İçeriğe atla

Melisa (bitki)

Melissa
Melissa officinalis
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae
Şube: Angiosperms
Sınıf: Eudicots
Takım: Asterids
Alt takım: Lamiales
Familya: Lamiaceae
Cins: '''''Melissa'''''
Sinonimler
  • Mutelia Gren. ex Mutel[1]

Oğul otu ya da Melissa (Melissa), nane (Lamiaceae)'nin familyasındaki bir bitki cinsi'dir. Dört ya da daha fazla tür Akdeniz bölgesi'nden batı Malezya'ya dağılmıştır.[2][3] Bu cinsin en bilinen türü limon balsamı (Melissa officinalis)'dir.[4]

Asya ve Avrupa kökenli olmasına karşın Dünya'nın birçok yerinde yetişmektedir. Bitkinin adı "bal" anlamına gelen Yunanca mélissa sözcüğüne dayanmaktadır. "Balsam" terimi, bal arısı (Melitta) için Yunanca kelimeden türetilmiştir. Arılar bitkinin cazibesine kapıldıklarından, limon balsamı arı kovanlarının önüne dikilir. Arı kovanlarının kendileri de antiseptik etkisinden dolayı hastalıkların yayılmasını önlemesi gereken özsuyla ovulur.

Özellikle Akdeniz bölgesinde sakinleştirici ve mikrop öldürücü özellikleri olduğuna inanıldığından çayı yapılarak içilir.

Süs bitkisi olarak yetiştirilen ve diğer adı kolonya bitkisi olan Cestrum nocturnum adlı zehirli melisa çalısıyla karıştırılmamalıdır.

Açıklama

Limon balsamı çizimi (Melissa officinalis)

Bitkisel özellikler

Melisa türleri çok yıllık, otsu bitki'lerdir.[3] Zıt düzenlenmiş yeşil yaprak'ları, yaprak sapı ve yaprak bıçağına bölünmüştür. Basit yaprak bıçakları genellikle tırtıklı bir yaprak kısmı ile yumurta şeklindedir.[3] Bitkinin yeşil kısımları dokunulduğunda limon gibi kokarlar.

Üretken özellikler

Her durumda, aksiller kıvrımlarda gruplandırılmış küçük çiçekler açar. Destek levhaları yaprağa benzer ancak daha küçüktür. Kapak yaprakları küçücüktür.[3] Hermafrodit çiçekleri zigomorf ve çift çiçek zarfı ile beş katlıdır. Beş çanak yaprak boru biçiminden çan biçimine birlikte büyürler. Kadeh, bir çiçeğin açılmasından solmasına kadar geçen süreden (antez') sonra asılır. Az ya da çok tüylü çanak yaprak 13 sinire sahiptir ve iki dudaklı, düz, kısa üç dişli üst dudak ve iki dişli alt dudaklıdır.[3] Beyaz, sarımsı-beyazdan sarıya, kırmızımsı[3] veya soluk pembe çiçek taçları iki dudaklıdır. Taç yaprak tüpü yukarıya doğru kıvrılır ve ortanın yukarısına doğru genişler. Boğazda saç püskülü yoktur. Üst dudak dik veya arkaya kemerli, düz ila hafif kemerli ve kenarlıdır. Alt dudak üç lobludur. Ercik'ler ve boyuncuk taç yaprak tüpünden daha uzundur, bu nedenle görünür. Birlikte eğilen iki uzun ve iki kısa olmak üzere dört verimli ercik vardır. Kalem dalları yaklaşık olarak aynı uzunluktadır ve geriye doğru bükülmüştür.[3] Pürüzsüz Klausen yumurta şeklindedir.[3]

Sistematik ve dağıtım

"Melissa" cinsi Carl von Linné tarafından düzenlenmiştir.[2]Melissa cinsinde Avrasya ve Kuzey Afrika'da yaygın olan sadece dört tür[2] vardır:

  • Melissa axillaris: Nepal'den güney Çin'e ve Malezya'ya kadar yaygındır.[2]
  • Melissa flava: Himalaya ve Tibet'te yetişir.[2]
  • Limon balsamı ( Melissa officinalis : İki alt tür[2] Avrupa ve Kuzey Afrika'dan Güneybatı Asya'ya Orta Asya'ya dağılır.
  • Melissa yunnanensis: Tibet'te ve Yunnan'da görülür.[2]

Tıbbi bitki olarak kullanımı

Ana makaleye limon balsamı (Melissa officinalis) bakınız.

