Memed, My Hawk
Memed, My Hawk (İngilizcedeki anlamı: Mehmet, Şahinim) Peter Ustinov'un yönetmenliğini yaptığı İngiliz-Yugoslav ortak yapımı 1984 tarihli drama filmidir. Ustinov, Herbert Lom, Denis Quilley and Michael Elphick'in oynadığı[1] film, Yaşar Kemal'in İnce Memed'inden uyarlanmıştır. Filmin müzikleriniyse Manos Hacıdakis bestelemiştir, prodüktörü de Fuad Kavur'dur.
İnce Memed Türk yazar Yaşar Kemal'in ilk romanıdır. Roman, yayımlanır yayımlanmaz İngilizceye çevrilmiş ve Nobel Edebiyat Ödülü'ne aday gösterilmiştir. O zamanlar Darryl F. Zanuck'un yönetimindeki Twentieth Century Fox romanın film hakkını almıştır. Zanuck da İnce Memed'in epik filme çevirileceğini ilan etmiştir. Ancak o zamanki Türkiye hükûmeti ABD DIşişleri Bakanlığı'ndan projeden vazgeçmesi için Fox'a müdahale etmesini istemiştir. Bunun nedeniyse hükûmetin bu filmin "komünizm propagandası" olduğunu düşünmesiydi. Fox dinledi ve projeden vazgeçildi.
Proje 1982'de, Ustinov'un asistanlığını yapan opera sahne direktörü Fuad Kavur'un Ustinov'u ikna etmesi sayesinde yeniden hayata geçirilebilmiştir. Kavur, filmin haklarını Fox'tan satın almış ve Türkiye'de çekilebilmesi için o zamanın başbakanı Bülent Ecevit'ten izin istemiş ve solcu olan Ecevit de sıkıntı olmayacağını söylemiştir. Ancak yine de filmin formalite icabı RTÜK onayından geçmesi gerektiğini söylemiştir. Ancak o zamanlar ordunun kontrol ettiği RTÜK onay vermemiş, Ecevit de RTÜK üyelerini açığa almıştır. Böylece Ecevit ile ordu arasındaki siyasi anlaşmazlık açığa çıkmıştır. Bu süreç Ecevit'in TBMM'de güvennoyuna tabii tutulması ve başbakanlıktan düşmesiyle sonuçlanmıştır. Onun yerine gelen Süleyman Demirel hükûmetiyse RTÜK üyelerini yeniden açığa çıkarmış ve daha önceki red kararını desteklemiştir. Sonuç olarak film Türkiye'de çekilememiştir.
Kavur da prodüksiyonu Yugoslavya'ya taşımak zorunda kalmıştır. Artık hükûmet müdahalesi olmadığı için film hiçbir siyasi sorun yaşanmadan çekilebilmiştir.
Memed, My Hawk, ilk olarak 1984 Mayıs'ında Londra'da, UNICEF yararına bir Kraliyet Galasında gösterilmiştir. Galaya o zamanki İngiltere Prens ve Prensesi'nin yanı sıra 30 ülkeden büyükelçi gelmiş, ancak Türk büyükelçisi "daha eski bir planın varlığı" sebebiyle galaya katılmayı reddetmiştir. Aynı anda Türk hükûmeti Memed My Hawk filminin Türkiye'de gösterilmesini yasaklamıştır. Bu durum filmin prodüktörü Fuad Kavur'un Ankara'nın baskıcı politikalarını protesto etmek için vatandaşlıktan çıkmasına yol açacaktır.
2012 itibarıyla filmin sinemalarda ve/veya televizyonda gösterimi veya DVD olarak satışı hala yasaktır.
Oyuncular
- Peter Ustinov – Abdi Ağa
- Herbert Lom – Ali Safa Bey
- Denis Quilley – Recep
- Michael Elphick – Cabbar
- Simon Dutton – Memed
- Leonie Mellinger – Hatice
- Siobhán McKenna – Iraz
- Marne Maitland – Süleyman
- Michael Gough – Kerimoğlu
- T. P. McKenna – Dursan
- Jeffry Wickham – Faruk Yüzbaşı
Kaynakça
- ^ "Memed My Hawk (1984) | BFI". Ftvdb.bfi.org.uk. 23 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2017.
