İçeriğe atla

Mehdi Hüseyinzade

Mehdi Hənifə oğlu Hüseynzadə
Lakabı"Mikhaylo"
Doğum22 Aralık 1918(1918-12-22)
Novxanı, Bakü, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti
Ölüm16 Kasım 1944 (25 yaşında)
Vitovlje, İtalya Krallığı (şimdi Slovenya)
Bağlılığı Sovyetler Birliği
 Yugoslavya
BranşıPartizan
Hizmet yılları1941–1944
RütbesiTeğmen
Çatışma/savaşlarıII. Dünya Savaşı
ÖdülleriSovyetler Birliği Kahramanı Lenin Nişanı
İmza

Mehdi Hüseyinzade (AzericeMehdi Hənifə oğlu Hüseynzadə; 22 Aralık 1919, Novxanı, Bakü - 2 Kasım 1944, Vitovlje, Trieste yakınları), II. Dünya Savaşı'nda Kızıl Ordu subayı, Sovyet Azerbaycan gerillası, istihbaratçı ve ressam.

Gençliği

Petersburg Güzel Sanatlar Akademisi ressamlık bölümü mezunudur. Almanca, Rusça, Fransızca, İtalyanca ve Slovenceyi çok iyi bilmekteydi.

İkinci Dünya Savaşı

1942 yılında Stalingrad yakınlarında Almanlar tarafından esir alındı. Kurtulduktan sonra, Yugoslavyalı gerillalara katıldı ve 1944 yılında özel keşfin bir komutanı olarak Yugoslavya Partizan 11. timin saptırıcı birimine dahil oldu.

Başarılı keşif ve sabotaj hareketlerinden dolayı "Mikhaylo" lakabı takıldı. Anjelika adlı İtalyan asıllı partizan sevgilisi ile de çok sayıda keşifilere katıldı ve başarılı operasyonlar gerçekleştirdi. Daha sonra bir operasyonda Anjelika Almanlar tarafından esir alınarak işkenceyle öldürüldü.

Bir ara Almanlara yakalandıysa da ressamlığı vasıtasıyla Alman subayı Hans Fritz'in yağlı boya resmini çizerek kurtuldu.

Gerilla faaliyeti

Arkadaşı Mirdamat Seidov ile birlikte, Trieste'de "Opchina" sinemasında ertelenen harekâtı gerçekleştirdi. Patlamada, 800 kişi öldü ve 260 Alman yaralandı ve 40 kişi ise daha sonra hastanede öldü

Nisan'ın sonunda 24 arabanın da tren kazasına götüren Postayno demiryolu istasyonunun yakınında bir köprüyü patlattı. Gazinoyu patlatarak 150 Alman'ı öldürdü ve 350'ünü de yaraladı.

Alman subay formasını giyerek çok sayıda köprüler, gazinolar, Alman askeri kamplarını patlattı. Öldürülmesi için 400.000 Mark ödül konulmuştu.

Ölümü

2 Kasım 1944'te, bir Nazi mühimmat deposunu imha etmek için başarıyla yürütülen bir görevden dönen Hüseyinzade, Vitovlje kasabası yakınlarındaki bir Nazi birliğine denk geldi. Nazilerie eşitsiz bir mücadele yaşadıktan sonra 25 kişiyi öldürdü. Ancak kurşunu bitti ve Nazilerin eline geçmemek için sonuncu mermiyi kendini öldürmek için kullandı.

Anısı

Mehdi Hüseyinzadenin Bakü'deki anıtı
Azerbaycan Cumhurbaşkanlı İlham Aliyev Nova Gorica'daki Mehdi Hüseyinzade anıtını ziyareti sırasında, 2011

Mezarı Trieste yakınlarında (eski adıyla Vittuglia) Vitovlje'dedir. Azerbaycan'ın başkenti Bakü[1] ve doğduğu şehrin bulunduğu Abşeron Rayonu'nda[2] olduğu gibi Trieste'de bir heykeli dikilmiştir. İtalyanların ve Slovenlerin de ulusal kahramanıdır.

