İçeriğe atla

Melek yatırımcı

Melek yatırımcı (iş meleği, gayriresmî yatırımcı, özel yatırımcı, melek veya tohum yatırımcı olarak da bilinir) girişimlere genellikle hisse veya hisse senedine çevrilebilir borç karşılığı yatırım sağlayan zengin bireydir. Küçük fakat artan sayıda melek yatırımcı kitle fonlamaları aracılığıyla çevrimiçi olarak yatırım yapmakta veya melek yatırımcı grupları (veya ağları) şeklinde örgütlenerek sermaye havuzları oluşturmakta ya da portföy şirketlerine tavsiyeler sağlamaktadırlar.

Etimoloji ve kökeni

"Melek" teriminin kökeni Broadway tiyatrosuna dayanmaktadır. Burada "melek", parasızlık yüzünden kapanmak üzere olan tiyatro oyunlarına para sağlayan zengin bireyler için kullanılmıştır. 1978 yılında University of New Hampshire'da profesör olan ve Center for Venture Research'ün kurucusu olan William Wetzel, ABD'de girişimcilerin nasıl tohum yatırım aldığına dair öncü bir çalışmayı tamamlamış ve bu girişimcileri destekleyen yatırımcılar için "melek" kelimesini kullanmaya başlamıştır. Benzer bir terim de genellikle sanatta kullanılan "hami" terimidir.

Melek yatırımcılar yatırıma sadece parasal getirinin ötesinde sebeplerden dolayı ilgi duyan, genellikle emekliye ayrılan girişimci veya yöneticilerdir. Bu sebeplerden bazıları belli bir iş alanında güncel gelişmelerden haberdar olmak, başka bir jenerasyon girişimcilere akıl hocalığı yapmak ve onların deneyimleri ile ağ bağlantılarından belli bir süre için yararlanmaktır. Bundan dolayı melek yatırımcılar sermayenin yanı sıra genellikle oldukça faydalı yönetim tavsiyeleri ve önemli bağlantılar sağlarlar. Melek yatırımcıların menkul değerlerinin listelendiği kamuya açık bir liste olmadığından özel şirketler onlarla yatırımcının güvendiği kaynakların veya iş çevresinin referansı ile, yatırımcı sempozyum ve konferansları sayesinde veya melek yatırımcı gruplarının direkt olarak organize ettiği ve şirketlerin yüz yüze sunumlarda yatırımcıya sunum yaptığı organizasyonlar gibi farklı yollar aracılığıyla iletişime geçerler.

Center for Venture Research'ün araştırmasına göre ABD'de 2007 yılında 258.000 aktif melek yatırımcı bulunmaktadır. US Small Business Administration'un yaptığı literatür araştırmasına göre 2001 ve 2003 yılları arasında ABD içerisinde en az bir melek yatırımı yapmış olan şahısların sayısı 300.000 ila 600.000 arasındaydı. 1980'lerin sonuna doğru melek yatırımcılar anlaşma akışları ile durum tespiti araştırmalarını paylaşmak ve daha büyük yatırımlar yapmak için fonlarını bir havuzda toplamak amacıyla gayriresmî gruplar oluşturmaya başladılar. Melek yatırımcı grupları erken aşama yatırımla ilgilenen ve yaklaşık 10 ila 150 yatırımcı barındıran tipik olarak yerel organizasyonlardır. 1996 yılında ABD'de yaklaşık olarak 10 adet melek yatırımcı grubu bulunmaktaydı. 2006 yılından sonra ise bu sayı 200'ün üzerine çıkmıştır.

Geçmiş yıllar içinde özellikle Kuzey Amerika'da girişimlerin bir melek yatırım ağına başvurduktan sonra ek fonlama için diğer ağların karşısına çıkarıldığı melek yatırımcı ağı grupları görülmüştür.

Kaynak ve finansman kapsamı

Melek yatırımcılar diğer kişilerin havuz haline getirmiş paralarını profesyonelce yöneten bir fon başındaki risk sermayedarlarının aksine kendi kaynakları ile yatırım yapmaktadır. Her ne kadar bir bireyin yatırım kararını yansıtsa da, yatırımı yapan oluşum bir ortaklık, iş, limited şirket, yatırım fonu veya başka bir araç olabilir. William R. Kerr, Josh Lerner ve Antoinette Schoar tarafından sunulan bir Harvard raporunda melek yatırım alan girişimlerin tarihsel olarak diğer tür başlangıç fonları alan girişimlere oranla daha az başarısız olma ihtimali olduğuna dair kanıtlar sunulmaktadır.

