Mehmet Rıza Bekin
Mehmet Rıza Bekin | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1 Ocak 1925 Hotan, Sincan Uygur Özerk Bölgesi |
| Ölüm | 17 Şubat 2010 (85 yaşında) Ankara, Türkiye |
| Defin yeri | Karşıyaka Mezarlığı |
| Milliyet | Uygur |
| Eğitim | Kara Harp Okulu |
| Meslek | Asker, yazar |
| Memleket | Sincan Uygur Özerk Bölgesi |
Mehmet Rıza Bekin (d. 1925, Hotan - ö. 16 Şubat 2010) Emekli tuğgeneral, Doğu Türkistan Vakfı başkanı (1986-2010), kanaat önderi.
Hayatı
Doğu Türkistan davasının liderlerinden biri olan Mehmet Rıza Bekin,1925 yılında Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin Hotan şehrinde doğmuştur. 8 Yaşına kadar Hotan'da yaşadıktan sonra ailesiyle sırasıyla Hindistan ve Afganistan'a göç etmiştir.[1][2]
Afganistan'da eğitim öğretim hayatına başlayarak İngilizce ve Farsça öğrenmiştir. Bekin, eniştesi olan Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti'nin kurucularından Mehmet Emin Buğra'nın girişimleri sonrasında Türkiye'nin Kabil Büyükelçisi Memduh Şevket Esendal de katkılarıyla 1937 yılında askeri öğrenci olarak Türkiye'ye gelmiş, öldüğü tarih 2010 yılına kadar Türkiye'de yaşamıştır.[3]
1946 yılında Harp Okulundan mezun olduktan sonra topçu okulunda eğitim alarak, Türk Silahlı Kuvvetlerinde göreve başlamıştır, Kore Savaşı'da Birinci Türk Tugayı Topçu Taburuna teğmen rütbesiyle katılmıştır. Kore savaşı sonrasında Gazilik Madalyası ve Birleşmiş Milletler tarafından Üstün Hizmet Madalyası verilmiştir.
TSK'da çeşitli kıta ve görevlerde bulunmuş, İran'da askeri ataşelik yapmıştır. 1965'te Harp Akademisini bitirerek kurmay subay olmuştur. 1973 yılında Tuğgeneralliğe yükselen Bekin, CENTO 'da Askeri Planlama Karargâhı Kurmay Başkan Yardımcılığı, sonrasında ise Plan Daire Başkanlığı görevlerine gelmiştir.
1977 yılında TSK'dan emekli olan Bekin, 1986 yılına kadar Başbakanlıkta uzman olarak görev yapmıştır. 1986 yılında ise diğer görevlerinden ayrılarak 1978 yılında kurulan Doğu Türkistan Vakfını'nın başkanlığına seçilmiştir. Başkanlığı sırasında Birleşmiş Milletlerin isteği ve dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necip Torumtay'ın daveti ile Afganistan'a insani ve ekonomik yardım programı çerçevesinde Pakistan'da kurulan Mayın Tanıtım ve Temizleme Eğitim Merkezinin başında vazife yapmıştır.
Dünyada sürdürülen Doğu Türkistan faaliyetlerini tek merkez altında toplamak için Doğu Türkistan Milli Merkezi'nin kurulmasına öncülük etmiştir.[4] Farkındalık yaratmak için Uluslararası düzeyde Doğu Türkistan Sempozyumu düzenlemiştir. Doğu Türkistan Vakfı başkanlığını 2010 yılındaki ölümüne kadar sürdürmüştür. Anılarını yayımladığı bir kitabı da bulunmaktadır.
16 Şubat 2010 yılında ölen Bekin, Ankara'da, Karşıyaka Gaziler Mezarlığı'na defnedilmiştir.[5]
Kaynakça
- ^ "Uyghur Leader Dead at 85". Radio Free Asia (İngilizce). 21 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2021.
- ^ "Doğu Türkistan Davasının Büyük Kahramanı Rıza Bekin Paşa Anıldı". Milliyet. 28 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2021.
- ^ "biyografya biyografisi". 19 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2021.
- ^ "Emekli General Mehmet Rıza Bekin vefat etti". 28 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2021.
- ^ "Doğu Türkistan Vakfı Genel Başkanı M. Rıza Bekin Paşa Vefat Etti - Erzurum". Beyazgazete. 7 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2021.
