Melian, bir Maia, Elu Thingol'un eşi, Lúthien Tinúviel'in annesi ve Doriath Kraliçesidir. Melian, Luthien'in annesi ve Elrond ile Elros'un anne tarafından atasıdır.

Melian, Valiër Vána ve Estë'nin hizmetindeydi. Aynı zamanda Valië Yavanna ile akraba olduğu söylenir. Melian, ötücü kuşlarla ilişkilendirilir. Bülbüllere şakımayı onun öğrettiği ve bülbül şarkısının onu sürekli takip ettiği söylenir. Valinor'da iken, Lórien Bahçelerinde yaşar ve oradaki ağaçlara bakardı. Irmo'nun halkı arasında en güzel, en bilge ve efsunlu şarkılarda en beceriklisiydi. Buna rağmen sık sık Orta Dünya'yı ziyaret ederdi çünkü ağaçların ve ormanların derin gölgelerini severdi.

Melian, Lorien'deki halkı arasında güzeli, yetenekleri ve bilgeliği ile ün salmıştı. Öyle ki o şarkı söylemeye başladığında Valar bile işini bırakıp onu dinlerdi. Elfler Cuivinen Gölü 'nün yakınında uyandıklarında, Melian yaşamakta olduğu Lorien Bahçeleri 'ni terkedip, Orta Dünya'ya gelmiştir. Melian, Orta Dünya'ya geldiğinde sessiz toprakları kendi sesiyle ve kendisiyle beraber gezen bülbüllerin şakımalarıyla doldurmuştur.

O sırada Valinor'a olan Büyük Yolculuk'un sonuna yaklaşmakta olan Noldor ve Teleri Halkı birbirinden ayrılmıştı. Çünkü Teleri halkının Gelion Nehri boyunca dinlendiği sürece Noldor batıya ilerlemeye devam etmişti. Teleri Hükümdarı Elwe arkadaşı Noldor Hükümdarı Finwe'yi aramak için Noldor un yaşadığı yerlerde gezinirken tarif edilemez güzelliği ve yüzündeki Aman ışığıyla ağaçlar arasında tek başına duran Melian ile karşılaştı ve onunla kaldı. Bu yüzden halkı onu bulamadı ve Olwe önderliğinde batıya doğru yolculuklarına devam ettiler.

Elwe Orta Dünya'yı asla terk etmemiş ve kraliçesi, Orta Dünya'nın en bilgesi, Melian ile birlikte Doriath'taki gizli konakları Menegroth'ta (Bin Mağara) büyük bir krallık kurmuşlar. Kudretli Maia Melian güçlü bir Eldar Beyi olan kocası Elwe'ye büyük bir güç ödünç vermiş ve onunla uzun bir süre krallıklarında hüküm sürmüşler. Melian kötülüğün topraklarına girmemesi için ülkesinin çevresini Melian kuşağı adı verilen bir kuşakla çevreledi. Elwe'nin ölümünün ardından Melian'ın Deniz'in ötesine gitmesiyle bozuldu. Melian ve Elwe'nin aşkları Maia ve Elf kanının karışmasını sağlamış ve bu kandan olmuş olacak en güzel çocuklar gelmiş.

Melian ismi Sindarin dilinde "Sevgili hediye" anlamına gelir. Bu ismin eski formu Melyanna olup mel- ("sevgi") ve anna ("hediye") kelimelerinin brleşiminden oluşur.

• Tolkien, J.R.R., Silmarillion, İthaki Yayınları, 2007, İstanbul, 6. baskı