İçeriğe atla

Mehmed Emin Zeki

Mehmed Emin Zeki Beg
Tam adıMehmed Emin Zeki Beg
Doğumu1880
Süleymaniye, Irak
Ölümü1948
Süleymaniye
(68 Yaşında)
MilliyetiKürt
Çağı19. Yüzyıl ve 20. Yüzyıl
BölgesiOsmanlı İmparatorluğu
İlgi alanlarıKürt tarihi, Kürdoloji
Etkilendikleri

Mehmed Emin Zeki (d. 1880 Süleymaniye - ö. 1948 Süleymaniye) Kürt tarihçisi, edebiyatçı ve yazar. Ayrıca Çanakkale, Filistin, Irak ve Kafkas gibi cephelerinde savaşmış bir Osmanlı subayı ve devlet adamı.[1]

Mehmed Emin Zeki Beg 1880 yılında Süleymaniye'de doğdu, 1948 yılında öldü. Babası, adı Hacı Abdurrahman'dır. İlköğrenimini Mele Abdulaziz medresesi'nde yaptı. Kürtçe, Türkçe, Arapça ve Farsça dillerinin yanı sıra İngilizce, Fransızca ve Rusça da bilen Mehmed Emin Zeki, Kürt Terakkî Kulübü isimli derneğin kurucuları arasında yer almış ve 1943 yılında derneğin başkanlığına seçilmiştir. Kürt tarihçi ve yazar Alaeddin Seccadî tarafından çıkarılan ilk Kürtçe edebiyat dergisi olan Gelâwêj'in kuruluşunda ve yazı kadrosu içinde görev almış, çeşitli yazılar yazmıştır. Osmanlı Devleti askerî tarihine dair eserleri ve Kürdoloji çalışmalarının yanı sıra şiir, hat ve resim ile de ilgilenmiştir.[2]

Eserleri

Kürtler ile ilgili yazdığı eserler

  • Kürtler ve Kürdistan Tarihi
  • Meşahirî Kurd û Kurdistan (Kürt ve Kürdistan Ünlüleri)[3]
  • Tarihî Süleymaniye (Süleymaniye Tarihi)

Osmanlı Ordusunda görevli iken yazdığı eserler

  • Osmanlı Ordusu, (Bağdat, 1906).
  • Osmanlı Esfarı Hakkında Tetkikat (Osmanlı Savaşları Hakkında İncelemeler), (1918, İstanbul).
  • Irakı Nasıl Kaybettik ?, (1936, İstanbul).
  • Harb-ı Umumide Osmanlı Cepheleri Vakayii, (1919 Irak).
  • Irak Seferi ve Hatalarımız, (1919 İstanbul).
  • Selman Pak Meydan Muharebesi ve Zeylî, (1919 İstanbul).
  • Bağdad ve Son Hadise Ziyaî, (1921 İstanbul).
  • Irak Tarihi Harp Muhtasarı (bir bölümü), (1921 İstanbul).

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2016. 
  2. ^ TDV İslam Ansiklopedisi,
  3. ^ Mehmed Emin Zeki, Kürt ve Kürdistan Ünlüleri ISBN 91-89014-45-6

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Bölgesel Yönetimi</span> Iraka bağlı özerk bölge

Kürdistan Bölgesel Yönetimi, Kürdistan Bölgesi veya Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, Irak'a bağlı, anayasal düzeyde varlığı olan özerk bir bölgedir. Yaklaşık 40.000 km2'den oluşan idari birim; batıda Suriye, doğuda İran, kuzeyde ise Türkiye ile komşudur. Bölgesel yönetimin başkenti Erbil'dir. Kürdistan Parlamentosu Erbil'de yer almaktadır, ancak Kürdistan Bölgesi anayasası tartışmalı Kerkük kentini Kürdistan Bölgesi'nin başkenti olarak tanımaktadır. Bölgenin nüfusu, 2023 itibarıyla 6.556.752'dir. Resmî dilleri Kürtçe ve Arapça'dır.

Musul Sorunu, Osmanlı Devleti'ne bağlı Musul Vilayeti'nin toprak sorunudur.

<span class="mw-page-title-main">Erbil</span> Kürdistan Bölgesel Yönetiminin başkenti

Erbil, Irak'ın Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin başkenti ve en büyük şehridir. Şehrin nüfusu 1,1 milyon civarındadır. Nüfus Kürtler, Türkmenler, Araplar ve Süryani Hristiyanlardan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Süleymaniye</span> Irakta bir şehir

Süleymaniye, Irak'ın Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin Süleymaniye İline bağlı şehir ve ilin yönetim merkezidir.

Kürdistan Teali Cemiyeti, Kürt Teali Cemiyeti, 30 Aralık 1918'de İstanbul'da kurulan ve doğu illerinde şubeleri açılan, bağımsız bir Kürt devleti kurulmasını amaçlayan cemiyet. Cemiyetin adı, Kürdistan Yükselme Derneği anlamına gelmektedir.

