Megaloptera

Değerlendirilmedi (IUCN 3.1)

Biyolojik sınıflandırma

Âlem:	Animalia
Şube:	Arthropoda
Sınıf:	Insecta
Üst takım:	Neuropterida
Takım:	Megaloptera

Megaloptera bir böcek takımıdır ve bilinen yaklaşık 300 türü vardır. Takımın adı, bu böceklerin büyük kanatlarına atıfta bulunarak Antik Yunancadan, mega- (μέγα-) "büyük" + pteryx (πτέρυξ) "kanat" kelimesinden gelir. Megaloptera, yetişkinlerinin kısa ömürleri, suda yaşayan larvaların kirliliğe karşı yüksek toleransları (bu nedenle yüzücüler tarafından sıklıkla karşılaşılmazlar) ve genellikle alacakaranlık veya gece ortaya çıkma alışkanlıkları nedeniyle nispeten bilinmeyen böceklerdir. Bununla birlikte, Amerika'da dobsonfly, erkeklerinin diş benzeri çenelere sahip olması nedeniyle oldukça iyi bilinmektedir. Bunlar görünüşte ürkütücü olsa da insanlar ve diğer hayvanlar için nispeten zararsızdır. Bu görünümle tavus kuşunun tüyleri gibi esas olarak dişileri etkilemeye yararlar. Bununla birlikte çeneler çiftleşme sırasında dişileri tutmak için de kullanılır ve bazı erkek dobsonflies, uzun çeneleriyle birbirlerini ters çevirmeye çalışarak kur yapma gösterilerinde birbirleriyle dövüşürler.^[] Genellikle hellgrammites olarak adlandırılan Dobsonfly larvaları, Kuzey Amerika'da olta balıkçılığı için kullanılır.

Megaloptera daha önce sinir kanatlar ve yılan sinekleri ile birlikte daha sonra Neuroptera olarak adlandırılan bir grubun parçası olarak kabul edildi, ancak bunlar artık genel olarak ayrı takımlar olarak kabul ediliyor. Neuroptera artık sinir kanatlara ve akrabalarına (eskiden Planipennia olarak adlandırılıyordu) atıfta bulunur. Eski Neuroptera, özellikle de sinir kanat grubu, yine de birbirleriyle çok yakından ilişkilidir ve bu grubun yeni adı Neuropterida'dır.^[1] Böylelikle, ya bir parçası oldukları Endopterygota'nın onun üzerinde sıralanmamış bir sınıf haline gelmesiyle üst sıraya yerleştirilir ya da Endopterygota, sıralanmamış bir Neuropterida'nın bir parçası olduğu bir üst sıra olarak korunur. Endopterygotlar içinde Neuropterida'nın sınıfının yaşayan en yakın akrabaları kın kanatlılardır .

Asya dobsonfly Acanthacorydalis fruhstorferi'nin kanat açıklığı 21,6 cm kadar olabilir. Bu ölçüm onu dünyanın en büyük su böceği yapar.^[2]

Kaynakça

^ Also called "Neuropteroidea", though the ending "-oidea" is normally used for superfamilies. ^[].
^ "Largest aquatic insect (by wingspan)". Guinness World Records. 4 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2018.

Kaynakça

Vikitür'de Megaloptera ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Grimaldi, David & Engel, Michael S. (2005): Evolution of the Insects. Cambridge University Press. 0-521-82149-5
Engel, Michael S. & Grimaldi, David A. (2007): The neuropterid fauna of Dominican and Mexican amber (Neuropterida, Megaloptera, Neuroptera). American Museum Novitates 3587: 1-58. PDF fulltext 17 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Takson belirleyicileri	Vikiveri: Q194025 ADW: Megaloptera AFD: Megaloptera BOLD: 27042 BugGuide: 233428 EoL: 934 EPPO: 1MEGAO Fauna Europaea: 11813 Fauna Europaea (new): b106dc01-2b50-4163-afb6-4a35e83acf0b GBIF: 1451 iNaturalist: 47864 IRMNG: 12477 ITIS: 115000 NBN: NHMSYS0000842155 NCBI: 50553 NZOR: a034ceaa-198d-4788-9393-b079980d3ef3 Plazi: 106887C7-FFFD-7501-6E84-FAA0F798F849 WoRMS: 593186

İlgili Araştırma Makaleleri

Böcekler eklem bacaklılar (Arthropoda) şubesinin sınıfı ve tür ve takson bakımından en kalabalık hayvan sınıfıdır. 1.000.000'dan fazla olan tür sayılarıyla Dünya'daki en fazla türe sahip canlılardır. Dünya'nın hemen hemen her yerinde bulunur ve bazen çok yoğun popülasyonlarda görülebilirler. Her yıl birkaç bin böcek türü tanımlanmaktadır. Toplam tür sayısının 2.000.000 ila 30.000.000 kadar olduğu tahmin edilmektedir. Tür, cins, familya gibi taksonomik kategoriler bakımından 6-10.000.000 sayıya ulaşırlar ve Dünya'daki hayvanların %90 kadarını oluştururlar.

