Mehmetçik - Turkipedia

Mehmetçik, Osmanlı ve Türkiye'de askerin halk dilindeki genel adı.

Türkiye'de yaygın bir erkek ismi olan Mehmet isminin sonuna sevgi ifade eden "çik" ekinin getirilmesi türetilmiştir.^[1] Türk askerinin ortak adı olarak ne zaman ve nasıl "Mehmetçik" kelimesinin kullanılmaya başlandığı kesin olarak bilinmez.

Mehmetçik adının ortaya çıkışına ilişkin rivayetlerden birine göre Ocak 1912'de Trablusgarp'taki Tobruk Savaşı'nda şehit düşen Mehmet adlı bir askerin ölümü Alay Defteri'ne "ilk şehidimiz Mehmetçik" şeklinde kaydedilmiştir.^[2] Bu iddiayı Zeki Teoman, Yıllarboyu Tarih Dergisi'nin Ekim 1984 sayısında “Mehmetçik Adı Nereden Geliyor” başlığıyla bir yazısında ortaya atmıştır.^[3] Bir başka rivayete göre Mehmetçik ifadesi ilk olarak I. Dünya Savaşı'ndaki Medine müdafaası sırasında Fahrettin Paşa tarafından bir Cuma hutbesinde kullanılmıştır.^[4] Bir başka görüşe göre Mehmetçik ifadesi ilk defa I. Dünya Savaşı'nda Çanakale cephesinde çarpışan Bigalı Mehmet Çavuş için kullanılmıştır. 4 Mart 1915 İngiliz çıkartması sırasındaki kahramanlığı siperden sipere yayılan Mehmet Çavuş'un adına, sevgi anlamı da katan "çik ekinin adına eklenmesi ile "Mehmetçik" olarak anılır olduğu ve bu ismin zamanla tüm askerlere "Mehmetçik" denilmesi için ilham olduğu düşünülür.^[3]^[5] "Mehmetçik" ismini, Osmanlı padişahı II. Mahmut tarafından Yeniçeri Ocağı'nın kapatılmasında n sonra kurulan yeni orduya "Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye" adının verilmesi ile ilişkilendirilenler de mevcuttur.^[]

Kesin olarak Mehmetçik ifadesinin doğuş öyküsü bilinmese de, Sebilürreşad gazetesi’nin 26 Ekim 1916 tarihli sayısında Çanakkale'de kahramanlık gösteren askerler için M. F. imzalı Mehmetçik Şiiri başlıklı şiirin yayımlanması; Mehmetçik kelimesinin, “Çanakkale müdafaası münasebetiyle” ortaya çıktığının bir delili olarak görülmüştür.^[3]

Savaştan sonra yazılan birçok hatıratta da Mehmetçik adı bugünkü anlamında kullanılmıştır.^[3] Çanakkale Cephesi’nde de görev yapan Mehmet Şevki Yazman'ın 1928 yılında Mehmetçik Avrupa’da adıyla yayınladığı Galiçya hatırları bunun bir örneğidir.

Çanakkale’de kazanılan zafer ve mücadele ruhu İstiklal Harbi’nde de devam etmiş; Mehmetçik adının kullanımı Kurtuluş Savaşı’ndan sonra yaygınlaşmış, Kore Savaşı’nda ve Kıbrıs Barış Harekâtı’nda gazetelerinde Türk askeri "Mehmetçik" olarak anılmaya devam etmiştir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ Zabeti Mindoab, Nasrin (2018). "Türk Dilinde Küçültme Kavramı ve Küçültme Ekleri". Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi. 13 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2022.
^ ""VAH MEHMETÇİK, VAH"". 25 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2016.
^ ^a ^b ^c ^d Arslan, Ömer (2021). "Çanakkale Fedekarı Bigalı Mehmet Çavuş" (PDF). Çanakale Savaşları Gelibolu Tarih Alan Başkanlığı. 7 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
^ "'Mehmetçik' ifadesi ilk Medine müdafaasında kullanıldı". www.timeturk.com. 6 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
^ Hacıömeroğlu, Adil (8 Eylül 2020). "Yolumuz Mehmet Çavuş'a düştü". Aydinlik.com.tr. 18 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.