Franz Babinger, Osmanlı tarihi konusunda çalışmalarıyla ünlü Alman tarihçi ve dilci.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan</span> Orta Doğuda Kürtlerin yoğunlukta olduğu bölgelerin genel adı

Kürdistan Kafkaslar'ın güneyi ve Orta Doğu'da, Ermenistan, Irak, İran, Suriye ve Türkiye'ye ait toprakların bir kısmını kapsayan jeokültürel bölge. Siyasi bakımdan özerk, federal bir bölge olarak uluslararası resmî tanınmaya sahip olan tek bölge Irak'ın Kürdistan Bölgesel Yönetimi'dir. Bölgenin kuzeybatı İran’a karşılık gelen kısmı Kürdistan adıyla eyalet statüsündedir. Ayrıca Suriye'de de Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi tek taraflı olarak ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Krallığı</span> Kısa süreli kurulmuş krallık

Kürdistan Krallığı, Süleymaniye'de kurulmuş kısa ömürlü krallık.

Kürt edebiyatı, Kürtçe ile yaratılmış sözlü ve yazılı edebi eserleri kapsayan edebiyat. İslam öncesi Kürt edebiyatına dair hiçbir bilimsel bulgu ve bilgi yoktur. Kürt anlatılarının büyük bir kısmı sözlü şekilde yayılmış ve bu sözlü edebiyat bugün de sürmektedir. 20. yüzyılın başına kadar olan yazılı edebiyat ise şiir şeklindedir. Nesrin gelişmesi ise daha çok politik ve sosyal gelişmeler sayesinde olmuştur. Avrupa ülkelerine göçün artmasıyla birlikte yüzü kendi topraklarındaki gelişmelere dönük olan yeni bir tür sürgün edebiyatının da geliştiği görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mahmud Berzenci</span> Kürt lider

Mahmut Berzenci ya da Şeyh Mahmut Berzenci, Kürdistan Krallığını ilan eden Kürt aşiret lideri. 1918 yılında Süleymaniye'de bir isyan başlatmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ekrem Cemilpaşa</span> Kürt siyasetçi

Ekrem Cemilpaşa ya da Ekrem Cemil Paşa (Burc) ya da Cemilpaşazade Ekrem, Kürt siyaset adamı.

Almanya'daki Kürtler, Almanya'ya yakın tarihte göç eden Kürtlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Simko</span> Kürt lider

Simko ya da İsmail Ağa Şıkaki, Kaçar döneminin sonları ve Pehlevi döneminin başlangıcında İran Kürdistanı'nda hakimiyeti sürdürmüş Şikaki aşiretinin reisi, Kürt lideri.

<span class="mw-page-title-main">Hariciye Nezâreti</span> Son dönem Osmanlı Hükümetlerinde devletin dış siyasetini yürüten kurum

Hariciye Nazırlığı ya da Hariciye Nezareti Son dönem Osmanlı Hükümetlerinde devletin dış siyasetini yürütmekle görevli, günümüzdeki Dışişleri bakanlığı'na karşılık gelen kurumdur. İstanbul'da günümüzde İstanbul Valiliği işlevini gören Babıali binasında sadrazamlıkla aynı binayı paylaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Pîremêrd</span> Iraklı Kürt yazar ve şair

Pîremêrd ya da Tevfik Mahmut Hamza (1867-1950), Kürt şair, yazar ve gazeteci.

<span class="mw-page-title-main">Kürt milliyetçiliği</span> siyasal ideoloji

Kürt milliyetçiliği, Kürtlerde, halk olma bilincinin kültürel ve siyasal eyleme yönlendirilmesini ifade eden kavramdır. Kürtlerin çoğunluk olduğu toprakları Kürdistan olarak tanımlayan ve bağımsız bir Kürt devleti kurulmasını savunan siyasi hareket olmakla birlikte, Kürtlerin yaşadıkları topraklarda diğer etnik gruplar ile eşit haklara sahip olmasını, Kürtçenin resmî dil ve eğitim dili olmasını savunan siyasi görüştür.

<span class="mw-page-title-main">Hacı Baba Şeyh</span> Mahabad Kürt Cumhuriyetinin başbakanı

Hacı Baba Şeyh, Mahabad Cumhuriyeti'nin tek (Serokwezîr) başbakanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Keremê Anqosî</span>

Keremê Anqosî, Gürcistan Kürdü yazar, bilim insanı ve politikacı. Sovyetler Birliği'nde Kürtler hakkındaki çalışmalarıyla tanınır.

Meymun el-Kurdi Muhammed peygamberin Kürt sahabesidir. Künyesi Ebu Buseyr'dir. Lakabı olan Meymun ise bereketli, uğurlu ve kutlu gibi anlamlara gelir. Doğum ve ölüm tarihi bilinmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Emin Ali Bedirhan</span>

Emin Ali Bedirhan Kürt politikacı. Kürt Dayanışma ve Terakki Cemiyeti'nin kurucu üyesi ve Kürdistan Teali Cemiyeti'nin başkan yardımcısıydı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.