Entomoloji böceklerin bilimsel çalışmasıdır ve zoolojinin bir dalıdır. Geçmişte böcek terimi daha az spesifikti ve tarihsel olarak entomolojinin tanımı, örümceğimsiler, çok bacaklılar ve kabuklular gibi diğer eklembacaklı gruplarındaki hayvanların incelenmesini de içerirdi. Bu daha geniş anlam, gayriresmi kullanımda hala karşılaşılabilir.

Karınca, karıncalar (Formicidae) familyasını oluşturan, yaban arıları ve arılarla birlikte zar kanatlılar (Hymenoptera) takımında yer alan, sosyal yaşam gösteren böceklere verilen ortak addır. Karıncalar, Kretase Dönemi'nin ortalarında, 110 ile 130 milyon yıl önce yaban arısına benzeyen hayvanlardan türemiş ve çiçekli bitkilerin ortaya çıkışından sonra çeşitlenmiştir. Günümüzde 12.000'den fazla türü sınıflandırılmıştır ve yaklaşık 14.000 civarında türü olduğu sanılmaktadır. Dirsekli antenleri ve ince bellerini oluşturan düğümsü yapıları ile kolaylıkla tanınırlar.

Kelebek, böceklerin, pul kanatlılar veya kelebekler (Lepidoptera) takımının kanatlı fertlerine verilen genel ad. 150.000 kadar türü bilinmektedir.

Bonobo, Primates (primatlar) takımının Hominidae familyasına dahil Pan (şempanze) cinsini oluşturan iki türden biridir ve yakın geçmişe dek daha çok "pigme şempanze" ya da "cüce şempanze" adları ile anılmıştır. Pan cinsinin diğer türü olan Pan troglodytes , iki türün daha iri yapılı olanıdır ve "şempanze" adı daha çok bu türü ifade etmek için kullanılır. Bu maddede ise bu konuda artış göstermekte olan eğilim tercih edilmiş ve "şempanze" terimi Pan cinsini ifade edecek şekilde kullanılmıştır.

Örümcek, eklembacaklılar (Arthropoda) şubesinin örümceğimsiler (Arachnida) sınıfından Araneae takımının üyelerine verilen genel ad. Hemen hemen dünyanın her tarafında yaşar. 2012 rakamlarına göre 112 familyada ve 3879 cinste toplanan 43.244 türü bilinmektedir.

Duyarga ya da anten, eklem bacaklılar (Arthropoda) şubesinin altı bacaklılar (Hexapoda), çok bacaklılar (Myriapoda), kabuklular (Crustacea) ve soyu tükenmiş trilobitler (Trilobitomorpha) alt şubelerinde görülen duyu organı olarak gelişmiş hareketli baş uzantısıdır. Eklembacaklıların diğer alt şubesi olan ve akrep, kene ve örümceklerin yer aldığı keliserliler (Chelicerata) alt şubesinde duyarga bulunmaz.

Peygamberdevesi (Mantodea), Polyneoptera üsttakımına bağlı bir böcek takımıdır. Dönencel ve sıcak bölgelerde yaşar, başka böcekler üzerinden beslenir.

Narval veya diğer adıyla denizgergedanı (Monodon monoceros), balinalar (Cetacea) takımının Monodontidae familyası içindeki Monodon cinsinin tek türüdür. Yaşam alanı arktik denizler olan bu deniz memelisi, 70° K enleminin güneyinde nadiren görülür.

Sülükler ya da, halkalı solucanlar şubesine ait bir alt sınıftır.

<span class="mw-page-title-main">Leylekgiller</span> Bir kuş familyası

Leylekgiller ya da Ciconiidae, kendilerine özgü Ciconiiformes takımında sınıflandırılan, sulak alanlarda yaşayan, leylek diye bilinen kuşları kapsayan bir familyadır.

