İçeriğe atla

Megrelya

Megrelya (Megrelce: სამარგალო- (Samargalo), Gürcüce: სამეგრელო- (Samegrelo), Lazca: მარგალონა- (Margalona)), Gürcistan'ın batısında, tarihsel bölgelerden biridir. Eskiden Odişi olarak adlandırılıyordu. Bölgenin yerli halkı Megreller, Güney Kafkasya halklarından biridir ve Megrelce konuşurlar; ama yazı dili Gürcüce'dir. Yönetim bölgesi olarak Megrelya, kuzeyindeki Svaneti bölgesiyle birlikte Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesini oluşturur ve bu bölgenin yönetsel merkezi Zugdidi kentidir.[1]

Megrelya
სამეგრელო
ÜlkeGürcistan
En büyük şehirZugdidi
Yüzölçümü
 • Toplam9.983 km²
Nüfus
 • Toplam522.019
 • Yoğunluk52/km2/km²
Megrelya, Gürcistan'ın resmi bir alt bölümü değildir; sadece tarihi bir bölge oluşturur.
Gürcistan'ın modern idari bölümünde Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesi

Coğrafya ve iklim

Nikanor Çernetsov, "Megrelya'daki Prens Dadian Evi", 1833

Megrelya, kuzeybatıda ayrılıkçı Abhazya bölgesi, kuzeyde Svaneti, doğuda İmereti, güneyde Guria ve batıda Karadeniz ile sınırlanmıştır.

İdari olarak, tarihi Megrelya bölgesi, komşu dağlık Svaneti bölgesinin kuzey kesimiyle birlikte başkenti Megrelya'nın ana şehri Zugdidi olan Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesini oluşturur.

Gürcistan'ın çoğu Karadeniz kıyı bölgesinde olduğu gibi, Megrelya'nın iklimi subtropikal ve yağmurludur. Kıyı bölgelerinde, Sovyet Gürcü yetkililerinin onları kurutmaya yönelik çabalarına rağmen birçok bataklık vardır. Bu bataklıklar, ülkenin diğer bölgelerinde bulunmayan birçok nadir kuş ve hayvanı içerir. Bu nedenle, bölgelerin önemli bir kısmı, Kolhis Doğa Koruma Alanı'nın bir parçası olarak Gürcistan yasaları tarafından korunmaktadır.

Tarih

Eski çağlarda Samegrelo, Kolha veya Kolhis'in (MÖ 9 - 6. yüzyıllarda) ve Egrisi'nin (MÖ 4. – MS 6. yüzyıl) bir parçasıydı. 11 - 16. yüzyıllar arasında birleşik Gürcistan Krallığı'nın içinde yer aldı. 16. yüzyıl ile 1857 arasında Megrelya Prensliği olarak varlığını sürdürdü ve bu prensliğin yöneticileri Dadiani ailesiydi. Prenslik, Osmanlı İmparatorluğu koruması altında bulunuyordu. 1803 yılında, Çar ve Megrel prensi Grigol Dadiani arasında yapılan bir anlaşmayla prenslik Çarlık Rusya'nın koruması altına girdi. 1857'de Çarlık yönetimi prensliğin varlığına son verdi. 1918-1921 arasında Samegrelo, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin bir parçasıydı. 1921'de Gürcistan Sovyet yönetimine katıldı.

9 Nisan 1991'de bağımsızlığını ilan eden Gürcistan'ın ilk devlet başkanı Zviad Gamsahurdia bir Megrel idi. Gamsahurdia'nın bir darbeyle devrildiği Kasım 1991'den Ocak 1992 tarihine kadar Samegrelo iç savaşa sahne oldu. Savaş, Gamsahurdia'nın yenilgisiyle sonuçlandı ve Eduard Şevardnadze (1992-2003) devlet başkanı oldu. Abhazya'daki savaşta etnik temizlik uygulanarak yerlerinden edilen Gürcülerin (çoğunluğu Megreller) göçü sırasında Samegrelo istikrarsız bir bölge haline geldi. 2004'te devlet başkanı seçilen Miheil Saakaşvili, Abhaz yönetimine karşı mücadele eden Megrel grupları silahsızlandırdı ve bölgedeki sorunun çözümü için barışçıl girişimler başlattı.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Tim Burford Google Kitaplar'da Georgia (2011), s. 9,


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Poti</span> Gürcistanın bir liman şehri

Poti, Gürcistan'ın bir liman şehri. Karadeniz'in doğu sahilinde ve ülkenin batısındaki Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesinde bulunur. Antik Yunanistan kolonisi Fasis'in yerleşim yeri yakınlarında kurulmuştur ve adını da oradan alır. Şehir 20. yüzyıldan beri büyük bir liman şehri ve endüstriyel merkezdir. Ayrıca Gürcistan donanmasının ana deniz üssüne ve karargahına ev sahipliği yapar. Poti Limanı'na komşu olan RAKIA bölgesi Serbest Sanayi Bölgesine sahiptir. Nisan 2008'de açılmıştır ve İran'a karşı yaptırımlardan kaçmaya çalışan İranlı işadamlarınınkini de içeren birçok işletme kayıtlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Zugdidi</span> Gürcistan şehri

