Mehmet Fazıl
| Mehmet Fazıl 1326-Hv.41[1] | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1889 İşkodra |
| Ölüm | 27 Ocak 1923 İzmir |
| Bağlılığı |  Osmanlı (1907-1920)  Türkiye (1920-1923) |
| Hizmet yılları | 1907-1923 |
| Rütbesi | Binbaşı |
| Komutası | Yeşilköy Tayyare İstasyon Komutanlığı, Kartal Müfrezesi, 2. Tayyare Bölüğü, Batı Cephesi Tayyare Bölüğü, İzmir Hava Grup Komutanı |
| Çatışma/savaşları | Balkan Savaşları I. Dünya Savaşı Türk Kurtuluş Savaşı |
| Ödülleri |  |
Mehmet Fazıl (1889, İşkodra - 27 Ocak 1923, İzmir), Türk asker ve pilot.
Babası Aydınlı Kadı Abdurrahman Bey, annesi Saadet Hanımdır. Fransız Okulu'ndan nakil olarak Kuleli Askerî Lisesi’ne geçti. 1907 yılında Harp Okulu'na girdi ve 29 Mart 1910 tarihinde Harp Okulu'ndan teğmen rütbesinde mezun oldu. 25 Temmuz 1912 tarihinde hava sınıfına geçerek, İngiltere'deki Bristol Havacılık Okulu'na eğitime gönderildi. Balkan Savaşları'nın başlaması üzerine eğitimi bitmeden yurda döndü ve Edirne Hava Müfrezesi'ne atandı. Bu savaşta keşif uçuşları yaptı. Balkan Savaşları’ndan sonra İstanbul Numune Tayyare Bölüğüne, 1914 yılında da Yeşilköy Tayyare Mektebi Başöğretmenliğine atandı. Çanakkale Savaşları'na katıldıktan sonra 1915 yılında 4. Ordu'ya bağlı Birüssebi Tayyare Müfrezesi Komutanlığına atandı ve 25 Eylül 1915'te de Birüssebi'den ayrılarak Irak Grubu’na katıldı. Ardından 2. ve 3. Tayyare Bölükleri'nde; Elcezire ve Irak Cepheleri’nde Kutül Amare ve Medine Muharebeleri’ne katılarak üstün yararlılıklar gösterdi. Aynı yıl rütbesi Üsteğmenliğe yükseltildi.
Kasım 1917’de Berlin'deki Mübayaa Komisyonu Tayyare Kısmına, Temmuz 1918'de de Yeşilköy 9. Tayyare Bölüğü'ne atandı ve 25 Ekim 1918 tarihinde İstanbul'a saldıran 5 İngiliz uçağıyla tek başına hava muharebesine girdi ve onları püskürtmeyi başardı, fakat kendisi ağır yaralı durumda, uçağı da hasarlı olarak istasyona indirdi. Bu büyük başarısından dolayı Yüzbaşı rütbesine terfi etti. İki ay kadar hastanede tedavi gördükten sonra Yeşilköy Tayyare İstasyon Komutanlığı'na atandı ve Yeşilköy'den Maltepe'ye nakledilen Tayyare İstasyonu'ndaki uçakların bir kısmının Anadolu'ya kaçırılmasını sağlamak için uğraştı, bunu başaramayınca Maltepe'den kaçarak Anadolu'daki Millî Kuvvetlere katıldı.
Anadolu'ya geçtikten sonra Konya Tayyare İstasyonu'ndaki faaliyetlere katıldı ve hazırlanan üç uçakla Uşak'ta kurulan "Kartal Müfrezesi" adlı, Millî Mücadele'nin ilk hava birliğine komuta ederek bizzat hava harekâtını başlattı. Müteakiben, bu müfreze 2. Tayyare Bölüğü adını aldı. 1920-1922 yılları arasında Kartal Müfrezesi, 2. Tayyare Bölüğü ve Batı Cephesi Tayyare Bölüğü'ne komuta etti. Demirci, Birinci İnönü ve İkinci İnönü, Kütahya ve Sakarya Muharebeleri'ne bizzat katılarak büyük yararlılıklar gösterdi. 1922 yılındaki Büyük Taarruz'dan sonra Binbaşı rütbesine terfi etti.
Çanakkale Savaşları, I. Dünya Savaşı ve Türk Kurtuluş Savaşı'nda gösterdiği başarılarından ötürü, Harp, Muharebe Gümüş Liyakat, 5. Rütbeden Kılıçlı Mecidi Madalyası, Gümüş İmtiyaz Madalyası, İstiklal Madalyası ve TBMM'den Takdirname ile ödüllendirildi.
Türk Kurtuluş Savaşı'nın sona ermesinden sonra, İzmir'de toplanan hava birliklerine Grup Komutanı olarak atandı. Aynı zamanda Hava Okulu'nda Uçuş Baş Öğretmenliği yaptı. Bu görevde iken 27 Ocak 1923 tarihinde pilotaj eğitimi için öğrencisi Astsubay Mehmet Emin ile birlikte uçuş sırasında düşerek hayatını kaybetti. Kabri, İzmir Hava Şehitliği'ndedir.
Ayrıca bakınız
- Kurtuluş Savaşı'na katılan üst kademelerdeki komutanlar
Popüler Kültür
Mehmet Fazıl, 1994 yapımı 6 bölümlük Kurtuluş dizisinde Mehmet Aslantuğ tarafından canlandırıldı.
Kaynakça
- ^ T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri, Genelkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, s. 230.