Melek sermayesi "arkadaşlar ve aile" ile yatırımın daha ciddi olduğu risk sermayesi arasındaki tohum yatırım boşluğunu doldurmaktadır. Her ne kadar aile ve arkadaşlardan genellikle birkaç yüz bin dolarlık sermayeden fazlasını bulmak zor olsa da, pek çok risk sermayesi genellikle 1-2 milyon ABD dolarından daha alt seviyede yatırım yapamamaktadır. Böylece melek yatırım hızlı büyüyen girişimler için yaygın bir ikinci tur finansmandır ve yıllık bazda neredeyse tüm risk sermayesi yatırımına eşdeğer miktarda melek yatırımı yapılmaktadır. Ancak melek yatırım yapılan şirket sayısı 60 kat daha fazladır (2010 yılında 20 milyar ABD dolarına karşılık 23 milyar dolar, 61900 şirkete karşılık 1012 şirket).

Melek yatırımcılar için önceden belirli bir yatırım miktarı yoktur ve yatırım miktarları birkaç bin dolardan birkaç milyon dolara kadar değişkenlik gösterebilir. 2010 yılında 2009 yılından farklı olmak üzere, sağlık yatırımları %30 ile melek yatırımlar arasında en büyük paya sahip olmuştur (2009 yılında bu oran %17 idi). Bunu %16 ile yazılım (2007 yılında %19), %15 ile biyoteknoloji (2009 yılında %8), %8 ile endüstriyel/enerji yatırımları (2009 yılında %17), %5 ile perakende (2009 yılında %8) ve %5 ile bilişim teknolojileri takip etmiştir. Her ne kadar risk finansmanından daha çok bulunsa da melek yatırım alabilmek hala çok zordur. Ancak bunu daha kolaylaştırmak için bazı yeni modeller geliştirilmektedir.

Yatırım Profili

Melek yatırımları çok yüksek derecede risk barındırmaktadır ve ileriki yatırım turlarında hisse oranı küçülmesine maruz kalırlar. Dolayısıyla çok yüksek bir yatırım getirisi gerektirirler. Erken aşama şirketlerin batmasıyla yüksek oranda melek yatırımlar heba olduğu için profesyonel melek yatırımcıları 5 yıl içerisinde yatırımlarının en az 10 katı kadar kazandırma potansiyeli olan yatırımlar ararlar ve çıkış stratejileri belirlidir - halka arz veya satın alınma planları gibi. Şu anki "en iyi örnekler" melek yatırımcıların çıtayı daha da yukarı çektiklerinde daha başarılı olabileceklerini göstermektedir; beş ila yedi sene arasında 20 - 30 kat getiri potansiyeli taşıyan şirketler aramak gibi. Ancak batan yatırımların karşılanması ve başarılı olanların dahi birkaç yıl olan bekleme süresi göz önüne alındığında gerçekte başarılı olan örnek bir melek yatırım portföyünde kazançlar %20 - 30'a kadar "düşük" olabilmektedir. Yatırımcının herhangi bir yatırımındaki yüksek getiri şartı melek yatırımı pahalı bir fon kaynağı haline getirse de banka finansmanı gibi daha ucuz sermaye kaynakları genellikle pek çok erken aşama girişimler için sağlanmamaktadır.

Coğrafi farklılıklar

ABD

Coğrafi olarak Silikon Vadisi ABD'deki melek yatırım piyasasını 2011'in ikinci çeyreğinde ABD merkezli şirketlere yapılan 7.5 milyar dolar yatırımın %39'unu alarak domine etmektedir. Bu rakam New England'da yapılan yatırımın toplam değerinin 3-4 katı kadardır. 2011'deki toplam yatırım ise 22,5 milyar dolardır. Bu rakam 2010 yılındaki toplam yatırım tutarı olan 20,1 milyar doların %12,5 artmış halidir. ABD'de melek yatırımcılar genellikle SEC düzenlemelerine uymak için akreditasyonu olan yatırımcılardır ancak 2012 yılındaki iş kanunu bu gereksinimleri 2013 yılı Ocak ayından başlamak üzere biraz daha gevşetmiştir. 2012 yılında ABD'de 23 milyar dolara yakın yatırım yapan melek yatırımcılar, sadece yıllık 67000 girişimin fonlanmasını sağlamakla kalmamışlar, aynı zamanda fonları sayesinde 2012 yılında 274800 yeni istihdam sağlamışlardır. 2013 yılında teknoloji sektörü yöneticilerinin %41'i melek yatırımcıları bir fon aracı olarak tanımlamaktadır.

