İçeriğe atla

Mehmet Celal

Mehmet Celal (Osmanlıca: محمد جلال), (d. 1867, İstanbul - ö. 1912, İstanbul) son Osmanlı döneminin tanınmış yazar ve şairlerinden biridir. Duygusal ve hayalci şiir ve hikâyeleri ile tanınmıştır.

Hayatı

Mehmet Celal, 1867 yılında İstanbul'da doğdu. Babası Jandarma Dairesi Başkanı General Hakkı Paşa idi. Eğitimi tamamlayamayan Mehmet Celal, babası sayesinde Jandarma Dairesine memur olarak girmiş, ancak içkiye düşkünlüğünden dolayı işten atılmıştır. Yaşamının geri kalan kısmında kitap ve şiir yazarak, özel okullarda edebiyat dersi vererek geçinmiştir. Mehmet Celal'in oldukça renkli bir özel yaşamı vardı. 5 kere evlenmiş ve boşanmış olan yazar padişah II. Abdülhamid'e karşı yazdığı yazılardan dolayı tutuklanarak hapse girmiştir.[1]

Mehmet Celal 26 Ocak 1912 yılında 45 yaşındayken çok içki içmekten dolayı yakalandığı karaciğer hastalığından vefat etti. Yenikapı Mevlevihanesi Mezarlığına gömüldü.

Sanatı

İlk şiir kitabı olan Ada'yı daha 19 yaşında iken yayınlayan Mehmet Celal şiir yazmaya küçük yaşlarda başladı. Mehmet Celal, dönemindeki edebiyat ortamı içinde Muallim Naci'nin yolunu izleyerek Servet-i Fünûn'culara şiddetle saldırılarda bulundu; ama bu arada Batı'dan gelen etkileri de pek reddetmedi. Bu konudaki kimi eleştiri ve yazıları Divan şairleriyle ilgili kitaplar olan Elvah-ı Ma'sumane ve Makalat-ı Edebiye (1895) adlı yapıtlarında yer almaktadır. Şiirlerini kolayca ve kısa zamanda yazdığı için "şair-i zi-irtical" (doğaçlama yapabilen şair) sanıyla ünlenen aydın, titiz bir sanat endişesi ve kudreti taşımayan ve bütün değerini gerek içerik gerekse ifadesindeki samimilikten alan şiirler yazmıştır.

Mehmet Celal'in anlatı yapıtları, Namık Kemal'in açtığı yazınsal anlattığı çığırıyla Ahmed Mithat Efendi'nin geliştirdiği popüler anlatı anlayışının arasında bir yerdedir. Popüler anlatıya daha yakındır. Bu nedenle romanları ve öyküleri kolay anlaşılır.Okuru ilk anda duygularıyla kavrayan yapıtlardır. Romanlarında kendi yaşamından esinlendiği gibi,örneğin Leman (1910) roman, karşı çıktığı Servet-i Fünûn yazarlarından Halit Ziya Uşaklıgil 'in Aşk-ı Memnu (1900) romanından belirgin izler taşır.[2] Yapıtlarından 19 tanesini Yahut bağlacı kullanarak adlandırmıştır.

Yapıtları

Şiir
  • Ada'da Söylediklerim (1886)
  • Gazellerim (1894)
  • Zade-i Şair (Şair Oğlu,1895)
  • Sultan Osman Gazi Yahut Bir Sayyad-ı Hümayunbaht (1892)
  • Asar-ı Celal' (Celal'in Yapıtları,1896)
  • Şir-i Gaza (Gaza Aslanı,1896)
  • Şairane (1896)
Roman ve uzun öykü
  • Orora (1886)
  • Dehşet Yahut Üç Mezar (1886)
  • Venüs (1887)
  • Bir Kadının Hayatı (1890)
  • Elvah-ı Sevda (Sevda Görünümleri, 1892)
  • Hala Seviyor Yahut İftirak (1891)
  • Vicdan Azabı Yahut Bilinmeyen Kıymet (1891)
  • Küçük Gelin (1892)
  • Mükaat (1894)
  • Zehra (1895)
  • Rene (1895)
  • Bir Sefil Kadının Hayatı (?)
  • Danemalude (İffetsiz,1900)
  • Kuşdili'nde (1910)
  • Leman (1910)
  • Nedamet (Pişmanlık,1910)
  • İsyan (1910)
Öykü
  • Margarit (1890)
  • Vicdan Azabları yahut Bilinmeyen Kıymet (1892)
  • Müzeyyen (1899)
  • İsmete Taarruz (1900)
  • Ninni (1900)'
  • Solgun Yadigarlar (1901)
  • Samimiyet (1901)
  • Piyano (1902)
Eleştiri
  • İstiğrak Yahut Nesirlerim (1886)
  • Musahhah, Mükemmel ve Mufassal Gülşen-i Muharrerat Yahut Muharrerat-ı Resmiye ve Gayr-i Resmiye ve Tüccariye (1889)
  • Teracim-i Ahval-i Meşahir Yahut Zamanımızım Osmanlı Üdeba ve Muharririni Ahmet Rasim Bey (1900)
  • Makalat-ı Edebiyye (1902)

