girmesi ile konulmuş olan eserlerini yayınlama ve okuma yasağı nedeniyle şairin hayatı boyunca yayımlanamayan eser, 1965'te yasağın kalkmasından sonra, oğlu Memet Fuat’ın sahibi olduğu De Yayınevi tarafından 1966-1967 yıllarında 5 cilt olarak yayımlanmıştır.

Eser, MEB tarafından 100 Temel Eser Listesine dahil edilmiştir.[2]

Eserin yazılma süreci

Nâzım Hikmet, Memleketimden İnsan Manzaraları'nı 1939'da İstanbul'da yazmaya başlamıştır.

“ "1939'da İstanbul'da tevkifanede başlanıp

................................biten bu kitap..."

(Memleketimden İnsan Manzaraları, Nâzım Hikmet, YKY, 2006)

„

Şairin 1939’da üzerinde çalışmaya başladığında eserin adı; “Meşhur Adamlar Ansiklopedisi” idi. Şair, Almanya’nın Sovyetler Birliği’ne saldırısını öğrendiğinde yirmibirinci yüzyıl tarihini yazmayı düşündü. Memleketimden İnsan Manzaraları, bu düşüncenin bir ürünü olarak ortaya çıktı. “Meşhur Adamlar Ansiklopedisi’, 1941'de Bursa Hapishanesinde iken yazmaya başladığı Memleketimden İnsan Manzaraları'na bir bölüm olarak girdi.[3]

Nâzım Hikmet yapıtıyla ilgili ön tasarısını şöyle açıklamıştır:

“
  1. İstiyorum ki okuyucu 12,000 mısrayı bitirdikten sonra vıcık vıcık insan kaynaşan bir mahşerden geçmiş olsun,
  2. İstiyorum ki bu insan mahşerinin konkre ifadesi okuyucuyla muayyen bir devirdeki, muhtelif sınıflara mensup Türkiye insanları vasıtasıyla Türkiye'nin muayyen bir tarihi devredeki sosyal durumunu anlatsın,
  3. İstiyorum ki ikinci planda, Türkiye cemiyetini çevreleyen dünya durum muayyen bir devrede- anlaşılsın,
  4. İstiyorum ki -nereden gelip, nerede olduğunu, nereye gidildiği? sualine, sahamın içinde azamî imkânlarla cevap verilsin.

(Kemal Tahir’e Hapishaneden Mektuplar, Nâzım Hikmet, Bilgi Yayınevi)

„

Şair 1950'de hapisten çıktığında eserin 66bin satır yazılmış olduğunu ifade eder. Ertesi sene ülkeyi terk ederken destanın bazı bölümlerini arkadaşları arasında dağıtır. Bazıları, yakalanma tedirginliği ile ellerindeki bölümleri yakıp yok etmiştir.[4] 1965'te eserin Türkiye'de yayımlandığında elde 17.000 mısra kalmıştır.

Eserin bölümleri

Eserin birinci bölümü İstanbul'da, Haydarpaşa Garı'nda 1941 yılında başlar. 15.45'te Eskişehir'e hareket eden trenin 510 numaralı üçüncü mevki vagonunda 18.38'de Ankara'ya ulaşılana kadar devam eder. Vagonun yolcuları sıradan köylü, asker, işçi ve tutsaklardır. Bazı yolcuların hayat hikâyeleri, dünya görüşleri ve düşündükleri ile bütün destanı takip eder.[4]

İkinci kitap başka bir trenin yine Haydarpaşa garından hareket edecek olan yolcularını ele alır. Bu sefer yolcular siyasetçi, diplomat, tüccar, fabrika sahipleridir. Kurtuluş Savaşı Destanı'ndan bazı bölümler esere alınmıştır.[4]

Üçüncü kitap hapishane ve hastanede geçer. Dördüncü kitap Sovyetler Birliği ve Fransa'da faşizme karşı direnenlere değinir. Tamamlanmamış beşinci kitapta Türk toplumunda savaşın yansımaları, çekilen zorluklar ve katı yaşam koşulları aktarılır.