Birleşik Krallık

2009 yılında yapılan bir NESTA araştırmasına göre Birleşik Krallıkta ortalama yatırım miktarı 42.000£ olan 4000 ila 6000 arasında melek yatırımcı bulunmaktadır. Ortalama bir melek yatırımcı yatırım sonunda şirketin %8'ini almıştır. Yatırımların %10'unda ise yatırım yapılan şirketin yüzde 20'sinden fazlasına sahip olunmuştur.

Geri dönüşlere bakıldığında, yatırımların %35'inin ilk yatırım miktarının bir ila beş katı kazandırdığı, %9'luk bir kısmın ise on ve daha fazla katta kazandırdığı görülmektedir. Ancak ortalama dönüş ise yatırım miktarının 2,2 katına 3,6 yıllık bir süreye sahiptir.

Birleşik Krallık iş meleği pazarı 2009 ve 2010 yıllarında büyümüş ve yakın zamandaki durgunluk endişelerine rağmen büyüme belirtileri göstermeye devam etmektedir. Bu dinamik 2013 yılında girişimcilerin üçte ikisinin melek yatırımcıları bir fon aracı olarak belirtmesiyle devam etmiştir. 1 Temmuz 2014 yılında Peter Cowley yılın melek yatırımcısı seçilmiştir. Peter, Angel CoFund'ın girişimlere olan güçlü desteğini takdir etmesi ile ödüle aday gösterilmiştir. 2015 yılında melek yatırımlar Birleşik Krallık genelinde artmıştır. Melekler tarafından yapılan ortalama yatırım miktarı 2009 yılındaki 2,5'ten 5 seviyesine çıkmıştır. Aynı rapor finansal getirsinin yanında çevresel ve sosyal fayda sağlayan girişimlere yatırım yapan melek yatırımcı oranının da arttığını belirtmiştir. Melek yatırımcıların %25'i 2014 yılında bu tür bir yatırım yaptığını söylemiştir.

Rusya

'Uluslararası İş Melekleri Buluşması' 2012 yılında Rusya Federasyonu'nda gerçekleşmiştir. Bu özel etkinlik Doğu Avrupa'daki yenilikçi projelere özel yatırımlar yapılması adına düzenlenmiştir.

Asya

15 yıl önce girişimlerin Çin'de yerel melek yatırımcı bulması zordu, ancak bu durum günümüzde değişti. Angelvest gibi melek yatırımcı grupları David Chen ve medya yöneticisi Ted Lai gibi kimseler tarafından sıfırdan kurulmuştur. Milyarder teknoloji girişimcisi ve köklü yatırımcı Cai Wensheng de ayrıca Long Neck Investments'ı kurmuştur.

Türkiye

Melek yatırımcı müessesesi 15.02.2013 tarih ve 28560 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmelik ile mevzuatımıza girmiştir.[1]

Türkiye'deki melek yatırımcı ağları[2]

  • 212 Ventures Capital
  • Aksoy Internet Ventures
  • Aslanoba Capital
  • Bahariye Business Angels
  • Bayraktar & Partners
  • BIC Angel Investments
  • BUBA
  • ETohum Yatırımcı Kulübü
  • Esas Holding
  • Galata Business Angels
  • Inovent
  • Inventram
  • Istanbul Startup Angels
  • İlab Ventures
  • İŞ Girişim Sermayesi
  • Keiretsu Forum
  • Kobi Girişim
  • Lab-X
  • MetuTech-Ban
  • Rhea Girişim
  • Şirket Ortağım (MBCO)
  • TEB Özel Melek Yatırım Platformu
  • TR Angels
  • Young Turk Ventures

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2019. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Finans</span> Akademik disiplin

Finans, para, döviz ve sermaye varlıklarının incelenmesi ve disiplinidir. Mal ve hizmetlerin üretimi, dağıtımı ve tüketiminin incelenmesi olan ekonomi ile ilgilidir ancak ondan farklıdır. Kapsama dayalı olarak Finansal sistemlerde finansal faaliyetlere ilişkin disiplin, kişisel, kurumsal ve kamu finansmanı olarak ayrılabilir.

Yatırım, belirli bir kaynağın ya da değerin, gelir sağlamak amacıyla kalıcı bir biçimde kullanılmasıdır. Tüketim kavramından temel farkı, kullanılan kaynak ya da değerin işlem sonunda tükenmemesidir. Yatırım harcamasının sonucunda ortaya çıkan yatırım, orta ve uzun dönemde getiri sağlamaya devam eder.

