İçeriğe atla

Memduh Ün

Memduh Ün
DoğumArif Memduh Ün
14 Mart 1920(1920-03-14)
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm16 Ekim 2015 (95 yaşında)
Bodrum, Muğla, Türkiye
Ölüm sebebiAkciğerlerinde sıvı birikmesi, yüksek tansiyon ve yaşa bağlı organ yetmezliği
MilliyetTürk
Vatandaşlık Türkiye
EğitimVefa Lisesi, İstanbul
MeslekFutbolcu, oyuncu, senarist, yapımcı, yönetmen
Etkin yıllar1948-2005
Evlilik
Cahide Şen
(e. 1949; ö. 2015)
Partner(ler)Fatma Girik
(1958-2015)
Çocuk(lar)Sevda Ün
Uğur Ün
ÖdüllerTüm Liste

Arif Memduh Ün (14 Mart 1920, İstanbul - 16 Ekim 2015, Muğla), Türk futbolcu, sinema yönetmeni, oyuncu,[1] kurgucu, senarist, yapımcı, öğretim görevlisi ve Onursal Profesör.[2]

1947-2005 yılları arasında yapımcı olarak 124, yönetmen olarak 72, oyuncu olarak ise 48 filme imza atmıştır.[3]

İlk yılları ve eğitimi

1920’de İstanbul Kasımpaşa'da dünyaya geldi.[4][5] Babası polis Mustafa Ün, annesi bir deniz yüzbaşısının kızı olan Makbule Ün’dür.[4]

1937’de Vefa Lisesinden mezun oldu.[6] 1938 yılında girdiği İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'ndeki eğitimini üçüncü sınıfta bıraktı.

Ortaokulda futbolla tanışan ve Langa Genç Takımı’nda futbol oynayan Ün, 1940-1942’de BJK Beşiktaş'ta yer aldı. 1941 yazında Ankara Demirspor’da oynadı. Takımı 1942-43 sezonunda Ankara ligi şampiyonu oldu.[5] Askerliğini 1946’da Ankara’da tamamladıktan sonra İstanbulspor takımının antrenmanlarına katıldı, ardından İETT Futbol Takımı’na geçti. Futbol hayatı devam ederken bir yandan da Eskişehir Şeker Fabrikası'nda, TCDD'de ve Elektrik İdaresinde memurluk yaptı.

1947'de amatör oyuncularla çalışmak isteyen yapımcı Hürrem Erman’ın "Damga" filminde oynaması teklifi üzerine Turhan Ün takma adıyla bu filmde oyuncu olarak yer aldı.[3] 1949’da Cahide Şen ile evlendi. Bu evlilikten bir oğlu, bir kızı dünyaya geldi[4]

Sahne hayatı

İETT’de memurluk yapmayı sürdüren Ün, 1949’da Karadeniz Postası filmi ile ikinci kez oyunculuk yapma fırsatı yakaladı.[5] Ardından arkadaşı Arşavir Alyanak ile birlikte senaryosunu yazdıkları Hayat Acıları (1951) adlı filmi çekerek ilk yapımcılık deneyimini gerçekleştirdi. Arşavir ve Ün, ticari başarı sağlayan bu filmin bütün haklarını Ceylan Film’e satarak kendi yapım şirketleri olan Yakut Film’i (1951) kurdular.[3] 1954’e kadar Yakut Film’in ve başka şirketlerin filmlerinde oyunculuk yapmaya devam eden Ün, 1954'te yönetmenliğe geçti.[3] İlk filmi Düşman Aşıklar’ın uğradığı ticari başarısızlık ile hayal kırıklığı yaşadı. Ertesi yıl melodram kalıbına uygun temalar kullanarak yaptığı Yetim Yavrular ile başarıyı yakaladı ve 1959’a kadar koyu melodram filmleri yapmayı sürdürdü.[3] Bu dönemdeki filmlerinin çoğunda Muhterem Nur başrol oyuncusu olarak rol aldı.

