İçeriğe atla

Melanezyalılar

Vanuatu'dan çocuklar.

Melanezyalılar, Yeni Gine'den Vanuatu ve Fiji adalarına kadar geniş bir alana yayılmış, Melanezya'nın baskın sakinleridir. Çoğu, Avustronezya dil ailesine (özellikle Okyanusya dilleri) veya birbirleriyle soysal açıdan ilgisiz Papua dillerine ait bir dili konuşur. Konuşulan diğer dil ve kreyollar, Tok Pisin, Hiri Motu, Solomon Adaları Pijini, Bislama ve Papua Malaycasıdır.[1]

2011 yılında yapılan bir ankette, Melanezyalıların %92,1'inin Hristiyan olduğu tespit edilmiştir.[2]

Köken ve genetik

Melanezyalıların Meyers Konversations-Lexikon’a göre dağılımı

Melanezya adalar grubunun ilk sakinleri muhtemelen günümüz Papua halkının atalarıydı. Güneydoğu Asya'dan göç eden bu halklar, Makira da dahil olmak üzere Solomon Adaları’nın ana adalarına kadar doğudaki pek çok adada yaşamışlardır.[3]

Daha sonra, günümüzden 3.000 yıl önce, Avustronezyalılar özellikle Yeni Gine'nin kuzey kıyısına ve bölgenin kuzeyindeki ve doğusundaki adalara göç etmişt ve Papua dilleri konuşan yerlilerle temas kurmuşlardır.[4] Aralarındaki temasın uzunluğu ve melezleşmenin boyutu hakkında tartışmalar olsa da, bölgede kültürel, dilsel ve genetik değişimler meydana gelmiştir.[5] Günümüzde Melanezyalılar genellikle Papualı ve Avustronezyalı olarak etnolojik iki gruba ayrılırlar.[6][7]

Çalışmalar, Melanezya adalarında yaşayan gruplar arasında yüksek oranda genetik farklılaşma ve çeşitlilik tespit etmiştir ve halkların yalnızca adalar arasında değil, aynı zamanda aynı adada yaşayan ama farklı diller konuşan veya farklı bir topoğrafik bölgede yaşayan gruplar arasında da yüksek farklılaşma gösterdiği bulunmuştur. Adanın boyutuyla da çeşitlenme alakalı olmaktadır. Bu çeşitlilik, ilk yerleşimden bu yana on binlerce yıl boyunca ve Polinezya atalarının adalara daha yeni gelmesinden sonra gelişti. Özellikle Papua dilleri konuşan gruplar izole kaldıklarından farklılaştığı ve sahil şeridindeki Avustronezya dilleri konuşan grupların daha fazla birbirine karıştığı tespit edilmiştir.[4][6]

Son zamanlarda yapılan bazı araştırmalar, Afrika dışındaki bütün insanların Neandertallerden bazı genleri miras aldığını ve Melanezyalıların tarih öncesi atalarının Neandertallerin kuzeni Denisova insanı ile %4-6 oranında genom paylaştığı ortaya konmuştur. Malenezyalılar, Denisova insanlarıyla karışmış tek bilinen modern insan topluluğudur.[8]