<span class="mw-page-title-main">Ashton Kutcher</span> Amerikalı sinema oyuncusu

Christopher Ashton Kutcher, Amerikalı oyuncu, yapımcı ve girişimcidir. Kutcher oyunculuk kariyerine Fox sitcom'u That '70s Show'da (1998-2006) Michael Kelso'yu canlandırarak başladı. İlk filmini romantik komedi Coming Soon (1999) ile yaptı ve ardından gişede başarılı olan komedi filmi Çılgınlar ve Sevgililer (2000) ile devam etti. Kutcher 2003 yılında Yeni Evli ve Patronun Kızı adlı romantik komedilerde rol aldı. O yıl, Punk'd adlı televizyon dizisini yarattı ve yapımcılığını üstlendi, aynı zamanda on sezonun ilk sekizinde sunuculuk yaptı. Kutcher bilimkurgu filmi The Kelebek Etkisi'nde' (2004) rol aldı ve Çılgın Dostlar'da (2006) seslendirme yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Blackstone Group</span>

Blackstone Inc. New York merkezli bir Amerikan alternatif yatırım yönetim şirketidir. 2019'da Blackstone, halka açık ortaklık'tan C tipi şirket'e dönüştü.

Kitle fonlaması, çok sayıda bireyin küçük miktarda bağışlarına dayanan yeni nesil bir yatırım ve fonlama sistemidir. Bu sistemde, bireyler kitle fonlama platformu internet sitesi üzerinden bağış yapar, küçük bir hisse satın alır ya da üretilecek ilk ürünler karşılığı ödeme yapar.

<span class="mw-page-title-main">GV (şirket)</span>

GV, daha önce bilinen adıyla Google Ventures, Alphabet Inc.'in kurumsal risk sermayesi koludur ve teknoloji şirketlerine tohum yatırım, girişim yatırımı ve büyüme aşaması yatırımı yapar. Firma Google'dan bağımsız olarak faaliyet gösterir ve finansal verilere dayalı yatırım kararları alır. GV, Internet, yazılım ve donanımdan, temizlik teknolojileri, biyoteknoloji ve sağlık hizmetlerini içeren geniş bir yelpazedeki alanlarda hizmet veren girişimlere yatırım yapmayı amaçlar.

<span class="mw-page-title-main">Menkul kıymetler borsası</span>

Menkul kıymetler borsası, hisse senedi komisyoncuları ve tüccarların hisse senedi, tahvil ve diğer menkul kıymetleri satın alıp satabildiği borsalardır.

Girişim bir pazar ihtiyacını giderme amacı taşıyan yenilikçi bir ürün, süreç veya servis sunan, genel olarak yeni kurulmuş ve hızlı büyüme gösteren bir müessesedir. Bir girişim genellikle hızlı bir şekilde ölçeklenebilir bir iş modeli ortaya çıkarmak için kurulan küçük bir işletme, ortaklık veya organizasyondur. Girişimler çoğu zaman internet, e-ticaret, bilgisayar, telekomünikasyon veya robotik gibi alanlarda yeni teknolojiler ortaya koyarlar. Tüm girişimler derin teknoloji alanında faaliyet göstermeseler de, "girişim" terimi 1990'lı yılların sonunda çok sayıda internet tabanlı şirketin kurulduğu Dot Com Balonu zamanında uluslararası yayılıma kavuşmuştur.

Ortak girişim, genellikle ortak sahiplik, ortak getiri ve riskler ve ortak yönetişim ile karakterize edilen iki veya daha fazla tarafın oluşturduğu bir ticari varlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Udemy</span> Kitlesel çevrimiçi açık ders sunan ağ sayfası

Udemy, yetişkinlere ve öğrencilere yönelik, alanında profesyonel gönüllü eğitmenler tarafından oluşturulan kursları içeren eğitim teknolojisi, kitlesel çevrimiçi açık ders ve bir çevrimiçi öğrenme platformudur.

Kolay veya Kolay İK, Türkiye'nin ilk bulut tabanlı personel yönetim yazılımıdır. Personel yönetimi, performans değerlendirme, bordro ve vardiya yönetimi gibi birçok İK süreçlerini tek yazılımla yönetmeyi ve verimli hale getirmeyi amaçlar.

<span class="mw-page-title-main">Ram Shriram</span>

Kavitark Ram Shriram, Hint-Amerikan milyarder bir iş insanıdır. Google'ın kurucu yönetim kurulu üyesi ve ilk yatırımcılarından biridir. Daha önce Amazon.com'da Jeff Bezos için çalışıyordu.