Kaynakça

  1. ^ Н. Габибов (живопись, театрально-декорационное искусство, графика), Д. Новрузова (скульптура), Р. Эфендиев (декоративно-прикладное искусство), А. Саламзаде, В. Мурадов (архитектура). Искусство Азербайджанской Советской Социалистической Республики // История искусства народов СССР / Под ред. Б. В. Веймарна, Л. С. Зингера. — Изобразительное искусство, 1984. — Т. IX. — С. 170.
  2. ^ "Abşeron belediyesi tarafındən Mehdi Hüseyinzade'nin heykeli konmuş və kent halkının istifadesinə verilmiştir". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Minsk</span> Beyaz Rusyanın başkenti

Minsk, Belarus'un başkentidir. Şehir 409,5 km² alanda kuruludur. 2021 yılındaki nüfusu yaklaşık 2.009.786 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Sachsenhausen toplama kampı</span> Berline yaklaşık 35 km mesafede 1936-1945 arasında kullanılmış Nazi toplama kampı

Sachsenhausen, Almanya'nın başkenti Berlin'e yaklaşık 35 km uzaklıktaki Oranienburg bölgesinde 1936-1945 yılları arasında faaliyet göstermiş bir Nazi toplama kampıdır.

<span class="mw-page-title-main">Trieste</span> Trieste iline bağlı komün (Friuli Venezia Giulia, İtalya)

Trieste, İtalya'nın kuzey doğusunda Friuli-Venezia Giulia bölgesinde aynı adı taşıyan Trieste ili merkezi olan bir belediye, şehir ve limandır. Slovenya sınırına doğru bulunan Trieste Adriyatik Denizi'ndeki Trieste Körfezi'nin başında yer alır. Trieste, 1867-1918 yılları arasında Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun sınırları içinde Orta Avrupa'daki gösterişli bir Akdeniz limanı ve refah içindeki müzik ve edebiyat başkentiydi.

<span class="mw-page-title-main">Sovyet partizanları</span>

Sovyet partizanları, II. Dünya Savaşı sırasında Sovyetler Birliği topraklarını işgal eden Mihver Devletlerine karşı cephe gerisinde gerilla savaşı veren Sovyet direniş kuvvetleridir. Direniş hareketi Sovyet hükûmeti tarafından merkezi olarak kontrol edilmiş ve Kızılordu modeline göre örgütlenmiştir. Sovyet partizanlarının temel hedefi işgal edilen topraklarda ve cephe gerisinde düşman birliklerinin düzenini bozacak şekilde ulaşım ve iletişimin kesilmesi, engellenmesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Christian Wirth</span>

Christian Wirth, üst düzey Alman polis ve SS subayı. Reinhard Operasyonu olarak bilinen operasyonda işgal edilen Polonya'daki Yahudilerin katledilmesinde görev yaptı.

<i>Uzak sahillerde</i> 1958 filmi

Uzak sahillerde, 1958 Azerbaycan yapımı siyah beyaz savaş filmidir.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan direniş hareketi</span> II. Dünya Savaşı sırasında hem Mussolini iktidarına karşı hem de Nazi Almanyasına karşı verilmiş mücadele

İtalyan direniş hareketi, II. Dünya Savaşı sırasında ve savaşın son dönemlerinde patlak veren İtalyan İç Savaşı sırasında hem Mussolini iktidarına karşı hem de Nazi Almanyası'na ve onun işgali sonucunda kurulan kukla İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'ne karşı verilmiş mücadeleye verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Bulgar direniş hareketi</span>

Bulgar direniş hareketi, Bulgaristan'ın müttefiki Nazi Almanyası'nın Sovyetler Birliği'ni işgal etmesine tepki gösteren komünistlerin oluşturduğu direniş hareketi. Bazı bölgelerde Rus göçmenlerde bu harekete katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Beyaz Rus partizanlar</span>