Zugdidi, Gürcistan’ın batısında, tarihsel Megrelya bölgesinde bulunan bir kenttir. Odişi ovasında, Çhouşi ırmağının kıyısında yer alır. Nüfusu 42.998 'dir (2014). Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesinin yönetsel merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Megreller</span> etnik grup

Megreller, Gürcistan'da Karadeniz'e kıyısı olan Megrelya'nın yerli halkı. Önemli bir Megrel nüfusu da başkent Tiflis’te ve Abhazya’da yerleşiktir. 1990’ların başında, Gürcü-Abhaz savaşı sırasında, ayrılıkçı yönetim tarafından Abhazya’dan göç ettirilen halkın yaklaşık 180.000-200.000 kadarı Megrel'di. Göç edenlerden önemli bir kısmı geri dönebilmiştir. En yakın akrabaları Lazlar olup birlikte Zanlar adıyla ele alınır ve Zan dilinin birbirine yakın iki kolunu konuşurlar.

<span class="mw-page-title-main">Megrelce</span>

Megrelce, Güney Kafkas dillerinden biridir. Gürcistan'ın güneybatısındaki antik Kolhis halkıyla ilişkili olduğu sanılan yaklaşık 500.000 Megrel tarafından konuşulur.

<span class="mw-page-title-main">Guria</span>

Guria, Gürcistan’ın Karadeniz kıyısında, tarihsel ve coğrafi bölgesidir. Bugün ülkenin yönetsel bölgelerinden (mhare) biri olan Guria’nın merkezi kenti Ozurgeti’dir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Kafkas dilleri</span> Kafkas Dağlarının güneyinde konuşulan Gürcüce, Megrelce, Lazca ve Svanca dilleri

Güney Kafkas dilleri, Kafkas dillerine bağlı ve Kafkas Dağları'nın güneyinde konuşulan Gürcüce, Megrelce, Lazca ve Svancadan oluşan dil ailesidir. Dünya çapında yaklaşık 5.2 milyon konuşanı vardır. Diğer hiçbir dil ailesi ile ilişkisi tespit edilemeyen Güney Kafkas dilleri, dünyanın birincil dil ailelerinden biridir. Güney Kafkas dillerinde yazılmış en eski edebi kaynak, Asomtavruli harfleriyle yazılmış Eski Gürcüce Bir el Qutt yazıtlarıdır. MS 430 yılına tarihlenen yazıt, Beytüllahim yakınlarındaki bir Gürcü manastırında bulunmuştur. Gürcücenin yanı sıra, yazı dili gelişmemiş olan diğer Güney Kafkas dilleri de Gürcü alfabesiyle yazılır. Bunun yanında Türkiye ve Avrupa'daki Lazlar için Latin alfabesinden geliştirilmiş Laz alfabesi kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Svaneti</span> Gürcistanda tarihsel bir bölge

Svaneti, Gürcistan’ın tarihsel bölgelerinden biridir ve ülkenin kuzeybatı bölümünde yer alır. Svanlar bölgenin yerli halkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Samegrelo-Zemo Svaneti</span>

Samegrelo-Zemo Svaneti veya Megrelya-Yukarı Svanetya, Gürcistan'ın yönetsel bölgelerinden (mhare) biridir. Tarihsel Samegrelo (Megrelya) ve Zemo Svaneti bölgelerini kapsar. Yönetim merkezi Zugdidi kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Guria Prensliği</span> Devlet

Guria Prensliği, Gürcistan'da tarihi bir devlettir. Guria kelimesi Megrelce ve Lazca kökenli bir kelime olup kalp ya da merkez anlamına gelmektedir. Gürcistan'ın güneybatı bölgesi Guria'da - Karadeniz ve Küçük Kafkas sıradağları arasında - yer alır. 1463 yılından 1829 yılına kadar Gurieli hanedanı'nın 22 prensi tarafından yönetilmiştir. Gürcistan Krallığı'nın dağılmasından sonra ortaya çıkmış, sınırları Osmanlı İmparatorluğu ile çıkan sürekli çatışmalar sebebiyle değişken olmuş, 1829 yılında Çarlık Rusyası tarafından ilhak edilene kadar farklı derecelerle özerk olarak hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Megrelya Prensliği</span> Eski bir devlet

Megrelya Prensliği ya da Samegrelo Prensliği, Dadiani hanedanı tarafından Gürcistan'ın Megrelya bölgesinde kurulmuş eski bir devlettir. Bazı kaynaklarda adı Odişi Prensliği olarak da geçer.