Kaynakça

  1. ^ "Mehmet Celal, www.edebiyatsanat.com". 9 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2009. 
  2. ^ "19. Yüzyıl Metinlerinde Genel Bir Tercih, Cem Şems Tümer, Turkish Studies, Cilt:1, Sayı:3, 2008" (PDF). 3 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2009. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tevfik Fikret</span> Türk şair, öğretmen, yayıncı

Tevfik Fikret, Osmanlı Türkü şair ve öğretmen. Osmanlı İmparatorluğu'nun dağılma sürecinde Servet-i Fünûn topluluğunun lideri olan Tevfik Fikret, devrimci ve idealist fikirleriyle Mustafa Kemal başta olmak üzere dönemin pek çok aydınını etkiledi. Türk edebiyatının Batılılaşmasında öne çıkan isimlerden birisi oldu. Farsçada "kuş yuvası" anlamına gelen Aşiyan ismini verdiği semt, yaşamının son yıllarını geçirdiği ve eserlerini kaleme aldığı yerdir.

Servet-i Fünûn edebiyatı veya topluluğun kendini anarken kullandığı adıyla Edebiyat-ı Cedîde, II. Abdülhamid döneminde, Servet-i Fünûn adlı derginin çevresinde toplanan sanatçıların Batı etkisinde geliştirdikleri bir edebiyat hareketidir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Emin Yurdakul</span> Türk şair ve milletvekili

Mehmet Emin Yurdakul, Türk şair ve milletvekili. "Türk Şairi", “Millî Şair” olarak anılır.

<span class="mw-page-title-main">Fecr-i Âtî</span> Türk edebiyatının 1910-1912 arasındaki kısmı olan edebî topluluk

Fecr-i Ati bir edebi topluluktur. Fecr-i Ati'nin Edebiyat-ı Cedide’ye tepki olarak doğan bir akım olduğu savunulmuştur. Fecr-i Ati batıdaki benzerlerinde olduğu gibi belli ilkeler çevresinde birleşen bir yazın topluluğu biçiminde ortaya çıkmıştır. 1908 özgürlük bildirisiyle Servet-i Fünûn dergisinin çevresinde toplanan gençlerin açtığı bu çığır; en fazla "Fransız sembolizmi" üzerinde çalışarak Ahmet Haşim gibi büyük bir şairin doğmasına olanak hazırlar.

<span class="mw-page-title-main">Süleyman Nazif</span> Osmanlı şair, yazar ve bürokrat

Süleyman Nazif, Osmanlı İmparatorluğu ve cumhuriyet döneminde yaşamış Türk şair, yazar ve bürokrattır.

Makbule Leman, Türk şair, yazar.

<span class="mw-page-title-main">John William Waterhouse</span>

John William Waterhouse,. Bir İngiliz ressamı. Neo-klasik ve Ön-Raffaelocu akımlara uyan mitoloji ve edebiyattan uyarlanan kadın resimleri ile ünlüdür.