Melanezya'da sarı saç görülme sıklığı

Sarışınlık; Kuzey Avrupa halkları dışındaki yerli popülasyonlarda nadirdir, ancak bu özellik bazı Melanezyalılarda (ve bazı Avustralya Aborjinlerinde) bağımsız gelişmiştir.[9] Bu özellik, bu insanlara özgü olan TYRP1 alel geninden kaynaklanır ve Kuzey Avrupa'daki toplumlarda görülen sarışınlığa neden olan genle bağlantılı değildir. Kuzey Avrupa'da ve Asya'nın bazı bölgelerinde ortaya çıkan sarı saçlarda olduğu gibi, sarılık insidansı çocuklarda yetişkinlere göre daha yaygındır ve saçlar olgunlaşırken koyulaşmaya meyillidir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Dunn, Michael, Angela Terrill, Ger Reesink, Robert A. Foley, Stephen C. Levinson (2005). "Structural Phylogenetics and the Reconstruction of Ancient Language History". Science. 309 (5743). ss. 2072-2075. Bibcode:2005Sci...309.2072D. doi:10.1126/science.1114615. PMID 16179483. 
  2. ^ Christianity in its Global Context, 1970–2020 Society, Religion, and Mission, Center for the Study of Global Christianity
  3. ^ Dunn, Michael, Angela Terrill, Ger Reesink, Robert A. Foley, Stephen C. Levinson (2005). "Structural Phylogenetics and the Reconstruction of Ancient Language History". Science. 309 (5743). ss. 2072-2075. Bibcode:2005Sci...309.2072D. doi:10.1126/science.1114615. PMID 16179483. 
  4. ^ a b "Genome Scans Show Polynesians Have Little Genetic Relationship to Melanesians" 10 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Press Release, Temple University, 17 January 2008, accessed 19 July 2015
  5. ^ Spriggs, Matthew (1997). The Island Melanesians. Blackwell. ISBN 978-0-631-16727-3. 
  6. ^ a b Friedlaender J, Friedlaender FR, Reed FA, Kidd KK, Kidd JR (18 Ocak 2008). "The Genetic Structure of Pacific Islanders". PLoS Genetics. 4 (3). ss. e19. doi:10.1371/journal.pgen.0040019. PMC 2211537 $2. PMID 18208337. 
  7. ^ Jinam, Timothy A.; Phipps, Maude E.; Aghakhanian, Farhang; Majumder, Partha P.; Datar, Francisco; Stoneking, Mark; Sawai, Hiromi; Nishida, Nao; Tokunaga, Katsushi; Kawamura, Shoji; Omoto, Keiichi; Saitou, Naruya (Ağustos 2017). "Discerning the Origins of the Negritos, First Sundaland People: Deep Divergence and Archaic Admixture". Genome Biology and Evolution. 9 (8). ss. 2013-2022. doi:10.1093/gbe/evx118. 
  8. ^ Carl Zimmer (22 Aralık 2010). "Denisovans Were Neanderthals' Cousins, DNA Analysis Reveals". NYTimes.com. 1 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2010. 
  9. ^ Sindya N. Bhanoo (3 Mayıs 2012). "Another Genetic Quirk of the Solomon Islands: Blond Hair". The New York Times. 14 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Papua Yeni Gine</span> Okyanusyada bulunan bir ada devleti

Papua Yeni Gine, resmî adıyla Papua Yeni Gine Bağımsız Devleti, Okyanusya'da Yeni Gine adasının doğu yarısı ile Melanezya'daki civar adaları kapsayan bir ülkedir. Yeni Gine adasının batı kısmı ise Endonezya'ya aittir ve sadece Endonezya ile kara sınırı bulunur. Güneyinde Avustralya bulunur. 462.840 km²'lik yüzölçümüyle en büyük üçüncü ada ülkesidir. Başkenti adanın güneydoğu kıyısındaki Port Moresby'dir.

<span class="mw-page-title-main">Vanuatu</span> Güney Pasifik Okyanusunda yer alan ada devleti

Vanuatu ya da resmî adıyla Vanuatu Cumhuriyeti, Güney Büyük Okyanus'ta yer alan bir ada ülkesidir. Volkanik kökene sahip olan takımada, Avustralya'nın 1750 km doğusunda, Yeni Kaledonya'nın 500 km kuzeyinde, Fiji'nin batısında, Solomon Adaları'nın güneydoğusunda, Yeni Gine adası yakınlarında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Endonezya</span> Güneydoğu Asya ve Okyanusyada yer alan bir ada ülkesi

Endonezya, resmî adıyla Endonezya Cumhuriyeti, Hint ve Pasifik okyanusları arasında, Güneydoğu Asya ve Okyanusya'da toprakları bulunan bir ülkedir. 17 binden fazla adadan oluşur. Bu adaların en büyükleri Sumatra, Cava ve Sulavesi ile kısmen Borneo ve Yeni Gine'dir. Endonezya dünyanın en büyük ada ülkesidir, 1.904.569 km²'lik yüzölçümüyle dünyada 14. sıradadır. 280 milyon civarında nüfusuyla dünyanın en kalabalık dördüncü ülkesi ve aynı zamanda en kalabalık Müslüman ülkesidir. Cava dünyanın en kalabalık adasıdır ve nüfusun yarıdan fazlasına ev sahipliği yapar.