Ün, 1958'de Üç Arkadaş filmiyle melodram kalıbının dışına çıkarak sinema dilini değiştirdi. Film, Türkiye sinemasının en iyi filmlerinden biri olarak kabul edildi.[3] Bu filmdeki başarısı sayesinde Film Dostları Derneği’ne davet edilen sanatçı, Türk sinemasının önemli yönetmenleri arasına katıldı. Bu dönemde Fatma Girik’le yaşamaya başladı ve çiftin birlikteliği hayat-boyu devam etti.[4]

1960 yılında çektiği Ayşecik filmi ile Türkiye sinema tarihinin çocuk yıldızlar dönemini başlattı. Ayşecik’le kazandığı başarının ardından Arşavir Alyanak ile Yakut Film’de ortaklığı sona erdi ve Uğur Film'i kurdu.[3] Gişe garantisi olan filmler üretmeye yönelen Memduh Ün, yıldız oyunculara uygun filmler üretti. Ayhan Işık ile polisiye ve komedi filmleri, Fatma Girik ile güçlü erkeksi kadın tipleri üzerinden filmlere çevirdi.

1960'ta Be-ya Film adına çektiği ve Edmond Morris'in Tahta Çanaklar adlı oyunundan uyarladığı Kırık Çanaklar, 2. Türk Film Festivali'nde "En İyi Yönetmen" ve "En İyi Film" ödüllerini aldı. Daha sonra yerli ve yabancı uyarlamalara yönelerek Orhan Kemal, Kerime Nadir, Graham Green, William Irish, Peride Celal gibi edebiyatçıların eserlerini sinemaya uyarladı.[6] Kemal Tahir'in senaryosunu yazdığı Namusum İçin'i yönetti. Film, 3. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde En İyi Yönetmen ödülünü aldı.

1970’li yıllarda yönetmenlikten çok yapımcı kimliği ile filmler üretti. Ağrı Dağı Efsanesi (1975) filmi ile 13. Altın Portakal Film Festivali’nde En İyi Yapımcı ödülü aldı. 1980’li yıllarda Kemal Sunal filmlerinin yapımcılığını üstlendi.

1990 yılında kendisi finanse ederek çektiği ilk film olan Bütün Kapılar Kapalıydı filmini çekerek daha önceki filmlerinde görülmeyen bir konu ve sinematografiye yöneldi. Bunu Gün Ortasında Karanlık ve pek çok ödül alan Zıkkımın Kökü filmleri izledi. Yönetmenliğini üstlendiği son film Sinema Bir Mucizedir (2005) oldu ancak rahatsızlığı nedeniyle filmi tamamlayamayıp Tunç Başaran’a devretti.

Mimar Sinan Üniversitesi Sinema-TV Bölümünde öğretim görevlisi olarak çalıştı.

Sinema sanatçısı Memduh Ün 16 Ekim 2015 tarihinde tedavi gördüğü Bodrum'da 95 yaşında öldü.[7]

Filmografisi[8]