İlgili Araştırma Makaleleri

İstiklâl Marşı, Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin millî marşı.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Esat Bülkat</span> Türk asker

Mehmet Esat Bülkat veya Esat Paşa, Türk asker. Balkan Savaşları sırasında kendi gibi asker olan küçük kardeşi Mehmet Vehip Kaçı ile birlikte Yanya'da gösterdiği savunma ve direnişi ile tanınan Esat Paşa, yine küçük kardeşi ile birlikte görev aldığı Çanakkale Savaşı'nda büyük başarı göstermiş; düşman kuvvetlerinin boğazı geçip İstanbul'a varmasını önleyen komutanlardan biri olmuştur.

Türklerin Anadolu'ya geldikten sonra edebiyatları iki gruba ayrılmıştır. Arapça ve Farsçayı çok iyi bilen aydınların oluşturduğu "Yüksek Zümre Edebiyatı" ve İslam öncesinden gelen sözlü bir "Halk Edebiyatı". Anadolu'ya göç eden Türkler arasında aynı ayrım devam etti. Medrese eğitimi gören aydın kesim Arap ve Fars edebiyatlarının tesirini devam ettirirken, halk yine saz şairleri aracılığıyla halk edebiyatını devam ettirdi. Dolayısı ile Anadolu Türk Edebiyatı iki grupta incelenmektedir. Bu gruplardan biri halk edebiyatıdır.

Mehmet Başaran, köy edebiyatı hareketinin şiirdeki temsilcilerinden biri olan şair, eğitimci ve yazardır.

Seyit Ali Çabuk veya bilinen adıyla Seyit Onbaşı, I. Dünya Savaşı'nda Çanakkale Cephesi'nde çarpışan Türk asker.

Mehmed Ragîf, daha sonra Mehmet Âkif Ersoy, Türk şair, veteriner hekim, öğretmen ve siyasetçidir.

Ömer Fahreddin Türkkan, Türk asker ve diplomat. Özellikle I. Dünya Savaşı sırasında çıkan Şerif Hüseyin İsyanı'nda zor şartlar altında Medine'de yönettiği iki yıl yedi ay süren Medine Müdafaası ile tanınmaktadır. "Medîne Müdâfii", "Türk Kaplanı", "Çöl Kaplanı", "Medine Kahramanı" lakaplarıyla anılır.

Çanakkale Şehitleri Anıtı, Çanakkale il ve Eceabat ilçe sınırları içindeki Gelibolu Yarımadası'nda, Çanakkale Boğazı'nın ucunda Morto Koyu önündeki Hisarlık Tepe üzerinde yer alan anıt.

Zığındere Muharebeleri, Çanakkale Savaşları'nın Seddülbahir Cephesi'nin sağ kanadında İngiliz taarruzlarıyla 28 Haziran 1915 tarihinde başlayan, 5 Temmuz 1915 günü sonlanan muharebelerdir. Müttefik taarruzu, Zığındere'nin doğu ve batı yakalarındaki sırtlardaki Osmanlı mevzilerini ele geçirmeyi hedeflemiştir. Batı kesimde Osmanlı mevzileri ele geçirilmiş ancak, doğu yakadaki sırtlardaki hedeflerin gerisinde kalınmıştır.

Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde eğitim amacıyla Avrupa'ya, özellikle Fransa'ya giden gençler oradaki edebiyatta gördükleri yenilikleri ülkeye dönüşlerinde Türk edebiyatında uygulamaya başlamışlardır. Bu şekilde belli dönemler halinde günümüze kadar süren yeni bir edebiyat başlamıştır. Bu dönemlerden biri de Cumhuriyet dönemi edebiyatıdır.

