İçeriğe atla

Mehmet Babayev

Mehmet Babayev
Mehmet Babayev
Doğum20 Ekim 1920
Ermenistan
Ölüm30 Aralık 2011
Bakü
MilliyetSovyet Kürdü
OrganizasyonYekbûn

Mehmet Silo Babayev (Kürtçe: Mehmedê Silo Babayev; 20 Ekim 1920; Ermenistan - 30 Aralık 2011; Bakü), Sovyet Kürdü bilim insanı, ziraat uzmanı, aktivist. Yekbûn içerisinde çok sayıda faaliyet yürüttü.

Mehmet Babayev 20 Ekim 1920'de Ermenistan'ın Ararat köyünde köylü bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. İki erkek ve üç kız kardeşi vardır. 1928 yılında babasını kaybetti. 1937 yılında akrabaları ile birlikte Orta Asya'ya zorunlu göç ettirildi. 1948 yılında Erivan Tarım Enstitüsünde eğitim gördü. 1961 başlarında aralarında diğer Kürt aktivistler ile birlikte Kürdistan Uyezdi'nin yeniden inşa edilmesi için "Kürt Özerk Bölgesi" amacıyla Moskova'ya gitti.[1] 1965'te doktora tezini savunarak bilim insanı unvanı aldı. 1960'lı yıllarda Ermenistan'ın Masis iline bağlı Necirli köyünde sovhoz yöneticisi olarak çalıştı. Ermenistan Komünist Partisi'nin Masis il yönetiminde yer aldı. 1969 yılında Bakü'ye taşındı. 1974'te Azerbaycan'ın Haçmaz ilinde sohhoz yöneticiliği yaptı. 1978'den sonra fidanlık tröstü başkanlığına getirildi. 1989 yılında emekli oldu ve siyasi faaliyetler yürüttü.[2]

25-26 Eylül 1990 tarihleri arasında Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi kararı ile "SSCB Kürtleri: Tarih ve Günümüz Gerçekleri" isimli uluslararası konferans gerçekleştirildi. Marksizm-Leninizm Enstitüsü'nin Kürtlerin yaşadıkları ülkelerdeki şubelerinin katkısıyla yapılan konferansa Türkiye, İran, Irak, Suriye, Almanya ve Fransa'dan da Kürt temsilciler katıldı. Konferansta söz alan Mehmet Babayev otonom bölgesinde ısrarcı olduklarını belirtti ve konuyla ilgili şu sözleri sarf etti;[3]


Mehmet Babayev 30 Aralık 2011 günü Bakü'de hayatını kaybetti.[4]

Kaynakça

  1. ^ Peyrat, Etienne Forestier (2019). "1940'ladan 1980'lere Kürtlere Yönelik Sovyet Dış Politikası ve Sovyet Kürt Aktivizmi" (PDF). Kürt Rarihi, 38. ISSN 2147-2491. 14 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2020. 
  2. ^ Bedirxan, Ezîzê Ziyo (2010). Kızıl Kürdistan. Pêrî Yayınları. s. 58. ISBN 9789759010560. 
  3. ^ Bedirxan, s. 65-66
  4. ^ "Diyaspora liderlerinden Mihemedê Silo yaşama veda etti!". Rojevakurdistan.org. 2 Ocak 2012. 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan</span> Orta Doğuda Kürtlerin yoğunlukta olduğu bölgelerin genel adı

Kürdistan Kafkaslar'ın güneyi ve Orta Doğu'da, Ermenistan, Irak, İran, Suriye ve Türkiye'ye ait toprakların bir kısmını kapsayan jeokültürel bölge. Siyasi bakımdan özerk, federal bir bölge olarak uluslararası resmî tanınmaya sahip olan tek bölge Irak'ın Kürdistan Bölgesel Yönetimi'dir. Bölgenin kuzeybatı İran’a karşılık gelen kısmı Kürdistan adıyla eyalet statüsündedir. Ayrıca Suriye'de de Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi tek taraflı olarak ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Erebê Şemo</span>

