İçeriğe atla

Melek Reşit Hanım

Melek Reşit Hanım
Doğum1907[1]
Ölüm1958[1]
İstanbul
Tanınma nedeniSivas Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti kurucusu

Melek Reşit Hanım (Melek Ronabar; 1907-1958), Mondros Ateşkes Antlaşması'nın imzalanmasından sonra İtilaf Devletleri'nin Anadolu'daki işgallerine karşı halkın verdiği kurtuluş mücadelesinin örgütlenmesinde rol oynamış bir tarihi kişiliktir.

1919 yılında Sivas'ta Sivas Kongresi'nin ardından dönemin tek resmî kadın derneği olan[2] "Sivas Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti"nin kurulmasına öncülük etmiştir.

Yaşamı

1907 yılında İstanbul'da doğdu. 21 Eylül 1909'da Cezayir Bahr-i Sefid (Akdeniz Adaları) valisi olarak atanan Mehmet Reşit Paşa ile bu görevi sırasında evlendi. Bu evlilikten Mahmut Aziz, Nimet, Celal, Hikmet ve Fikret isimli çocukları oldu.[3]

Eşi 1919'da Sivas valisi olarak atandı. Sivas valisi Mehmet Reşit Bey, Anadolu'da başlayan işgaller üzerine kurtuluş çarelerini aramak üzere Sivas Kongresi'nin toplanmasına büyük destek verdi.[4] Kongrenin ardından millî mücadelenin önderi Mustafa Kemal ve Heyet-i Temsiliye'nin Sivas'ta bulunduğu sırada Melek Reşit Hanım, Sivas Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti'nin kuruluş dilekçesini 26 Kasım 1919 tarihinde Sivas Valiliğine verdi. Valilik, 9 Aralık 1919 tarihli yazısıyla cemiyetin kuruluşuna onay verdi.

Cemiyetin kuruluşundan önce 28 Kasım 1919'da Sivas Numune Mektebi'nde gerçekleştirilen toplantıda bir konuşma yapan Melek Reşit Hanım, Padişaha, Sadrazama, Dâhiliye Nazırı'na çekilen telgraf ile Cemiyetin amacını açıkladı. Ülkenin kurtuluşu için mücadele edenlere destek vermek, kimsesiz çocuklara ve muhacirlere yardım edilmesi gibi faaliyetler yürüten cemiyetin başkanlığını üstlendi. Merkezi Sivas olan dernek, 14 şube açtı ve üye sayısı 800'e ulaştı.[2]

Melek Hanım, eşinin 16 Ekim 1920'de Kastamonu valiliğine tayini sebebiyle Cemiyet başkanlığından ayrılmak zorunda kaldı. Rahatsızlığı nedeniyle 1921'de valilikten istifa eden eşi Mehmet Reşit Paşa, bir süreliğine İnebolu'da ikamet ettikten sonra yerleştikleri İstanbul'da 1924'te öldü.[3] Çocukları Mustafa Kemal Paşa'nın emri ile yatılı okullara yerleştirildi.[1]

Melek Reşit Hanım 1958 yılında İstanbul'da öldü.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c d Serin, Sabiha. "Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti". Karagolkoyu.info sitesi. 16 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2017. 
  2. ^ a b "Fedakar Türk kadını". Haberturk.com sitesi, 28 Ağustos 2008. 16 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2017. 
  3. ^ a b Dinöer, Hasan; Aysal, Necdet. "Ulusal Bağımsızlık Savaşı'nın Örgütlenme Aşamasında Melek Reşit Hanım ve Faaliyetleri". Çağdaş Türkiye Araştırmaları Dergisi, Cilt 12 Sayı 24, Yıl:2012. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2017. 
  4. ^ Çelikel, Zeynep. "İki Ülke, İki Kadın Yazar: Juana Manso, Emine Semiye" (PDF). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi, 2013. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sivas Kongresi</span> 4-11 Eylül 1919 tarihleri arasında gerçekleşen ulusal nitelikte kurultay

Sivas Kongresi ya da Kurultayı Mustafa Kemal'in Amasya Genelgesi'ni açıkladıktan sonra bir çağrı üzerine I. Dünya Savaşı'ndan sonra işgale uğrayan Türk topraklarını kurtarmak ve Türk milletinin bağımsızlığını sağlamak için çareler aramak amacıyla seçilmiş ulus temsilcilerinin Sivas'ta bir araya gelmesiyle, 4 Eylül 1919 - 11 Eylül 1919 tarihleri arasında gerçekleşen ulusal nitelikte bir kongredir.