Kanlısırt Muharebesi, Anzak Kolordusu'nun 6 Ağustos 1915 tarihinde Kanlısırt'a yönelik taarruzları ile bu bölgede üç gün süren çatışmalardır. Taarruzla Anzaklar Osmanlı siperlerinin önemli bir bölümünü ele geçirmişlerdir. Hemen ardından başlayan Osmanlı karşı taarruzları ise başarılı olamamış, siperler Anzak birliklerinin elinde kalmıştır.

Vidin Destanı, Aşık Fakiri Sındı'nın yazmış olduğu destandır.

57. Piyade Alayı, Osmanlı İmparatorluğu ordusuna mensup alay. Çanakkale Kara Muharebeleri'nin başlangıcı kabul edilen Anzak Çıkarması ve sonrasında gerçekleşen muharebelerdeki başarısıyla bilinir. Alay, 30 Kasım 1915 tarihinde Osmanlı Padişahı V. Mehmed tarafından Altın ve Gümüş İmtiyaz Madalyaları ve Harp Madalyası ile ödüllendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kazamat</span> Patlayıcı savaş silahlarından korunmak için inşa edilen yeraltı siperi

Kazamat, top ateşinden korunmak için inşa edilmiş korunak ya da obüslerden, bombalardan korunmak için yerin altına kazılmış siper. Ayrıca taretleri olmayan ve topları doğrudan gövedeye bağlı olan zırhlı askeri araçlar için de kullanılır. Kelime Türkçede ilk başta kumkuma adı verilen ve surların içine açılan kemerli gözleri tanımlamak için kullanılmıştır.

Medine Müdafaası, Şerif Hüseyin'in 1916'da İngiliz desteğiyle isyan ederek Medine'yi hedef alması üzerine başlayıp, 2 yıl 7 ay sürdü ve Mondros Mütarekesi'nin imzalanması üzerine Padişah VI. Mehmet'in, müdafaada ısrar eden garnizon komutanı Fahrettin Paşa'yı iknasıyla sona erdi. Medine'deki Osmanlı garnizonu, mütarekeye göre silah bırakan son Osmanlı birliği oldu ve Medine'de kısa süreli Haşimi iktidarı başladı. Çatışmalardan ötürü Medine halkının ciddi bir kısmı göç etmek zorunda kaldı. Kuşatma sonunda, garnizon komutanı Fahrettin Paşa İngilizler tarafından tutuklanarak Malta'ya sürgün edildi.

schtzngrmm, Türkçe çevirilerde ştsngrmm ya da spr grlm tş, Avusturyalı şair Ernst Jandl'ın bir şiiri. Şiirin yazılışı 19 Nisan 1957'ye tarihlenmektedir. Jandl'ın "Sprechgedichte " olarak anılan şiirlerinin ilk örneklerinden olan schtzngrmm, ilk defa neue wege dergisinin Mayıs 1957 sayısında yayımlandı. Şiir daha sonra Jandl'ın 1966 tarihli şiir derlemesi Laut und Luise içinde yer aldı. Her iki yayım da skandala sebep oldu.

Çanakkale: Yolun Sonu 2013 yılı Türkiye yapımı Dram, Savaş, Tarihi film. Çanakkale Savaşı'nda yaşananları merkezine alan film, isimsiz kahramanlar üzerinden Çanakkale cephesini orada yaşananları, kısaca bu dramatik öyküyü yeni bir bakış açısıyla beyazperdeye taşıyor.

Çanakkale Şehitlerine, Mehmet Âkif Ersoy'un Çanakkale Savaşı'nda hayatını kaybeden askerlere seslenme şeklinde yazdığı şiiri.

<span class="mw-page-title-main">Bigalı Mehmet Çavuş</span>

Bigalı Mehmet Çavuş, Türk asker.

Biga Kurtuluş Günü Yağlı Güreşleri ya da Bigalı Mehmet Çavuş Yağlı Güreşleri, Çanakkale'nin Biga ilçesinde Biga Belediyesi tarafından düzenlenen bir Türk yağlı güreş turnuvasıdır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.