Yıl Yapım Diyaloglar Kurgu Oyuncu Senarist Yapımcı Yönetmen Müzik Not(lar) Yıl Yapım Diyaloglar Kurgu Oyuncu Senarist Yapımcı Yönetmen Müzik Not(lar)
1948 Damga Evet1971 Zehir HafiyeEvet
1949 Karadeniz Postası Evet1971 Önce Sev Sonra Vur Evet
1951 Hayat Acıları/Gülnaz EvetEvetEvet1972 Murat İle Nazlı EvetEvetEvet
1952 Onu Ben Öldürdüm EvetEvetEvet1972 ParaEvetEvetEvet
1953 Uç Baba Torik EvetEvetEvet1972 Sezercik Aslan Parçası EvetEvet
1953 Aşk Izdırabtır Evet1972 Battal Gazi'nin İntikamıEvet
1954 Yaban Kız EvetEvetEvet1972 Çöl KartalıEvet
1955 Öp Babanın Elini EvetEvetEvetEvet1972 Leyla ile Mecnun Evet
1955 Yetim Yavrular EvetEvetEvetEvet1972 NamusEvet
1955 Günahkar Baba EvetEvet1972 Acı Yudum Evet
1955 Düşman Aşıklar 1972 Evlat Evet
1956 Piç / Kahpe Dünya EvetEvetEvet1972 Feryat Evet
1956 Zeynep'ın İntikamı EvetEvet1973 Gönülden YaralılarEvetEvet
1956 Ana Hasreti EvetEvetEvet1973 Toprak AnaEvetEvet
1957 Yetim Ömer EvetEvetEvetEvet1973 Kara OrkunEvetEvet
1957 Bir Serseri EvetEvetEvet1973 Battal Gazi GeliyorEvet
1957 Zeynebin Aşkı/Güllü Fatma EvetEvetEvet1973 YanaşmaEvet
1958 Çoban Kızı EvetEvet1973 Ezo GelinEvet
1958 Sokak Çocuğu EvetEvet1973 Hazreti Ömer'in Adaleti Evet
1958 Üç ArkadaşEvetEvet1974 Battal Gazi'nin OğluEvet
1958 Ayşe'nin Çilesi Evet1974 Önce VatanEvet
1958 Murada Ereceğiz Evet1974 Talihsiz Yavrum Evet
1958 Ana Hasreti/Dertli Ana Evet1975 Ağrı Dağı EfsanesiEvetEvetEvet
1960 Mahallenin Sevgilisi EvetEvetEvet1975 CellatEvetEvetEvet
1960 Ateşten Damla EvetEvet1975 Kadınım Evet
1960 AyşecikEvetEvet1975 İnsan AvcısıEvet
1960 Ölüm Peşimizde EvetEvet1975 Çapkın Hırsız Evet
1960 Kırık ÇanaklarEvet1975 Kılıç AslanEvet
1960 Namus Uğruna Evet1975 Kokla Beni Melahat Evet
1960 Ölüm Perdesi Evet1976 Bulunmaz Uşak EvetEvet
1961 Avare MustafaEvetEvetEvet1976 Hasip ile NasipEvet
1961 Güneş Doğmasın EvetEvet1976 Korkusuz CengaverEvet
1961 Boş Yuva EvetEvet1976 İntikam Meleği / Kadın Hamlet Evet
1961 Yasak Aşk EvetEvet1976 Taksi ŞoförüEvet
1961 Seviştiğimiz Günler EvetEvet1976 DarbeEvet
1962 Belalı Torun EvetEvet1976 Delicesine Evet
1962 Akasyalar Açarken Evet1977 Bir Tanem Evet
1962 Kısmetin En Güzeli Evet1977 Akrep YuvasıEvetEvet
1962 Üç Tekerlekli BisikletEvetEvet1977 Ana OcağıEvetEvet
1962 Rıfat Diye Biri Evet1977 Hakanlar ÇarpışıyorEvet
1962 Ayşecik Yavru MelekEvet1977 Altay'dan Gelen Yiğit Evet
1963 Bire On Vardı EvetEvetEvet1977 Cemil DönüyorEvet
1963 Çapkın KızEvetEvet1977 Yıkılmayan AdamEvet
1963 Yavaş Gel Güzelim EvetEvetEvet1978 CevriyemEvetEvet
1963 Aşk HırsızıEvet1978 GelincikEvet
1964 Halk Çocuğu EvetEvet1978 Yaşam KavgasıEvet
1964 Kanun Karşısında EvetEvet1978 Derdim Dünyadan BüyükEvet
1964 Öp Annemin Elini EvetEvet1979 Bekçiler KralıEvetEvet
1964 Ağaçlar Ayakta ÖlürEvetEvet1979 İstanbul 1979 EvetEvet
1964 Dağ Başını Duman Almış EvetEvet1979 Umudumuz ŞabanEvet
1964 Kırk Küçük Anne Evet1979 Kanun GücüEvet
1964 Erkek AliEvet1979 Köşe Kapmaca Evet
1964 Kalbe Vuran Düşman Evet1979 Vah Başımıza Gelenler Evet
1964 Keşanlı Ali DestanıEvet1980 Devlet KuşuEvetEvetEvetEvet
1964 İstanbul'un Kızları Evet1980 Gol KralıEvetEvet
1965 Yıldız Tepe EvetEvetEvet1980 ZübükEvet
1965 Namusum İçinEvet1981 Kanlı NigarEvetEvet
1965 Kırık HayatlarEvetEvet1982 Kaçak EvetEvet
1965 Namusum İçinEvetEvet1982 Gülsüm AnaEvetEvet
1965 Canım Sana FedaEvet1982 Doktor CivanımEvetEvet
1965 Yasak Sokaklar Evet1982 Yürek YarasıEvetEvet
1965 Canın Cehenneme Evet1982 Yaşamak Seninle GüzelEvet
1965 Veda BusesiEvet1983 KılıbıkEvet
1966 Aslan PençesiEvetEvet1983 Çarıklı MilyonerEvetEvet
1966 Fakir Çocuklar EvetEvet1984 Postacı EvetEvet
1966 Vahşi Sevda EvetEvet1984 Ortadirek ŞabanEvetEvet
1966 Altın Çocuk Evet1984 Ömrümün Tek Gecesi Evet
1966 Erkek Ve Dişi EvetEvet1984 Sokaktan Gelen Kadın Evet
1966 Üç Korkusuz Arkadaş EvetEvet1984 Dağınık YatakEvet
1966 Karakolda Ayna Var Evet1985 Gurbetçi ŞabanEvet
1966 Kanunsuz Yol Evet1985 Katma Değer ŞabanEvet
1967 Aslan Yürekli Kabadayı EvetEvetEvet1985 Kahreden GençlikEvet
1967 Yaprak DökümüEvetEvetEvet1985 Paranın EsiriEvet
1967 Zilli NazifeEvetEvet1986 GaripEvetEvetEvetEvetEvet
1967 Son GeceEvet1986 Oğlum Oğlum EvetEvet
1967 Son GeceEvetEvet1986 Deli Deli KüpeliEvet
1967 Kız Kolunda Damga Var Evet1986 Vazife UğrunaEvet
1967 Serseri Evet1987 Gönül DostlarıEvetEvetEvetEvet
1968 İlk ve Son EvetEvetEvet1987 KiracıEvet
1968 Vuruldum Bir Kıza EvetEvet1987 YakışıklıEvet
1968 KöroğluEvet1987 Yeniden DoğmakEvet
1969 İnsanlar YaşadıkçaEvetEvetEvet1988 BıçkınEvet
1969 Büyük YeminEvetEvet1988 Bu Devrin KadınıEvet
1969 Ölmüş Bir Kadının Mektupları EvetEvet1988 ÖğretmenEvet
1969 Vatan ve Namık KemalEvet1988 Bir yudum insan-Ayhan Işık Evet
1969 Boş Beşik Evet1989 Zehir Hafiye Evet
1970 Kara Peçe EvetEvet1989 Polis DosyasıEvet
1970 Dağların KartalıEvet1990 Bütün Kapılar KapalıydıEvetEvetEvetEvet
1970 Meçhul KadınEvet1990 Gün Ortasında KaranlıkEvetEvet
1970 Şoför NebahatEvet1992 Zıkkımın KöküEvetEvet
1970 Aşk Ve Tabanca Evet1992 Düş GezginleriEvet
1970 Beyaz Güller Evet1995 Yer Çekimli AşklarEvet
1971 Üç ArkadaşEvetEvetEvetEvet1995 Ona Sevdiğimi Söyle Evet
1971 Satın Alınan KocaEvetEvet2005 Sinema Bir MucizedirEvetEvetEvetEvet
1971 Battal Gazi DestanıEvet2007 Salih Tozan Belgeseli Evet
1971 Kerem İle Aslı Evet2008 İzzet Günay Belgeseli Evet
1971 UmutsuzlarEvet

