İçeriğe atla

Mehmed Şevki Efendi

Mehmed Şevki Efendi'nin kur'an hattı

Mehmed Şevki Efendi (d. 1244/1829, Kastamonu - ö. Hicri 25 Nisan 1303 - M. 7 Mayıs 1887,[1] İstanbul, Osmanlı hattat. Yazı sanatına "Şevki Mektebi" adlı üslûbu kazandırmış, sülüs-nesih hat meşkleriyle bilinmektedir.[2]

Kastamonu'nun Seydiler köyünde dünyaya gelip henüz çocukken ailesi tarafından İstanbul'a gönderildi. Tahsilinin yanı sıra dayısı Mehmed Hulusi Efendi'den sülüs-nesih ve rıka hatlarında on iki yaşında icazet aldı. Dayısının arzusunu kabul etmeyip ünlü Mustafa İzzet Efendi'ye gitmedi ve dayısıyla kaldı. Hafız Osman, Yedikuleli Abdullah ve Mustafa Rakım gibi hattatların eserlerinden ilham alarak şahsî üslûbunu buldu. Kendisi "Yazıyı bana rüya âleminde tâlim ettiler" dermiş. Yirmibeş Mushaf, birçok Delâil, evrâd, kıt'a, murakkaa ve hilye yazmıştır. Celi sülüs levhalarının güzel olmasına rağmen bu sahada Sami Efendi derecesine varmış değildir.[2]

Merkezefendi kabristanına, dayısı ve hocası Hulusi Efendi'nin yanına defnedildi. Talebeleri arasına en tanınmışları Filibeli (Bakkal) Hacı Arif, Mehmed Fehmi, Kızanlıklı Mehmed Hulusi, Mehmed Şükri, Ziyaeddin Efendi ve Ferid Bey'dir. Vefatından sonra ortaya çıkan masraf defterlerinden, geçimini resmî vazîfesinden aldığı maaşla temin ettiği, kendisi bir fiyat biçmeden eserlerine talip olanların verdikleri meblağı da İstanbul ve Kastamonu'daki 30 fakiri aylığa bağlayarak harcadığı bilinmektedir.[2]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Yusuf Bilen, "Hattat Mehmed Şevki Efendi ve Sülüs-Nesih Hat Ekolü", Sosyal Bilimler Enstitüsü, İslam Tarihi ve Sanatları, Doktora Tezi, Erzurum, 2010.
  2. ^ a b c Mehmed Şevkı Efendi'nin Sülüs-Nesih Hat Meşkleri, IRCICA, İstanbul, 2010

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hüsn-i hat</span> İslâm medeniyetinde teşekkül eden güzel yazı sanatı.

Hüsn-i hat, Arap harfleri çevresinde oluşmuş güzel yazı sanatıdır. "İnce, uzun, doğru yol, birçok noktannın birbirine bitişerek sıralanmasından meydana gelen çizgi, çizgiye benzeyen şeyler ve yazı" anlamlarına gelen hat; İslam kültüründe "yazı" ve "güzel yazı" manalarında kullanılmıştır. Hat sanatkarına verilen isim olan "hattat" tahminen 4. - 5. yüzyıldan sonra kullanılmaya başlanmıştır. İlk hattat Hz. Ali, hat sanatını kullanarak Kur'an-ı Kerim'in güzel biçimde yazılmasını sağlamıştır.

Rika, rıka veya rik’â, Nesih'in dendansız, yuvarlak ve kıvrak bir türüne verilen ad ve Arap harflerinin en çok kullanılan el yazısı biçimidir.

<span class="mw-page-title-main">Sülüs</span> Arap alfabesiyle yazılan bir tür süslü yazı

Sülüs, Arap alfabesiyle yazılan bir tür süslü yazı veya Hicrî IV. yüzyıl sonlarında ortaya çıkan, nesihe benzer, kalınca bir yazı türüne verilen ad olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Ziya Akbulut</span> Türk asker, ressam ve hattat

Ahmet Ziya Akbulut, Türk ressam ve hattat.

