İçeriğe atla

Melkani

Antakya Patrikhane bölgesi (MS 451)

Melkânî terimi, çeşitli Bizans Riti Hristiyan kiliselerini ve Orta Doğu kökenli üyelerini tanımlamaktadır. Terim, Orta Sâmîlerin "kraliyete dair" anlamına gelen M-L-K kökünden gelmektedir. Süryanicede Malkoyo (ܡܠܟܝܐ), İbranicede מלך 'Melk-i veya Meleh-i ve Arapçada ملكاني Melkânî şeklinde bulunur.[1] Bundan dolayı da İstanbul Krallığının oluşturduğu ruhanîlerin kral yanlısı bir mezhebi olduğu söylenebilir.[2]

Ortodoks olanlar, Antakya Rum Ortodoks Patrikhanesine, Katolik olanlar Melkani Rum Katolik Kilisesine bağlıdır. Antakya dini bölgesinde yaşadıkları ve Bizans riti'ni benimsedikleri için, benzer halklarla birlikte Antakya Rumu olarak da adlandırılırlar.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2018. 
  2. ^ Tahir AŞİROV, İbn Hazm’a Göre Hristiyan Mezhepleri, Milel ve Nihal, 2009, 6/3, s.115.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rum</span>

Rum, Doğu Roma İmparatorluğu sınırları içinde yaşamış ve Roma yurttaşı haklarına sahip olmuş halk veya kişidir. Bu kimselerin çeşitli etnisiteye sahip bireylerden oluşan bir topluluk olmalarına karşın ilerleyen zamanda bu kimselerin konuştukları Latinceyi bırakarak Yunancayı benimsemeleri ve çoğunluğun Müslümanlardan oluştuğu yerlerde yaşamaları nedeniyle daha sonradan bu kelime, Yunanistan dışında Müslüman ülkelerde oturan Yunan asıllı kimseleri ifade etmek için kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi</span> Dini kurum

İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi, Fener Rum Patrikhanesi ya da Kostantiniyye Ekümenik Patrikhanesi, Hristiyanlığın Ortodoks mezhebini temsil eden Doğu Ortodoks Kilisesi'ni oluşturan 14 otosefal kiliseden biri ve birincisidir. Günümüzde İstanbul Başpiskoposu ve Ekümenik Patriği I. Bartholomeos tarafından yönetilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Ortodoks Kilisesi</span> Bir Hristiyanlık mezhebi

Ortodoks Kiliseleri veya Bizans Ortodoks Kiliseleri, Bizans ayininin Reform öncesi kiliseleridir. Başlangıçtan itibaren hem katolik hem de havarilerin ardıllığında havariseldirler..

<span class="mw-page-title-main">Süryani Ortodoks Kilisesi</span> Antakya Süryani Ortodoks Kilisesi

Süryani Kadim Kilisesi ya da Süryani Ortodoks Kilisesi Doğu Hristiyan mezhebidir ve Orta Doğu'da yaşayan Hristiyan Semitik bir halk olan Süryaniler’in çoğu bu mezhebe üyedir.

Patrik, Ortodoks Kilisesileri, Oriental Ortodoks Kiliseleri, Süryani Kilisesi ve diğer Doğu Kiliseleri'nde kilisenin başında bulunan en yüksek rütbeli piskopos.

<span class="mw-page-title-main">Katolik Kilisesi</span> Hristiyanlığın bir mezhebi

Katolik Kilisesi, ruhanî başı Roma Başpiskoposu (Papa) olan, en fazla cemaate sahip Hristiyan mezhebi. Dünyada yaklaşık 1,2 milyar mensubu vardır. Katolikler yoğun olarak Güney Amerika'da ve Avrupa'nın güneyinde bulunurlar.

Diofizitizm, ilahi ve insani iki tabiatın Tanrı İsa Mesih'in eşsiz şahsında bir arada var olduğu Kristolojik görüştür.