<span class="mw-page-title-main">Timsahlar</span>

Timsahlar, sıcak bölgelerde bataklıklar ve su kenarlarında yaşayan vücudu kemiksi pullarla örtülü sürüngenleri içeren bir grup. Bu takımın familyaları Alligatoridae (Aligatorgiller), Crocodylidae (Timsahgiller) ve Gavialidae'dir (Gavyaller).

Tipulidae, çayırsineğigiller, tipulagiller, tipulasineğigiller çift kanatlılar (Diptera) takımından böcek familyası.

Tatarcık (Phlebotomus) veya yakarca, çift kanatlılar (Diptera) takımının Psychodidae familyasından zararlı böcek cinsi.

Sinir kanatlılar (Neuroptera), karıncaslanlarını, mantispidleri ve akrabalarını içeren bir böcek takımıdır. Bu grup yaklaşık 6.000 türden oluşmaktadır. Sinir kanatlılar, Sialidae, Corydalidae gibi familyaları da içerir. Neuropterida kladı içerisinde Megaloptera ve Raphidioptera gruplarıyla kardeş taksondur.

Yaprak arıları; karıncalar, arılar ve yaban arıları ile birlikte Zar kanatlılar takımındaki Symphyta alt takımının böcekleridir. Yaprakarıları özellikle, bilinen yaklaşık 7.000 tür içeren en büyük üst aile olan Tenthredinoidea üst ailesi ile ilişkilidir; bütün alt takımda ise 800'den çok cins içerisinde yaklaşık 8000 tür tanımlanmıştır. Symphyta alt takımı, Hymenoptera takımındaki çeşitli bazal gruplardan oluşan parafiletiktir.

Türkistan hamamböceği veya bilimsel adıyla Shelfordella lateralis Kuzey Afrika ile Orta Asya arasında dağılım gösteren bir hamam böceği türüdür. Yetişkinler 3 cm'ye kadar büyüyebilir. Erkekler kahverengimsi turuncu veya kırmızı renkli ve ince yapılıdır. Erkeklerin dişileri kendilerine çeken ve uçmalarını sağlayan uzun ve sarımsı kanatları vardır. Erkeklerden daha geniş olan dişilerin rengi koyu kahverengi veya siyahtır. Dişilerin üzerinde krem rengi işaretler ve kanatlarının kenarlarında krem rengi şeritler bulunmaktadır. Erkeklerden daha geniş olan dişilerin kısa ve körelmiş kanatları vardır. Larvalar ön taraftan kahverengi, arka taraftan siyah renklidir ve kanatsızdır.

Böcek mandibulaları, böceğin ağzına yakın bir çift uzantıdır ve üç çift ağız uzantısının en öndeki kısmıdır. Genel olarak böceğin beslenirken yiyeceğini kavramasında, ezmesinde, kesmesinde veya kendini savunma amacıyla diğer canlılara karşı kullanılır. Evrimsel olarak bacaklardan oluşmuş gibi görünen böcek mandibulaları, çene altı kemerlerinden oluşmuş gibi görünen ve dikey olarak hareket eden omurgalıların çenelerinin aksine yatay düzlemde hareket eder.

Raphidioptera veya Yılan sinekleri, iki aileye sahip yırtıcı böcek takımınıdır. Kabaca 260 türden oluşan Raphidiidae ve Inocelliidae familyalarını içerir. Geçmişte şimdi olduğundan çok daha geniş bir dağılıma sahiplerdi. Yılan sinekleri ılıman bölgelerde bulunur, ancak tropik bölgelerde ve Güney Yarımküre'de bulunmaz. Takımın tanınabilir temsilcileri ilk olarak Erken Jura döneminde ortaya çıktı. Bunlar önemli bir düşüş yaşamadan önce Kretase sırasında çeşitliliğin zirvesine ulaşan bir kalıntı grubudur.

Strepsiptera , tanımlanmış yaklaşık 600 tür içeren on bir familyaya sahip bir böcek takımıdır. Arılar, yaban arıları, yaprak pireleri, gümüş balıkları ve hamamböcekleri gibi diğer böceklerde endoparazitlerdir. Çoğu türün dişileri, konakçının vücuduna girdikten sonra asla dışarı çıkmaz ve sonunda da konakçının içinde ölür. Erken evre larvaları, boş bir canlı konak bulmaları gerektiği için ortaya çıkarlar. Kısa ömürlü erkekler konakçıda alıcı bir dişi aramak için ortaya çıkmalıdır. 300-350 milyon yıl önce ayrıldıkları kın kanatlılarla en yakın akraba olduklarına inanılıyor ancak fosil kayıtlarında yaklaşık 100 milyon yıl önce orta Kretase'ye kadar görünmüyorlar.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.