<span class="mw-page-title-main">Heyet-i Temsiliye</span> Türk Kurtuluş Savaşı’nın, TBMM öncesi yürütme organı

Heyet-i Temsiliye, Mondros Mütarekesi’nden sonra Anadolu topraklarının İtilaf Devletleri tarafından işgal edilmesi üzerine başlayan ulusal direniş sırasında, ulusal bir meclisin (TBMM) kuruluşuna dek Millî Mücadelenin yürütme organı olarak görev yapmış kuruldur.

<span class="mw-page-title-main">Anadolu ve Rumeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti</span> 7 Eylül 1919da Sivas Kongresinde Anadolu ve Rumelideki millî cemiyetlerin birleşmesiyle Mustafa Kemal Paşa riyasetinde kurulmuş cemiyet

Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, Mondros Mütarekesi'nden sonra Anadolu'nun ve Rumeli'nin çeşitli şehirlerinde, işgallere karşı kurulan millî cemiyetlerin 7 Eylül 1919 tarihinde Sivas Kongresi'nde birleştirilmesinden sonra oluşan yeni cemiyete verilen isimdir. Kurucusu, ilk ve tek başkanı Mustafa Kemal Paşa'dır.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Şükrü Koç</span>

Mehmet Şükrü Koç, TBMM 1. Dönemde Karahisar-ı Sahip (Afyonkarahisar) milletvekilliği yapmış hukukçudur.

1920 Osmanlı Meclis-i Mebusanı ya da VI. Meclis-i Mebusan, 12 Ocak - 18 Mart 1920 tarihleri arasında görev yapan son Osmanlı Meclis-i Mebûsanı'dır. 16 Mart 1920'de İstanbul'un İtilaf Devletleri tarafından işgal edilmesi nedeniyle 18 Mart'ta çalışmalarını sonlandırdı. Bu meclisteki mebusların büyük bölümü 23 Nisan 1920 tarihinde Ankara'da açılan Büyük Millet Meclisi'ne katıldı.

İzmir Müdâfaa-i Hukuk-ı Osmâniye Cemiyeti, Moralızade Halit ve Nail Beyler ile arkadaşlarınca kuruldu. Ama İttihat ve Terakki'nin güçlü olduğu merkezlerden biri olan İzmir'de Mondros Mütarekesi'nin hemen ardından örgütlenmeye gidilmesi sakıncalı bulunabileceği için, kuruluş bildirgesi ancak 1 Aralık'ta vilayete verilebildi. Örgütün etkin bir yapıya kavuşması, Nurettin Paşa'nın İzmir'e vali olarak atanmasından sonra gerçekleşti. Ocak 1919'da bu dönemde kurulmuş bir başka örgüt olan Heyet-i İlmiye ile birleşti.

<span class="mw-page-title-main">Karakol Cemiyeti</span> Osmanlı İmparatorluğu‘nda istihbarat örgütü

Karakol Cemiyeti, Mütareke döneminde Osmanlı istihbarat örgütüdür.

Amasya Protokolü veya Amasya Görüşmeleri, İstanbul Hükümeti ile Heyet-i Temsiliye arasında 22 Ekim 1919'da yapılan protokoldür.

İrâde-i Milliye İtilaf Devletleri’nin işgallerine karşı 1919'da Anadolu’da başlayan Kurtuluş Hareketi'nin ilk yayın organı olarak Sivas'ta çıkarılan gazetedir.

<span class="mw-page-title-main">Mazhar Müfit Kansu</span> Türk siyasetçi

Ahmet Mazhar Kansu, Türk devlet adamı, vali, milletvekili ve yönetici.