Ekümeniklik, günümüzde genellikle, daha büyük bir dinî birliği ya da dinlerarası iş birliğini sağlama amacını güden girişimleri ifade eder.

Protestanlık, Hristiyanlığın en büyük üç ana mezhebinden biridir. 16. yüzyılda Martin Luther ve Jean Calvin'in öncülüğünde Katolik Kilisesi'ne ve Papa'nın otoritesine karşı girişilen Reform hareketinin sonucunda doğmuştur (1529).

Anglikanizm, İngiltere'nin resmî kilisesi olan İngiltere Kilisesi'ne has ilke, doktrin ve kurumlar. İngiltere Kralı VIII. Henry'nin kurduğu bir Hristiyan mezhebidir. İngiliz Reformu, Katoliklik ve Protestanlık arasında bir orta yol olarak görüldüğü için Latince Via Media olarak adlandırılmıştır.

Gayrimüslim, İslam hukuku ve dünya görüşünde Müslüman olmayanları tanımlamak için kullanılan terimdir. İslam esasıyla yönetilen devletlerin idaresi altında yaşayan ve İslam'dan başka bir inanca sahip kişi ve topluluklar ayrıca zimmî olarak sınıflanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bizans Riti</span>

Bizans Riti, Yunan Riti ya da Konstantinopolis Riti günümüzde Doğu Ortodoks Kilisesi ve Bizans Katolik Kiliseleri'nde uygulanmakta olan bir liturjik rit. Kısıtlı ölçüde de olsa Anglikan Komünyonu ve Lüteran kiliselerde de uygulanan rit bu mezheplerde özellikle Doğu Riti Anglikanizmi Toplumu ve Ukrayna Lüteran Kilisesi'nde benimsenmiştir. 3. yüzyılda Konstantinopolis'te uygulanmaya başlayan rit bugün dünyada Roma Riti'nden sonra en çok uygulanan ikinci rittir.

<span class="mw-page-title-main">Kutsal Litürji</span> Doğu Kiliselerine özgü dinî ayin

Kutsal Litürji İsa'nın Büyük Kilisesi'nin riti olan Bizans Riti'nde Efkaristiya ayini. Hristiyan litürjisinin Antakya Riti'nden doğan Kutsal Litürji Doğu Ortodoks ve Doğu Katolik Kiliseleri'nde uygulanır. Ermeni Hristiyanlığında Ermeni Apostolikler ve Ermeni Katolikler de aynı kavramı kullanır. Kimi Oryantal Ortodokslar bunun yerine "kutsal sunu" terimi kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Antakya Rum Ortodoks Patrikhanesi</span> Günümüzde merkezi Şam, Suriyede bulunan Doğu Ortodoks patrikhanesi

Antakya Rum Ortodoks Kilisesi ya da resmî adıyla Antakya ve Tüm Doğu Rum Ortodoks Patrikhanesi Doğu Ortodoks Kilisesi'ni oluşturan otosefal kiliselerden biri. Antakya Patriği tarafından yönetilen kilise kendini Havariler Petrus ve Pavlus tarafından Antakya'da oluşturulan Hristiyan topluluğunun devamı olarak görür. Günümüzde X. Yuhanna Yazıcı tarafından yönetilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Rum Ortodoks Kilisesi</span> Doğu Ortodoks Kilisesi içindeki kilise organı

Rum Ortodoks Kilisesi, geleneksel olarak Koini Yunancası'nı kullanan Doğu Ortodoks kiliseleri için kullanılan bir terimdir. Tarihsel olarak, Bizans İmparatorluğu'nun mirasına atıfta bulunmasından dolayı Rum Ortodoks terimi, genel olarak tüm Doğu Ortodoks Kiliseleri'ni tanımlamak için kullanılmıştır.