Hedge fon, serbest yatırım fonu veya risk fonu; göreli olarak likit olan mal varlıkları üzerinden al-sat yapılan ve açığa satış, kaldıraç ve türevler gibi daha karmaşık finansal işlem, portföy-yapımı ve risk yönetimi tekniklerinin çok sık kullanıldığı bir yatırım fonu türüdür. Bu karmaşık tekniklerin kullanımı yüzünden, finansal düzenleyiciler genel olarak hedge fonlarının, kurumsal yatırımcıların, yüksek net değerli bireylerin ve nitelikli yatırımcılar gibi bu konuda yeteri kadar sofistike olabilen yatırımcılar dışında hiç kimseye pazarlamansına ya da erişime açılmasına izin vermezler.

Kurumsal Yatırım Planı , 1994 yılında İş Genişletme Planına bağlı olarak başlatılan bir dizi Birleşik Krallık vergi indirimi. Birleşik Krallık'ta nitelikli bir ticaret yapan küçük kaydı yapılmamış şirketlere yatırımları teşvik etmek için tasarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nasdaq Private Market</span> Shifting nedir

NASDAQ Private Market, ihale teklifleri yapmak veya geri satın alımları paylaşmak isteyen özel şirketlere ve yatırım fonlarına işlem yazılımı sağlayan bir Amerikan SaaS şirketidir. Şirket ayrıca, açık artırma oranlı menkul kıymetler, iflas talepleri, sınırlı ortaklık payları, özel şirket hissesi, halka açık şirketlerdeki kısıtlanmış menkul kıymetler, yapılandırılmış ürünler ve tüm krediler dahil likit olmayan varlıkları satın almak ve satmak için bir ticaret koluna sahiptir. Şirketin ilk günlerinde, Facebook hisselerinin ve diğer talep gören girişimlerin alım satımına yönelik platformundan büyük bir iş kaynağı gelmiştir.

Eric Xu Yong bir girişimci, yatırımcı ve hayırseverdir. Çin'in en büyük arama motoru olan Baidu'nun kurucu ortağı olarak tanınmaktadır.

Pre-IPO ayrıca Halka Arz Öncesi, henüz halka açık olmayan bir şirkete, IPO sürecinin başlangıcından kısa bir süre önce yapılabilen yatırımdır. Şirket açısından bakıldığında pre-IPO, sermayenin bir kısmının, sermaye piyasasına sunulma öncesi, finansman sağlanması amacıyla satışıdır.

Etki yatırımı; yatırım yaparken parasal kâr elde etmekten ziyade sosyal ve çevresel anlamda pozitif etkiler yaratmaya öncelik veren yatırım anlayışı. Fon sağlayan birey veya kurumları, pozitif etki sağlaması yönüyle tatmin ederken, yatırım alan şirketleri ise daha verimli kârlılık ve toplum nezdinde itibar kazanma açısında olumlu yönde etkilemektedir.yatırım stratejisidir.

Girişim sermayesi veya risk sermayesi ; bu amaçla kurulan şirketler veya fonlar tarafından yüksek büyüme potansiyeline sahip olduğu düşünülen veya çalışan sayısı, yıllık gelir, faaliyet ölçeği gibi ölçütlerle yüksek büyüme sergileyen, yeni kurulan, erken aşamadaki ve gelişmekte olan şirketlere sağlanan bir özel sermaye finansmanı biçimidir. Girişim sermayesi şirketleri veya fonları, bu erken aşamadaki şirketlere özsermaye veya mülkiyet hissesi karşılığında yatırım yapar. Sermayedarlar, başarılı olmaları beklentisiyle riskli girişim şirketlerini finanse etme riskini üstlenir. Bu şirketler yüksek belirsizlikle karşı karşıya olduğundan, girişim sermayesi yatırımlarının başarısızlık oranları yüksektir. Girişim şirketleri, yenilikçi bir teknolojiye veya iş modeline dayanır ve genellikle bilgi teknolojisi, temiz teknoloji veya biyoteknoloji gibi yüksek teknoloji alanlarındadır.

<span class="mw-page-title-main">Naval Ravikant</span>

Naval Ravikant Hint kökenli Amerikalı bir girişimci ve yatırımcıdır. AngelList'in kurucu ortağı, başkanı ve eski CEO'sudur. Uber, FourSquare, Twitter, Wish.com, Poshmark, Postmates, Thumbtack, Notion, SnapLogic, Opendoor, Clubhouse, Stack Overflow, Bolt, OpenDNS, Yammer ve Clearview AI dahil olmak üzere 200'den fazla şirkete erken aşamada yatırım yapmış, 70'in üzerinde çıkış (exit) gerçekleştirmiş ve 10'dan fazla Unicorn şirkete yatırımcı olmuştur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.