Balıkesir Kongresi, 30 Ekim 1918 tarihli Mondros Mütarekesi'nden TBMM'nin kurulduğu 23 Nisan 1920 tarihine kadar geçen süreye "Kongreler Dönemi" denilir. Bu süre içindeki 30 dolayında kongrenin "beşi", 1919 ve 1920 yıllarında toplanan Balıkesir kongreleridir. Bunlardan 1, 4 ve 5. kongreye Karesi (Balıkesir) Mebusu (Milletvekili) Mehmet Vehbi Bolak, 2 ve 3. kongreye, harekete sonradan katılan Balıkesir eski Mutasarrıfı Hacim Muhittin Çarıklı başkanlık etmiştir. Bu kongreler, 15 Mayıs 1919'daki İzmir işgalinin hemen ertesi günlerinde Balıkesirliler'in Mehmet Vehbi Bolak önderliğinde kurdukları direniş teşkilatıyla başlattıkları hareketlerin birer parçasıdır. İçlerinde, sadece üç asker vardır: Miralay (Albay) Kazım Özalp, Askeri Kaymakam (Yarbay) Ali Çetinkaya ve Yüzbaşı Kemal Balıkesir. Balıkesir hareketi Millî Mücadele'nin başarıya ulaşmasında önemli rol oynamış; İzmir'den Anadolu içlerine yürümek isteyen Yunan kuvvetlerini engelleyerek, Millî Ordu'nun hazırlanması için Mustafa Kemal Paşa'ya, her saniyesi altın değerinde on üç ay kazandırmıştır.

Müdâfaa-i hukuk cemiyetleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun 30 Ekim 1918'de Mondros Mütarekesi'ni imzalayarak İtilaf Devletleri'ne teslim olması üzerine Osmanlı Türkiyesi'nin çeşitli kent ve kasabalarında oluşturulan ve Millî Mücadele'nin ilk örgütsel çekirdeğini oluşturan sivil kuruluşlara verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">Erzurum Kongresi</span> Mustafa Kemal Paşa başkanlığında 23 Temmuz-7 Ağustos 1919 tarihleri arasında Erzurumda toplanan ulusal nitelikte kurultay

Erzurum Kongresi, 23 Temmuz-7 Ağustos 1919 tarihleri arasında Erzurum'da toplanan kongredir. 17 Haziran'da Vilâyât-ı Şarkıye Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti Erzurum şubesi tarafından toplanan Erzurum Kongresi, Erzurum Umûmî Kongresi veya Umûmî Erzurum Kongresi olarak da anılır.

<span class="mw-page-title-main">Ali Galip Olayı</span> Sadrazam Damat Ferit Paşa hükûmetinin gerçekleştirdiği girişim

Ali Galip Olayı, Sadrazam Damat Ferit Paşa hükûmetinin, Elazığ Valisi Ali Galip Bey'in önderliğinde Sivas Kongresi'nin yapılmasını engellemeye ve Mustafa Kemal Paşa'yı ortadan kaldırmaya, Heyet-i Temsiliye ve Millî Mücadeleyi durdurmaya çalıştığı girişim.

<span class="mw-page-title-main">Trakya-Paşaeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti</span>

Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, 30 Kasım 1918 tarihinde Edirne'de kurulan Anadolu Hareketi yanlısı cemiyet.

<span class="mw-page-title-main">Şeref Aykut</span> Türk siyasetçi

Mehmet Şerafettin Aykut, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Reşit Paşa</span> Sivas Kongresi sırasında Sivas valisi

Reşit Paşa, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Samsun Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti</span>

Samsun Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, 1919 yılında İngiliz işgal kuvvetlerinin baskılarına bir tepki olarak kurulan Anadolu Hareketi destekçisi dernek. Boşnakzade Süleyman Bey'in başkanlığında kurulan derneğin toplantı noktası olarak Şeyh Sadi Tekkesi kullanılmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Mim Mim Grubu</span> Osmanlı İmparatorluğu’nda istihbarat teşkilatı

Mim Mim Grubu, kuruluşunda Enver Paşa ve Talat Paşa'nın da rolünün bulunduğu, Türkiye Büyük Millet Meclisinin resmen tanıdığı bir istihbarat grubudur. Asıl adı Müsellâh Müdâfaa-i Milliye'dir ve baş harfleri olan "M. M."nin Osmanlıca alfabedeki okunuşu olan "Mim Mim" kısaltmasıyla tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Merter</span> Türk özgürlük savaşçısı

Ahırköylü Ahmet Muhtar Merter, Türk iş insanı, siyasetçi, Kırkpınar ağası. I. Dünya Savaşı'ndan sonra Yunan işgaline karşı Trakya direnişinin önde gelenlerinden biridir. İstanbul'daki Merter semtine ismini vermiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.