Suriye'deki Hristiyanlar ülke nüfusun yaklaşık %10'unu oluşturmaktadır. Ülkenin en büyük Hristiyan mezhepleri, Doğu Ortodoks Kilisesi, Doğu Katolik Kiliselerinden biri olan Melkit Katolik Kilisesi, Süryani Ortodoks Kilisesi ve Ermeni Apostolik Kilisesi olarak sıralanabilir. Ayrıca Protestanlar, Doğu Asur Kilisesi ve Keldani Katolik Kilisesi üyeleri de belirli gruplar halinde yaşamlarını sürdürürler. Ülkenin kuzeyindeki Halep şehrinin Suriye'de en fazla Hristiyan nüfusa sahip bölge olduğuna düşünülmektedir. Osmanlı yönetiminin son döneminde, özellikle 1840 ve 1860 yıllarında yaşanan, Hristiyanları hedef alan kanlı olaylar zincirinden sonra Suriyeli Hristiyanların büyük bir kısmı ülkeden göç etti. Tarihçi Philip Hitti'ye göre, 1899-1919 yılları arasında ABD'ye yaklaşık 900.000 Suriyeli geldi. Bahsedilen Suriyeliler büyük ölçüde Büyük Suriyede ya da Suriye, Lübnan, Ürdün ve Filistin'i kapsayan Levant bölgesinin tamamında yaşayanları kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Millet-i Rûm</span>

Rūm milleti ya da "Roma milleti", Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Doğu Ortodoks Hristiyan cemaatinin adıydı. Cemaat, Osmanlı siyasi sistemine tabi olmasına rağmen, belirli bir iç özerkliği vardı.

<span class="mw-page-title-main">Antakya Rumları</span> Vikimedya liste maddesi

Antakya Rumları, Doğu Roma İmparatorluğunun ayin ekolü olan Bizans Riti'ni benimsemiş, Antakya, İskenderun ve Mersin'de yaşayan dini olarak Antakya Rum Ortodoks Patrikhanesine ya da Melkani Rum Katolik Kilisesine bağlı halklara verilen genel bir addır. Nüfus olarak fazla oldukları için Türkiye'de ilk olarak Antakya Rum Ortodoks Patrikhanesine bağlı bireyler akla gelir. Türkiye'de İstanbul'a ve yurtdışında Almanya başta olmak üzere birçok ülkeye göç vermişlerdir. Günümüzde özellikle İstanbul'daki bireyler, dini yakınlık neticesiyle İstanbul Rumları ile yakın ilişki içindedirler.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de Doğu Ortodoksluğu</span>

Doğu Ortodoks Hristiyanlığı bugün Türkiye'de sadece bir azınlığın dinidir. Günümüzde Türkiye'yi oluşturan bölge Bizans mirasının merkezi bir parçası olduğundan, bir zamanlar Bizans İmparatorluğu döneminde baskın dindi. Bugün, nüfusun yüzde birinin onda birinden azı Ortodoks Hristiyanlardır. Antakya'nın da içinde bulunduğu İstanbul ve Hatay illeri, bu bölgelerde azınlık olmalarına rağmen nispeten yoğun Hristiyan nüfusa sahip Türkiye'deki Hristiyanlığın ana merkezleridir. Türkiye'de mevcut olan Ortodoks Hristiyanlığın geleneksel çeşidi, esas olarak Rum Ortodoks Kilisesi'ne odaklanan Doğu Ortodoks koludur.

Batı Süryani Riti, Batı Süryanice lehçesinde Aziz Yakup'un İlahi Litürji'sini kullanan bir Doğu Hristiyan ritidir. Maruni Kilisesi, Süryani Ortodoks Kilisesi, Süryani Katolik Kilisesi ve Hindistan'ın çeşitli Malankara Kiliselerinde uygulanmaktadır. Süryani Hristiyanlığının iki ana ritinden biridir, diğeri ise Doğu Süryani Riti'dir. Antik Antakya Patrikhanesi'nden çıkmıştır. Diğer ritlerden daha fazla "anafora"ya sahiptir.