<span class="mw-page-title-main">Dadiani Sarayı</span> Müze

Dadiani Sarayları Tarihi ve Mimari Müzesi Gürcistan'nın Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesinde konumlanmış Zugdidi şehrinde bulunan bir ulusal müzedir. Dadiani Sarayları Tarihi ve Mimarisi Müzesi, Kafkasya'daki en seçkin saraylardan biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Tsalenciha Katedrali</span>

Tsalenciha Başkalaşım Katedrali Gürcistan'ın Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesindeki Tsalenciha kentinde yer alan bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks katedralidir. Katedral, Gürcü Ortodoks Kilisesi'ne bağlı Zugdidi ve Tsaişi Piskoposluğu tarafından yönetilmektedir. Katedral, en çok benzersiz duvar resimleriyle bilinmektedir. Duvar resimleri, Bizans Paleologan stilini ve Gürcistan'daki sanatçıların doğrudan yaptığı resimlerin örneklerini içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hobi Manastırı</span>

Hobi Manastırı veya resmi adıyla Nocihevi Meryem'in Ölümü Manastırı, Batı Gürcistan'daki Hobi şehrinin yakınlarında konumlanmış bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. Kilise binasının tarihi 13. yüzyıla dayanmaktadır. Dış kısmı taş oymalarla, iç kısmı ise fresklerle süslenmiştir. Manastır, Megrelya Prensliği'nden Dadiani hanedanına manastır olarak hizmet vermiştir. Manastır, birkaç rölik ve ikonaya ev sahipliği yapmaktadır. Manastır, Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dadiani hanedanı</span>

Dadiani hanedanı Batı Gürcistan'daki Megrelya Prensliğini yöneten, soylu, dük ve prenslerden oluşan Gürcü hanedanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Leçhumi</span>

Leçhumi Rioni ile Tshenistskali'nin orta havzasındaki alanı ve Lacanuri nehri vadisini içeren, Kuzeybatı Gürcistan'daki tarihi bir bölgedir. Günümüzde Raca-Leçhumi ve Kvemo Svaneti bölgesinin bir parçası olan Leçhumi, günümüz Tsageri, Tsq'altubo ve Ambrolauri ilçelerinden oluşmaktadır. Bölgenin batısında Megrelya, kuzeyinde Svaneti, doğusunda Raça ve güneyinde İmereti bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Svaneti Prensliği</span>

Svaneti Prensliği Gürcistan'ın Svaneti bölgesinde Gürcistan Krallığı'nın 15. yüzyıl sonlarında bölünmesi ile ortaya çıkmış Orta Çağ prensliğidir. Gelovani ve Dadeşkeliani Hanedanlıkları tarafından yönetildikten sonra 1858 yılında Çarlık Rusya'sı tarafından işgal edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ganarciis Muhuri</span>

Ganarciis Muhuri veya kısa adıyla Ganmuhuri, Batı Gürcistan'ın Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesinde bulunan bir köydür. Abhazya ve Zugdidi şehirlerini ayıran sınırın yakınlarında konumlanmıştır. Köyde, 2006 yılında 15-20 yaş aralığındaki gençlerin kültürel ve sportif aktivitelerden yararlanabildiği bir yaz kampı olan vatansever kampı açıldı. Köy, 18 Ağustos 2008'de Abhaz ayrılıkçılar ve Rus askerleri tarafından işgal edildi ve köydeki vatansever kampı işgalciler tarafından yakıldı. 9 Eylül 2008'de Abhaz ayrılıkçıları ve Rus ordusu Ganmuhuri'den ayrıldı. Köy, günümüzde Gürcü Polisinin kontrolü altındadır.

Grigol Dadiani, 1788'den 1791'e, 1794'ten 1802'e ve birkaç aylık aradan sonra 1802'den 1804'e kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Hükümdarlığı boyunca yüzyıllardır devam eden İmeretililer ve Megreller arasındaki çatışma devam etmiştir. Batı Gürcistan'daki bu çatışmalarda İmereti Megrelya'yı kontrol altına almak, Megrelya ise tamamen bağımsız olmak istiyordu. Grigol'un genişleyen Rus İmparatorluğu ile yakınlaşması, Megrelya'nın 1804'te Dadiani hanedanlığı altında özerk olarak Rusya'ya bağlanmasına neden oldu.

<span class="mw-page-title-main">Narazeni</span>

Narazeni Batı Gürcistan'ın Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesinde yer alan bir köydür. Zugdidi şehrinin 17 km doğusunda konumlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tkaia</span>

Tkaia, Gürcistan'ın Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesindeki bir köydür. Enguri Nehri'nin sol kıyısında, deniz seviyesinden 125 metre yükseklikte konumlanmıştır. Zugdidi'ye 17 kilometre uzaklıktadır. 19. yüzyıla tarihlenen Aziz Giorgi Kilisesi bu köyde konumlanmıştır.