<span class="mw-page-title-main">Solomon Adaları</span> Büyük Okyanusta bir ada devleti

Solomon Adaları, Okyanusya'da 6 büyük ve 900'den fazla küçük adadan oluşan bir ülkedir. Papua Yeni Gine'nin doğusunda ve Vanuatu'nun kuzeybatısındadır. Yüzölçümü 28.400 km² ve nüfusu 650.000 civarındadır. Başkent Honiara, Guadalcanal adasındadır. Ülke ismini üzerinde bulunduğu Solomon Takımadaları'ndan alır, Melanezya'ya dâhil olan bu takımadalar Solomon Adaları ülkesinin yanı sıra Kuzey Solomon Adaları olarak adlandırılan Papua Yeni Gine'ye bağlı Bougainville'i de içerir. Ancak Solomon Adaları'na bağlı olan Santa Cruz Adaları ile Rennell ve Bellona bu takımadalara dâhil değildir.

<span class="mw-page-title-main">Palau</span> Büyük Okyanusta bir ada devleti

Palau, resmî adı ile Palau Cumhuriyeti, Okyanusya'nın batısında bir ada ülkesidir. Mikronezya ile paylaştığı Caroline Adaları'nın batı zincirinde bulunan yaklaşık 340 adadan meydana gelir. Yüzölçümü 466 km²'dir. Koror en kalabalık adadır. Başkent Ngerulmud Koror'un kuzeyinde, Babeldaob adasındaki Melekeok eyaletinde bulunur. Doğuda Mikronezya, güneyde Endonezya ve batıda Filipinler ile deniz sınırı bulunur.

<span class="mw-page-title-main">İnsanın evrimi</span> anatomik olarak modern insanların ortaya çıkmasına yol açan evrimsel süreç

İnsanın evrimi, modern insanın evrimsel kökenini ve ne tür evrimsel süreçlerle ortaya çıktığını incelediği gibi insanın en eski atalarını ve atasal kökenlerini de konu edinir. Bunun yanında insanla ortak ataları paylaşan ve insan ile yakın akraba olan türlerin evrimini ve kökenini de araştırır. İnsan evrimi, konu olarak 1863 yılında T. H. Huxley tarafından oluşturulan bilim dalı primatolojiyi ve günümüz maymunlarının tüm canlılar ile onların eski atalarının fosillerini de dikkate almaktadır. Bunun yanında insanın evrimsel tarihi üzerindeki çalışma ve araştırmalar fiziksel antropoloji, paleoantropoloji, primatoloji, arkeoloji, dilbilim, genetik ve embriyoloji dâhil olmak üzere birçok bilimsel alanı de içerir.

<span class="mw-page-title-main">Koreliler</span> Kore ve Güneybatı Mançurya kökenli Doğu Asyalı etnik grup

Koreliler, Kore ve Güneybatı Mançurya kökenli Doğu Asyalı bir etnik gruptur. Güney Kore ve Kuzey Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti vatandaşlarına da "Koreli" denir.

<span class="mw-page-title-main">Türk dilleri</span> Çinin batısından, Sibirya ve Doğu Avrupaya dek uzanan bir alana yayılmış dil ailesi

Türk dilleri veya Türkî diller, Doğu Avrupa'dan Sibirya ve Çin'in batısına dek uzanan bir alana yayılmış ve içerisinde 35 yaşayan dil barındıran dil ailesi. Toplamda yaklaşık 180 ile 200 milyon kişi tarafından konuşulan Türk dillerinin en çok konuşulan lehçesi Türkçe olup tüm Türk dili konuşurlarının %40'ı bu dili konuşmaktadır. Bu dili Azerice, Özbekçe, Uygurca, Kazakça, Türkmence ve Tatarca takip etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Nome Census Area</span>

Nome Census Area, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Alaska eyaletinin Eskimo halklarından Yupik ve İnyupiklerlerce meskun olan bir sayım bölgesi. Örgütlenmemiş borough olduğu için bir yönetim merkezi de yoktur. En gelişmiş şehri geçmişte Nome Altına Hücumu hareketinin yaşandığı Nome'dir.

<span class="mw-page-title-main">Avustronezyalılar</span>

Avustronezyalılar veya, Avustronezya dilleri konuşan halklar, Güneydoğu Asya, Okyanusya ve Doğu Afrika'da Avustronezya dillerini konuşan birçok halktan oluşan geniş bir gruptur. Ağırlıklı olarak Austronezya dili konuşan halklar tarafından doldurulan milletler ve bölgeler, toplu olarak Avustronezya olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Haplogrup R1a (Y-DNA)</span>

Haplogroup R1a veya haplogroup R-M420, İskandinavya ve Orta Avrupa'dan güney Sibirya ve Güney Asya'ya kadar uzanan, Avrasya'daki geniş bir bölgeye dağılmış bir insan Y-kromozom DNA haplogrubu.