Erebê Şemo (Rusça: Arab Şamoyeviç Şamilov, Sovyet Kürdü yazar. İlk Kürtçe roman olan Şivanê Kurmanca’yı kaleme almıştır. Kürt romanının babası Şemo, latin harflerinden oluşan Kürtçe alfabenin de mimarlarından biri olmuştur. Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Emektar Kültür İşçisi ve Kızıl Bayrak Nişanı gibi ödüllerin sahibidir. 1930'lu yılların başlarında oluşturulan Kürtçe alfabe Şemo-Marogulov alfabesinin hazırlıyıcılarındandır.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Komünist Partisi (Türkiye)</span> Yasa dışı komünist örgüt

Kürdistan Komünist Partisi, Türkiye'de faaliyet gösteren yasa dışı bir siyasi parti. Türkiye Komünist Emek Partisi'nin Kürt kolu olarak 1982'de Kürt Özerk Örgütü olarak kuruldu. 1990 yılında TKEP'ten kopmuştur. Parti, programında Kürdistan Sosyalist Halk Cumhuriyeti için savaşmayı benimsemiştir. KKP üyelerinden Sinan Çiftyürek 2011 yılında Özgürlük ve Sosyalizm Partisi'ni kurmuştur. Partinin yayın organı Dengê Kurdistan'dır. Parti lideri Mehmet Baran'dır. KKP'nin Almanya'da da bir komitesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Komünist Partisi (1920)</span> 1920 yılında Azerbaycanda Sovyetler Birliği Komünist Partisinin bir parçası olarak kurulmuş parti

Azerbaycan Komünist Partisi Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ni (ASSC), Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin bir parçası olarak yönetmiş siyasi partidir. Parti, 20 Şubat 1920 tarihinde Himmet Partisi, Adalet Partisi, Çiftçi Partisi'nin ve Bakü bolşeviklerinin bir araya gelmesiyle tesis edilmiştir. Aynı yılın 1 Nisan tarihinde, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin beşinci hükûmeti istifa ederek, tüm yetkiyi Azerbaycan Komünist Partisi'ne devretmiştir. Komünist Parti, 16 Eylül 1991 tarihinde, ASSC resmen dağılana kadar ülkeyi yönetmeye devam etmiştir. Böyle olmakla birlikte, Azerbaycan Komünist Partisi'nin eski yöneticileri, nepotizm ve patronaja dayalı sistemi devam ettirerek ülkeyi yönetmeye ve devlete hakim olmaya devam etmişlerdir. Azerbaycan Komünist Partisi, 14 Ekim 1990 tarihinde, Yüksek Sovyet için, ilk kez yapılan çok partili seçimi ezici çoğunlukla kazanmış, 360 sandalyeden 280'nine sahip olmuştur.

Kürt siyasi hareketi ya da Kürt özgürlük hareketi, Türkiye, Irak, Suriye ve İran topraklarında, Kürdistan olarak anılan jeokültürel bölgede yaşayan Kürtlerin anadilde eğitim, self determinasyon, özerklik ya da bağımsız devlet gibi politik taleplerini gerçekleştirmek için mücadele veren hareketin genel adı olarak kullanılır. Bu talepler yasal zeminde demokratik olarak tartışıldığı gibi silahlı olarak Marksist-Leninist çizgide gerçekleştirilmeye de çalışılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Krallık ve Sovyetler Birliği'nin İran'ı işgali</span>

Birleşik Krallık ve Sovyetler Birliği'in İran'ı işgali, Pehlevi Hanedanı idaresindeki İran'ın enerji hatlarını ele geçirmek ve Pers Koridoru'nun güvenliğini sağlamak için 1941 yılında girişilen işgal hareketi.

<span class="mw-page-title-main">Alihaydar Karayev</span>

Alihaydar Ağakerim oğlu Karayev eski Menşevik sonradan Bolşevik devrimci, Azerbaycan'ın sosyalist döneminde Adalet Halk Komiseri ve de Askerî ve Donanma İşleri Halk Komiseri.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan Komünist Partisi (Sovyetler Birliği)</span>

Ermenistan Komünist Partisi, Aralık 1920'de kurulan ve 1991 yılında kapanana dek Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ndeki kolu olan parti. Kurulduğundan kapanana kadar ülkede tek başına iktidar olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Hamid Sultanov</span> Azerbaycanlı siyasetçi

Hamid Hasan oğlu Sultanov, Azeri Sovyet siyasetçi, Azerbaycan SSC İç İşleri Halk Komiseri ve sonra Nahçıvan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Mir Beşir Kasımov</span>