Literatür

  • Şablon:BibISBN
  • Şablon:Literatur

Web Bağlantıları

Wikimedia Commons'ta Melissen (Melissa) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; emmaswan isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  2. ^ a b c d e f g Govaerts, R. et al. Melissa. Melisa (bitki) in World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. İnternette yayınlandı. Erişim: Melissa {{{2}}} {{{3}}}.
  3. ^ a b c d e f g h Şablon:Literatur
  4. ^ "Tureng: Oğulotu". 13 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İki çenekliler</span>

İki çenekliler ya da ödikotlar, embriyonlarında iki çenek (kotiledon) bulunan bir çiçekli bitki sınıfıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dere otu</span> bitki

Dere otu, maydanozgiller (Apiaceae) familyasından anavatanı Asya olan tek yıllık bir bitki türüdür. Bitkinin botanikteki adı ise Anethum Graveolens'tir ve bu cinsteki tek türdür. Anavatanı Avrupa'nın güneyi ve Asya'nın batısıdır. Türkiye'de de yabani olarak bulunduğu gibi, kültür bitkisi olarak bahçelerde de yetiştirilir. Dereotu, yaprakları ve tohumlarının yemeklere tat vermek için ot veya baharat olarak kullanıldığı Avrasya'da yaygın olarak yetiştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ballıbaba</span> bitki cinsi

Ballıbaba, ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasından Lamium cinsini oluşturan bitki türlerine verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">Narenciye</span>

Narenciye ya da turunçgiller, turunç, portakal, mandalina, greyfurt ve limon gibi ekonomik değeri yüksek olan Citrus cinsi meyve ağacı türlerini de içine alan bir bitki topluluğudur.

<i>Prunus</i>

Prunus, gülgiller (Rosaceae) familyasından kiraz, karayemiş, kayısı, şeftali, badem ve erik gibi meyve ağaçlarını içeren cins.

<span class="mw-page-title-main">Limon</span> turunçgillerden bir meyve

Limon, yıl boyunca büyümeyi sürdüren, küçük bir ağaç türü ve bu ağacın meyvesidir. Halk dilinde suluzırtlak, cıcık ve zıvrak da denilmektedir.

<i>Nymphaea</i>

Nymphaea, nilüfergiller (Nymphaeaceae) familyasına bağlı bir su bitkisi cinsidir. Cinste dünya geneline yayılmış, toplam 50 civarı tür bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çınargiller</span>

Çınargiller (Platanaceae), hamamelidales'e ait 5 familyadan biridir. Platanaceae (Çınargiller) soğuğa ve kirli havaya dayanıklı uzun ömürlü bitkilerdir. Işık enerjisini kimyasal enerjiye dönüştürebilirler (fotosentez). Kök çok güçlüdür. Budamaya oldukça dayanıklıdır. Yaprakları tozdan ve gazlardan fazla etkilenmediklerinden büyük endüstri şehirlerinin caddelerinde, park ve bahçelerde fazla görünmektedir. Platanaceae (Çınargiller) ailesinin sadece bir cinsi (Platanus) vardır. Bu cins 6-10 m uzunluğuna sahiptir. Çınarlar (Platanus), kuzey Yarım kürenin ılıman ve subtropikal bölgelerinde doğal olarak yetişen ve 25-30 m boylarında kışın yapraklarını döken bir ağaçtır. Tüm türlerde, çiçekler yoğun küçük çiçek grupları olarak büyür. Platanus occidentalis (Amerikan çınar) ve P. orientalis ; iki tür melezleştirildi ve ekili çınarların çoğu melez kökenli olabilir. Bütün üyeleri Platanus cinsinde toplanmıştır. Platanus'un taksonomik pozisyonunun, genellikle çiçek ve çiçeklenme yapısına dayanarak, Rosaceae'nin daha ilkel üyelerine yakın bir yerde olduğu kabul edilir.