Ödülleri

1961: Türk Filmleri Yarışması - En İyi Yönetmen - Kırık Çanaklar
1966: 3. Altın Portakal Film Festivali - En İyi Yönetmen - Namusum İçin
1969: 6. Altın Portakal Film Festivali - En İyi 3. Film - İnsanlar Yaşadıkça
1990: 3. Ankara Film Festivali - En İyi İkinci Film - Bütün Kapılar Kapalıydı
1998: 35. Altın Portakal Film Festivali - Yaşam Boyu Onur Ödülü
2007: Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema - Sinema Onur Ödülü

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "TSA' da Memduh Ün". tsa.org.tr. 7 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2023. 
  2. ^ "Sinematürk' te Memduh Ün". 17 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2022. 
  3. ^ a b c d e f g "Memduh Ün ve Türk Sineması'ndaki Yeri". 4 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2015. 
  4. ^ a b c d "Seral Cumali, Eşim boşanmadan lafını ettirmedi ama 44 yıldır birbirimizi göremedik, Posta gazetesi Karnaval eki 08.09.2013". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015. 
  5. ^ a b c Kemal Hamamcıoğlu, Memduh Ün Sineması’nda Edebiyat Uyarlamaları, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2010
  6. ^ a b "TSA da Memduh Ün". 17 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2015. 
  7. ^ "Hürriyet' te Memduh Ün'ü kaybettik". 18 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2015. 
  8. ^ "Sinematürk' te Memduh Ün". sinematurk.com. 7 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2023. 

Dış bağlantılar

Vikisöz'de Memduh Ün ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tunç Başaran</span> Türk film yönetmeni (1938–2019)

Tunç Başaran, Türk yönetmen.

<span class="mw-page-title-main">Halit Refiğ</span>

Halit Refik Refiğ, Türk sinema yönetmeni, senarist, yazar, öğretim görevlisi, onursal profesördür.