Bölge çok sık ormanlar ve bataklıklar içeren coğrafi yapısı ve Batı ile iletişimi sağlayan stratejik yapısı nedeniyle önemlidir. Belarusu komünistler Barbarossa Harekâtının ilk günlerinden hemen sonra direniş örgütlemeye başlamışlardır. Partizanların iddialarına göre işgal sırasında yapılan eylemler sonucunda 500.000 Alman ve işbirlikçi öldürülmüştür. Belarus'un Nazi işgali altında olduğu dönemde partizanların komutanlığını Panteleymon Ponomarenko yapmıştır.

Theodor von Dufving Theoderich Heinrich August Wilhelm von Dufving, II. Dünya Savaşı sırasında Wehrmacht'ın bir Alman subayı idi. Mayıs 1945'te Adolf Hitler'in ölümünden kısa süre sonra Führerbunker'den çıkan son Almanlardan biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar</span>

Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar, Nazi Almanyası'nın II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'ndeki çatışmalar sırasında 1941-1945 yılları arasında teslim olan veya zorla yakalanan Sovyet savaş tutsaklarına karşı kasıtlı olarak kötü muamele uygulamasıdır. Bu uygulamaların sonucunda esir alınan yaklaşık 5,7 milyon Kızıl Ordu askerinden 3,1 ila 3,5 milyon arası kişi yaşamını yitirdi.

<span class="mw-page-title-main">II. Dünya Savaşı'nda partizan karşıtı operasyonlar</span>

II. Dünya Savaşı sırasında partizan karşıtı operasyonlar, çeşitli partizan direniş hareketlerine karşı yapılan temizlik operasyonlarıydı. II. Dünya Savaşı sırasında bu operasyonlar öncelikle işgalci Mihver Devletleri tarafından gerçekleştirildi, ancak savaşın değişen seyri ile Sovyetler Birliği ve Müttefik güçler de partizanlarla uğraşmak zorunda kaldılar.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan İç Savaşı</span> Mussolini ve Anti-faşist güçler arasındaki çatışma

İtalyan İç Savaşı İkinci Dünya Savaşı'nın son döneminde 9 Eylül 1943 ile 2 Mayıs 1945 tarihleri arasında İtalya'da yaşanan iç savaştır. İtalyan direniş hareketi ve Müttefik saflarındaki İtalyan Ordusu, İtalyan faşistlerine ve Naziler tarafından İtalya'nın kuzeyinde kurulmuş olan İtalyan Sosyal Cumhuriyeti kukla devletine bağlı birlikler arasında yaşanmıştır. İtalyan direnişçiler, Mussolini rejiminin çökmesinin ardından bölgeyi işgal eden Nazilerle de savaşmıştır. Faşizm karşıtı güçlerin mücadelesiyle zafer kazanılmış, Naziler ülkeden kovulmuş, Mussolini infaz edilmiştir. Ayrıca ülkenin 1946 yılında monarşiden cumhuriyete geçişinde de iç savaş süresince kral III. Vittorio Emanuele başta olmak üzere krallık yanlılarının ülkeye karşı sorumluluklarını gereğince yerine getirmemelerinin de payı büyüktür.

<span class="mw-page-title-main">Rösselsprung Harekâtı (1944)</span>

Rösselsprung Harekâtı, İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanların Yugoslav partizanlarının lideri Josip Broz Tito'yu öldürmek veya esir almak üzere gerçekleştirdiği askerî harekâttır. Harekât bugün Sırbistan sınırları içinde yer alan Bosna köyü Drvar'daki partizan karargâh ve tahkimatına karşı gerçekleştirilmiştir. 25 Mayıs 1944 tarihinde işbirlikçi Çetniklerle koordineli şekilde başlatılan Alman saldırısı sonucunda partizan sığınağına ağır kayıplar pahasına girilse de Tito ve kurmay heyeti bölgeden ayrılabilmiş, sonrasında da 15. Dağ Kolordusu, 500. Waffen-SS Paraşüt Taburu ve Luftwaffe'nin koordineli saldırısı püskürtülmüştür.

