Türkistan, Orta Asya'da batıda Hazar Denizi ve Aşağı İdil'den başlamak üzere doğuda Moğolistan'daki Altay Dağları'na, güneyde Kopet-Hindukuş-Kunlun dağlarına, kuzeyde Aral ve Balkaş göllerinin ötesinde Kırgız bozkırına kadar uzanan yüzölçümü 6.000.000 km²'den geniş coğrafî ve tarihî bölge. Nüfusu 2001 yılı itibarıyla 43.210.802'dur.
Sincan veya Şincan Uygur Özerk Bölgesi, Türkiye Türkçesinde yazılmış resmi Çin devlet kaynaklarında Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi veya sadece Xinjiang olarak geçer, Çin'in kuzeybatısında bulunan bir özerk bölge. Güneyde Tibet Özerk Bölgesi, güney doğuda Çinghay ve Gansu eyaletleri, doğuda Moğolistan, kuzeyde Rusya, kuzeybatıda Kazakistan ve batıda Kırgızistan, Tacikistan, Afganistan, Pakistan ve Hindistan kontrolündeki Keşmir bölgesiyle komşudur. 1.664.897,17 km² yüzölçümü ile Çin Halk Cumhuriyeti'nin en geniş idari bölgesidir. Başkenti Urumçi, resmî dilleri Uygurca ve Standart Çincedir.
Uygurca veya Yeni Uygurca, Uygurlar tarafından konuşulan, Türk dillerinin Uygur grubunda yer alan bir dil.
İsa Yusuf Alptekin, Çin Cumhuriyeti'nin ilk döneminde Uygur siyasetçisi ve Doğu Türkistan Cumhuriyeti'nin genel sekreteri.
Hotan (şehir), Çin'e bağlı Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin güney batısında İpek Yolu'nun Taklamakan güney güzergâhı üzerinde yer alan tarihi bir vaha şehridir.
Doğu Türkistan Cumhuriyeti, bugünkü Çin Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin kuzey kesminde Gulca 'da 12 Kasım 1944'te Sovyetler Birliği siyasi müdahalesi ve Kızıl Ordu'nun askerî desteğiyle kurulan, 20 Ekim 1949'da Çin Komünist Partisi'ne itaat eden ve Aralık 1949'de Çin Halk Kurtuluş Ordusu'nun bölgeye konuşlandırılmasıyla Çin'e ilhak edilen cumhuriyet.
Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti, bugünkü Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde kurulmuş cumhuriyet.
Doğu Türkistan veya Uyguristan, bağlam ve kullanıma bağlı olarak birden çok anlamı olan bir terimdir. Doğu Türkistan, Orta Asya'nın orta bölümünde yer alan Büyük Türkistan'ın doğu kesimidir. "Doğu Türkistan" kavramının coğrafî kapsamı, farklı zamanlarda ve farklı belgelerde hep farklılık göstermiştir; kimi kaynaklara göre Tarım Havzası bölgesini – yani günümüz Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nin güney ve batı kesimlerini – kimi kaynaklara göre Xinjiang'ın tümünü kapsar.
Mesut Sabri (d.1886–ö.1952),, , Uygur siyasi lider. İli İsyanı sırasında Sinkiang'da bölge valisi idi. İlk eğitimini Gulca'da tamamladı. Lise ve üniversite eğitimi için, ailesi tarafından 1904 yılında İstanbul'a gönderildi. İstanbul'da 10 yıl kaldı. Bu süre zarfında İttihatçıların da tesiriyle, milliyetçilikle tanıştı. Milli hisleri gelişti. Osmanlıda da bu döneme damgasını vuran Türkçülük akımının etkisini, Dr.Mesud Sabri'nin eserlerinde, siyasi çalışmalarında görmek mümkündür.
Saifuddin Azizi, Seypidin Azizi, Saif al-Dīn ʿAzīz, Saifuding Aizezi ve Saifuding olarak da bilinir, Çin Halk Cumhuriyeti'nin Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin ilk başkanıydı.
Bu liste; geçmişte yaşamış veya şu an yaşamakta olan, bir sebepten dolayı tanınan Uygurların listesidir. Doğum yılına göre sıralıdır.
Millî İnkılap Teşkilatı, Doğu Türkistan'da Türk milliyetçisi eski bir siyasi partiydi. Parti, 1932–1934 yılları arasında varlığını sürdürmüş olup Birinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti'nin kurulmasına yardımcı oldu. Çin karşıtı, antikomünist ve Hristiyanlık karşıtıydı ve İslami bir teokrasinin kurulmasını destekliyordu. Teşkilata, Karakaş altın madencileri lideri İsmail Han Hoca, Hotan Emiri Mehmet Emin Buğra, kardeşleri Abdullah Buğra, Nur Ahmetcan Buğra ve Sabit Damolla Abdülbeki katıldı. Başlangıçta 300 üyesi ve 50 tüfeği vardı. 20 Şubat 1933'te başbakan olarak Sabit ve silahlı kuvvetlerin başında Muhammed Amin Buğra ile geçici bir Hotan hükûmeti kurdu.