Uyarlamalar

Tiyatro

Eserin birinci bölümü Nâzım Hikmet'in doğumunun 100. yılı olan 2002'de Ankara Sanat Tiyatrosu tarafından bir tiyatro oyunu olarak kurgulanarak Rutkay Aziz yönetmenliğinde sahneye konmuştur.[5]

Nâzım Hikmet’in "Memleketimden İnsan Manzaraları"ndan Onbir Tablo adlı oyun, bu kitaptan seçilen sahnelerin Nihat Asyalı tarafından tiyatroya uyarlanması sonucu ortaya çıkmış ve 2010 yılında dünya prömiyeri yapılmıştır.[6]

Kaynakça

  1. ^ "Kamil Önal, Şiirden Tarihi Okumak: Memleketimden İnsan Manzaraları, Yeditepe Üniversitesi Edebiyatta Buluşma IV Öğrenci Sempozyumu bildirisi, 6-7 Mayıs 2013". 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2014. 
  2. ^ "100 Temel Eser, Millî Eğitim Bakanlığı web sitesi Duyurular bölümü, Erişim tarihi:16.1.22014". 3 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2014. 
  3. ^ "Murat Gülsoy, Meşhur Adamlar Ansiklopedisi'nden Bir Deliler Evi'ne, Nâzım Hikmet Kültür ve Araştırma Merkezi web sitesi, Erişim tarihi:16.12.2014". 16 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2014. 
  4. ^ a b c "Mediha Göbenli, Nâzım Hikmet'in Estetik ve Politikası Üzerine Bir Deneme, Mevsimsiz Kültür Sanat Edebiyat Platformu, Erişim tarihi:16.12.2014". 16 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2014. 
  5. ^ "Memleketimden İnsan Manzaraları, Ankara Sanat Tiyatrosu web sitesi, Erişim tarihi:16.12.2014". 4 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2014. 
  6. ^ "Nâzım Hikmet'in Memleketimden İnsan Manzaraları'ndan Onbir Tablo, Ankara Devlet Tiyatrosu web sitesi, oyun detayı sayfası, Erişim tarihi:16.12.2014". 16 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ataol Behramoğlu</span> Türk şair, yazar ve çevirmen

Ataol Behramoğlu, Türk şair, yazar, çevirmen, akademisyen ve edebiyatçı.

<span class="mw-page-title-main">Faruk Nafiz Çamlıbel</span> Türk şair, siyasetçi, öğretmen (1898 - 1973)

Ahmet Faruk Çamlıbel, Türk şair, siyasetçi, öğretmendir.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Veli Kanık</span> Türk şair (1914–1950)

Orhan Veli Kanık, daha çok Orhan Veli olarak tanınan Türk şairdir. Melih Cevdet ve Oktay Rifat ile birlikte yenilikçi Garip akımının kurucusu olan Kanık, Türk şiirindeki eski yapıyı temelinden değiştirmeyi amaçlayarak sokaktaki adamın söyleyişini şiir diline taşıdı. Şair otuz altı yıllık yaşamına şiirlerinin yanı sıra hikâye, deneme, makale ve çeviri alanında birçok eser sığdırdı.

<span class="mw-page-title-main">Oktay Rifat</span> Türk şair, romancı ve oyun yazarı

Ali Oktay Rifat, Türk şair, oyun yazarı ve roman yazarı. Türk şiirinin en büyük isimlerinden birisi kabul edilir. Orhan Veli ve Melih Cevdet'le birlikte Garip Akımı'nın kurucularındandır. 1955 yılından itibaren İkinci Yeni adlı şiir akımına yönlenmiştir. Şiir dışında roman ve oyun türlerinde de eserler vermiştir. Şair Nazım Hikmet'in kuzenidir.

Aziz Ünal Rutkay veya bilinen adıyla Rutkay Aziz, Türk oyuncu ve yönetmen.