Salvia halophila, Salvia cinsine bağlı çok yıllık otsu bir bitki türüdür. İç Anadolu'nun tuzlu bozkırlarında 950-1000 metre yükseklikte yetişir. Türkiye'de Konya ve Niğde illerinde yayılış yapar.

<span class="mw-page-title-main">Çan çiçeğigiller</span>

Çan çiçeğigiller (Campanulaceae), bir ya da çok yıllık otsu bitkiler ya da çalı formunda olan bir çiçekli bitkiler familyasıdır. Birçok türü süs bitkisi olarak yetiştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Ballıbabagiller</span> bitki familyası

'Lamiaceae, Labiatae veya Türkçe adıyla 'Ballıbabagiller; 236 cins ve 7,280 tür ile temsil edilir ve dünya çapında özellikle ılıman kuşakta yayılış gösteren bir bitki familyasıdır.

<i>Primula auriculata</i>

Primula auriculata, Primulaceae familyasından 20–25 cm kadar kısa köksaplı bir Primula türü.

<span class="mw-page-title-main">Melissa officinalis</span> Merkezî Avrupa ve Akdeniz bölgelerinde yetişen nane türü bir bitki

Melissa officinalis, Orta Avrupa ve Akdeniz bölgelerinde yetişen nane türü bir bitkidir. Beyaz çiçekleri bal arısını çektiği için genus ismi Yunancadan gelme "bal arısı" melissadır, yani oğulotu.

<span class="mw-page-title-main">Aslan kuyruğu bitkisi</span>

Aslan kuyruğu olarak bilinen Leonurus cardiaca, nane ailesi Lamiaceae'de uzun ömürlü otsu bir bitkidir. Diğer yaygın isimler arasında kırlangıç otu ve aslan kulağı bulunur. Aslan kuyruğu aynı zamanda Leonotis leonurus için ortak bir isim ve Leonotis nepetifolia için ortak bir isim olan aslan kulağıdır. Başlangıçta Orta Asya ve Güneydoğu Avrupa'dan, artık dünya çapında bulunur ve büyük ölçüde bitkisel ilaç olarak kullanılması nedeniyle yayılmıştır.

<i>Rosenverbene</i>

Gül Mine Çiçeği, Glandularia cinsinden bir bitki türüdür, eskiden Verbenaceae familyasından Verbena cinsine ait bir türdür. Doğu ve güney-orta ABD'ye özgüdür.

<span class="mw-page-title-main">Hipantiyum</span>

Kapalı-tohumlularda, hipantiyum ya da çiçek kabı çanak yaprak, taç yaprak ve çiçek erkek organların esas kısımlarının fincan şeklinde bir tüp oluşturduğu yapıdır.

<i>Bistorta officinalis</i>

Bistorta officinalis, Avrupa, Batı Asya ve Kuzey Asya'ya endemik, kuzukulağıgiller familyasından çok yıllık bir bitki türüdür. Tür, Türkçede çimen eveliği olarak bilinmektedir. Kafkasya ve Türkiye'nin Doğu Karadeniz bölgesine endemik olan Polygonum bistorta subsp. carneum alttürü ise dağlahanası adıyla bilinmektedir.

<i>Scutellaria integrifolia</i>

Scutellaria integrifolia, ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasından çok yıllık bir bitki türüdür.

<i>Datura stramonium</i>

Datura stramonium, Datura cinsine bağlı bir bitki türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Japon kamelyası</span>

Japon kamelyası, Ericales takımına ait, çaygiller ailesinin genellikle çalı formuyla bilinen bitkisidir. Japon kamelyası genellikle çalı ya da ağaç formunda gelişir. Yaygın olarak 1,5 metre ila 6 metre arasında olsa da bazı varyeteleri 11 metreye kadar boylanabilir. Derimsi yaprakları dallar üzerinde almaşık bir dizilim gösterir ve aşağı indikçe yapraklar kalınlaşarak matlaşır. Yapraklarının çeperleri dişli bir yapıdadır, yaprağın ucunda ise bu diş daha belirginleşir. Kamelya yaprakları tırtıllar tarafından tercih edilen bir besindir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.