Genç Kaşgar Partisi veya Yaş Kaşgar Partisi, Doğu Türkistan'da Türk milliyetçisi eski bir siyasi partiydi. Parti, 1933–1934 yılları arasında varlığını sürdürmüş olup Birinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti'nin kurulmasına yardımcı oldu. Çin karşıtı ve antikomünist idi. Uygur komutan Timur Bey ve Hotan emirleri Mehmet Emin Buğra, Abdullah Buğra ve Nur Ahmetcan Buğra, Genç Kaşgar Partisi ile ittifak kurdu. 40 üyeli bir parlamento topladı ve Hoca Niyaz'a iki delege gönderdi.
Nur Ahmetcan Buğra, Birinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti'nin emiri olan Uygur siyasetçi. Mehmet Emin Buğra ve Abdullah Buğra'nın kardeşidir. 1934 Kaşgar Muharebesi'nde Çin Müslüman 36. Tümeni'ne karşı Uygur ve Kırgız kuvvetlerine komuta etti. Huiler, Çin Cumhuriyeti hükûmetine sadıktılar ve Nur Ahmetcan Buğra'nın da katıldığı Kızıl Katliamı'nın intikamını almak için Türk Müslüman Uygurları ve Kırgızları ezmek istediler. 16 Nisan 1934'te Yenihisar'da Ma Zhancang ve Ma Fuyuan komutasındaki Çinli Müslüman birlikler tarafından öldürüldü ve 2.500 Uygur ve Kırgız savaşçısının tamamı 10.000 kişilik Çin Müslüman ordusu tarafından imha edildi.
Abdullah Buğra, Birinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti'nin emiri olan Uygur siyasetçi. Mehmet Emin Buğra'nın kardeşi ve Nur Ahmetcan Buğra'nın ağabeyidir. 1934 Kaşgar Muharebesi'nde Çin Müslüman 36. Tümeni'ne karşı Uygur ve Kırgız kuvvetlerine komuta etti. Huiler, Çin Cumhuriyeti hükûmetine sadıktılar ve Nur Ahmetcan Buğra'nın da katıldığı Kızıl Katliamı'nın intikamını almak için Türk Müslüman Uygurları ve Kırgızları ezmek istediler. Ayrıca kendisini koruyan Afgan korumaları vardı. Nisan 1934'te Yarkent'te Ma Zhancang komutasındaki Çinli Müslüman birlikler tarafından öldürüldü ve birliklerinin tamamı imha edildi. Abdullah'ın cesedi asla bulunamadı, bu da daha sonra kaderi hakkında spekülasyonlara yol açtı.
Seyyid Ahmed Tevfik Bey Şerif Efendi, Suriyeli Arap gezgin ve siyasetçi. Suudi Arabistan kralı İbn Suud'un hizmetinde iken 1932'de Sincan'a seyahat etti. Çinli Müslüman Daotai Ma Shaowu tarafından sınır dışı edildi. 26 Ağustos'ta Kaşgar vahalarına ulaştı. Çin Cumhuriyeti hükûmetine sadık 36. Tümenin Çinli Müslüman kuvvetlerine karşı savaşan Birinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti'nin Uygur ve Kırgız Türk Müslüman savaşçılarına katıldı. Tevfik Bey bir Pan-İslamcıydı.
Yenihisar Muharebesi, Nisan 1934 tarihinde Birinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti'ne bağlı Uygur ve Kırgız savaşçılar ile Çin merkezi hükûmetinin Çinli Müslüman 36. Tümeni arasında bir muharebeydi. General Ma Zhancang, Yenihisar'da Uygur güçlerine düzenlenen saldırıda 36. Tümene liderlik etti, 500 kişilik Uygur ve Kırgız kuvvetinin tamamını yok etti ve liderleri Emir Nur Ahmetcan Buğra'yı öldürdü.
Yarkent Muharebesi, Nisan 1934 tarihinde Birinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti'ne bağlı Uygur ve Kırgız savaşçılar ile Çin merkezi hükûmetinin Çinli Müslüman 36. Tümeni arasında bir muharebeydi. General Ma Zhancang'ın Çin Müslüman ordusu, Afganistan kralı Muhammed Zahir Şah tarafından gönderilen Uygur ve Afgan gönüllülerini yendi ve Abdullah Buğra da dahil olmak üzere hepsini öldürdü.
Mahmut Muhiti, Sincan bölgesinde bir Uygur savaş ağasıydı.
Yulbars Han, Uygur aşiret lideri ve Çin İç Savaşı sırasında Kuomintang generali.
Yaş Kaşgar Partisi ve Milli İnkılap Komitesi[1]
Önce Kara Çapan giyimli M. Emin Buğra (1933)