Mir Beşir Kasımov, Sovyet Azeri siyasetçi, devrimci. Neriman Nerimanov'un ürettiği siyasetin takipçilerinden biri olan Kasımov Azerbaycan'da ulusal komünizm politikasının uygulayıcısı olarak da bilinir. İki kez Lenin Nişanı ödülünü almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mirza Davud Hüseynov</span> Azerbaycanlı politikacı (1894-1938)

Mirzə Davud Hüseyinov — Azerbaycan Devrim Komitesi Başkan Yardımcısı, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin 1921 Mayıs-Aralık tarihleri arasında Dış İşleri Bakanı, 1925 yılı içinde Maliye Bakanı. Ayrıca Yüksek İktisat Şûrası Başkanlığı, Transkafkasya SFSC XKS Başkan Yardımcılığı, Transkafkasya SFSC Halk Maliye Komiserliği, Tacikistan Komünist Partisi Merkez Komite Birinci Kâtipliği (1930-1933) görevlerinde de bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Aşkanaz Mravyan</span>

Askanaz Artemeviç Mravyan veya Askanaz Arutiunoviç Mravyan, Ermeni devlet adamı, siyasi aktivist ve Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin liderlerinden biri.

<span class="mw-page-title-main">Hacı Baba Şeyh</span> Mahabad Kürt Cumhuriyetinin başbakanı

Hacı Baba Şeyh, Mahabad Cumhuriyeti'nin tek (Serokwezîr) başbakanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nde Kürtler</span>

Sovyetler Birliği'nde Kürtler, Sovyetler Birliği sınırları içerisinde içinde yaşayan Kürt kişi veya grupları betimler.

Sovyetler Birliği'ndeki Kürtlerin sürgünü Sovyetler Birliği yaşayan bazı Sovyet Kürtlerinin göç ettirilmesi olayıdır. 1937 yılında bazı Ermenistan Kürtleri ile Azerbaycan Kürtleri, 1944 yılında da bazı Gürcistan Kürtleri Kazakistan SSC'ye, Kırgızistan SSC'ye ve Orta Asya'ya göç ettirildi. 1937 yılındaki göçe sebep olarak; Sovyet sistemi karşıtlığı, sosyal ve ekonomik ilişkilerinde şeyhlik, seyyidlik, kan davası gibi geleneklerin varlığıyla birlikte ataerkil ilişkilerden kaynaklı zengin ağaların hüküm sürmeye devam etmesi, kolhoz ve sovhoz sistemini aksatma gibi nedenler sayıldı. 1944'teki göçler için ise II. Dünya Savaşı döneminde kırsal bölgelerde yaşayan bazı Kürtlerin Türkiye'ye istihbarat ilgileri verdikleri gerekçesiyle Devlet Savunma Komitesi tarafından gerçekleştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Keremê Anqosî</span>

Keremê Anqosî, Gürcistan Kürdü yazar, bilim insanı ve politikacı. Sovyetler Birliği'nde Kürtler hakkındaki çalışmalarıyla tanınır.

1934 Kürdoloji Kongresi veya Birinci Kürdoloji Kongresi, Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin başkenti Erivan'da düzenlenen Kürdoloji kongresi. Ermenistan Komünist Partisi Merkez Komitesi'nin girişimiyle düzenlenen kongre, konusu ve kapsamı bakımından ilk olma özelliği taşır. Kongreye dönemin ileri gelen Sovyet Kürtleri olan Kanate Kurdo, Erebê Şemo, Heciyê Cindî, Emînê Evdal, Casimê Celîl, Ahmedê Mırazî, Çerkez Bakayev gibi aydınlar katıldı.

Yekbûn, Sovyetler Birliği'nde Kürtler arasında kurulan ve Sovyetler Birliği sınırları içerisinde Kürt kültürünün özerk hale gelmesi ve bir Kürdistan otonomisi kurulması için faaliyet yürüten Kürt siyasi kuruluşu.

<i>Sovyet Kürdistanı</i> (belgesel)

Sovyet Kürdistanı, 1938 tarihinde gösterime giren Azerbaycan Kürtleriyle birlikte genel olarak Sovyetler Birliği'nde yaşayan Kürtlerin Ekim Devrimi ile birlikte değişen toplumsal yaşantısını konu alan Sovyetler Birliği yapımı belgesel film. Belgesel filmde ağırlı olarak Kelbecer ve Laçın'de yaşayan Kürtleri konu almıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.