Mehmet Emin Er

Muhammed Emin Er (d. 1914^[1] – 27 Haziran 2013), Osmanlı geleneğinde eğitim görmüş bir İslam alimi ve Bediüzzaman Said Nursi'nin eski öğrencisiydi. Osmanlı'nın Diyarbakır ilinde doğdu ve ailesi Miran adlı bir Kürt aşiretine mensuptu.^[2]

Emin Er, Arapça dilbilimindeki temel disiplinlere (morfoloji, sözdizimi ve mantık gibi) ve daha ileri disiplinlere (İslam hukuku gibi, özellikle manevi psikoloji ile ilgili olarak) odaklanan çok sayıda Arapça kitap yayınlamıştır. Aldığı bursun temel amacının İslam'ın geleneksel dini bilimlerini günümüzün ihtiyaç ve kaygılarına uyarlamak olduğunu belirtmiştir.^[3]

Emin Er, İslam düşüncesinin Yahudi-Hristiyan geleneğinin öğretileriyle uyumluluğuna ilişkin ifadelerle, özellikle de Muhammed'in hayatının titiz öykünmesinin, inananı mutlaka İsa ve Musa'nın öykünmesine götürdüğü ifadeleriyle bilinir.^[4]

Seyda Muhammed Emin Er, son dönemde yaşamış önemli İslam mutasavvıflarından biridir. Seyda Muhammed Emin Er, H. 1332/M. 1914 senesinde Diyarbakır'ın Çermik ilçesine bağlı Kalaç/Kiloyan köyünde dünyaya geldi. İlk tahsilini babasının köy imamından alan Seyda, bölgedeki pek çok ilmi şahsiyetten dersler alarak Suriye'ye gitti. Burada Şeyh Ahmed Haznevîye intisap ederek ilk tarikat dersini aldı. İlmi icazetini Norşîn medresesinde Şeyh Muhammed Maşûk en-Nûrşînî'den alan Seyda, Şeyh Seyda el-Cezerî'ye intisap ederek sülukunu ikmal ettikten sonra tasavvuf icazetini alarak Şeyh Seyda el-Cezerî'nin halifesi oldu. Gaziantep'te uzun seneler imamlık yapan Muhammed Emin Er, Mahmud Esad Coşan'ın davetiyle Ankara'da Fıkıh Enstitüsünde dersler verdi. Avrupa, Amerika, Pakistan, Mısır, Suriye, İran ve Afganistan başta olmak üzere dünyanın pek çok ülkesini gezdi. Bu ülkelerde vakıf çalışmalarında bulundu, pek çok seminer ve konferans verdi. Hanofer İslam Merkezinde dersler okutan Seyda Muhammed Emin Er'in başta İslam dergisi ve Millî Gazete olmak üzere pek çok dergide yazıları ve söyleşileri yayınlandı. Başta tasavvuf ve fıkıh ilmi olmak üzere pek çok alanda eser telif etti. Eserlerini Arapça kaleme alan Seyda'nın bu eserlerinin bir kısmı Türkçeye çevrildi. Seyda Muhammed Emin Er, muhtelif ilimler üzerine yazdığı eserlerde, yazı ve söyleşilerinde tasavvufî düşüncesini ortaya koydu. Tasavvuf ilminin başta tarifi, şeriat, tarikat, hakikat, marifetûllah, tevbe, zikir, ihsan, cezbe, rabıta, muhabbet vb. pek çok kavramını eserlerinde izah etti. Halidîliğin Seydâî kolundan gelen bir mutasavvıf olması hasebiyle tasavvufî düşüncesinde şeriatin zahirî boyutunu sıklıkla vurgular. İman, İslam ve ihsan kavramlarını eserlerinde bir bütünlük içinde ele alan Seyda Muhammed Emin Er, başta rabıta ve vahdet-i vücud olmak üzere tartışmalı tasavvûfî meseleleri de ele alıp hem fıkhî hem de tasavvufi anlamda izah eder.