<span class="mw-page-title-main">Yavuz Turgul</span> Türk senarist, yönetmen ve gazeteci

Yavuz Turgul, Türk sinema filmi yönetmeni, senarist ve gazetecidir.

<span class="mw-page-title-main">Kadir İnanır</span> Türk sinema sanatçısı

Kadir İnanır, Türk oyuncu ve film yönetmenidir.

<span class="mw-page-title-main">Fatma Girik</span> Türk sinema sanatçısı (1943–2022)

Fatma Girik, Türk oyuncu, senarist, yapımcı ve siyasetçidir. 1956-2012 yılları arasında 200'den fazla sinema filmi ve dizide rol alan Girik; canlandırdığı sert, mağrur ve haksızlıklara karşı boyun eğmeyen Anadolu kadını karakterleri ile tanındı. Türkan Şoray, Hülya Koçyiğit ve Filiz Akın ile birlikte Yeşilçam'ın dört yapraklı yoncası olarak tasvir edilir.

<span class="mw-page-title-main">Bilge Olgaç</span>

Bilge Olgaç, Türk sinema yönetmeni ve senarist.

<i>Ayşecik</i> (film) Ayşecik serisinin ilk filmi (1960)

Ayşecik, senaryosunu Hamdi Değirmencioğlu, Memduh Ün ve Ertem Göreç'in yazdığı, Memduh Ün'ün yönettiği 1960 yapımı Türk filmidir. Filmin yapımcısı Muzaffer Arslan'dır.

<i>Bütün Kapılar Kapalıydı</i>

Bütün Kapılar Kapalıydı, başrollerini Aslı Altan ve Uğur Polat'ın paylaştığı, 1990 yapımı Memduh Ün filmi.

Arşavir Alyanak, Türk yönetmen, senarist, yapımcı ve oyuncu.

35. Altın Portakal Ulusal Uzun Metraj Film Yarışması, 1998 yılında Antalya'da düzenlenen film festivalidir. 1 ve 5 Ekim tarihleri arasında gerçekleşmiştir.

<i>Avare Mustafa</i>

Avare Mustafa, 1961 yılı yapımlı bir Memduh Ün filmi.

<i>Garip</i> (film) 1986 yapımı Türk filmi

Garip, Memduh Ün'ün yönetmenliğini yaptığı 1986 yapımı Türk filmi. Film normal bir şekilde Amerikan filmi the Kid 1921 ve Mısır filmi Yasmin filmine dayanıyordu.

<i>Köroğlu</i> (film) film

Köroğlu, 1968 yapımı bir tarih ve macera tarzı Türk filmdir Senaryosunu Ayşe Şasa'nın yazdıkları bu filmi Atıf Yılmaz yönetmiş, baş rollerinde Cüneyt Arkın ve Fatma Girik oynamışlardır. Görüntülerini Gani Turanlı'nın çektiği filmin müzikleri Yücel Paşmakçı'e aittir. Yapım şirketi Uğur Film'dir ve yapımcısı Memduh Ün'dur.

Orhan Aksoy, Türk yönetmen, senarist ve yapımcı.

Faysal Soysal yönetmen, şair ve yazardır.

Ömrümün Tek Gecesi, senaryo ve yönetmenliğini Arşavir Alyanak'ın üstlendiği 1959 yapımı Türk filmidir. Film, roman uyarlamasıdır.

<i>Kaçak</i> (film, 1982) 1982 yapımı Türk filmi

Kaçak, Memduh Ün'ün yönetmen ve senaristliğini yaptığı, başrollerinde Tarık Akan ile Fatma Girik'in yer aldığı 1982 yapımı sinema filmi. Orhan Kemal'in aynı adlı romanından uyarlanan Kaçak filminin ilk versiyonu Üç Tekerlekli Bisiklet adıyla 1962'de Lütfi Ömer Akad tarafından çekildi. Özel televizyon kanallarından gösterilmiş ilk Türk filmidir.

<i>Namusum İçin</i> (film) film

Namusum İçin, Kemal Tahir'in Halit Çapın'ın eserinden uyarlayarak senaryosunu yazdığı 1966 yapımı Türk filmidir. Yapımcısı ve yönetmeni Memduh Ün, bu filmle Altın Portakal Film Festivali'nde En İyi Yönetmen ödülü kazanmıştır.

Muharrem Hürrem Erman, Türk film yapımcısıdır.

Fehmi Yaşar Türk oyuncu, yönetmen, senarist, yapımcı ve işletmeci.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.