<span class="mw-page-title-main">Polinezya dilleri</span> Dil ailesi

Polinezya dilleri, Polinezya'nın büyük bir bölümü ve Güney Mikronezya, Güneydoğu Solomon Adaları ve Vanuatu'nun bazı bölgelerinde konuşulan bir dil ailesidir. Dilbilimciler Polinezya dillerini, Avustronezya dil ailesinin bir alt grubu olan Okyanusya dilleri içinde sınıflandırır.

Tok Pisin, Papua Yeni Gine'nin en çok kullanılan ve resmi kreol dildir. Ancak, Batı, Körfez, Merkez, Oro Eyaleti ve Milne Körfezi İllerinin bazı bölgelerinde, Tok Pisin kullanımı daha kısa bir tarihe sahiptir ve özellikle yaşlı insanlar arasında daha az yaygındır. Muhtemelen ticaret amaçlı bir pidgin olarak gelişmesine rağmen, Tok Pisin kendi başına ayrı bir dil haline gelmiştir. Dil, genellikle İngilizce konuşurları tarafından "Yeni Gine Pidgini" veya "Pidgin İngilizce" olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Denisova Mağarası</span>

Denisova Mağarası, Rusya, Sibirya'daki Altay Dağları'nda bulunan bir mağaradır. Mağara büyük paleoarkeolojik ve paleontolojik öneme sahiptir. Denisova insanının kemik parçaları ve yaklaşık GÖ 40.000'e tarihlenen kalıntılar mağarada bulunmuştur. Mağarada 32.000 yıllık bir tarih öncesi at türü de keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Âdem ve Havva</span> İbrahimi yaratılış mitinde ilk erkek ve kadın

Adem ve Havva, İbrahimi dinlerin yaratılış efsanesine göre ilk erkek ve kadındır. İnsanlığın özünde tek bir aile olduğu ve herkesin tek bir çift orijinal atadan geldiği inancının merkezinde yer alırlar. Ayrıca, Yahudilik veya İslam'da tutulmasa da Hristiyanlıkta önemli inançlar olan insanın düşüşü ve orijinal günah doktrinlerinin temelini oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Vanuatu tarihi</span> Vanuatu`nun tarihi

Vanuatu'nun tarihi 3.200 yıl öncesine dayanır.

<span class="mw-page-title-main">Solomon Takımadaları</span>

Solomon Takımadaları, Avustralya'nın kuzeydoğusunda, güney Büyük Okyanus'un batısındaki bir adalar grubudur. Takımadalar, Okyanusya'nın Melanezya alt bölgesinde ve biyolojik bölgesinde yer alır ve Solomon Denizi'nin doğu sınırını oluşturur. Takımadaların birçok adası Papua Yeni Gine ve Solomon Adaları ülkeleri arasında dağılmıştır. Takımadalardaki en büyük ada, Bougainville Özerk Bölgesi'nin bir parçası olan Bougainville Adası, Buka Adası, Nukumanu Adaları ve yakınlardaki birkaç küçük adadır. Geri kalanının çoğu Solomon Adaları topraklarına giriyor ve Ontong Java, Sikaiana atollerini, Bellona ve Rennell'in yükseltilmiş mercan adalarını ve yüksek Choiseul, Guadalcanal, Makira, Malaita, New Georgia, Nggelas, Santa adalarını içeriyor. Isabel ve Shortlands, Santa Cruz Adaları, takımadaların bir parçası değildir.

Fijililer, Fiji dili ve İngilizce konuşan ve ortak bir tarih ve kültürü paylaşan, Fiji'ye özgü bir ulus ve etnik gruptur.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Georgia Adası</span>

Yeni Georgia Adası, Okyanusya ülkesi Solomon Adaları'na bağlı bir adadır. Yeni Georgia Takımadaları'nın ana adası olan Yeni Georgia Adası, 2.037 km2 (786 sq mi) yüzölçümüne sahiptir. Ada, Batı Bölgesi'ne bağlı olup, Solomon Adaları'ndaki adaların en büyüğü ve dünyanın 224'üncü büyük adasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Vella Lavella Adası</span>

Vella Lavella Adası, Okyanusya ülkesi Solomon Adaları'nın Batı Bölgesi'nde bulunan bir adadır. Ada, Yeni Georgia Adası'nın batısında yer alır ve Yeni Georgia Takımadaları'ndan biri olarak kabul edilir. Adanın batısında Hazine Adaları bulunmaktadır.