<span class="mw-page-title-main">Nâzım Hikmet</span> Türk şair ve yazar (1902–1963)

Nâzım Hikmet, Türk şair ve yazardır. Şiirleri elliden fazla dile çevrilmiş ve eserleri birçok ödül almıştır. Türkiye'de serbest nazımın ilk uygulayıcısı ve çağdaş Türk şiirinin en önemli isimlerindendir. Uluslararası bir üne ulaşmıştır ve dünyada 20. yüzyılın en gözde şairleri arasında gösterilmektedir.

Cem İdiz, Türk müzisyen, besteci

<span class="mw-page-title-main">Türk edebiyatı</span> Türkçe yazılmış edebî eserler

Türk edebiyatı, Türk yazını veya Türk literatürü; Türkçe olarak üretilmiş sözlü ve yazılı metinlerdir.

A. Kadir ya da tam adıyla İbrahim Abdülkadir Meriçboyu, 1940 kuşağı toplumcu şairleri arasında yer alan Türk şair. Çeviri çalışmalarıyla dünya şiirinin tanınmasına katkıda bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Ulusoy (yönetmen)</span>

Mehmet Ulusoy, Türk tiyatro yönetmeni, tiyatro ve sinema oyuncusudur.

Rüştü Asyalı, Türk tiyatro, sinema oyuncusu, rejisör, senarist ve seslendirme sanatçısıdır.

<i>Kurtuluş Savaşı Destanı</i> ilk basımı 1965te yapılıp 1968de Kuvâyi Milliye adıyla yeniden basılmış Nazım Hikmet kitabı

Kurtuluş Savaşı Destanı ya da Kuvayi Milliye Destanı, Nâzım Hikmet'in Kurtuluş Savaşı'nı bölümler halinde anlattığı destandır. Nâzım Hikmet bu destanı hapishanedeyken 1939'da yazmaya başlayıp 1941'de bitirir. Yazıldığı yer ve tarihler yapıtın sonunda "939 İstanbul Tevkifhanesi, 940 Çankırı Hapisanesi, 941 Bursa Hapisanesi" şeklinde not edilmiştir.

Nihat Asyalı Türk savcı, oyuncu, yazar, tiyatro yönetmenidir.

<i>Nâzım Hikmetin "Memleketimden İnsan Manzaraları"ndan Onbir Tablo</i> (oyun)

Nâzım Hikmet'in "Memleketimden İnsan Manzaraları"ndan Onbir Tablo, Nihat Asyalı tarafından 2010 yılında, Nâzım Hikmet'in düzyazı, şiir, senaryo tekniklerini iç içe kullandığı, şiir, roman, öykü, oyun, senaryo, destan olmayan ve hepsini içeren, yaklaşık 20,000 mısradan oluşan Memleketimden İnsan Manzaraları'ndan iki bölümlük, onbir sahne olarak iki ay içerisinde yazılmıştır.

Orhan Aydın, Türk tiyatrocu, oyuncu ve yazardır.

Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Araştırma Merkezi, Boğaziçi Üniversitesi'nin çeşitli bölümlerinden öğretim üyelerinin 2014 yılında kurdukları disiplinler arası bir uygulama araştırma (UYGAR) merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Özkılınç</span> ŞAİR

Güney Özkılınç, Türk yazar, şair, araştırmacı.

Türk şair, oyun yazarı, romancı ve anı yazarı Nâzım Hikmet'in eserlerinin türlerine göre ayrılmış listesidir.

Arhavili İsmail veya Arhaveli İsmail, Nâzım Hikmet'in Kurtuluş Savaşı Destanı isimli eserinin "Arhavili İsmail'in Hikâyesi" adlı şiirinde yer alan kurgusal bir karakterdir. Nâzım Hikmet, kendi dostu İsmail'in adını Arhavililere ithafen kullanarak, Lazların Kurtuluş Savaşı'na katkılarını onurlandırmıştır. Zülfü Livaneli'nin 1978 yılında çıkardığı Nazım Türküsü albümünde, Nâzım Hikmet'in şiirinden derlenmiş "Arhavili İsmail" adlı bir şarkı yer almaktadır.

İlhami Bekir Tez, Türk şair, romancı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.