<span class="mw-page-title-main">William Butler Yeats</span> Irdandalı şair, oyun yazar

William Butler Yeats, İrlandalı şair ve oyun yazarıdır. İrlanda'da yetişen en önemli lirik şairlerden biri olmanın yanı sıra, 20. yüzyıl edebiyatının esas figürlerinden biridir. İrlanda edebiyatının rönesans sürecinin öncüsü sayılmaktadır. Abbey Tiyatrosu'nun kurucularından biri olan Yeats, 1923 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Halid Ziya Uşaklıgil</span> Türk romancı ve yazar (1866–1945)

Halid Ziya Uşaklıgil, Servet-i Fünûn ve cumhuriyet dönemi Türk romancı ve yazar. Bâzı edebî yazılarını Hazine-i Evrak dergisinde Mehmet Halid Ziyaeddin adıyla yayımlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Cenap Şahabettin</span> Türk şair, anı yazarı ve hekim (1870 - 1934)

Cenap Şahabeddin, Türk şâir ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">İsmail Safa</span> Türk şair, yazar ve eleştirmen

İsmail Safa, Türk şair, yazar ve eleştirmendir. Yazar Peyami Safa ve gazeteci İlhami Safa'nın babası, siyasetçi Ali Kami Akyüz'ün de ağabeyidir. Zaman zaman "Kâmil" takma adıyla da şiir ve yazılar yazmıştır. Servet-i Fünûn şairlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Nigâr Hanım</span> Osmanlı Türk şairi

Nigâr Hanım, Osmanlı şairi.

Mehmet Rauf, Türk hikâyeci ve romancı. Mehmet Rauf'un dışında, Rauf Vicdani, Besim Rauf, Cemil Jüpon, Ali Necdet, Mehmet Nafiz imzalarını da kullandı.

<span class="mw-page-title-main">Türk edebiyatı</span> Türkçe yazılmış edebî eserler

Türk edebiyatı, Türk yazını veya Türk literatürü; Türkçe olarak üretilmiş sözlü ve yazılı metinlerdir.

Latin Amerika Edebiyatı, Latin Amerika'da İspanyolca ve Portekizce yazılmış edebiyat yapıtlarını kapsar. İlk yazılı metinler Yenidünya'nın İspanyol fatihlerinin İspanya'ya gönderdikleri raporlardı. İspanyollar'ın atılganlığı ve Amerika Yerlilerinin yiğitliği pek çok yazıya ve şiire esin kaynağı olmuştur. Bunların en ünlüsü İspanyol Alonso de Ercilay Zúñiga'nın (1533-1594), Şili Yerlilerinin soylu direnişini ve şairin bu dönemdeki acılarını dile getiren La Araucanadır. 20 binin üstünde koşuktan oluşan bu şiir yeni topraklardan fışkıran ilk gerçek edebiyat ürünüdür.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Rasim</span> Türk yazar, gazeteci, tarihçi, milletvekili (1864 - 1932)

Ahmet Rasim, Türk yazar, gazeteci, tarihçi, milletvekili.

<span class="mw-page-title-main">Nabizâde Nâzım</span> Tanzimat Dönemi eserler veren Osmanlı-Türk yazar

Nabizâde Nâzım, Osmanlı Türkü Tanzimat dönemi yazarıdır.

Kıbrıs Türk edebiyatı, Türkiye'ye paralel bir gelişim göstermiştir. Ancak, 1923-1955 arasında bir suskunluk dönemi yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ali Ekrem Bolayır</span> Türk yazar, devlet adamı, öğretmen (1867- 1937)

Ali Ekrem Bolayır, Türk şair, yazar, öğretmen ve devlet adamı. Namık Kemal'in oğlu olan Ali Ekrem Bolayır, Servet-i Fünûn edebiyatı'nın öncüleri arasında gösterilmektedir.

<i>Servet-i Fünûn</i> 1891-1944 arasında yayımlanan edebi dergi

Servet-i Fünûn, Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye'de 1891-1944 yılları arasında yayımlanan sanat ve edebiyat dergisidir. Edebiyât-ı Cedîde topluluğunun yayın organı olan dergi Türk basın tarihinin en uzun süreli ve en etkili dergileri arasındadır. Basım tekniği ve içeriğiyle ön plana çıkan dergi, Türk edebiyatına birçok yeni isim kazandırdı ve Edebiyât-ı Cedîde sonrasında Fecr-i Âtî ve Millî Edebiyat hareketi ile Yedi Meşaleciler topluluğunun yayın organı işlevini 25 Mayıs 1944 tarihine kadar sürdürdü.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.