Mehdi Hüseyinzade Anıtı, 1973'te Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de dikilen, II. Dünya Savaşı'nın Azeri partizanı ve Sovyetler Birliği Kahramanı Mehdi Hüseyinzade'ye ait bir anıttır. Anıtın heykeltıraşı Azerbaycan SSC Halk Sanatçısı Fuat Abdurahmanov, mimarı SSCB Halk Mimarı Mikail Hüseyinov'dur.

Ömer Akmolla Adamanov, Kızıl Ordu'da partizan müfreze lideri olan bir Kırım Tatar askeriydi. II. Dünya Savaşı sırasında Polonya direnişini örgütledi. Savaşta yaralandıktan ve Almanlar tarafından esir alındıktan sonra, Nazi işgali altındaki Polonya'da bulunan bir savaş esiri kampına gönderildi, ancak daha sonra kamptan kaçtı ve komünist yeraltı örgütü Gwardia Ludowa'nın partizan bir müfrezesinin örgütlenmesine yardım etti.

<span class="mw-page-title-main">İngiliz Özgür Kolordusu</span>

İngiliz Özgür Kolordusu, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası'nda Waffen-SS'in, Almanya tarafından işe alınan İngiliz ve Dominyon savaş esirlerinden oluşan bir birimiydi. Birim başlangıçta Aziz George Lejyonu olarak biliniyordu. İngiliz tarihçi Adrian Weale tarafından yapılan araştırma, bu birime ait olan 54 kişi tespit etti, bazıları sadece birkaç günlüğüne üyeydi. Hiçbir zaman 27 kişiden fazlasına ulaşmadı.

<span class="mw-page-title-main">Pavle Đurišić</span>

Pavle Đurišić, II. Dünya Savaşı sırasında Çetnik komutanı (vojvoda) olan ve Karadağ'daki Çetniklerin önemli bir bölümünü yöneten Yugoslav Kraliyet Ordusu'nun Karadağlı Sırp subayıydı. Temmuz 1941'de Karadağ'da İtalyanlara karşı çıkan halk ayaklanması sırasında öne çıktı ve ana komutanlardan biri oldu, ancak daha sonra Komünistlerin önderliğindeki Yugoslav Partizanlara karşı eylemlerde İtalyanlarla işbirliği yaptı. 1943'te birlikleri, Bosna, Hersek ve Sancak'taki Müslüman nüfusa karşı birkaç katliam gerçekleştirdi ve İtalyan kuvvetleriyle birlikte Partizan karşıtı Case White saldırısına katıldı. Đurišić, Mayıs 1943'te Almanlar tarafından yakalandı, kaçtı ve yeniden yakalandı.

<span class="mw-page-title-main">Holokost Kurbanları Anıtı (Sivastopol)</span>

Sivastopol Holokost Kurbanları Anıtı, Temmuz 1942'de şehrin Naziler tarafından ele geçirilmesinden sonra vurulan Sivastopol Yahudileri ve Kırımlıların anısına dikilmiş bir anıttır.

SS Drujina Tugayı, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası tarafından Doğu Cephesinde Sovyetler Birliği'ne karşı kullanılan paramiliter örgüttür. Sovyet savaş esirlerinden oluşturulan birliktir. 1943 yılında Belarus cephesinde temas ettikleri Sovyet partizanlarının safına geçmiştir. Bu olaydan dolayı başta Zeplin Harekâtı olmak üzere Sovyet savaş esirlerinin Sovyetler Birliğine karşı cephe gerisinde kullanılması planları büyük sekteye uğramıştır.