<span class="mw-page-title-main">Nesih</span>

Nesih, neshi veya neshî, özellikle Osmanlılar tarafından yazmalarda kullanılan, yumuşak, köşeleri yuvarlaklaşmış, işlek bir yazı türü ve Arap harflerinin, basımda ve yazma kitaplarda en çok kullanılan çeşidi olarak tanımlanır. Nasaḫ terim kökü "kaldırma, hükümsüz kılma" ve "kopya" anlamına gelen nesih yazı türü, Osmanlı İmparatorluğu'nda da özellikle kitap kopyalamak için kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Muhakkak</span>

Muhakkak, Sülüs yazının yatkın ve yatay bölümleri daha uzun olan türüne verilen ad. Muhakkak yazı türünde, yuvarlak çizgilerin düz çizgilere göre oranı ortalama 1,5: 4,5 veya 2:4'tür, dik harflerin boyları ile Sīn, Šīn, Ṣād, Ḍād ve Fāʾ gibi harflerin sola doğru uzayan kısımları sülüs yazı türüne oranla daha uzun olduğu gibi, dönüş noktaları veya yerleri de sertçe bir görünüş sunmaktadır. Muhakkak, ağız genişliği ortalama 2 mm. olan kamış kalemle, harfler ve kelimeler açık yazılır.

Mehmed Hulusi Yazgan”, “İstanbullu Hulusi Efendi”, Türk hattat.

<span class="mw-page-title-main">Kazasker Mustafa İzzet Efendi</span> Osmanlı hattatı (1801-1876)

Adaşı ve ustası olan bir diğer ünlü hattat Yeserizade Kazasker Mustafa İzzet Efendi ile karıştırılmamalıdır.

Hattat Mehmed Şefik Bey, Türk hattat.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Rakım Efendi</span> Osmanlı hattat

Mustafa Rakım Efendi, Osmanlı hattat, ressam.

<span class="mw-page-title-main">Hattat Aziz Efendi</span> Osmanlı hattat

Hattat Aziz Efendi, Şeyh Mehmet Abdülaziz (Aktuğ) Efendi, Türk hattat.

Mehmet İlmi Efendi, Türk hattat.

Hacı Kamil Akdik, Türk hattat.

Mehmed Necmeddin Okyay, Türk hattat, ebru sanatçısı, kemankeş, gül yetiştiricisi, tuğrakeş ve is mürekkebi imali, aharcılık, mücellidlik gibi kitap sanatları ustası, imam ve hatip. Pek çok sanat dalında bilgisi, yetkinliği ve ustalığı ile Hezârfen unvanıyla da tanınmaktadır. Ebru sanatında Necmeddin üslubu'nu oluşturmuştur.

Hasan Çelebi, Türk hattat.

Yahya Hilmi Efendi, 19-20. Yüzyıl Hattatlarındandır. Nesih yazıda gerçekten başarılı bir hattat olan Yahya Hilmi Efendi’nin ismi, dönemin iki büyük nesih hocası olan Kazasker Mustafa İzzet Efendi ve Şevkî Efendi’den sonra anılır. Onların günümüzdeki üslûbu karşısında, kendine özgü bir şiveyle dikkati çeker.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Halim Özyazıcı</span> Türk hattat

Mustafa Halim Öyazıcı, Türk hattat.

<span class="mw-page-title-main">Celî</span>

Celî, hat sanatında bir yazı cinsi meşkedilirken kullanılan meşk kaleminden daha geniş bir kalemle yazılan iri şekline verilen isimdir.

Hattat Ahmed Râkım, Hattat Mustafa Râkım ile karıştırılmaması için İkinci Râkım veya Küçük Râkım olarak anılmaktadır. Hattat Mustafa Rakım'ın talebesi Haşim Efendi'den ders almıştır. Hocasından sülüs ve nesih yazılarıyla tuğra çekmesini öğrenerek 1840'ta icazet almıştır. Yazılarında Mutafa Râkım Efendi'yi taklid etmiş bu sebeple de yazıları sonunda Râkım imzasını kullandığı için Mustafa Râkım ile karıştırılmıştır. Rüşdiye Mekteplerinde yazı hocalığı yanında matbaalarda hattatlık da yapmıştır. Birçok delâil ile beş adet şifâ-i şerif yazdığı ve bir mushaf yazdığı bildirilmektedir. Delâ'ilü'l-hayrât' ile muhtelif meşk murakka'ları da taş basma olarak tab edilmiştir. Hicri 1282 veya 1283 yılında ölmüş ve Şeyh Vefa Camisi'ne defn edildiği belirtilmekle beraber mezar taşı mevcut değildir.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Refet Efendi</span> Türk Hattat.

Ahmet Refet Efendi, Türk hattat.